Αληθεύει ότι ο Χριστιανισμός ήρθε σε αντίθεση με τον Ελληνισμό, ως διδάσκουν οι νεοπαγανιστές; Αν ο ελληνισμός θεωρηθεί ο παγανισμός, τότε η προηγούμενη πρόταση δεν μπορεί παρά να απαντηθεί με ένα ξερό, μονολεκτικό και ισχυρό ναι. Στις άλλες περιπτώσεις το ζήτημα «ποικίλλει».
ΠΛΑΤΩΝΑΣ, ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ
Σύμφωνα με την Πλατωνική αντίληψη του κόσμου, το σύνολο της πραγματικότητας διαιρείται σε δύο επίπεδα, το ανώτερο και το κατώτερο:
Ο μεταφυσικός ιδεαλισμός του Πλάτωνα, το ανώτερο επίπεδο έχει σχέση με τον τέλειο, αιώνιο και αμετάβλητο κόσμο των ιδεών, ενώ το κατώτερο έχει σχέση με τον πρόσκαιρο, μεταβλητό και ατελή κόσμο της φυσικής ύλης. Αυτή η αντίληψη για τον κόσμο μέσα από την φιλοσοφία επηρέασε κάποιες φορές τον Χριστιανισμό. Και έτσι παρουσιάστηκε ο κάτωθι διαχωρισμός της πραγματικότητας, ανάμεσα στο ιερό του Θεού στον Ουρανό και στο κοσμικό του ανθρώπου στη γη.
Το σωστό όμως διάγραμμα που θα προσέγγιζε με την Ορθόδοξη Θεολογική άποψη για την ζωή, είναι το επόμενο:
Αντί μια οριζόντια γραμμή που διασχίζει την πραγματικότητα, υπάρχει μια κάθετη και εκφράζει την αλήθεια ότι κάθε πλευρά της ζωής μπορεί να μετακινηθεί από την μια πλευρά στην άλλη, ανάλογα με κάποιους παράγοντες. Οι νεοπαγανιστές παρουσιάζουν στις επιθέσεις τους τον Χριστιανισμό να «μισεί» καθετί το «ελληνικό» π.χ. θέατρο μουσική, χορό, έρωτα, ιατρική κ.λ.π. εκμεταλλευόμενοι τον δυϊσμό του Πλάτωνα και τα θεολογικά κατάλοιπα της φιλοσοφίας του. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει καμία αντίθεση «ελληνισμού» και Χριστιανισμού. Ο «Ελληνισμός» μέσα από τον Χριστιανισμό, είναι η πλήρης έκφραση όλων των ανθρώπινων δυνάμεων εις εξύμνηση του Δημιουργού. (Βασισμένο στο βιβλίο Αρχαία Ελλάδα και Βίβλος, Σύγκρουση Κοσμοαντιλήψεων, πρωτ. Assumptions that Affect Out Lives, Christian Overman, εκδόσεις Άροτρον, 2004, σσ. 180-181)
|
Ακολουθεί μια λίστα με τα ονόματα των 12 και των 70 απόστολων, βασισμένη στα γραπτά του αγίου Ιππολύτου (αρχές 3ου αι. μ.Χ.) καθώς και στην Αγία Γραφή. Με μπλε γράφουμε όσους αποστόλους έχουν ελληνικά ονόματα, με κόκκινα όσους έχουν ρωμαϊκά, και με πράσινο όσους έχουν εβραϊκά.
ΕΛΛΗΝΕΣ |
ΙΟΥΔΑΙΟΙ |
ΡΩΜΑΙΟΙ |
|
1. Φίλιππος2. Σίμων3. Κλεώπας4. Ανανίας5. Στέφανος6. Φίλιππος7. Πρόχορος8. Νικάνωρ9. Τίμων10. Παρμενάς11. Νικόλαος12. Λουκάς13. Σίλας14. Σιλουανός15. Επαίνετος16. Ανδρόνικος17. Αμπλίας18. Στάχυς19. Φύγελλος (αποστάτης)20. Ερμογένης (αποστάτης)21. Δημάς (αποστάτης)22. Απελλής23. Αριστόβουλος24. Νάρισσος25. Ηρωδίων26. Ασύγκριτος |
27. Φλέγων28. Ερμής29. Πατρόβουλος30. Ερμάς31. Λίνος32. Φιλόλογος33. Ολυμπάς34. Ροδίων35. Ιάσων36. Σωσίπατρος37. Έραστος38. Απολλώς39. Σωσθένης40. Τυχικός41. Επαφρόδιτος42. Αρτεμάς43. Κλήμης44. Ονησίφορος45. Τυχικός46. Κάρπος47. Εύοδος48. Αρίσταρχος49. Ζηνάς50. Φιλήμων51. Αρίσταρχος52. Τρόφιμος |
01. Σίμων ή Πέτρος (ελληνίζων)02. Ανδρέας (ελληνίζων)03. Ιωάννης04. Ιάκωβος05. Ναθαναήλ ή Βαρθολομαίος06. Ματθαίος07. Θωμάς08. Ιάκωβος09. Ιούδας Θαδδαίος ή Λεββαίος10. Ματθίας11. Ιάκωβος12. Θαδδαίος13. Βαρνάβας14. Βαρνάβας15. Άγαβος16. Κηφάς17. Μάρκος - Ιωάννης |
01. Μάρκος02. Κρίσκης03. Ουρβανός04. Ρούφος05. Γάιος06. Λούκιος07. Τέρτιος08. Κουάρτος09. Καίσαρ10.Μάρκος11. Ιούστος12. Μάρκος - Ιωάννης13. Πούδης |
Από τους αποστόλους που διάλεξε ο ίδιος ο Χριστός:
Οι 52/81 ήσαν Έλληνες -Ελληνιστές Οι 13/81 ήσαν Ρωμαίοι Και οι 17/81 ήσαν Εβραίοι - Ιουδαίοι Οι 70 απόστολοι αναφέρονται στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο 10/ι 1-24 «1 Μετὰ δὲ ταῦτα ἀνέδειξεν ὁ Κύριος καὶ ἑτέρους ἑβδομήκοντα». Τα ονόματά τους αναφέρονται στο «Περί των Ο’ Αποστόλων» [εν Migne, Ελληνική Πατρολογία, τομ.10, σελ. 953-957] του αγίου ιερομάρτυρος Ιππολύτου. |
Ο Μέγας Αλέξανδρος (ως Βυζαντινός Αυτοκράτορας) κατατροπώνει τον Δαρείο με την ακολουθία του.Παράσταση από την Μυθιστορία του Αλέξανδρου (Κώδικας Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας φ. 61 versus)
Ότε προ ημιολίας εκατονταετηρίδος ήρχισε προαγομένη η του νέου Ελληνισμού παίδευσις, οι σημαιοφόροι της μεγάλης ταύτης πνευματικής αναβιώσεως επεδόθησαν φυσικώ τω λόγω προ πάντων εις την μελέτην των διανοητικών και πολιτικών μεγαλουργημάτων του αρχαίου Ελληνισμού. Παιδευόμενοι δε και εν τη νεωτέρα της Δύσεως επιστήμη, ενισχύοντο μεν περί την προς τους προπάτορας εκείνους λατρείαν αυτών, εδιδάσκοντο όμως δυστυχώς ενταυτώ να περιφρονώσι και να μυκτηρίζωσι τους μεσαιωνικούς ημών χρόνους. Η Εσπερία είχε προ καιρού διατεθή δυσμενώς προς την ημετέραν εν Κωνσταντινουπόλει μοναρχίαν. Συμφέροντα θρησκευτικά και πολιτικά πολλάς παρήγαγον αμοιβαίας αιτιάσεις μεταξύ Ανατολής και Δύσεως, επι τέλους δε επήγαγον και τας ολεθρίας σταυροφορικάς καθ' ημών επιδρομάς. Όθεν πάσαι σχεδόν αι χρονογραφίαι ημών όσαι εγράφησαν έκτοτε και μέχρις εσχάτων υπό των Δυτικών, εγελοιογράφησαν μάλλον ή απετύπωσαν πιστώς τους χαρακτήρας του μεσαιωνικού ημών κράτους.
Τοιαύται υπήρξαν αι δύο πηγαί εξ ων εποτίσθησαν τα νάματα της ιστορικής αυτών παιδεύσεως αι λόγιαι ημών γενεαί από του Κοραή και εφεξής. Το δ'αποτέλεσμα υπήρξεν ότι ενεφορήθησαν θαυμασμού μεν ανεξελέγκτου προς τους προπάτορας, αδιαφορίας δε προς τους πατέρας, προαγομένης πολλάκις μέχρις αποστροφής. Αι γενεαί εκείναι δεν ενθυμούντο ειμή τας αρετάς των αρχαίων χρόνων, και δεν εγίνωσκον ειμή τας κακίας των μεσαιωνικών, λησμονούσαι ότι πολλά έσχεν αμαρτήματα και ο πρώτος Ελληνισμός, μη ηξεύρουσαι δε οπόσα εμεγαλούργησε και ο μεσαιωνικός. Ουδέ θέλομεν ελέγξει επί τούτω τους πρώτους εκείνους του Γένους διδασκάλους. Το κατεπείγον ήτο τότε να εξαρθή το φρόνημα του δεδουλωμένου έθνους και να παρατεθώσιν εις μίμησιν εξαίρετα άθλων και λόγων υποδείγματα· τοιαύτα δε δεν ανεύρισκον ειμή εν τη αρχαιότητι, διότι μόνην την αρχαιότητα εγίνωσκον οίκοθεν κατά το μάλλον και ήττον· όθεν ταύτης έγραφον εικόνα άσπιλον, αμόλυντον, ιδεώδη. Περί δε των μετέπειτα χρόνων δεν ήξευρον ειμή όσα εδιδάσκοντο παρά των Εσπερίων· όθεν ή απεσιώπον τα κατά τους χρόνους τούτους ή εκακολόγουν αυτούς. Η τοιαύτη της Ιστορίας ημών τύχη δεν έπαυσεν ουδ' επί της ιδρύσεως του Πανεπιστημίου. Δύο μόναι υπήρχον κατ' αρχάς εν αυτώ ιστορικαί έδραι, η της Γενικής Ιστορίας και η των αρχαίων εθνών· μόλις δε μετά 14 έτη ήρχισε να διδάσκηται από της καθέδρας ταύτης η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από των αρχαιοτέρων χρόνων μέχρι των καθ' ημάς.
Παράδοξον λοιπόν δεν είνε ότι επί εκατονταετηρίδα σχεδόν όλην από της πνευματικής του έθνους αναβιώσαεως επεκράτησαν παρ' ημίν περί του μεσαιωνικού Ελληνισμού πλείσται εσφαλμέναι δοξασίαι. Το παράδοξον είνε ότι, και ενώ πριν έτι αρχίση εν Ελλάδι η γνησία, η εθνική περί αυτού μελέτη, η ιστορική της Δύσεως δυσμένεια είχεν αποβή οπωσούν μετριωτέρα· και αφού η διά της μελέτης εκείνης ολοσχερώς αποκαλυφθείσα αλήθεια επεκροτήθη υπό του πεπολιτισμένου κόσμου, εν Ελλάδι πολλοί επιμένουσιν έτι εις την αρχαίαν πλάνην, δεν εγκρίνουσιν όσα συνέβησαν επί της γης κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους και φαντασιοκοπούντες, αγωνίζονται να συναρμόσωσι τον νέον Ελληνισμόν μετά του αρχαίου δι' εναερίου τινός και αοράτου γεφύρας.
Μη νομίσωμεν εντούτοις ότι πρώτην ταύτην φοράν υπέστη τοιαύτας παρεξηγήσεις η Ιστορία του Ελληνικού έθνους. Αι διάφοροι τούτου μεταπλάσεις, δι' ων και μόνον κατωρθώθη η επί τρισχίλια έτη παραμονή αυτού επί της ιστορικής του κόσμου σκηνής, δεν ήτο εύκολον να εκτιμηθώσιν εκάστοτε ευθύς εξ αρχής. Την σήμερον δεν υπάρχει, υποθέτω Έλλην ο μη ομολογών ότι ο Φίλιππος της Μακεδονίας παρεσκεύασεν, ο δε υιός αυτού Αλέξανδρος εξετέλεσε, και οι Διάδοχοι και Επίγονοι αυτών συνεπλήρωσαν έργον δι' ου ο αρχαίος Ελληνισμός, όστις έπνεε τα λοίσθια έν τε τη μητροπόλει αυτού και εν ταις αποικίαις, μετεπλάσθη προς επιτέλεσιν νέας ιστορικής εντολής. Και όμως ο ύπατος των ρητόρων της εκκλησίας του δήμου Αθηναίων διήγαγε τον βίον αγωνιζόμενος να παρακωλύση το έργον τούτο και ισχυριζόμενος ότι ο Φίλιππος ούτε Έλλην ήτο, ούτε βάρβαρος τουλάχιστον, αλλ' όλεθρός τις Μακεδών. Τον δε Αλέξανδρον, τον Αλέξανδρον εκείνον, ον οι αιώνες επροσκύνησαν ως τον μέγιστον των επί γης ανθρώπων. ο Δημοσθένης επωνόμασεν Μαργίτην, περί ου εν Ομηρικώ τινι επιγράμματι λέγεται: «ον δε' ούτ' αρ σκαπτήρα θεοί θέσαν, ούτ' αροτήρα»
Και έτι δριμύτερος, ει δυνατόν, υβριστής των πρωταγωνιστών της νέας των πραγμάτων καταστάσεως ανεδείχθη ο σύγχρονος ιστορικός Θεόπομπος. Ο Θεόπομπος εβεβαίου ότι ο Φίλιππος δεν ετίμα και δεν προήγεν ειμή τους αισχίστους των ανθρώπων. Οι περί αυτόν, λέγει, δεν ήσαν εταίροι αλλά εταίραι· δεν ήσαν στρατιώται αλλά χαμαιτύποι, -και ανδροπόρνοι, και Κένταυροι, και Λαιστρυγόνες- Τίνες; Οι Παρμενίωνες, οι Κρατεροί, οι Σέλευκοι, οι Πτολεμαίοι, οι Ευμένεις, οι Αντίγονοι, οι Αντίπατροι και πάσα η άλλη χορεία των ανδρών, οίτινες ίδρυσαν τα περιώνυμα εκείνα νέα Ελληνικά βασίλεια, εν Ασία τε και εν Αιγύπτω, και ων τα ονόματα δεν έπαυσαν επί δισχίλια και επέκεινα έτη υπό του κόσμου παντός τιμώμενα.
Ά, βεβαίως μέγα τι χρήμα είναι η ρητορική τέχνη, μέγα η ιστορική επιστήμη· αλλά και του Δημοσθένους ευγλωττότερος, και του Θεοπόμπου σοφώτερος ανεδείχθη τότε ο ελληνικός λαός. Τωόντι· ενώ τοιαύτα επρέσβευον και εδίδασκον ρήτορες και ιστορικοί, ο ελληνικός λαός, εν τω αυτοματισμώ αυτού, έγνω το μέλλον ασφαλέστερον αυτών. Ο ελληνικός λαός, εν τω αυτοματισμώ αυτού, έγνω το μέλλον ασφαλέστερον αυτών. Ο ελληνικός λαός συνήλθεν επανειλημμένως εις κοινήν εν Κορίνθω Σύνοδον, ερρύθμισεν εκεί τας σχέσεις αυτού προς Φίλιππον πρώτον, μετά δε τον θάνατον τούτου, προς τον Αλέξανδρον και ανηγόρευσεν αυτούς αλλεπαλλήλως στρατηγούς αυτοκράτορας της Ελλάδος εις τον κατά Περσίας πόλεμον. Έπειτα, δε, εκτελών τα αποφασισθέντα, εξέπεμψε τα τέκνα αυτού εις τα ενδότατα της Ασίας, όπου Πελοποννήσιοι, Φθιώται, Φωκείς, Λοκροί, Μαλιείς, Θεσσαλοί, αντί να αναλίσκωνται εις εμφυλίους και μικρούς εντός της μικράς Ελλάδος αγώνας προεπολέμησαν περί της κυριαρχίας του κόσμου και μετ' ου πολύ, εγκαταλείπων αθρόας τας μαρανθείσας χώρας και πόλεις της αρχαίας πατρίδος, εξώρμησεν ακατάσχετος προς τας αχανείς εκτάσεις της Ανατολής και ίδρυσεν αυτόθι εκατοντάδας νέων μεγάλων και πλουσίων πόλεων. Εν ταύταις δε ταις πόλεσιν, ετελέσθη, προϊόντος του χρόνου, το συνοικέσιον του αρχαίου Ελληνισμού μετά του Χριστιανισμού, δι' ου εξελληνίσθη η εν τω μεταξύ επικρατήσασα εκεί ρωμαϊκή κυριαρχία και μετεπλάσθη εις μοναρχίαν ελληνικήν.
Ανάλογός τις φρονημάτων διάστασις μεταξύ λαού και λογίων συνέβη και εν τοις νεωτέροις χρόνοις παρ' ημίν. Ενώ ουκ ολίγοι των λογίων σκώπτουσι κατά το μάλλον και ήττον ευφυώς τους πατέρας αυτών, ο λαός ουδέποτε έπαυε τιμών και γεραίρων αυτούς. Ότε εν αρχή της 17ης εκατονταετηρίδος ο Γάλλος δουξ de Nevers Κάρολος Β', αξιών ότι έχει δι επιγαμίας κληρονομικά επί του θρόνου των Παλαιολόγων δικαιώματα, περιήλθεν εις συνεννοήσεις μετά διαφόρων προυχόντων της Ελλάδος, οι προύχοντες ούτοι δεν συνήνεσαν να συμπράξωσιν ει μη προσαγορεύοντες αυτόν Κωνσταντίνον Παλαιολόγον. Ότε τω 1790 οι απεσταλμένοι του λαού της Ελλάδος απήλθον εις Πετρούπολιν ίνα επικαλεσθώσι την επικουρίαν της Αικατερίνης Β', προς ανάκτησιν της απολεσθείσης ελευθερίας, τούτο προ πάντων εζήτησαν παρ' αυτής, να δώση τοις Έλλησι τον έγγονον Κωνσταντίνον ως διάδοχον του εκλιπόντος «γένους των αυτοκρατόρων ημών». Ότε ο αρματωλός Χασιών παππά Θύμιος Βλαχάβας συνεκάλεσεν εν Ολύμπω τω 1808 τινάς των συναγωνιστών της Στερεάς Ελλάδος, προς διοργάνωσιν νέου επαναστατικού κινήματος, η Σύνοδος αύτη ώρισεν ως ημέραν ενάρξεως του αγώνος την 29 Μαΐου, την πεπρωμένην ημέραν καθ' ην έπεσεν επί των επάλξεων της Κωνσταντινουπόλεως ο έσχατος των Παλαιολόγων. Ότε τω 1822 και 1823 συνήλθον εν τω μέσω της κλαγγής των όπλων εις την Επίδαυρον και εις το Άστρος οι αντιπρόσωποι ούτοι του λαού δεν ελησμόνησαν να δοξολογήσωσι «τους αειμνήστους Χριστιανούς ημών αυτοκράτορας της Κωνσταντινουπόλεως».
Ταύτα πάντα ενθυμίζουσι μέχρι τινός τα προ δισχιλίων ετών παρ' ημίν γενόμενα. Ανάγκην εν τούτοις να παρατηρήσω, ότι η αρχαία πλάνη ήτο πολύ μάλλον της νεωτέρας συγγνωστή. Τότε εδέησε να προνοηθή το μέλλον, νυν δε πρόκειται να εκτιμηθή το παρελθόν. Τότε η αλήθεια απεκαλύφθη εις τον λαόν μάλλον ή εις τους περί τον Δημοσθένη και τον Θεόπομπον, διότι το μέλλον, το άδηλον είνε πολλάκις μυστηριώδές τι προαίσθημα των πολλών μάλλον ή επιστημονική διάγνωσις των ολίγων. Όθεν όλως άπορον δεν είνε ότι το πάλαι ο λαός ανεδείχθη σοφώτερος των διδασκάλων αυτού, ενώ την σήμερον πολύ ευλογώτερον ήτο αυτοί, δηλαδή οι διδάσκαλοι του λαού να μη ολισθήσωσι περί την γνώσιν και την κρίσιν γεγονότων προτελεσθέντων. Τι ήξευρε, τι ηδύνατο επί τέλους να ηξεύρη ο λαός περί του παρελθόντος τούτου; Δεν ήξευρε ειμή τους αίνους, ους ακούει επί 400 έτη ψαλλομένους εν τοις ιεροίς ναοίς υπέρ των παλαιών αυτού βασιλέων και των κατορθωμάτων αυτών·
Χαίρε τίμιον διάδημα Βασιλέων ευσεβών·
Χαίρε της βασιλείας το απόρθητον τείχος·
Χαίρε δι' ης εγείρονται τρόπαια·
Χαίρε δι' ης εχθροί καταπίπτουσιν.
Και το άλλο εκείνο·
«Σώσον Κύριε τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου, νίκας τοις Βασιλεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος και το Σον φυλάττων διά του Σταυρού σου πολίτευμα».
Δεν ήξευρεν ειμή το δημώδες εκείνο άσμα, το οποίον προοιμιάζον διά της απελπιστικής κραυγής·
Πήραν την Πόλιν, πήραν την! πήραν την Σαλονίκην!
Πήραν και την Αγιά Σοφιά, το μέγα Μοναστήρι!...
απολήγει εις την κατανυκτικλην εκείνην παραμυθίαν·
Σώπα, Κυρία Δέσποινα, μην κλαίης, μην δακρύζεις,
Πάλε με χρόνια, με καιρούς, πάλε δικά σου είναι.
Το ιστορικόν τούτο του λαού εγχειρίδιον, όσω επίτομον και αν είνε, ήρκεσεν ίνα τον διδάξη, ότι ήτο κληρονόμος των αγώνων και των ελπίδων του μεσαιωνικού Ελληνισμού. Οπόσα δε άλλα θαυμαστά διδάγματα δεν ήθελον πορισθή αι λογιώτεροι ημών τάξεις εάν απεφάσιζον τελευταίον να μελετήσωσι την επιστημονικήν, την απηκριβωμένην του Ελληνισμού εκείνου ιστορίαν. Βραχεία εκ περιωπής ανασκοπή των ποικίλων αυτού περιπετειών, θέλει, ελπίζω, πείσει τον αναγνώστην περί τούτου.
Αι κυριώταται χώραι, αι καταληφθείσαι υπό του αρχαίου και του μακεδονικού Ελληνισμού, η χερσόνησος του Αίμου, η μικρά Ασία, και αι εν τω μεταξύ νήσοι, εγένοντο ανάστατοι υπό της 3ης μ.Χ. εκατονταετηρίδος υπό βαρβάρων παντοδαπών, όπως και αι δυτικαί της Ευρώπης χώραι. Παρ' ημίν μάλιστα αι επιδρομαί και εγκαταστάσεις των εθνών τούτων διήρκεσαν πολύ πλειότερον ή εν τη Εσπερία. Οποίον υπήρξε το αποτέλεσμα της λαίλαπος ταύτης εν τη Δύσει, και οποίον εν τη Ανατολή; Εν τη δυτική Ευρώπη προέκυψαν έθνη νέα και νέαι γλώσσαι· η Ιταλική, η Ισπανική, η Γαλλική, η Αγγλική. Εν ταις Ανατολικαίς χώραις τανάπαλιν, πολλαχού μεν ο Ελληνισμός κατίσχυσεν ολοσχερώς των βαρβάρων, ενιαχού δε ίσταται έτι ακέραιος απέναντι των απογόνων αυτών. Ο θρίαμβος ούτος του ελληνικού έθνους οφείλεται κυρίως εις τους αγώνας της εν Κωνσταντινουπόλει μοναρχίας· αγώνας πολεμικούς άμα και εξελληνιστικούς, ων οι τελευταίοι μαρτυρούσιν αριδήλως οπόσον κραταιά υπήρχεν εν ταις καρδίαις των βασιλέων εκείνων η συνείδησις του Ελληνισμού. Ου μόνον κατ' ιδίαν πολλοί των επιδραμόντων αλλοφύλων εξελληνίζοντο και εκαυχώντο μάλιστα επί τη ελληνική αυτών ευγενεία, αλλά και φυλαί ολόκληροι, οίον οι Γότθοι της μικράς Ασίας, οίτινες εν τη 9 εκατονταετηρίδι ωνομάζοντο Γοτθογραίκοι. Ου μόνον οι ξένοι ούτοι, αντί να επιβληθώσιν εις τους προτέρους της χώρας κυρίους όπως επεβλήθησαν εν τη Εσπερία, συνεχωνεύοντο απ' εναντίας εντός του Ελληνισμού, αλλά και αυταί αι χώραι, ων έφθασαν άπαξ να κυριαρχήσωσι και εις ας έκτισαν πόλεις ξενοφώνους, ανακτηθείσαι έπειτα ανελάμβανον την προτέραν ελληνικήν όψιν. Ο Νικηφόρος Φωκάς, εκβαλών τους Άραβας εκ Κρήτης, κατέλυσε το υπ' αυτών προ ετών 138 κατασκευασθέν φρούριον Χαντάκ, και ήγειρε πλησίον αυτού φρούριον νέον, το οποίον ωνόμασε Τέμενος. Ο Ιωάννης Τσιμισκής, ανακτήσας την κάτω Μοισίαν από των Βουλγάρων, μετωνόμασεν Ιωαννούπολιν την πρωτεύουσαν αυτών Πραισθλαύαν. Ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος, ο συμπληρώσας το έργον του ευκλεούς αυτού κηδεμόνος, γενόμενος κύριος της περί την Πελαγονίαν Πρέσπας, μετωνόμασεν αυτήν Βασιλίδα. Επί τέλους δε οι ξένοι κατακτηταί, απελπισθέντες να κατισχύσωσι του Ελληνισμού, ηναγκάσθησαν να κυβερνώσι διά της ελληνικής γλώσσης τας χώρας, ων εγένοντο εκ διαλειμμάτων κύριοι, και, το παραδοξότερον, αυτοί εαυτούς να μεταμορφώσιν εις Έλληνας. Ούτως εν τη 14 εκατονταετηρίδι, ο έστιν επί της πλήρους ήδη παρακμής της μεσαιωνικής ημών βασιλείας, ο Σέρβος ηγεμών Urosh, καταλαβών επί τινα χρόνον και αυτήν την Ήπειρον και αυτήν την Θεσσαλίαν, έγραφε τα χρυσόβουλα αυτού εις την ελληνικήν και εβεβαίου, ότι ονομάζεται «Συμεών, εν Χριστώ τω Θεώ, πιστός βασιλεύς και Αυτοκράτωρ Ρωμαίων και Σερβών, ο Παλαιολόγος».
Κύπελλο από επιχρυσωμένο άργυρο. Ανάμεσα στις παραστάσεις ο Μ. Αλέξανδρος εις την ανάληψη του στον ουρανό. Η μορφή του χρησιμοποιήθηκε από τους Βυζαντινούς για να συμβολίζει Την οικουμενική εξουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα. 12ος αιώνας. Υω. 9 εκ., διάμ. 13,8 εκ. Αγία Πετρούπολη (Ερμιτάζ, αρ. ευρ. ω72).(Πηγή: Περιοδικό Corpus, τεύχος 34, άρθρο «Ώρες Βυζαντίου, Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Μυστράς, Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος 2002», Σταυρούλα Μασουρίδη, Αρχαιολόγος, σελίδα 21)
Τοιουτοτρόπως οι μεν Άραβες εξέλιπον εκ Κρήτης, εκ Κύπρου και εκ της μικράς Ασίας, οι δε Σλαύοι και οι Βούλγαροι, άφαντοι γενόμενοι εκ των χωρών, αίτινες απαρτίζουσιν το σημερινόν βασίλειον της Ελλάδος, δεν περιεσώθησαν ειμή είς τινα τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης. Ημείς δε τι άρα γε μέγα ελληνιστικόν έργον άχρι τούδε κατορθώσαμεν; Αφήσαμε εις την τύχην των τας νεωτέρας προς δυσμάς και προς βορράν ημών αποικίας, ων πολλαί απέβαλον ήδη την πάτριον θρησκείαν τε και γλώσσαν· αφήσαμεν επί χρόνον μακρότατον τον εν Μακεδονία και εν Θράκη Ελληνισμόν εις την διάκρισιν των Βουλγάρων, και βλέπομεν εντός αυτού του βασιλείου της Ελλάδος τους Αλβανούς σώζοντας το γλωσσικόν αυτών ιδίωμα. Βεβαίως ο λαός εξέβαλε δι' αγώνων αειμνήστων εκ Πελοποννήσου και εκ Στερεάς τους τελευταίους αυτών κατακτητάς· αλλ' ο λαός ούτος έχει, ως είδομεν, την συνείδησιν, ότι, ίνα υπάρξωσι νέοι ελληνικοί αγώνες, έπρεπε να υπάρξη νέον ελληνικόν έθνος, το δε καθ' ημάς ελληνικόν έθνος δεν περιεσώθη, ειμή διά των αγώνων του μεσαιωνικού Ελληνισμού.
Τι δε να είπωμεν περί της επάρσεως μεθ' ης καταδικάζομεν τους μεσαιωνικούς ημών χρόνους επί πνευματική στειρώσει; Εάν ο Όμηρος, ο Πίνδαρος, ο Αισχύλος, ο Φειδίας, ο Θουκιδίδης ηγείροντο εκ νεκρών, ηθέλομεν εννοήσει αυτούς θλιβομένους, διότι οι απόγονοι εκείνοι δεν εκληρονόμησαν την λαμπρότητα του πνεύματος των πατέρων αυτών. Αλλ' αγνοώ εν τίνι δικαιώματι οικτείρομεν τους Βυζαντινούς, ημείς, οίτινες δεν ανεδείξαμεν ακόμη, καθ' όσον ηξεύρω, πολλούς άνδρας εναμίλους του Μακεδόνος την καταγωγήν Τριβωνιανού, τον οποίον ο Γίββων δεν εδίστασε να παραλληλίση προς τον μέγαν Βάκωνα· εναμίλλους του Καισαρέως Προκοπίου, περί ου ο αυτός γνώστης των αρετών της ιστορικής επιστήμης, αποφαίνεται ότι εκέκτητο εξαίρετον των πολιτικών πραγμάτων εμπειρίαν, και αφηγείτο αυτά διά λόγου πολλάκις κομψού άμα και εντόνου· εναμίλλους του Τραλλιανού Ανθεμίου και του Μιλησίου Ισιδώρου, οίτινες έκτισαν τον ναόν της του Θεού Σοφίας, τον μέχρι του νυν λογιζόμενον, διά τε την ιδεώδη αυτού προσωνυμίαν και την θαυμαστήν εξεργασίαν ως το κάλλιστον των ευκτηρίων όσα ήγειρέ ποτέ ο Χριστιανισμός· εναμίλους του Κωνσταντινουπολίτου Φωτίου, περί του οποίου ο πολύς Hergenrφther χθες ακόμη έλεγεν, ότι το κλέος αυτού ως επιστήμονος, ως συγγραφέως, ως φιλολόγου, ως φιλοσόφου και ως θεολόγου, ανωμολογήθη υπό του κόσμου μιά φωνή ανέκαθεν και μέχρι της σήμερον. Και ίνα κατέλθωμεν εις δευτερεύοντάς τινας αντιπροσώπους της διανοητικής ενεργείας των μεσαιωνικών ημών χρόνων, ερωτώ εάν η νεωτέρα ημών φιλολογία παρήγαγε πολλά έργα, τα δυνάμενα να συγκριθώσι προς τον Διάλογον, τον επιγραφόμενον· «ο Φιλόπατρις ή Διδασκόμενος», όστις, ενώ εγράφη εν Κωνσταντινουπόλει, άγνωστον υπό τίνος, κατά την 10 εκατονταετηρίδα, απεδίδετο επί αιώνας πολλούς και μέχρις εσχάτων εις τον ευφυέστατον και χαριέστατων των Ελλήνων, τον Λουκιανόν· πολλά έργα, οίον το ποιημάτιον του επισκόπου Μυτιλήνης Χριστοφόρου προς τον μοναχόν Ανδρέαν περί της εμπορίας των αγίων λειψάνων, το οποίον διά την ευτραπελίαν και την τόλμην, μεθ' ης, αντεπεξήλθεν εν τη 9 εκατονταετηρίδι κατά της καταχρήσεως εκείνης, ενθυμίζει τη αληθεία εν πολλοίς την φιλόκαλον δεινότητα του Βολταίρου· ή έργον οίον «η Ευσταθίου του Θεσσαλονίκης συγγραφή της κατ' αυτήν αλώσεως», εν τω οποίω επιφαίνεται τραγικός τις και όντως Σαιξπήριος συνδυασμός θλίψεως μεν βαρυτάτης ένεκα των συμφορών, ας ιστορεί, χαριτωμένης δε πικρίας και ειρωνείας δι' ης μαστίζει τους αιτίους των συμφορών τούτων.
Είνε αληθές, ότι πολλαί εγένοντο τότε θρησκευτικαί συζητήσεις, αλλ' οι μεμψιμοιρούντες επί τούτω δεν παρηκολούθησαν την βαθμιαίαν εξέλιξιν των ποικίλων εντολών, ας εκλήθη να εκπληρώση ο Ελληνισμός εν τω μακραίωνι αυτού ιστορικώ βίω. Ο αρχαίος Ελληνισμός ίδρυσε τους αϊδίους του καλού νόμους και προσήγγισεν εις την αντίληψιν της ανεξερευνήτου Σοφίας, της διεπούσης τον άναρχον και ατελεύτητον κόσμον· δεν εκύρωσεν όμως την υπερτάτην ταύτην των αληθειών, αλλά κατεδίκασεν απεναντίας εις θάνατον τον Σωκράτην, τον πρώτον μέγαν αυτής απόστολον. Ο μακεδονικός Ελληνισμός διέδωκεν εις τας ευρείας της Ανατολής χώρας τους εν Ελλάδι παραχθέντας εκείνους θησαυρούς του ανθρωπίνου πνεύματος, και επέβαλε προς τοις άλλοις χείρα επί της πόλεως, εν η εκηρύχθη μετ' ου πολύ το θεόπνευστον του νέου δόγματος Ευαγγέλιον. Ο δε μεσαιωνικός Ελληνισμός επετράπη τελευταίον την εις θετικόν θρήσκευμα οργάνωσιν του δόγματος τούτου, και την υπέρ αυτού άμυναν κατά δυσαριθμήτων αντιδράσεων.
Ουδέν λοιπόν άπορον, ότι πολλαί εγένοντο τότε θρησκευτικαί συζητήσεις. Εάν ο καθορισμός του συμβόλου της πίστεως δεν εξησφαλίζετο από των εισηγήσεων της των Αρειανών αιρέσεως, ήτις Σωτήρος φύσιν, ο Χριστιανισμός, αποβαίνων απλούν νέον φιλοσοφικόν δόγμα, ήθελε τάχιστα ανατραπή. Εντεύθεν δε ου μόνον ο μεσαιωνικός Ελληνισμός ήθελε στερηθή το κυριώτερον της υπάρξεως αυτού έρεισμα, αλλά και σύμπας ο πολιτισμός έμελλε ν' αποβάλη το ισχυρότατον ελατήριον της δαιμονίου αναπτύξεως, ην έλαβεν επί 1500 έτη, χάρις εις τας πρώτας οικουμενικάς συνόδους, ας συνεκάλεσεν ο Κωνσταντίνος ο μέγας και ο Θεοδόσιος ο μέγας. Ηξεύρω, ότι πολλοί σοφώτατοι άνδρες δεν παραδέχονται την ευεργετικήν του Χριστιανισμού επίδρασιν εις την διάπλασιν της νέας κοινωνίας, και αποδίδουσι πάντα τα θαυμάσια αυτής εις μόνην την ανθρωπίνην μεγαλοφυίαν, την ανθρωπίνην επιστήμην, την ανθρωπίνην τέχνην. Αλλ' έτερα δοξάζουσι περί τούτου οι πολλοί, οίτινες, καθ' α γνωρίζομεν ήδη, κρίνουσι τα μεγάλα του κόσμου τούτου πράγματα ασφαλέστερον συνήθως των σοφών. Ιδέτε τωόντι τι συμβαίνει προ των οφθαλμών ημών εν Ρώμη όπου άπασα η Χριστιανωσύνη χαιρετίζει ευλαβώς εγγύθεν ή πόρρωθεν τον άκρον της δυτικής εκκλησίας αρχιερέα, ου μόνον οι κατά πάντα ομόδοξοι αυτώ καθολικοί, αλλά και αυτοί οι διαμαρτυρόμενοι και αυτοί οι ορθόδοξοι, ι περί πολλά προς αυτόν διαφωνούντες. Τι άρα σημαίνει το γεγονός τούτο, ειμί ότι, οσονδήποτε ποικίλοι και αν είνε, κατά τα διάφορα έθνη, οι εξωτερικοί θεσμοί και τύποι, δι' ων εκυρώθη το κήρυγμα του ευαγγελίου, σύμπαν το χριστιανικόν πλήρωμα κύπτει την κεφαλήν ενώπιον του αιωνοβίου εκείνου κηρύγματος. Μέγα λοιπόν έργον επετέλεσεν ο μεσαιωνικός Ελληνισμός, αγωνισθείς εκ παντός τρόπου να καταστήση ασάλευτον τον ακρογωνιαίον λίθον, εφ' ου εγείρεται άπαν της χριστιανικής πίστεως το οικοδόμημα.
Αλλ' έλθωμεν εις έτερον κεφάλαιον θρησκευτικών συζητήσεων, εις τας εικόνας. Οι απαιτούντες την καθαίρεσιν αυτών έλεγον· «η παρούσα γενεά εθεοποίησεν τας εικόνας», οι δε επιμένοντες εις την διατήρησιν αυτών αντέλεγον· «οφείλεις διδάξαι τον αγράμματον λαόν». Το ζήτημα, ως βλέπετε, έθιγεν εις τα καίρια την γνησιότητα της χριστιανικής πίστεως, διότι η θεοποίησις των εικόνων ουδέν άλλο ήτο ή η επάνοδος εις την ειδωλολατρείαν. Και ου μόνον το ζήτημα ήτο σπουδαιότατον, αλλά και το κακόν του οποίου επεδιώκετο η θεραπεία ήτο σφόδρα δυσίατον. Εις μάτην ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγραφεν ορθότατα και χαριέντα· «Υπόμνημα γάρ εστιν η εικών· και όπερ τη ακοή ο λόγος, τούτο τη οράσει η εικών.» Εις μάτην ο όρος της Ζ' οικουμενικής Συνόδου απηγόρευσε πάσαν προς τας εικόνας λατρείαν, ήτις πρέπει μόνη τη θεία φύσει· διέταξε δε την ανάρτησιν αυτών απλώς ίνα «οι θεώμενοι ταύτας διανίστανται προς την των πρωτοτύπων μνήμην.» Εις μάτην λέγω· διότι μέχρι της σήμερον ουκ ολίγοι παρ' ημίν τε και παρά τοις καθολικοίς εξακολουθούσιν αποδίδοντες εις τα υπομνήματα εκείνα των πρωταθλητών της πίστεως δύναμιν θαυματουργόν και όντως θείαν· οι δε Διαμαρτυρόμενοι, απελπισθέντες να επανορθώσωσι την πλάνην ταύτην, όλως αφήρεσαν τας εικόνας από των εκκλησιών αυτών. Και το αυτό, διά τους αυτούς λόγους έπραξεν η ημετέρα της 8 και 9 εκατονταετηρίδος μεταρρύθμισις, ως προς την οποίαν το πράγμα είνε πολύ μάλλον καταληπτόν ή ως προς την Δυτικήν, διότι καθ' ους χρόνους η τελευταία προέκυψεν εις μέσον, ο αγράμματος λαός ηδύνατο, διά την εύρεσιν της τυπογραφικής τέχνης, να διδαχθή ευκολώτερον ή κατά τους προτέρους.
Οπωσδήποτε η ημετέρα θρησκευτική και κοινωνική μεταρρύθμισις ανεδείχθη κατά τα λοιπά συνετωτέρα της Δυτικής. Εσεβάσθη μέχρι κεραίας τα θεμελιώδη του Χριστιανισμού δόγματα· δεν κατήργησεν ολοτελώς τον μοναχικόν βίον, αλλά περιέστειλεν αυτόν πολύ· δεν εδήμευσε τα μοναστηριακά και τα εκκλησιαστικά κτήματα, αλλά καθυπέβαλεν αυτά εις την κοινήν φορολογίαν. Πλην δε τούτων προέβη εις πλείστας άλλας κοινωνικάς αναμορφώσεις, ων ουκ ολίγαι δεν ίσχυσαν ειμή μετά πολλάς εκατονταετηρίδας εν τω λοιπώ ευρωπαϊκώ κόσμω, τινές δε μόλις εν τη παρούση εν αυτώ καθιερώθησαν. Τοιαύται ήσαν η από του κλήρου αφαίρεσις της δημοσίας παιδεύσεως, η κατάργησις της δουλοπαροικίας, η απαγόρευσις της παλλακίας και η κατάργησις των δικαιωμάτων τα οποία οι προηγούμενοι νόμοι επέτρεπον εις τα εξ αυτής τέκνα· ο περιορισμός της του γάμου διαλύσεως εις τέσσαρας μόνον σπουδαιοτάτας αιτίας· η πλήρης εξίσωσις των δικαιωμάτων της μητρός και του πατρός· η άρσις παντός κωλύματος εις τον μεταξύ ορθοδόξου και ετεροδόξου γάμον, ίνα μη αναφέρω ενταύθα ειμή τα κυριώτατα.
Αλλά η τύχη της μεγάλης ταύτης μεταρρυθμίσεως απέβη παρ' ημίν τραγική. Δεν εννοώ τούτο λέγων, ότι μετά μακρόν αγώνα κατεβλήθη υπό των αντιδοξούντων. Η πάλη μεταξύ εκείνων, οίτινες επέμενον εις την διαιώνισιν των ατοπημάτων όσα είχον περεισφρήσει εν τη εκκλησία και εν τη κοινωνία και εκείνων οίτινες επεζήτουν να άρωσιν εκ μέσου τα ατοπήματα ταύτα, υπήρξε και βραδύτερον εν τη Εσπερία πεισματωδεστάτη. Εκεί όμως διεξήχθη μεταξύ διαφόρων εθνών και επικρατειών, ώστε επί τέλους ουδέτερον των στρατοπέδων κατίσχυσεν οριστικώς του ετέρου, αλλ' εχωρίσθησαν απ' αλλήλων, και η μεν διαμαρτύρησις επεκράτησεν εις τας βορειοδυτικάς χώρας, ο δε καθολικισμός εις τας νοτιοδυτικάς. Παρ' ημίν δεν ήτο να συμβή τοιούτο τι, διότι ο αγών ετελείτο εντός μιας και της αυτής επικρατείας και εντός ενός και του αυτού έθνους· ώστε ότε επί τέλους υπερίσχυσαν οι οπαδοί του παλαιού καθεστώτος δεν ηρκέσθησαν ούτοι να θριαμβεύσωσιν, αλλ' πεχείρησαν να εξαλείψωσι και από της μνήμης αυτής των ανθρώπων το έργον των αντιπάλων· δεν ηρκέσθησαν να παραστήσωσι τους μεγαλοφυεστέρους των νομοθετών ως τους αθλιωτέρους των κακούργων· δεν ηρκέσθησαν να ακυρώσωσι και να αναθεματήσωσι τα θεσμοθετήματα αυτών, αλλά προέβησαν και εις την εντελή εξαφάνισιν του κειμένου των τε θεσμοθετημάτων τούτων και των συγχρόνων ιστορικών όσοι προσηκόντως είχον εκτιμήσει αυτά. Εκ τούτου δε συνέβη, ότι επί τοσούτοις αιώνας παντελώς ηγνοήθη η μεταρρύθμισις αύτη μέχρις ου επ' εσχάτων ανευρέθησαν, εκ τύχης περισωθέντα αντίγραφά τινα του αστικού αυτής Νόμου, της λεγομένης Εκλογής, διά του συνδυασμού της οποίας μετ' άλλων πολλών ειδήσεων, ας δεν ηδυνήθησαν να αποσιωπήσωσι και αυτοί οι πολέμιοι των γενομένων καινοτομιών, ήρχισεν αποδιδομένη δικαιοσύνη εις την μεγάλην εκείνην περίοδον της Ιστορίας της ανθρωπότητος.
Αλλ' η μεταρρύθμισις αύτη καίτοι απέτυχε παρ' ημίν δεν απέβη άγονος ως προς τον ευρωπαϊκόν κόσμον· τα σπέρματα αυτής, μεταφυτευθέντα βαθμηδόν και κατ' ολίγον παρά τοις Αλβιγανοίς της μεσημβρινής Γαλλίας και τοις Ουσσίταις της Βοημίας, απετέλεσαν τας πρώτας αφορμάς του πολυθρυλήτου της βορειοδυτικής Ευρώπης κινήματος, της λεγομένης Rιformation, εις ο δικαίως αποδίδεται η εξαίρετος επίδοσις του νεωτέρου πολιτισμού. Δις λοιπόν ο μεσαιωνικός Ελληνισμός επέδρασεν ευεργετικώτατα επί της τύχης του κόσμου· πρώτον διά της οργανώσεως και διαδόσεως του Χριστιανισμού, και δεύτερον διά της αποπείρας του να θεραπεύση τας καταχρήσεις εις ας εξώκειλαν πολλοί των χριστιανικών θεσμών· ίνα μη αναφέρωμεν και τα περί τα έσχατα του βίου κληροδοτηθέντα υπ' αυτού εις την Ευρώπην, διά της Ιταλίας, αριστουργήματα του αρχαίου Ελληνισμού. Εις τα κληροδοτήματα ταύτα τα υπό του μεσαιωνικού Ελληνισμού ευλαβώς περισωθέντα, οφείλεται ετέρα τις φάσις του νέου πολιτισμού, η καλουμένη Renaissance, ήτοι η αναγέννησις των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών.
Αλλ' ο μεσαιωνικός Ελληνισμός δεν ευηργέτησε τον κόσμον διά του πνεύματος μόνον και του λόγου. Αφού έσωσε το νέον δόγμα από των αιρέσεων, εδέησε να σώση αυτό από του Μαζδεϊσμού και του Μωαμεθανισμού, από των Περσών και των Αράβων. Και πλειστάκις λαμπρώς κατετρόπωσε τους φοβερούς τούτους πολεμίους. Η δε Ευρώπη, η σύγχρονος Ευρώπη ήτις εκαρπούτο τους αγώνας τούτους απερισπάστως, ως επί το πλείστον, δεν έπαυσεν από της 7ης μέχρι της 12ης εκατονταετηρίδος παρέχουσα εις τους βασιλείς ημών δείγματα ευγνωμοσύνης, ευλαβείας, έστιν ότε δε και εσχάτης ταπεινώσεως. Πρέσβεις του βασιλέως της Γαλλίας Δαγοβέρτου προσήλθον στην Κωνσταντινούπολιν ίνα συγχαρώσι τω Ηρακλείω επί τοις κατά του Χοσρόου κατορθώμασιν αυτού. Εις τον νικητήν του Μωαυϊά Κωνσταντίνον τον Πωγωνάτον έπεμψαν οι βασιλείς και οι άλλοι δυνάσται της Δύσεως, πρέσβεις, δώρα και ευλαβή συγχαρητήρια· μετά δε την πανωλεθρίαν ην έπαθον οι Άραβες εις Κωνσταντινούπολιν, εν τη 8 εκατονταετηρίδι, ο πάπας Γρηγόριος Β', ευγνωμονών προς τον σωτήρα του Χριστιανισμού Λέοντα τον Γ', έπεμψε τας εικόνας του βασιλέως τούτου προς άπαντας τους ηγεμόνας της Δύσεως. Οι ηγεμόνες της πρώτης σταυροφορίας, παραστάντες ενώπιον του Αλεξίου Κομνηνού, επί του θρόνου καθημένου, έκλινον γόνυ και προσεκύνησαν αυτόν. ο Μανουήλ Κομνηνός, αφού κατετρόπωσε και Τούρκους και Φράγκους εν τη Ανατολή, είδε τον δούκα της Αντιοχείας, Renaud de Chatillon προσελθόντα εις Μάμιστραν ημίγυμνον και φέροντα καλώδιον περί τον τράχηλον ίνα ζητήση συγγνώμην και ομόση πίστιν εις αυτόν. Κατόπιν δε κατελθών ο Μανουήλ εις Συρίαν, εισήλασε τροπαιούχος εις Αντιοχείαν, και εις την τελετήν ταύτην ο μεν Renaud, πεζός προπορευόμενος εκράτει τον αναβολέα αυτού, ο δε βασιλεύς των Ιεροσολύμων παρείπετο έφιππος μεν, μηδέν όμως φέρων βασιλικόν παράσημον. Τοιούτο ήτο το αξίωμα των βασιλέων εκείνων περί ων ενασμενίζουσι να ειρωνεύονταί τινες των ημετέρων, ενώ και αυτός ο Λουϊτπράνδος, ο εν τη 10 εκατονταετηρίδι τοσαύταις επισωρεύσας κατ' αυτού ύβρεις και αυτός ο Δάνδολος ο βραδύτερον πρόδρομος γενόμενος του Μωάμεθ του Β', ηναγκάζοντο εν τούτοις να καλώσιν αυτούς κοσμοκράτορας.
Αυτός είνε εν συνόλω θεωρούμενος ο γνήσιος μεσαιωνικός Ελληνισμός. Το Ελληνικόν έθνος, εν τη περιόδω ταύτη του βίου αυτού ανεδείχθη μέγα ουδέν ήττον ή κατά τας δύο προηγηθείσας, ει και κατ' ίδιόν τινα τρόπον· και τοιούτο γενόμενον, δεν είνε δυνατόν ειμή να εμπνεύση εις τας παρούσας γενεάς την συνείδησιν των καθηκόντων τα οποία επιβάλλουσιν ημίν τα τρισένδοξα εκείνα ιστορικά πτυχία.
Η παρακάτω σελίδα είναι μια σειρά από απόψεις - απαντήσεις στις πάγιες θέσεις και ερωτήματα αρκετών νεοΕθνικών και μη που ισχυρίζονται ότι η Π.Δ. πρέπει να εξοβελιστεί από την Εκκλησία ή ότι πρέπει κάποια τμήματά της να αφαιρεθούν και ο πιστός ή μη πιστός της Κ.Δ. και του θεανθρώπου Χριστού να προστρέξει άνευ αντιλογίας στους ελληνικούς μύθους οι οποίοι είναι ανώτεροι και περικαλλέστεροι ως προς το θείον από τον Θεό της Π.Δ. Αυτή η σειρά απόψεων θα δοθεί ως μια σειρά απαντήσεων σε ερωτήσεις που μπορούν να συναχθούν μέσα από αυτές και αφορούν τις κλασικές ερωτήσεις - θέσεις αρκετών αρνητών του Ιησού Χριστού και του Βυζαντινού πολιτισμού..
Λέτε πως δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ του Θεού της Π.Δ. και αυτού της Κ.Δ., πως ο πρώτος είναι ολόιδιος με τους ανθρωπομορφικούς θεούς της αρχαιότητας με μόνη διαφορά ότι είναι μόνος και κυρίαρχος. Στην Π.Δ. υπάρχει η ιδέα της δικαιοσύνης-ανταπόδοσης, αλλά δεν λείπει η ιδέα της συγχώρεσης και της μετάνοιας. Ο Θεός της Π.Δ. λέει ότι δεν επιδιώκει το θάνατο του αμαρτωλού, αλλά εάν αυτός μετανοήσει, θα ζήσει. Η ανταπόδοση-τιμωρία εξαρτάται από την συμπεριφορά του ανθρώπου. Η μετάνοια-συγχώρεση επίσης. Η Π.Δ. είναι προπαρασκευαστικό στάδιο. Πρέπει να εμπεδωθεί καταρχήν η ιδέα της δικαιοσύνης. Μετά έρχεται και η ιδέα της συγχώρεσης. Αλλά ακριβώς για να μην υπάρχει το χάσμα που υποστηρίζετε ότι υπάρχει, υπάρχουν παραδείγματα, όπου άνθρωποι και λαοί (εβραϊκός και μη εβραϊκοί) σώζονται και συγχωρούνται.
Αν δει κανείς τη συμπεριφορά των αρχαίων θεών σχετικά με την συμπεριφορά του Θεού της Π.Δ. διαπιστώνει ότι ο Θεός της Π.Δ. συμπεριφέρεται βάσει ηθικών κριτηρίων, ενώ οι αρχαίοι θεοί κατά βάσιν είναι πέρα του καλού και του κακού. Ο Θεός της Π.Δ. οργίζεται, ζηλεύει, τιμωρεί κλπ, αλλά βάσει ηθικών κανόνων. Οι λαοί της Χαναάν τους παραβαίνουν (και μάλιστα υπερβολικά) και τιμωρούνται, το ίδιο όμως παθαίνουν και οι Εβραίοι, όταν κάνουν τα ίδια. Ο Θεός της Π.Δ. δεν κάνει πόλεμο για το κέφι του. Αντίθετα, ο Δίας κάνει τον τρωικό πόλεμο για να μη βαριέται, οι δε θεοί παίρνουν το ένα ή το άλλο μέρος όχι από λόγους ηθικούς (ποιος έχει δίκαιο), αλλά από προσωπικές συμπάθειες. Ο Θεός όμως της Π.Δ. δεν έχει ενδοιασμό να τιμωρήσει τον εκλεκτό κατά τα άλλα λαό με σφαγή, εξορία από την χώρα που του έδωσε, εάν αυτός παραστρατήσει. Από την μια έχεις μια συμπεριφορά που δεν βασίζεται σε ηθικούς κανόνες, από την άλλη, μία που βασίζεται. Γι’ αυτό και ο ανθρωπομορφισμός είναι τελείως διαφορετικός.
Συνεπώς η παράθεση στίχων όπου ο Θεός της Π.Δ. φαίνεται ανθρωπομορφικός ή οργίλος κλπ, δεν αντισταθμίζει καν τους στίχους στους οποίους ο Θεός είναι δίκαιος κλπ, διότι αδυνατεί η αντι-παλαιοδιαθηκική άποψη να εξηγήσει συνολικά την Π.Δ. Και αδυνατεί, γιατί δε λαμβάνει υπόψη της τα κριτήρια της συμπεριφοράς του Θεού σε όλες τις περιπτώσεις. Αδυνατεί να πείσει η αντι-παλαιοδιαθηκική θεωρία ότι ο Θεός της Π.Δ. είναι οργίλος και άκαρδος, εφόσον δεν επεξηγεί στίχους οι οποίοι δείχνουν το αντίθετο: δεν εξηγεί γιατί στην μια περίπτωση ο Θεός τιμωρεί και στην άλλη όχι. Αδυνατεί να πείσει η αντι-παλαιοδιαθηκική θεωρία για την ορθότητα της θεώρησης της Π.Δ. ως ρατσιστικού εβραϊκού βιβλίου, διότι δεν επεξηγεί τιμωρίες, απειλές και προειδοποιήσεις κατά των Εβραίων: δεν λέει γιατί ένας εθνικιστής θεός πράττει κατά του λαού του τα ίδια που πράττει κατά άλλων, ή γιατί συγχωρεί Εβραίους και μη Εβραίους. Ως μη έχουσα ολιστική εξήγηση, η αντι-παλαιοδιαθηκική ερμηνεία της Π.Δ. είναι ανεπαρκής και απορρίπτεται.
Ας διευκρινιστεί επίσης ότι η διένεξη για το αν η Π.Δ. είναι αποδεκτή ή μη από χριστιανούς ή μη χριστιανούς δεν είναι διαμάχη μεταξύ «εθνικών» ή «ελληνοκεντρικών» από την μία πλευρά και «υπερχριστιανών» από την άλλη. Δεν υπάρχουν «υπερχριστιανοί» που να θέλουν την Π.Δ., σε αντίθεση με κάποιους «χριστιανούς» που δεν τη θέλουν. Να τονιστεί ότι δικαίωμα του καθενός να έχει τις απόψεις του. Όμως ο Χριστιανισμός έχει εξ αρχής αποδεχτεί την Π.Δ. και έχει δεδομένες απόψεις. Δεν μπορεί κάποιος χριστιανός να μην αποδέχεται την Π.Δ., γιατί αλλιώς δεν είναι χριστιανός. Δε μπορώ κάποιος να λέει ότι είναι Μουσουλμάνος ή ότι υποστηρίζει το Μουσουλμανισμό ή ότι τον συμπαθεί και να λέει ταυτόχρονα ότι ο Μωάμεθ ήταν π.χ ανύπαρκτος. Δικαίωμά σας συνεπώς να μην θέλετε την Π.Δ., αλλά, όταν δεν θέλετε την Π.Δ. στον Χριστιανισμό, αφενός διόλου δεν υπερασπίζεστε τον Χριστιανισμό (εάν αυτός είναι ο σκοπός σας, μεταξύ άλλων) αν είσαστε χριστιανοί ή φιλοχριστιανοί, αφετέρου ισχυρίζεστε ότι ο Χριστιανισμός λέει ή πρέπει να λέει πράγματα (να αποβληθεί η Π.Δ.), που όμως δεν λέει ο Χριστιανισμός (εάν δεν είσαστε Χριστιανοί). Την Π.Δ. την αποδέχονται Χριστιανοί, ούτε «εβραϊζοντες» ούτε «υπερχριστιανοί». Δεν την αποδέχονται, και καθ’ όλα σεβαστό δικαίωμά τους, οι μη χριστιανοί, αλλά εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί να λέγεται (σαν να μιλάνε εκ μέρους του Χριστιανισμού) ότι μόνο «υπερχριστιανοί» ή «εβραϊζοντες» είναι υπέρ αυτής, αλλάζοντας τον Χριστιανισμό.Αυτά τα λέει κανείς γιατί, εν τέλει δεν προσπαθεί να πείσει κανέναν για το ποια πίστη είναι ορθή, αλλά για να ξεκαθαρίσουμε για το τι λέει η κάθε μια πίστη και να μην μπερδευόμαστε. Και η πίστη δεν αποδεικνύεται, φρονώ.
Σίγουρα υπάρχουν ομοιότητες της αρχαίας μυθολογίας -κι όχι μόνο της αρχαιοελληνικής- όσον αφορά τον Χριστό. Αλλά ο Ιουλιανός και οι συν αυτώ παγανιστές, προκειμένου να δικαιολογήσουν την αρχαία μυθολογία ισχυρίστηκαν ότι οι μύθοι είναι συμβολικοί. Οι Χριστιανοί ουδέποτε ισχυρίστηκαν ότι τα εξιστορούμενα γεγονότα στην Κ.Δ. όσον αφορά το Χριστό δεν είναι ιστορικά. Ακόμα κι αν τα δέχονταν στα κλασσικά χρόνια τα περί Ορφέα, Διονύσου κ.ά. ως ιστορικά γεγονότα (που δεν το ξέρουμε), ουδέποτε προσέδωσαν οι αρχαίοι τέτοιο νόημα, χριστιανικό.
Μπορεί να σταυρώνεται ο Ορφέας, να ανασταίνεται ο Άδωνις κλπ, αλλά το ερώτημα που δεν απαντάται είναι: από τι προσπάθησαν όλοι αυτοί οι θεοί να σώσουν τον άνθρωπο; Από την αμαρτία και τη φθορά όχι πάντως. Από τι τότε; Ο Χριστός, κατά το Χριστιανισμό, ακριβώς γι’ αυτά τα πράγματα σταυρώθηκε-αναστήθηκε κλπ. Δηλαδή υπάρχουν προϋποθέσεις στον Χριστιανισμό (της Πτώσης, της αμαρτίας, της θεολογίας κλπ), οι οποίες δεν υπάρχουν στους παγανιστικούς μύθους (είτε αυτοί είναι γεγονότα είτε συμβολικοί). Και αν όντως ο Ορφέας ή ο Άδωνις προσπάθησε να σώσει από την αμαρτία ή τη φθορά τον άνθρωπο, γιατί υπάρχει η αμαρτία και η φθορά; Αν υπάρχουν λόγω της κακής ύλης, αυτό είναι το άκρως αντίθετο του Χριστιανισμού. Και τι σχέση έχουν η θεωρία περί μετενσαρκώσεως με το δόγμα του Χριστιανισμού; Αν υπήρχαν και στους μύθους οι προϋποθέσεις αυτές, ασφαλώς και οι αρχαίοι παγανιστές θα έφτιαχναν μια θρησκεία όμοια με τη χριστιανική.
Οι νεοπαγανιστές φυσικά τονίζουν τις διαφορές αυτές, την έλλειψη αμαρτίας (με τη συγκεκριμένη χριστιανική έννοια της «αμαρτίας» και των άλλων πραγμάτων) κ.λ.π., ώστε, ως εθνικιστές, να παρασύρουν τους άλλους εθνικιστές να εγκαταλείψουν το Χριστιανισμό και να εκλέξουν θρησκεία βάσει του τι πίστευαν οι πρόγονοί μας, κι όχι του τι φαίνεται στον καθένα σωστό. Ασφαλώς, ουδέποτε ο Χριστιανισμός είπε ότι είναι τελείως λανθασμένες οι απόψεις των άλλων θρησκειών ή ότι δεν υπάρχουν σε αυτές προτυπώσεις του ερχομού του Χριστού. Ισχυρίστηκε ότι αυτός κατέχει ολόκληρη την αλήθεια (κι όποιος θέλει το δέχεται αυτό), όχι ότι οι άλλοι δεν κατέχουν κανένα μέρος της αλήθειας.
Ουδόλως βλάπτεται η βιβλική κοσμογονία από το αν έγιναν άλλοι κατακλυσμοί νωρίτερα σε άλλα μέρη της γης. Ούτε η προΰπαρξη Ελλήνων ως προς τους Εβραίους (Ο Αδάμ δεν ήταν Εβραίος-Ισραηλίτης. «Ισραήλ» υπάρχει μετά τον Αβραάμ.) είναι στοιχείο που εμποδίζει το Θεό να διαλέξει ένα λαό για να του αποκαλυφθεί. Ούτε κι αν ο Ορφέας ήταν πραγματικό πρόσωπο.
Προτιμάτε τον μύθο όπου οι άνθρωποι δημιουργούνται από πέτρες, αντί του βιβλικού. Και ότι η Π.Δ. είναι αντιγραφή. Ποιο είναι όμως περισσότερο λογικό; Να δημιουργούνται άνθρωποι από άλλους ανθρώπους ή από λίθους; Έπειτα, είναι φυσιολογικό, ο κανόνας να είναι ο ακόλουθος: απλές διηγήσεις ή παραδόσεις δίνουν τροφή (με εξωραϊσμούς και επαυξήσεις) για δημιουργία πολύπλοκων μύθων κι όχι το αντίθετο (όχι γίνεται και με τα παραμύθια). Δηλαδή, η Παλαιά Διαθήκη έχει την απλούστερη παράδοση περί Δημιουργίας, δίχως τέρατα, θεομαχίες, πατροκτονίες, παιδοκτονίες: Ένας Θεός δημιουργεί. Αυτό και μόνο. Έπειτα έρχονται οι άλλοι και τα εξωραΐζουν, βάζουν τέρατα, βάζουν τον ουρανό να μαλώνει με τη γη και άλλα τέτοια αστεία πράγματα, και αυτό καλείται «αρχική» παράδοση;; Και για τον Κατακλυσμό, πάλι το ίδιο ισχύει. Είναι φυσιολογικότερο, πώς να το κάνουμε, να έχουμε την αφήγηση του Νώε, όπου μόνον άνθρωποι υπάρχουν και δρουν (πλην του Θεού), παρά την μυθολογική αφήγηση του Δευκαλίωνα όπου οι πέτρες μετασχηματίζονται (θαύμα;) σε ανθρώπους. Το πρώτο δείχνει φυσικότητα. Το δεύτερο δείχνει επεξεργασία και μετατροπή σε παραμύθι. Το απλούστερο, δίχως τερατολογίες, είναι το αληθέστερο.
Η Γοργώ, ένα από τα μυθικά «τέρατα»
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ενιαία εξήγηση των μύθων. Ο ευημερισμός, λέει ότι πάνω-κάτω οι θεοί ήταν σπουδαίοι άνθρωποι της προϊστορίας. Ο συμβολισμός εξηγεί τους θεούς ως φυσικές δυνάμεις ή σύμβολα ιδεών και αντιλήψεων. Και οι δύο απόψεις σφάλλουν. Ο ευημερισμός δε μπορεί να αποδείξει τίποτε. Απόδειξη δε σημαίνει ότι το είπε ο Παυσανίας ή ο Πλάτων και πάει, τελείωσε. Αυτό είναι πίστη, και η πίστη είναι μεν σεβαστή, αλλά απόδειξη για ένα ιστορικό ζήτημα δεν είναι. Δεν μπορεί ν’ αποδειχθεί η ύπαρξη προσώπων το 22.000 π.Χ. όπως δεν μπορούν ν’ αποδειχθούν τα περί ανώτερης τεχνολογίας, η οποία καταστράφηκε μετά από κατακλυσμούς (εάν ήταν τόσο ανώτερη, θα υπήρχε και μετά από αυτούς, και φυσικά όχι καταχωμένη μέσα σε μαντεία.) Ο συμβολισμός αδυνατεί να ερμηνεύσει ολόκληρες «ζωές» δηλαδή άπειρους μύθους άπειρων θεών ή ηρώων: σαν να δινόταν μεταφυσικό νόημα σε κάθε τι που κάνει ένας κοινός θνητός στη διάρκεια της ζωής του. Υπάρχουν τόσα α-νόητα γεγονότα στη ζωή μας, και η ζωή των θεών είναι σαν τη ζωή ενός ανθρώπου, οπότε δεν προκύπτει νόημα από τις δήθεν συμβολικές πράξεις των θεών, όπως αυτές καταγράφονται στα έπη. Η μεγάλη φαντασία των προγόνων μας (ένα υπαρκτό γεγονός εξωραΐζεται, προστίθενται άλλες ιστορίες, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό από στόμα σε στόμα, όπως στα λαϊκά παραμύθια κλπ), ο φυσικός συμβολισμός ως ένα σημείο και ως μια ιστορική περίοδο, και δόση ιστορικής αλήθειας (π.χ. κάθοδος των Ηρακλειδών) είναι οι αιτίες των μύθων, και ακριβώς επειδή το τελικό προϊόν είναι αποτέλεσμα τόσο άσχετων αιτιών, καθώς και επειδή οι μύθοι χάνονται στα βάθη και τις απαρχές της ιστορίας, δεν γνωρίζουμε κατά πόσο είναι ιστορικά γεγονότα ή συμβολισμοί. Γι’ αυτό και δε βγαίνει άκρη με τη μυθολογία και την εξαγωγή έγκυρων ιστορικών πληροφοριών για πρόσωπα. Όταν μιλώ για αλληγορία εννοώ το ίδιο πράγμα που οι Χριστιανοί λένε παραβολή. Μέσω εξιστορήσεων καθαρής φαντασίας, ο μυθογράφος προσπαθεί να δείξει κάτι. Το ενδεικνυόμενο νόημα ίσως είναι κάτι το σωστό, αλλά η αφήγηση καθεαυτή είναι παραμύθι διδακτικό και όχι πραγματικό γεγονός
Είναι λάθος να νομίζεις ότι επειδή υπήρχε έλλειψη δογμάτων δεν υπήρχε θρησκεία. Υπήρχαν ιερείς, ναοί, ύμνοι προς προσωπικούς θεούς (κανείς δεν προσεύχεται σε μια καρέκλα ούτε την ευγνωμονεί για οτιδήποτε), υπήρχαν τελετές και θυσίες που γίνονταν με συγκεκριμένο τρόπο κλπ. Ο Όμηρος ήταν ακριβώς αυτός που έκανε έντονο τον ανθρωπομορφισμό, αφαιρώντας τη μεταφυσική διάσταση των θεών, αντίθετα από ό,τι γράφεις, και γι΄ αυτό πάρα πολλοί φιλόσοφοι αντιπαθούσαν τους ποιητές και τα περί θεών έπη τους, ακριβώς γιατί τους παρίσταναν ως κοινούς θνητούς, με μόνη διαφορά από τους ανθρώπους την αθανασία. Ο ορφισμός πάντοτε ήταν περιθωριακό στοιχείο της θρησκευτικότητας των αρχαίων Ελλήνων. Οι Έλληνες μάθαιναν γραφή και ανάγνωση από τον Όμηρο όχι από τους ορφικούς ύμνους. Είναι τεράστιας σημασίας αυτό. Έτσι, είναι φυσιολογικό ότι , αν πίστευαν σε κάποιους θεούς, αυτοί ήταν οι θεοί της Οδύσσειας και της Ιλιάδας κι όχι του Ορφέα. Οι ορφικοί ήταν μυημένοι και λίγοι. Μεταξύ ομηρικής θρησκείας και ορφισμού ή μεταξύ διονυσιακής θρησκευτικότητας και ορφισμού υπήρχε άβυσσος. Τι σχέση έχει μια θεωρία που μιλά για μεταθανάτια ζωή με ελπίδες ή για μετεμψύχωση, με μια θεωρία που διακηρύσσει ότι καλλίτερα να είσαι σκαφτιάς και δούλος στην ζωή αυτή παρά βασιλιάς στην επόμενη; Το πρόβλημα και τα λάθη των νεοπαγανιστών είναι ότι
α) θεωρούν πως υπάρχει μία, ολόιδια κατά βάθος θρησκεία από τα μυκηναϊκά χρόνια ως τον Ιουλιανό
β) δεν μπορούν να διακρίνουν μεταξύ της κυρίαρχης κλασσικής ομηρικής θρησκείας από τη μια, και των περιθωριακών θρησκευτικών ρευμάτων καθώς και των πάμπολλων, αλλά μικρής επιρροής φιλοσοφικών απόψεων περί της θεότητας από την άλλη.
Εμείς δεν αρνούμαστε την ύπαρξη θρησκείας αρχαιοελληνικής. Απλώς δεν πιστεύουμε στην συνέχειά της ανά τους αιώνες (διότι δεν υπήρχε ενιαίο δόγμα), ούτε στην απόλυτη μονοκρατορία κάποιας από τις θρησκευτικές τάσεις (διότι δίπλα στην κυρίαρχη ομηρική θρησκεία υπήρχαν πυθαγόριοι, ορφικοί, θεουργοί κλπ). Γι’ αυτούς τους λόγους άλλωστε και η αναβίωση της «αρχαιοελληνικής θρησκείας» θα ήταν αδύνατη. (Σε ποια εποχή και τίνος θρησκευτικού ρεύματος;)
Μας αρέσει η ιδέα της άμεσης δημοκρατίας αλλά οι νεοπαγανιστές, είναι ακροδεξιάς προέλευσης (Δαυλός, Αμυράς, Μαρίνης, Κεραμυδάς) είτε αναρχικής (Ρασσιάς, Βερέτας) και την αρχαία Σπάρτη υμνούν κατά βάση, κι όχι την αρχαία Αθήνα. Ας σημειωθεί ότι οι νότιοι Έλληνες έχουν εμποτιστεί πιο πολύ με την εθνικιστική αρχαιολατρία και σαφώς για τοπικιστικούς / τουριστικούς / εγωιστικούς / εξουσιαστικούς λόγους καθώς και για λόγους γοήτρου (ο τόπος τους είναι η «κεντρική» αρχαία Ελλάδα, οπότε αυτομάτως από το πιο άσημο οικονομικά - πολιτισμικά - εκπαιδευτικά τμήμα του ελληνισμού συγκριτικά με Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Τραπεζούντα, Επτάνησα, Γιάννενα, γίνονται οι πιο καθαρόαιμοι Έλληνες, το κέντρο του Ελληνισμού) είναι προσκολλημένοι σε αυτήν. Δηλαδή ασφαλώς και συσχετίζεται η εθνικιστική αρχαιολατρία με τον νοτιο-ελλαδικό τοπικισμό, οπότε καλό είναι αρκετές φορές να λαμβάνεται και αυτό υποψιν ως προς τις ηγεσίες των κατά τόπους νεοεθνικών οργανώσεων όπου τυγχάνουν και να εξηγείται καλύτερα και η απόρροια τέτοιων ρευμάτων περισσότερο στην νότιο Ελλάδα παρά αλλού.
Προσωπικά μας αρέσει η ιδέα ενός ελληνισμού που δρα και κυριαρχεί σε ένα υπερεθνικό (αλλά κατ’ ουσία ελληνικό) κράτος (ελληνιστικός και βυζαντινός ελληνισμός), παρά η ιδέα μικρών πόλεων-κρατών. Εννοείται πως δεν πιστεύουμε στην επανα-πραγμάτωση κανενός από τα δύο αυτά μοντέλα, κι ούτε προσπαθούμε να τα επαναπραγματοποιήσουμε , γι’ αυτό και θεωρούμε την ανακίνησή τους από τους νεοπαγανιστές λανθασμένη και κακόβουλη. Οι νεοπαγανιστές και γενικά οι αρχαιολάτρες (στην Ελλάδα είμαστε κατ’ ανάγκη για λόγους εθνικούς αρχαιολάτρες) είναι υπέρ του νοτιοελλαδικού παραδείγματος γι’ αυτό και περιφρονούν τα βορειο-ανατολικά ελληνικά παραδείγματα, φτάνοντας σε σημείο να αρνούνται την ελληνικότητά τους ή να τα αποκαλούν καταστροφικά ενώ πολλές φορές πλείστοι από αυτούς απορρίπτουν τον Μ. Αλέξανδρο Αυτό μας ενοχλεί αφάνταστα, όταν υπάρχει διαχωρισμός σε Έλληνες και Έλληνες και δίχως διόλου να αρνούμαστε την αξία της Αρχαίας Αθήνας, της Εκκλησίας του Δήμου, της άμεσης δημοκρατίας, θεωρούμε αυτονόητο και νόμιμο δικαίωμα μας να περιορίζουμε την «λόξα» αυτήν, η οποία εξ’ άλλου αν και προβάλλεται διαρκώς στους νεοΕθνικούς κύκλους εντούτοις καμία σχέση δεν έχει με αυτούς.
Σήμερα, εποχή έντονων αναζητήσεων για το μέλλον του ελληνισμού, πολλοί ψάχνουν να βρουν τα αίτια της προβληματικής καταστάσεώς του. Ορισμένοι νόμισαν πως βρήκαν τον μεγάλο ένοχο. Λέγουν: "Ο Χριστιανισμός είναι ο καταστροφέας του λαμπρού ελληνικού πολιτισμού, ο Χριστιανισμός είναι το σκότος που κάλυψε το ελληνικό φως".
Ο Χριστιανισμός ρίζωσε όπου υπήρχε Ελληνικός πολιτισμός
Εμείς όμως θα ρωτήσουμε: Ποιοι δέχθηκαν τον Χριστιανισμό; Δεν υπάρχει δεύτερη γνώμη, ότι τον Χριστιανισμό τον εδέχθησαν οι Έλληνες και όσοι είχαν επηρεασθεί βαθιά από τον ελληνικό πολιτισμό. Από τους αρχαίους λαούς, οι οποίοι είχαν συγκροτήσει ισχυρούς πολιτισμούς πριν την εμφάνιση του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ, μόνο οι Έλληνες και όσοι είχαν επηρεασθεί ισχυρά απ' αυτούς δέχθηκαν μαζικά τον Χριστιανισμό. Αυτοί και κανένας άλλος. Οι Εβραίοι παρ' ότι στα πλαίσια του έθνους τους εμφανίστηκε και έδρασε ο Ιησούς ΧΡΙΣΤΟΣ δεν ΤΟΝ εδέχθησαν. Οι Χριστιανοί ανάμεσα στους Εβραίους ήσαν πάντα μια μικρή ομάδα, η οποία την εποχή της Ιουδαϊκής επαναστάσεως του 70 μ.Χ. αποχωρίσθηκαν από τον κορμό του Εβραϊκού έθνους.
Η Εβραϊκή παράδοση αποδείχθηκε στην πράξη αντίθετη και εχθρική με τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ. Επίσης και οι Πέρσες δεν εδέχθησαν μαζικά τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ. Στην Περσία το Ευαγγέλιο του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ κηρύχθηκε, όμως οι χριστιανοί ουδέποτε ήσαν κάτι περισσότερο από μια μικρή μειοψηφία. Στις Ινδίες είχαμε παρόμοια περίπτωση. Στις Ινδίες τον Χριστιανισμό κήρυξε ο Απόστολος Θωμάς. Η εκκλησία του Αποστόλου Θωμά είναι μία από τις αρχαιότερες εκκλησίες, όμως απέμεινε απομονωμένη μέχρι την εποχή μας, σχεδόν 2000 χρόνια, στις Ν.Δ. ακτές της Ινδίας. Η κουλτούρα των Ινδιών φαίνεται να προβάλει μια ιδιαίτερη αντίσταση στον Χριστιανισμό. Το ίδιο παρατηρούμε σ' όλο τον χώρο της Άπω Ανατολής. Ο Χριστιανισμός σε διάφορες ευκαιρίες διδάσκεται αλλά πουθενά δεν ρίζωσε και δεν αναπτύχθηκε, όπως στο χώρο όπου είχε δεχθεί το ελληνικό πνεύμα. Μιλώντας γενικά μπορούμε να πούμε, ότι οι ανατολικοί πολιτισμοί απεδείχθησαν σε μεγάλο βαθμό ασύμβατοι με τον Χριστιανισμό.
Ενώ αντίθετα, όπου έχουν διαδοθεί οι ελληνικές πολιτιστικές αξίες εκεί ο Χριστιανισμός ριζώνει και επικρατεί. Είναι ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι έχουμε ένα φαινόμενο χωρίς εξαιρέσεις. Όπου ο ελληνισμός διαδόθηκε και επηρέασε σοβαρά τα πνεύματα, ο Χριστιανισμός ακολούθως επικράτησε. Τα σύνορα εξαπλώσεως του Χριστιανισμού συμπίπτουν ακριβώς με τα σύνορα εξαπλώσεως του ελληνισμού. Δεν υπήρξε περίπτωση λαού που δέχθηκε σοβαρή επίδραση του ελληνισμού και να μη δέχθηκε τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ στην συνέχεια. Όπως δεν υπήρξε περίπτωση λαού ανατολικού πολιτισμού που να δέχθηκε μαζικά τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ.
Φαίνεται πως υπάρχουν μέσα στον ελληνικό πολιτισμό κάποια στοιχεία που βοηθούν την αποδοχή του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ ενώ αντίθετα υπάρχουν κάποια στοιχεία στην ανατολική πολιτιστική παράδοση που είναι αντίθετα.
Καθώς κινούμαστε στην επιφάνεια των ιστορικών φαινομένων διαπιστώνουμε κάτι ακόμα πολύ χαρακτηριστικό. Η πίστη στον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ βοήθησε στις δύσκολες στιγμές της ιστορίας μας να κρατήσουμε την ελληνικότητά μας. Μείναμε Έλληνες γιατί κρατήσαμε την πίστη μας στον ΧΡΙΣΤΟ. Μπορεί να χάσαμε την γλώσσα μας στο Ερζερούμ ή την Καισάρεια, μπορεί να χάσαμε την ελληνική παιδεία μας, εφ' όσον όμως κρατήσαμε τον ΧΡΙΣΤΟ, η ελληνικότητα ήταν αυτονόητη και παρούσα. Αντιθέτως όσοι Έλληνες εγκατέλειψαν τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ, έστω κι αν διατήρησαν την ελληνική γλώσσα έχασαν την ελληνική τους συνείδηση. Το φαινόμενο αυτό το παρατηρούμε στους Τουρκοκρητικούς, στους Τουρκοκύπριους, στους Βαλάαδες της Κοζάνης, στην μερίδα των Ποντίων που εξισλαμίστηκαν. Αυτοί εγκατέλειψαν τον ΧΡΙΣΤΟ και διατήρησαν την ελληνοφωνία τους. Η ελληνοφωνία δεν βοήθησε καθόλου στην διατήρηση της ελληνικότητός τους.
Κι εδώ έχουμε ένα φαινόμενο με απόλυτη ισχύ. Εγκατάλειψη του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ με διατήρηση της ελληνοφωνίας συνοδεύεται πάντα από την απώλεια της ελληνικότητας. Ενώ αντιθέτως, η απώλεια της ελληνοφωνίας σε συνδυασμό με την πίστη στον ΧΡΙΣΤΟ συνοδεύεται πάντα με τη διατήρηση της ελληνικότητας.Αυτό υπαινίσσεται, ότι η πίστη στον ΧΡΙΣΤΟ εγκλείει μυστικά και το ελληνικό πολιτιστικό υπόβαθρο. Τέλος υπήρξε και μια κατηγορία λαών, οι οποίοι εδέχθησαν τον Χριστιανισμό ενώ ευρίσκοντο σε κάποιο στάδιο βαρβαρισμού. Μιλάμε για τα Γερμανικά και Σλαβικά φύλα, τους Σκανδιναβούς, τους Άγγλους τους Ιρλανδούς. Αυτοί οι λαοί, όλοι χωρίς εξαίρεση, σε κάποιο στάδιο της αναπτύξεώς τους ενδιαφέρθηκαν ζωηρά και προσέλαβαν τον ελληνικό πολιτισμό. Είναι ενδιαφέρον να επισημάνουμε, ότι μόνο αυτοί οι λαοί ενδιαφέρθηκαν ζωηρά για τον ελληνικό πολιτισμό και όχι οι Αφγανοί, οι Ινδοί και οι Κινέζοι. Και αυτή η περίπτωση αποτελεί ισχυρή ένδειξη της αμοιβαιότητας Χριστιανισμού και ελληνισμού.
Διαπιστώσαμε μέχρι τα τώρα, ότι ο ελληνικός χώρος ήταν ιδεώδης για το χριστιανικό κήρυγμα, ότι η πίστης στον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ προφύλαξε την ελληνικότητα και ότι βαρβαρικοί λαοί, οι οποίοι εδέχθησαν τον ΧΡΙΣΤΟ, εν συνεχεία εδέχθησαν και τον ελληνικό πολιτισμό. Αυτά είναι πολύ ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη μιας βαθύτερης συγγένειας ανάμεσα στον ελληνισμό και τον χριστιανισμό. Όμως παρ' όλα αυτά κάποιοι ισχυρίζονται πως ο Χριστιανισμός κατέστρεψε τον ελληνισμό.
Στην πραγματικότητα ο ελληνισμός είχε συντριβεί πολιτικά πολύ πριν την εμφάνιση του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ. Όταν ο ΧΡΙΣΤΟΣ κήρυξε το Ευαγγέλιο δεν υπήρχε Έλληνας, που να μην είχε υπαχθεί στην εξουσία της Ρώμης. Τους τελευταίους αιώνες πριν την εμφάνιση του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ και τους πρώτους μετά την εμφάνισή ΤΟΥ, οι Έλληνες ασχολούντο με τον σχολιασμό και την κατάταξη των παλαιών έργων. Καινούργιες σημαντικές αναβάσεις και τομές σ' όλους τους τομείς της πνευματικής ζωής δεν συντελούνταν πλέον. Εκεί που άλλοτε έρεε ένας μεγάλος ποταμός, μετά βίας υπήρχε ένα μικρό ρυάκι. Αυτό δεν έγινε εξ' αιτίας ενός εξωτερικού παράγοντα αλλά από εσωτερικούς λόγους. Οι βαθείς λόγοι της παρακμής του ελληνισμού βρίσκονται στην αντιφατική και δίβουλη λειτουργία της ελληνικής ψυχής και όχι σε κάτι εξωτερικό. Το να επισημάνουμε τους λόγους της αυτοφθοράς του ελληνισμού είναι προϋπόθεση για μια εθνική αναγέννηση, γιατί ό,τι ίσχυε παλιά ισχύει και σήμερα. Πάντως λογικά δεν είναι δυνατόν να συνδυάσουμε την παρακμή του ελληνισμού με τον Χριστιανισμό, γιατί η ελληνική παρακμή και το πνευματικό αδιέξοδο της ελληνικής ψυχής εμφανίζεται και εξελίσσεται αιώνες πριν την εμφάνιση του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ αγκαλιάζοντας όλες τις πλευρές του βίου και της ψυχής του Έλληνα.
Λοιπόν όταν ο Ιησούς ΧΡΙΣΤΟΣ εμφανίζεται, ο ελληνισμός βρίσκεται σε αδιέξοδο και παρακμή η οποία διαρκεί αιώνες. Είναι τελείως φανερό πως ο ελληνισμός με τα δικά του μέσα δεν μπορούσε να ξεφύγει από το αδιέξοδο. Ακριβώς επειδή η ελληνική ψυχή μπορεί λόγω της παιδείας της να συνειδητοποιεί το αδιέξοδό της, και επειδή έχει μάθει να ερευνά, αντιλαμβάνεται πιο εύκολα από τους ανθρώπους άλλων πολιτισμών την μεγάλη ευκαιρία που δίνει σ' όλους τους ανθρώπους ο Ιησούς ΧΡΙΣΤΟΣ, ο άρτος ο εκ του Ουρανού καταβάς.
Ο ελληνισμός όταν δέχεται τον ΧΡΙΣΤΟ πραγματοποιεί δύο μεγάλα έργα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους. Το πρώτο έργο είναι η οικοδόμηση της εκκλησίας του ΧΡΙΣΤΟΥ. Αμέτρητοι μάρτυρες και άγιοι στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία, με τη δράση τους, την πίστη τους, το αίμα τους οικοδομούν την εκκλησία του ΧΡΙΣΤΟΥ. Σε συνδυασμό μ' αυτό το έργο, αυτήν την εποχή μέσα στην ελληνική ψυχή συντελείται μια μεγάλη πνευματική επανάσταση. Η φιλοσοφία μετατρέπεται σε φιλοκαλία...
Η φιλοκαλία, όπως λέει η λέξη, είναι η αγάπη του καλού, εργάτης της φιλοκαλίας είναι ο άγιος. Ο άγιος είναι ένας καινούργιος τύπος ανθρώπου, ένα καινούργιο πρότυπο. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι πολλοί επιφανείς άγιοι των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού είχαν πολύ ισχυρή φιλοσοφική μόρφωση. Ήξεραν πολύ καλά την φιλοσοφική μέθοδο και ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο μπορούσαν να εκτιμήσουν με ακρίβεια, τα όρια αυτής της μεθόδου. Ο Χριστιανός άγιος ξέρει, ότι η γνώση αυτή καθεαυτή δεν μπορεί να μετουσιώσει τα ψυχικά περιεχόμενα ενός ανθρώπου. Όπως ακριβώς η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι είμαι βρώμικος δεν με καθαρίζει, αν δεν κάνω μπάνιο, έτσι και η λογική κριτική ενός πάθους της ψυχής δεν οδηγεί στην απαλλαγή μου από το πάθος. Ο φιλόσοφος νους μπορεί να ερευνά και να ορθολογίζεται, όμως δεν μπορεί να καθαρίσει την ψυχή από τα πάθη που δημιουργούν δυσαρμονία μέσα μας και έξω μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η λογική γνώση είναι άχρηστη. Αντιθέτως είναι πολύ χρήσιμη γιατί μας βοηθάει να εντοπίσουμε το πρόβλημα και μας εμπεδώνει την διάθεση να το λύσουμε. Τη λύση του προβλήματος της ανθρώπινης ψυχής δεν μας την δίνει ο Έλληνας φιλόσοφος αλλά ο Έλληνας Άγιος. Οι χριστιανοί άγιοι έχουν εκπονήσει μία μέθοδο θεραπείας της ανθρώπινης ψυχής. Ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας της ανθρώπινης ψυχής είναι η ζωντανή και βιωματική σχέση με τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ. Χωρίς αυτήν την σχέση, η οποία περνάει από πολλά στάδια και αναβαθμούς, τίποτα δεν είναι' δυνατόν. Το δεύτερο σημείο που έχει τεράστια σημασία είναι η θέληση να γεννηθεί μέσα μας η απέραντη, η απεριόριστη Αγάπη, η οποία αγκαλιάζει τους πάντες και τα πάντα. Η Αγάπη αυτή δεν έχει καμμία σχέση με την "αγάπη" του συναισθήματος, που μας κρατάει εξαρτημένους απ' ό,τι έχουμε ανάγκη. Αντίθετα η απέραντη Αγάπη, για την οποία μιλάμε, μας δίνει απέραντη ελευθερία και αυτάρκεια και μας μετατρέπει σε δημιουργούς. Οι Έλληνες άγιοι δημιούργησαν μια πλούσια κληρονομιά, η οποία δυστυχώς είναι άγνωστη ακόμα και σε εμάς τους Έλληνες. Το αν θα θελήσουμε να προσεγγίσουμε τον πνευματικό θησαυρό που έχουν συσσωρεύσει οι Έλληνες άγιοι θα καθορίσει την τύχη του έθνους μας αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Σήμερα ζούμε μια εποχή που πολλούς απελπίζει. Όλα τα νοήματα που θέλησε να υψώσει η ανθρώπινη έπαρση έχουν καταπέσει στερημένα από αξία. Όλες οι διαδρομές έχουν διανυθεί πολλές φορές. Όλες οι πιθανότητες και τα ενδεχόμενα έχουν ερευνηθεί λεπτομερειακά και δεν έχει βρεθεί λύση στο ανθρώπινο πρόβλημα. Τι θα παρηγορήσει την ανθρώπινη ψυχή; Τι θα την καθαρίσει από τα πάθη; Τι θα τη θρέψει και αναπτύξει; Κανένας φιλόσοφος, κανένας ερευνητής δεν έδωσε ποτέ πραγματική απάντηση. Μόνον ο Ιησούς ΧΡΙΣΤΟΣ και οι πραγματικοί μαθητές ΤΟΥ, οι άγιοι της φιλοκαλίας. Πρέπει σήμερα να αναρωτηθούμε, τι καινούργιο έφερε στον κόσμο η ελληνική ψυχή και τι απέραντες προοπτικές έφερε στον κόσμο ο Ιησούς ΧΡΙΣΤΟΣ.
Πρέπει να κατανοήσουμε βαθειά, πώς και γιατί ο ελληνισμός συναρμόστηκε και υπηρέτησε το Λόγο του Ιησού ΧΡΙΣΤΟΥ, ώστε σήμερα η πεμπτουσία του να είναι ενσωματωμένη αξεδιάλυτα στο λόγο και την πράξη των αγίων της φιλοκαλίας.
Αν ο κρυμμένος μαργαρίτης της φιλοκαλίας βγει στο φως. Αν παραμερίσουμε τις στάχτες για να λάμψει η πυροστιά. Αν θελήσουμε να ρίξουμε φρύγανα στην πυροστιά για να φανεί η φλόγα. Αν πολλοί εργάτες της φιλοκαλίας εργασθούν στον κόσμο. Άνθρωποι που θα ενώνονται βιωματικά με τον Ιησού ΧΡΙΣΤΟ, που θα θέλουν να γεννηθεί μέσα τους η απεριόριστη Αγάπη και ακόμα που θα θεωρούν με ήρεμη και εντατική προσοχή το πάντα μέσα τους κι έξω τους. Τότε ποιος θα μπορεί να μιλάει για την ελληνική παρακμή; Ποιος θα μπορεί να μιλάει για το σάπισμα του κόσμου και του ανθρώπου
Το ερώτημα "γιατί νίκησε ο χριστιανισμός;" είναι ισοδύναμο με το ερώτημα "γιατί έγιναν οι Έλληνες χριστιανοί;". Η ταύτιση των δύο ερωτημάτων δεν είναι αυθαίρετη. Αν δεν γίνονταν οι Έλληνες χριστιανοί δεν θα γίνονταν ούτε οι Ρωμαίοι. Και με δεδομένη την άρνηση των Εβραίων και την αδιαφορία των άλλων κολεκτιβιστικών λαών της Ανατολής, χριστιανισμός δεν θα υπήρχε. Η οργανική αυτή συνάφεια κάνει το ερώτημα "γιατί νίκησε ο χριστιανισμός;" θεμελιώδες πρόβλημα της ελληνικής ταυτότητας.
Ο κοινός νους των χριστιανικών αιώνων δεν έβλεπε τίποτε το παράδοξο στην επικράτηση του χριστιανισμού: Έγιναν οι Έλληνες χριστιανοί επειδή ο αρχαίος παγανισμός ήταν μια ψεύτικη θρησκεία, ενώ ο χριστιανισμός ήταν η μοναδική αληθινή θρησκεία. Το βάπτισμα του Ελληνισμού γίνεται πρόβλημα μόνο στη νεωτερική εποχή, επειδή για τον διαφωτισμένο άνθρωπο ο χριστιανισμός είναι το θεμέλιο του μισητού μεσαιωνικού δεσποτισμού (: πώς ένα τόσο καλλιεργημένο πνεύμα, όπως το ελληνικό, υποτάχθηκε στον χριστιανικό σκοταδισμό;).
Με προκείμενη την εξίσωση "μεσαιωνικός σκοταδισμός = χριστιανισμός" τρεις λύσεις είναι δυνατές:
1. να υποθέσουμε ότι οι Έλληνες έγιναν χριστιανοί με το στανιό (θεωρία της βίας).
2. να διαφοροποιήσουμε τον χριστιανισμό (: να υποθέσουμε ότι στην αρχή ο χριστιανισμός ήταν καλός αλλά ύστερα χάλασε).
3. να διαφοροποιήσουμε τον ίδιο τον Ελληνισμό (: ο καλός Ελληνισμός παρήκμασε και σε μια δύσκολη στιγμή, στιγμή παρακμής-αγωνίας, ο κακός χριστιανισμός τον έπιασε στον ύπνο).
Συνέπεια της δεύτερης απάντησης είναι ο χριστιανικός φονταμενταλισμός: να "καθαρίσουμε" τον χριστιανισμό από τις μεταγενέστερες "προσθήκες-αλλοιώσεις". Ειδικότερα: Να τον καθαρίσουμε από τις ελληνικές αλλοιώσεις. Να επιστρέψουμε στον χριστιανισμό της "αρχικής" εκκλησίας. Η φονταμενταλιστική αυτή αποελληνοποίηση-απορωμαιοποίηση, δηλαδή εβραιοποίηση του χριστιανισμού, έγινε ο πυρήνας του προτεσταντισμού. Είναι πολύ πιθανό η επιτυχία της νεωτερικής επιλογής, που χρονικά ακολούθησε την προτεσταντική, να συσχετίζεται με την αδυναμία της Μεταρρύθμισης να ξεμπερδέψει τελείως με τον κολεκτιβιστικό δεσποτισμό. Οι διαφοροποιήσεις όμως που πέτυχε ο προτεσταντισμός, εισάγοντας την εξατομικευμένη-ιδιωτική σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, επέτρεπαν την προώθηση της ρήξης με τον μεσαιωνικό κολεκτιβισμό από πολύ ριζοσπαστικότερες θέσεις. (Εδώ βρίσκεται και η βάση της θεωρίας του Μαξ Βέμπερ, για τις ρίζες του καπιταλισμού στο πνεύμα του προτεσταντισμού.)
Η συνέπεια της τρίτης εκδοχής (ότι ο χριστιανισμός βρήκε τους Έλληνες σε κακή στιγμή) είναι ένας "παγανιστικός" φονταμενταλισμός. Όπως όμως και στην περίπτωση του προτεσταντισμού, δεν επρόκειτο για "επιστροφή" (: στον "καλό χριστιανισμό" εκεί, στον "καλό ελληνισμό" εδώ). Το αποτέλεσμα ήταν η νεωτερικότητα, ένας νέος πολιτισμός, μια νέα ιστορική μορφή οικουμένης. Ο φυσιοκεντρισμός της νεωτερικότητας μοιάζει παγανιστικός αλλά δεν είναι. Σε αντίθεση με την αρχαιοελληνική πίστη, ο Κόσμος δεν είναι εδώ η υπέρτατη αξία - πρότυπο. Περιέχεται στην Ιστορία, στο κέντρο της οποίας τοποθετείται το ανθρώπινο υποκείμενο. Απορρίπτοντας ριζικά τον Μεσαίωνα, ο νεωτερικός Άνθρωπος υποσκέλισε τον Θεό, αλλά και τον Κόσμο. Από τον αρχαίο οντολογικό κοσμοκεντρισμό και τον μεσαιωνικό οντολογικό θεοκεντρισμό, περνούμε στον οντολογικό ανθρωποκεντρισμό. (Κ. Παπαϊωάννου, Η αποθέωση της Ιστορίας. Εναλλακτικές Εκδόσεις.) Ανθρωποκεντρισμός όμως σημαίνει εφαρμογή της ανθρωποκεντρικής νοηματοδότησης προς κάθε κατεύθυνση και πριν απ' όλα στην ερμηνεία του δικού του ιστορικού παρελθόντος. Κοντολογίς: Αν θέλουμε να μη θιγεί το ανθρωποκεντρικό μας πρόταγμα, οι επιλογές που συζητούμε, θεωρία της βίας και θεωρία της παρακμής-αγωνίας, προβάλλουν υποχρεωτικές.
Συναφείς με το ερώτημα του θέματός μας είναι, λοιπόν, η πρώτη και η τρίτη λύση, τις οποίες και θα εξετάσουμε. Και οι δύο δέχονται ότι ο χριστιανισμός υπέβαλε σε τόσο βαθιά αλλοίωση τους Έλληνες, που στο εξής παύουν να είναι και να λέγονται Έλληνες. Το συμπέρασμα των δυο προσεγγίσεων κοινό: Ο χριστιανικός Ελληνισμός δεν υπήρξε ποτέ. Είναι μια φανταστική κατασκευή. Εφεύρημα του νεοελληνικού εθνικισμού.
Φαίνεται ότι η θεωρία της βίας μόνο στην Ελλάδα έχει οπαδούς. Οι οπαδοί της επικαλούνται τα διωκτικά μέτρα των πρώτων βυζαντινών αυτοκρατόρων εναντίον των παγανιστικών ιερών και σχολών. Επικαλούνται δηλαδή γεγονότα που συμβαίνουν μετά τον τέταρτο αιώνα, όταν η νίκη του χριστιανισμού ήταν ήδη δεδομένη. Παραβλέπουν το γεγονός ότι ο εκχριστιανισμός των μεγάλων αστικών κέντρων είχε ήδη συντελεστεί, πριν υπάρξουν "χριστιανοί" αυτοκράτορες να στραφούν εναντίον του αρχαίου παγανισμού. Ότι στην προβυζαντινή περίοδο συνέβη ακριβώς το αντίθετο: ότι οι Έλληνες έγιναν χριστιανοί παρά τους διωγμούς εκ μέρους της ρωμαϊκής εξουσίας.
Ποια ήταν η εθνικότητα των προβυζαντινών χριστιανών μαρτύρων; Δεν διαθέτουμε κάποια ειδική διατριβή πάνω στα μαρτυρολόγια, αλλά μάλλον μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η πλειονότητά τους ήταν Έλληνες. (Έλληνες βεβαίως με κριτήριο την παιδεία. Εφαρμόζοντας το κριτήριο της παιδείας συμμορφωνόμαστε απολύτως με την κλασική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η πνευματική καταγωγή είναι το κριτήριο της εθνικότητας και όχι η φυλετική.) Εβραίοι πάντως δεν ήταν οι προβυζαντινοί χριστιανοί. Γνωρίζουμε ήδη από τις Πράξεις των Αποστόλων, ότι αυτοί που δημιουργούσαν προβλήματα στο έργο του Παύλου, ήταν μονίμως οι ιουδαίοι συμπατριώτες του. Ώσπου το πήρε απόφαση και έπαψε να ασχολείται μαζί τους. Στόχος του ήταν οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι.
Το πότε έλαβε χώρα η μετάβαση από τον παγανισμό στον χριστιανισμό είναι, λοιπόν, γνωστό: Από τα μέσα του 1ου αιώνα ως τα μέσα του 4ου αιώνα. Στο διάστημα αυτό έχει ολοκληρωθεί, στις μεγάλες ελληνιστικές πόλεις, η θρησκευτική μετάλλαξη του Ελληνισμού. Στην ελληνιστική περίοδο, το κέντρο βάρους του Ελληνισμού είχε μετατοπιστεί στις μεγαλουπόλεις της Ανατολής. "Εμείς οι Αλεξανδρείς, οι Αντιοχείς, / οι Σελευκείς, κι οι πολυάριθμοι / επίλοιποι Έλληνες Αιγύπτου και Συρίας, / κι οι εν Μηδία, κι οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι. /Με τες εκτεταμένες επικράτειες, / με την ποικίλη δράση των στοχαστικών προσαρμογών. / Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά /ως μέσα στην Βακτριανή την επήγαμεν, ως τους Ινδούς. / Για Λακεδαιμoνίους να μιλούμε τώρα!". (Κ. Καβάφης, 200 π.Χ.) Η κατάσταση αυτή δεν έχει αλλάξει στην υστερορωμαϊκή εποχή. Ο Ελληνισμός εκπροσωπείται κυρίως από τον μείζονα Ελληνισμό των οικουμενικών μεγαλουπόλεων και λιγότερο από τους αγροτικούς πληθυσμούς του ελλαδικού χώρου.
Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι όλοι οι Έλληνες έγιναν χριστιανοί στους τρεις αυτούς αιώνες. Υπάρχουν ακόμη πολλοί "εθνικοί". Tον τέταρτο αιώνα ο αυτοκράτωρ Ιουλιανός στηρίζει σ' αυτούς τις ελπίδες του, για να πετύχει την παλινόρθωση του παγανισμού. Στους αγροτικούς πληθυσμούς του ελλαδικού χώρου η είσοδος της νέας θρησκείας ακολουθεί, φυσικά, πιο αργούς ρυθμούς. Το Κοινό των Ελευθερολακώνων θα εκχριστιανιστεί μόλις τον δέκατο αιώνα, από τον άγιο Νίκωνα. Αλλά τι ποσοστό αντιπροσώπευαν οι αγροτικοί ελλαδικοί πληθυσμοί έναντι του μείζονος Ελληνισμού; Ποσοτικά μικρό και ποιοτικά (πολιτισμικά) ασήμαντο. (Για Λακεδαιμονίους θα μιλάμε τώρα;). Είναι, λοιπόν, δεδομένο ότι οι Έλληνες έγιναν χριστιανοί με τη θέλησή τους. Μαρτύρησαν για τον χριστιανισμό και η μαρτυρία τους του εξασφάλισε τη νίκη.
Βεβαίως όταν η ρωμαϊκή εξουσία "προσέλαβε" τον χριστιανισμό με "κοπτάτσια"[1], η πολιτική βία άλλαξε κατεύθυνση και στράφηκε εναντίον των άλλων θρησκειών ή αιρέσεων, μεταξύ των οποίων και εναντίον της ολυμπιακής θρησκείας. Αυτή όμως ήταν ήδη νεκρή.
Αποκλειομένης της βίας μένει το σχήμα της "παρακμής-αγωνίας". Η θεωρία ότι στους τρεις πρώτους αιώνες ο ελληνορωμαϊκός κόσμος έπεσε σε φοβερή παρακμή. Χωρίς πίστη στον εαυτό του και στις αξίες του, ήταν έτοιμος να αρπαχτεί απ' οποιαδήποτε σανίδα σωτηρίας έβρισκε μπροστά του. Ο χριστιανισμός εμφανίστηκε σε μια τέτοια ακριβώς στιγμή, σαν από μηχανής θεός. Κι έτσι δεν αποφύγαμε το μοιραίο. Όπερ έδει δείξαι.
Σ' αυτή την πολύ απλή ιδέα βασίζεται η κυρίαρχη νεωτερική προσέγγιση στο χριστιανικό φαινόμενο. Μπορεί να την παρακολουθήσει κανείς, βήμα προς βήμα, μέσω του Ε. R. Dodds.[2] Ο Dodds είναι μια αναγνωρισμένη αυθεντία. Η αρχαιογνωσία του αναμφισβήτητη. Η φιλολογική του κατάρτιση εκπληκτική. Η έκθεσή του αντιπροσωπεύει την "τελευταία λέξη" της νεωτερικής επιστημοσύνης πάνω στο θέμα. Πρέπει να το μελετήσει κανείς με προσοχή αν θέλει να αποκτήσει προσωπική άποψη.
Σε τι συνίσταται η "αγωνία"; Σε υλική και ηθική ανασφάλεια, μας βεβαιώνει ο Dodds. Βεβαίως η ηθική ανασφάλεια δεν προκύπτει οπωσδήποτε από την υλική. Η ηθική και πνευματική ανασφάλεια συχνά προηγείται της υλικής. Με τη διευκρίνιση αυτή ο Dodds παίρνει τις αποστάσεις του από την ανυπόληπτη σήμερα ιστορικο-υλιστική ιδέα της αναγωγής της ηθικο-πνευματικής ανασφάλειας σε υλική ανασφάλεια. Αναγνωρίζει δηλαδή μια σχετική αυτονομία στις ηθικο-πνευματικές συνιστώσες της "αγωνίας". Αλλά από ποια εμπειρικά δεδομένα συνάγεται η διαπίστωση ότι στους αιώνες της "ύστερης αυτοκρατορίας" κυριαρχεί μια τόσο βαθιά και γενικευμένη ηθικο-πνευματική ανασφάλεια, που να μας κάνει να μιλάμε για "εποχή αγωνίας"; Συνάγεται, λέει ο Dodds, από τρεις ηθικο-πνευματικές στάσεις, που κυριαρχούσαν στο πνεύμα της εποχής:
α) Τη στροφή του ενδιαφέροντος των ανθρώπων από τον Κόσμο στον Εαυτό.
β) Την ανάπτυξη της πίστης στα πνεύματα, στους μάγους και στους προφήτες.
γ) Τη στροφή στον μυστικισμό.
Ο Dodds παραλείπει να μας εξηγήσει γιατί οι "στάσεις" αυτές μαρτυρούν οπωσδήποτε "ανασφάλεια". Γιατί η απουσία τους θα βεβαίωνε "έλλειψη ανασφάλειας". Δεν είναι φυσικά καθόλου εύκολο να επιχειρηματολογηθεί η ύπαρξη αιτιώδους συνάφειας ανάμεσα σε φιλοσοφικές και θρησκευτικές επιλογές, αφ' ενός και σε συναισθήματα ανασφάλειας, αφ' ετέρου: Πώς θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι το εσωστρεφές άτομο είναι περισσότερο ανασφαλές από το εξωστρεφές; Ότι η μελέτη του εαυτού υποδηλώνει ανασφαλέστερα κίνητρα από τη μελέτη του κόσμου. (Στάση πρώτη). Ότι η μη πίστη σε πνεύματα συνοδεύεται από την απουσία ανασφάλειας; (Στάση δεύτερη). Ότι ο μυστικιστής είναι οπωσδήποτε πιο φοβισμένος από τον υλιστή. Ο Πλωτίνος ανασφαλέστερος από τον Επίκουρο. (Στάση τρίτη). Όσο η "υλική ανασφάλεια" μπορεί να θεωρηθεί πηγή της "πνευματικής ανασφάλειας", άλλο τόσο αυθαίρετα μπορεί κι αυτή η τελευταία να αναχθεί σε πηγή ηθικοπνευματικών στάσεων. Και μάλιστα στάσεων που αγκαλιάζουν μια ολόκληρη ιστορική εποχή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον να εντρυφήσει κανείς στην παρουσίαση των τριών ελκυστών που ορίζουν το πνευματικό κλίμα εκείνης της εποχής: Τη στροφή στον εαυτό· τον πνευματισμό και τον μυστικισμό.[3] Ως σύνολο το κλίμα αυτό χαρακτηρίζει πιο έντονα τις γνωστικιστικές ομάδες, γι' αυτό μπορεί να καλυφθεί κάτω από τον γενικό όρο Γνωστικισμός. Πρόκειται για μια γενική τάση, που στους γνωστικούς παίρνει εντελώς ακραίες μορφές. Γνωστικισμός είναι κάθε σύστημα που κηρύσσει έναν τρόπο απόδρασης από τον κόσμο, μέσω μιας ιδιαίτερης διαφώτισης, η οποία δεν είναι προσιτή σε όλους και δεν εξαρτάται από τον Λόγο. Έχουμε, αυτή την εποχή, παγανιστικό[4] και χριστιανικό γνωστικισμό. Για όλους τους γνωστικούς, παγανιστές και χριστιανούς, ο υποσελήνιος κόσμος είναι μια κοσμική φυλακή, από την οποία θα πρέπει ο άνθρωπος να αποδράσει.
Την υστερορωμαϊκή εποχή τη διαποτίζει, λοιπόν σαφώς, πνεύμα γνωστικισμού:
α) Ο κόσμος είναι φυλακή.
β) Ματαιότης τα ανθρώπινα.
γ) Η ζωή είναι όνειρο και εφιάλτης.
δ) Το αυθεντικό (το μη ονειρικό) βρίσκεται "κάπου αλλού", στον "εσωτερικό χώρο".
ε) Απαξίωση του σώματος, σωτηρία της ψυχής.
Το γνωστικιστικό πνεύμα δεν είναι, βεβαίως, φαινόμενο μόνο της υστερορωμαϊκής εποχής. Υπάρχει σε κάθε εποχή. Αν δεν γίνεται αντικείμενο προσοχής, είναι γιατί έχει περιθωριακό χαρακτήρα.
Το θέμα είναι να δούμε γιατί ο γνωστικισμός ήταν κυρίαρχη πνευματική στάση την εποχή που εξετάζουμε.
1. Συνιστά, κατ' αρχάς, απλοϊκή ερμηνευτική πρόταση η αναγωγή του γνωστικισμού σε υλική "ανασφάλεια", γιατί είναι ανεξάρτητος από την υλική ανασφάλεια.
2. Δεν δείχνει καμιά ιδιαίτερη προτίμηση στους φτωχούς. Απεναντίας οι άνθρωποι που εμφανίζουν, αυτή την εποχή, ιδιαίτερη δεκτικότητα σε γνωστικιστικές αντιλήψεις είναι άνθρωποι κορεσμένοι από υλικές ανέσεις.
Μήπως όμως μπορούμε, αντίθετα, να καταφύγουμε στην ηθικο-πνευματική ανασφάλεια; Στην πραγματικότητα μια τέτοια αναγωγή θα μας απομάκρυνε από το πρόβλημα. Θα το σκέπαζε με μια απλή ετικέτα. Η λέξη "ανασφάλεια", στο μέτρο μάλιστα που είναι απογυμνωμένη από υλικά συμπαρομαρτούντα, δεν σημαίνει τίποτα το συγκεκριμένο, ενώ η περιγραφή του γνωστικιστικού πνεύματος, όπως γίνεται στο βιβλίο, είναι πολύ συγκεκριμένη και ακριβής. Το γνωστικιστικό πνεύμα εκφράζει ασφαλώς μια "αγωνία", αλλά αυτή έχει βαθύ υπαρξιακό περιεχόμενο, όχι μόνο ατομικό αλλά και συλλογικό. Το υποκείμενο του γνωστικισμού δεν βρίσκει νόημα στη ζωή του, την προσωπική και τη συλλογική. Τι πιο φυσιολογικό, στην περίπτωση αυτή, από τη στάση της "φυγής από τον κόσμο"; Της "στροφής στον εαυτό" και της αναζήτησης νοήματος "εντός" του;
Όταν ο κόσμος έχει χάσει το νόημά του, είναι λογικό να το αναζητήσω έξω απ' αυτόν, γιατί όπως είπε ο Βιτγκενστάιν, το νόημα του κόσμου βρίσκεται έξω από τον κόσμο. Τι σημαίνει "έξω από τον κόσμο" αν όχι "μέσα στον εαυτό";
Αγωνία, λοιπόν, υπάρχει και είναι εμφανής. Είναι όμως άλλου είδους. Είναι η αγωνία του Ατόμου για το νόημα της ύπαρξής του.
Ο Dodds συγχέει, αυτό το είδος αγωνίας, με την αγωνία του ξεριζωμένου από την πατριαρχική του κοινότητα, κι από τις κολεκτιβιστικές δομές εν γένει. Του πεταγμένου στα αφιλόξενα σοκάκια των ελληνορωμαϊκών μεγαλουπόλεων. Δεν χωρά αμφιβολία ότι αυτό το είδος αγωνίας, η αγωνία του κολεκτιβιστικού ανθρώπου, που μπαίνει στον δρόμο μιας βίαιης εξατομίκευσης, παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Αλλά αυτό το είδος αγωνίας δεν αφορά τους Έλληνες. Δεν μπορεί να συσχετιστεί με την εκ μέρους τους αποδοχή του χριστιανισμού, αν ο χριστιανισμός έδινε απλώς διέξοδο στην αγωνία του κολεκτιβιστικού ανθρώπου. Μιλώντας για τον εκχριστιανισμό των Ελλήνων, αναφερόμαστε σε άτομα-πολίτες μιας ατομοκεντρικής κοινότητας-πόλεως. Η κοινότητα αυτή, η πόλις, είχε καταρρεύσει, αφήνοντας μετέωρη την ελληνική ατομικότητα. Μιλάμε δηλαδή για την κρίση της ελληνικής εξατομίκευσης.
Η εξατομίκευση μπορεί να κοιταχθεί από δύο σκοπιές: από τη σκοπιά του Α) συλλογικού και από τη σκοπιά του Β) ατομικού υποκειμένου. Στην Α) περίπτωση αντιστοιχεί στη μετάβαση από μια κολεκτιβιστική κοινότητα σε μια κοινότητα ατομοκεντρική. Στη Β) περίπτωση η σημασία εστιάζεται στη "διάλυση" της ομάδας και στη μετατροπή των ανθρώπων σε "άσχετα άτομα". Η Β) αυτή χρήση είναι παραπλανητική, γιατί κρύβει το είδος της ομάδας, στην οποία, παρά ταύτα, ανήκουν τα άτομα. Άνθρωπος εντελώς μόνος ή θηρίο ή θεός, λέει ο Αριστοτέλης. Δηλαδή θα ανήκει πάντα σε ομάδα. Το "περιθώριο" είναι κι αυτό μια μορφή του "ανήκειν". Ο "υπόκοσμος" π.χ. ανήκει στον "κόσμο". Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε εδώ τη λέξη "εξατομίκευση" είναι μόνο ο πρώτος, γιατί είναι ο μόνος πλήρης και ακριβής. Έτσι όταν μιλούμε για "κρίση της εξατομίκευσης" αναφερόμαστε στο σημείο εκείνο όπου η εξατομίκευση έχει ολοκληρωθεί: η ατομοκεντρική κοινότητα έχει αντικαταστήσει την κολεκτιβιστική και έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ανάπτυξης, ώστε το άτομο να ξεπερνά τα συλλογικά νοηματοδοτικά πλαίσια, που ρυθμίζουν την προσωπικότητά του, με αποτέλεσμα την εσωτερική της κατάρρευση. Μιλάμε, δηλαδή, για εκείνη τη φάση της εξατομίκευσης όπου ο κόσμος της ατομοκεντρικής κοινότητας τείνει να χάσει το νόημά του. Η ελληνική αγωνία είναι διαφορετική, απ' αυτή την οποία περιγράφει ο Dodds, γιατί αφορά ακριβώς το νόημα της ατομικότητας και της πολιτικής κοινότητας που της αντιστοιχεί.
Άρα, λογικά σκεπτόμενοι, με αυτήν ακριβώς την ειδική μορφή αγωνίας θα πρέπει να συσχετίσουμε την εκ μέρους των Ελλήνων αποδοχή του χριστιανισμού. Έδινε νέο νόημα στην από καιρό προβληματική ατομικότητά τους; Ιδού το κρίσιμο ερώτημα.
Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι ο χριστιανισμός είχε εξ αρχής απολύτως εχθρική στάση απέναντι στον γνωστικισμό.
Πήγαινε κόντρα στο ρεύμα. Και ιδού γιατί:
α) Για τον χριστιανό ο κόσμος δεν είναι φυλακή. Είναι καλός λίαν. Δημιούργημα του Θεού. Δώρο του Θεού στον άνθρωπο.
β) Ματαιότης δεν είναι συλλήβδην τα ανθρώπινα, αλλά μόνο τα έργα του κακού.
γ) το αυθεντικό (το μη ονειρικό και ψεύτικο) δεν βρίσκεται "κάπου αλλού", σε έναν "εσωτερικό χώρο", αλλά στο εδώ και τώρα, στο έργο της αγάπης και της δικαιοσύνης. Η πραγματικότητα είναι μία και αδιαίρετη. Η ζωή δεν είναι όνειρο και εφιάλτης γενικά, αλλά μόνο η ζωή η βουτηγμένη στο κακό.
δ) Ο χριστιανισμός δεν επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στη σωτηρία της ατομικής ψυχής. Απεναντίας. Φτιάχνει κοινότητα στραμμένη στον ευαγγελισμό του κόσμου. Υποτάσσει τη "σωτηρία" στην κοινωνική προσφορά. Τέλος,
ε) δεν απαξιώνει το σώμα, γιατί πιστεύει στην ανάσταση. Τους χριστιανούς δεν τους ενδιαφέρει τόσο η σωτηρία της ψυχής, όσο η σωτηρία του σώματος. Γι' αυτό και ο Κέλσος φτάνει να τους κατηγορήσει για "φιλοσώματον γένος". Εδώ κι αν πήγαιναν κόντρα στο ρεύμα.
Το γεγονός ότι ο χριστιανισμός πήγαινε κόντρα στο ρεύμα δεν συνάγεται μόνο από τις πεποιθήσεις των χριστιανών, αλλά και από την πρακτική τους, η οποία βασιζόταν ακριβώς στην αδιάλλακτη απόρριψη όλων των πίστεων που έρχονταν σε αντίθεση με τα παραπάνω. Το σημαντικό είναι ότι η μαχητική αυτή απόρριψη δεν κάμφθηκε ούτε από τη σκληρότητα των διωγμών. Ηθικοί αυτουργοί των διωγμών ήταν, φυσικά, οι ιδεολογικοί τους αντίπαλοι: οι παγανιστές, οι οποίοι και ηττήθηκαν κατά κράτος. Έχει επίσης τη σημασία του να σημειώσουμε ότι οι χριστιανοί γνωστικοί εξαιρέθηκαν από τους διωγμούς, παρ' ότι "κι αυτοί χριστιανοί ήταν". Δεν διώχθηκαν, γιατί δεν είχαν κανένα πρόβλημα να φάνε από τα ειδωλόθυτα ή να λιβανίσουν την εικόνα του Αυτοκράτορα. Τα πογκρόμ δεν ήταν καθόλου "τυφλά", όπως θα περίμενε κανείς. Ήταν προσεκτικά σχεδιασμένα και επιλεκτικά.
Επιδίωξη του Dodds είναι να αποσυνδέσει την ιστορική επιτυχία του χριστιανισμού από την ποιότητα των αξιών του. Για τον λόγο αυτό αποσιωπά την άβυσσο που χωρίζει τους εθνικούς και τους χριστιανούς, τους "χριστιανούς" γνωστικούς από τους ορθόδοξους χριστιανούς, παρουσιάζοντας τα πράγματα σαν κατά βάθος να συμμερίζονται όλοι το ίδιο γνωστικιστικό πνεύμα. Και τελικώς σαν οι διωγμοί να ήταν μια ακατανόητη "θλιβερή παρεξήγηση". Σαν υπεύθυνα για τους διωγμούς να ήταν τα ίδια τους τα θύματα. Ούτε λίγο ούτε πολύ, αυτό μας λέει ο Dodds. Χωρίς ενδοιασμούς, ο σοφός μελετητής μας ενοχοποιεί τα ίδια τα θύματα των διωγμών και απαλλάσσει τους θύτες. Σύμφωνα με τη διάγνωσή του έφταιγε, κατά βάθος, η "θανατολαγνεία" των ίδιων των χριστιανών. Ήταν, λέει, "ερωτευμένοι με τον θάνατο" και τον επιζητούσαν!
Δεν είναι εύκολο να αποφανθούμε αν η παραπλανητική χρήση του ιστορικού υλικού, εκ μέρους του Dodds, είναι συνειδητή και σκόπιμη. Στηρίζεται πάντως σε τρεις τρόπους χειρισμού:
α) αφήνει τον αναγνώστη να νομίζει ότι ο χριστιανισμός των πρώτων αιώνων είναι ο ίδιος με τον σημερινό, απλώς πολύ πιο φανατικός,
β) συλλέγει με εξονυχιστική επιμέλεια από τα χριστιανικά κείμενα και προβάλλει όλες εκείνες τις διατυπώσεις που μοιάζουν γνωστικιστικές και νεοπλατωνικές και
γ) νεοπλατωνικά στοιχεία, που εδραιώθηκαν στον χριστιανισμό μόνο πολύ αργότερα, αποφεύγει να διευκρινίσει ότι αυτή την εποχή ήταν εντελώς περιθωριακά.
Το θέμα όμως δεν είναι αν υπήρχαν κάποιες γνωστικές ή νεοπλατωνικές διατυπώσεις, ή ακόμη και ουσιαστικές παραχωρήσεις στον γνωστικισμό (όπως συμβαίνει με τον Ωριγένη, ο οποίος χαρακτηρίστηκε "μεταλλείο αιρέσεων"" από τις Συνόδους), αλλά αν υπήρξε αγώνας εναντίον του γνωστικισμού, πράγμα που είναι και η ιστορική αλήθεια. Οι τρεις πρώτοι αιώνες του χριστιανισμού είναι ακριβώς ένας ανειρήνευτος, σκληρός και παρατεταμένος αγώνας εναντίον του γνωστικισμού.
Θα συμφωνήσουμε με τον Dodds ότι η θεμελιακή τάση της εποχής είναι γνωστικίζουσα, αλλά πέρα από τη διαπίστωση χρειάζεται και μια σοβαρή ερμηνεία. Αν το γνωστικιστικό κλίμα το θεωρήσουμε όχι ως σύμπτωμα ανασφάλειας, αλλά ως πνευματικό σύμπτωμα της κρίσης του ελληνικού Ατόμου, τότε μόνο κερδίζουμε πραγματικά σε κατανόηση. Η ατομική ύπαρξη, αφού είχε διανύσει την πορεία της ολοκλήρωσής της, ξαφνικά είδε το συλλογικό της έδαφος να φεύγει κάτω από τα πόδια της και να βιώνει την αγωνία της αποσύνθεσής της. Αυτή είναι η ανθρωπολογική βάση της "στροφής στον εαυτό". Βεβαίως η στροφή στον εαυτό δεν είναι από μόνη της γνωστικισμός. Προσλαμβάνει γνωστικιστικό χαρακτήρα, όταν ξεχάσει τον λόγο για τον οποίο ξεκίνησε και ο οποίος είναι η ανεύρεση νοήματος και η επιστροφή στον κόσμο, με στόχο την ανα-νοηματοδότησή του. Ενώ το αυθόρμητο γνωστικιστικό κλίμα έχει ως βάση την κατάρρευση του νοήματος και την απογοήτευση από τη δυσκολία επανανακάλυψής του, ο γνωστικισμός, ως σύνολο ιδεολογικών συστημάτων, μπορεί μάλλον να εξηγηθεί σαν γέννημα της συνάντησης του χριστιανισμού με το αυθόρμητο γνωστικιστικό κλίμα της εποχής. Αν μια τέτοια προσέγγιση ευσταθεί θα ήταν ερμηνευτικά λειτουργικότερο να θεωρήσουμε τη "χριστιανική". Γνώση σαν τον ειδικό "τρόπο", με τον οποίο το αποσαθρωμένο ατομοκεντρικό περιβάλλον της ελληνιστικής περιμέτρου τείνει να προσλάβει-ενσωματώσει τον χριστιανισμό. Ο "χριστιανικός" γνωστικισμός θα ήταν το "κέλυφος", που αυτόματα σχηματιζόταν γύρω από τον χριστιανισμό, καθώς αυτός εισχωρούσε στον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Στη βάση αυτού του σχήματος ερμηνείας, η παγανιστική Γνώση θα μπορούσε να κατανοηθεί σε μεγάλο βαθμό και σαν "αντίλαλος" της "χριστιανικής" Γνώσης, δεδομένου ότι διαθέτουμε πλείστα όσα δείγματα μιας τέτοιας "αντ-ήχησης".
Έχει ιδιαίτερη σημασία να επισημάνουμε ότι ο γνωστικός δυϊσμός στρεφόταν τόσο εναντίον του χριστιανισμού, όσο και εναντίον της κυρίως ελληνικής παραδόσεως, η οποία ήταν κοσμοκεντρική και όχι αρνησίκοσμη, κοινωνιοκεντρική και όχι εαυτο-εγκλειστική. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο πατριάρχης του νεοπλατωνικού εσωτερισμού, ο Πλωτίνος, γίνεται γρήγορα σφοδρός πολέμιος του γνωστικισμού, ενώ στα πρώιμα γραπτά του, ερωτοτροπεί με τις γνωστικές απόψεις. Στην πάλη του εναντίον του γνωστικισμού, χριστιανικού και παγανιστικού, ο νεοπλατωνισμός υπερασπίζεται ουσιαστικά την κλασική ελληνική παράδοση, δηλαδή την ελληνική ατομικότητα και τις αξίες της. Τελικώς είναι η "συμμαχία" χριστιανισμού και νεοπλατωνισμού, που θα καταβάλει τον γνωστικισμό. Εδώ πρέπει να αναχθεί και η εκτεταμένη χρήση νεοπλατωνικού λεξιλογίου από τους χριστιανούς ή τα αντίστοιχα "χριστιανικά" δάνεια των νεοπλατωνικών.
Πώς πρέπει να αξιολογήσουμε το ανθρωπολογικό περιεχόμενο αυτής της "μετωπικής" σύμπραξης; Η απάντηση στο ερώτημα πρέπει να λάβει υπόψη ότι ο χριστιανισμός εμφανίζεται ενώπιον του ελληνικού Ατόμου, ως πιο συνεπής αντιγνωστικισμός από τον νεοπλατωνισμό και συνεπώς ως "πιο ελληνικός" απ' αυτόν, δηλαδή πιο κοντά στην κλασική ελληνική νοοτροπία.
Έχουμε, πράγματι, ένα "κύμα απαισιοδοξίας", που διχοτομεί τον κόσμο σε "εξωτερικό" και "εσωτερικό", για να τους αντιπαραθέσει απότομα, αφαιρώντας κάθε αξία από τον πρώτο και αποδίδοντάς την στον δεύτερο.
Η "πεσιμιστική" αυτή διάθεση συμφύρεται όμως με το μελαγχολικό συναίσθημα της ανεστιότητας, όπου και πρέπει να αναζητηθεί ο ανθρωπολογικός πυρήνας του προβλήματος. Όπως επισημάναμε η ανεστιότητα είναι δύο τύπων: Είναι η ανεστιότητα του κολεκτιβιστικού ανθρώπου, την οποία δεν παραλείπει να περιγράψει ο Dodds. Είναι όμως και η ανεστιότητα του ελληνικού Ατόμου, το οποίο έχασε την πόλιν του, όπου "έδιδε λόγο" στους όψει γνωστούς του και όπου ταύτιζε το νόημα της ατομικότητάς του με τη διακεκριμένη-προσωπική μετοχή του στα πολιτικά δρώμενα. Το ερώτημα του ανέστιου Ατόμου: Για ποιο σκοπό είμαστε εδώ; Επί τι εγεγόναμεν; Δεν είναι φυσικά ένα ερώτημα που θέτει ο "ευτυχισμένος άνθρωπος". Η "έλλειψη ευτυχίας", μια έκφραση σαφώς νεωτερική και σε μεγάλο βαθμό παραπλανητική, εφαρμοζόμενη εδώ, θα συνδεόταν ασφαλώς με την ανθρωπολογικά αδιαφοροποίητη ανεστιότητα και των δύο τύπων, με την απομόνωση, την αποξένωση και τη μελαγχολία, που τις συνοδεύουν. Στη συστηματική όμως διατύπωση υπαρξιακών ερωτημάτων οδηγεί μόνον η ανεστιότητα του ανθρώπου που έχει αποκτήσει ατομικότητα. Βεβαίως και δεν έχει σχέση με την ανασφάλεια, η ανεστιότητα αυτή, εκτός και αν ξεχειλώσουμε τόσο τη λέξη "ανασφάλεια", ώστε να σημαίνει τα πάντα και τίποτα. Τα μελαγχολικά συμπτώματα, που συνοδεύουν την ανεστιότητα, δεν είναι συμπτώματα ανασφάλειας. Στο σημείο αυτό ο Dodds αστοχεί εντελώς, όχι μόνο εξ αιτίας ενός ρηχού ψυχολογισμού, αλλά και γιατί δεν αντιλαμβάνεται τη διαφορά περιεχομένου ανάμεσα στις δύο κατηγορίες ανεστιότητας, που συνδέονται η μια με την κρίση του κολεκτιβισμού και η άλλη με την κρίση της εξατομίκευσης.
Πρέπει να δεχθούμε ότι ο χριστιανισμός προσέφερε λύση στο ενδημικό αυτό πρόβλημα της ανεστιότητας: Ουκ έχωμεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν (Παύλος). Ξένοι είμαστε και οδοιπόροι. Κάθε ξένος τόπος πατρίδα και κάθε πατρίδα ξένη (Επιστολή προς Διόγνητον). Άλλο είναι το δικό μας Σύστημα Πατρίδος (Ωριγένης). Στο θέμα αυτό ο χριστιανισμός κάθε άλλο παρά συμπορευόταν με την εποχή του: όχι μόνο πήγαινε κόντρα στο ρεύμα, αλλά κατόρθωσε και να το αναστρέψει. Βεβαίως αλλιώς εισέπραττε τη χριστιανική λύση ο κολεκτιβιστικός άνθρωπος κι αλλιώς το Άτομο. Άλλα προβλήματα έλυνε στον ένα τύπο και άλλα στον άλλο.
Υπό "κανονικές συνθήκες" με απορροφά η επιβίωση. Η ζωή μου δεν έχει άλλο νόημα από την αναπαραγωγή της. Η επιβίωση καταντά αυτοσκοπός. Εδώ δεν υπάρχουν υπαρξιακά προβλήματα. Αποτελούν "προβλήματα πολυτελείας". Μερικοί δοκησίσοφοι ορίζουν τη "δυστυχία" ως την "απόσταση" ανάμεσα στην επιθυμία και στην ικανότητα κορεσμού της. Δίδουν μάλιστα και το κοινωνικό της μέτρο: την απόσταση από την άρχουσα τάξη. Αλλά ακόμα κι όταν συμβεί να καλύψω το "κενό" (μέχρι σκασμού), είτε γιατί μπόρεσα να "κάνω την καλή", είτε γιατί τυχάρπαστος "ήρθα στα πράματα", ανακαλύπτω ότι παραμένω "δυστυχής", αλλά με καινούργιο τρόπο: Πάλι "κάτι μου λείπει", αλλά δεν ξέρω τι. Η "ευτυχία" δεν συμπίπτει με τον επιθυμητικό κορεσμό. Τουναντίον. "Κρίση νοήματος", λοιπόν. Και νέου τύπου "δυστυχία". Σύνηθες αποτέλεσμα: η ψυχική απονέκρωση και η προσωπική αποσύνθεση. Λιγότερο σύνηθες: Η αναζήτηση πνευματικής διεξόδου. Και τα αντίστοιχα "υπαρξιακά" ερωτήματα. Σ' αυτή την περίπτωση ο κορεσμός μοιάζει να λειτουργεί σαν την αφετηρία για την ανάδυση νέων αινιγματικών αναγκών της ψυχής. Σαν να υπάρχει δρόμος ακόμα και πέρα από το Άτομο...
Δεν ανάγονται, λοιπόν, όλα τα υπαρξιακά προβλήματα στην ανεστιότητα του Ατόμου, στην πολιτική κατάρρευση του οικοσυστήματός του. Αν και ξεκινούν από κει. Ούτε, κατά συνέπεια, και οι απαντήσεις τελειώνουν εκεί. Τη νηστεία, για παράδειγμα, την επινόησαν άνθρωποι χορτασμένοι. Περιττό να επαναλάβουμε ότι η "ανασφάλεια" είναι, για όλα αυτά, ένας πολύ ακατάλληλος όρος.
Ο Dodds συνοψίζει σε τέσσερεις τους λόγους που, στα πλαίσια της "γενικής παρακμής-αγωνίας", καθόρισαν τη νίκη του χριστιανισμού:
α) τον αδιάλλακτο σεχταρισμό του, ο οποίος έλκει πάντα τα σαστισμένα μυαλά (που βρίθουν σε "εποχές αγωνίας"),
β) την εκμετάλλευση της ενδημικής την εποχή αυτή θανατολαγνείας (προσφέροντας πλούσιες δοξαστικές και μεταφυσικές αντιπαροχές), και
γ) την ευφυία των χριστιανών ηγετών να αναπτύξουν ένα χωρίς κοινωνικές διακρίσεις οργανωμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.
Αυτό που αποκλείει ρητά ο Dodds είναι η πιθανότητα να οφείλεται,η νίκη του χριστιανισμού, στις "εγγενείς αξίες της χριστιανικής πίστεως". Κοντολογίς: η επικράτηση του χριστιανισμού ήταν ανεξάρτητη από το περιεχόμενο της χριστιανικής πίστης! («τα κλασσικά ατοπήματα.» Ανώνυμος Πιστός)
Δεν έχουμε χώρο να δούμε από κοντά τους λόγους αυτούς. Θα σταθούμε μόνο στη βασική ιδέα του: Ο τρόπος που διατυπώνει τις εξηγήσεις του ο Dodds απαντά μόνο στο ερώτημα γιατί οι κολεκτιβιστικές μάζες αγκάλιασαν τον χριστιανισμό. Δεν απαντά στο ερώτημα γιατί τα ελληνικά Άτομα ασπάστηκαν τον χριστιανισμό. Ο κολεκτιβιστικός άνθρωπος, λόγω της δομής της προσωπικότητάς του, που βασίζεται στον φόβο, είναι φυσικό να αναζητά στην κοινότητα θαλπωρή και προστασία, με αντάλλαγμα υποταγή-αφοσίωση. Όμως το Άτομο, που βρίσκεται σε υπαρξιακή αναζήτηση, λόγω κατάρρευσης του συλλογικού οικοσυστήματος της ελευθερίας του ("πολιτική" ανεστιότητα) δεν μπορεί να προσχώρησε στη χριστιανική κοινότητα για τέτοιους λόγους.
Σκοπός του όλου ερμηνευτικού στρατηγήματος είναι να αποκλειστεί το πιθανό συμπέρασμα ότι η νίκη του χριστιανισμού ενδέχεται να ήταν συνέπεια της υπεροχής των αξιών του, έναντι των παγανιστικών αξιών. Αυτό είναι φανερό όχι μόνο στην προσπάθεια να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι στα βασικά θέματα οι ιδέες ήταν παραπλήσιες, αν όχι ταυτόσημες, αλλά ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο περιγράφεται η ήττα του παγανισμού:
Ο παγανισμός ηττήθηκε γιατί είχε παρακμάσει. Είχε χάσει την πίστη του, τόσο στην επιστήμη όσο και στον εαυτό του. Βρισκόταν σε αδυναμία και κόπωση. Οι δυνάμεις του τον είχαν εγκαταλείψει. Η επιτυχία του χριστιανισμού εξηγείται από την αδυναμία του αντιπάλου του.
Το επιχείρημα όμως είναι άνευ αξίας, επειδή απλώς διαπιστώνει το προς εξήγηση γεγονός με διαφορετικά λόγια. Ούτε του προσθέτει βάρος η επίκληση του πλεονεκτήματος ότι ο νικητής χριστιανισμός δεν φοβόταν τον θάνατο. Το θάρρος μπρος στον θάνατο εντυπωσιάζει, αλλά από μόνο του δεν παράγει οπαδούς. Εντυπωσιάζομαι, αλλά ο εντυπωσιασμός με κάνει απλώς να προσέξω την πίστη και την πράξη, για χάρη των οποίων ο μάρτυς αψηφά τον θάνατο. Θα προσηλυτιστώ μόνο αν βρω σ' αυτά κάτι το πολύ σημαντικό, που να δικαιώνει την αυτοθυσία. Αυτό μετατοπίζει αυτομάτως τη συζήτηση εκεί που βρίσκεται και το πρόβλημα, δηλαδή στο πεδίο των συγκρουόμενων αξιών.
Αυτό που διεκδικούν οι δύο μονομάχοι, ο παγανισμός και ο χριστιανισμός, είναι να κερδίσουν τον κόσμο με το μέρος τους. Δεν θα μπορούσαν φυσικά να ελπίζουν στη νίκη αν οι αξίες τους, οι αντιλήψεις και οι πρακτικές τους, δεν ανταποκρίνονταν σε ομόλογα στοιχεία-αναμονές της λαϊκής ψυχής. Με άλλα λόγια: ο χριστιανισμός δεν θα μπορούσε να νικήσει τον παγανισμό αν δεν υπήρχε στον λαό καμία ευνοϊκή "προδιάθεση", κανένα στοιχείο "αυθόρμητου χριστιανισμού". Αντιστοίχως: ο παγανισμός δεν θα μπορούσε να ηττηθεί αν μέσα στον λαό δεν είχε ήδη ξεπεραστεί, αν δεν είχε καταστεί ανίκανος να εκφράσει τις τάσεις της λαϊκής ψυχής. Όταν συσχετίζουμε τα δύο ρεύματα πρέπει να συμπεριλάβουμε στη δύναμή τους και τα αντίστοιχα λαϊκά τους ερείσματα.
Αν δούμε τη διαμάχη "σφαιρικά", θα αντιληφθούμε ότι είχαν σημειωθεί δύο αλλαγές κοσμοϊστορικής κλίμακας: Η κατάρρευση της ελληνικής πόλεως και η δημιουργία της ελληνικής οικουμένης. Η κρίση της ώριμης ελληνικής εξατομίκευσης, αφ' ενός, και το ρίξιμο μεγάλων κολεκτιβιστικών μαζών στη χοάνη της εξαναγκαστικής εξατομίκευσης, από την άλλη. Και βεβαίως οι δυο τελείως διαφορετικές μορφές ανεστιότητας και κρίσης ταυτότητας, με τις οποίες τα φαινόμενα αυτά συνοδεύονται. Υπήρχε, λοιπόν, ένα διπλό πρόβλημα: να δοθεί διέξοδος στην κρίση της ελληνικής εξατομίκευσης και συγχρόνως να χειραγωγηθούν στην εξατομίκευση οι διαλυμένες κολεκτιβιστικές μάζες, που συσσώρευσε η διαμόρφωση της ελληνικής οικουμένης.
Πρέπει, επομένως, να τοποθετήσουμε τους δύο "μονομάχους" σε σχέση μ' αυτό το διπλό ανθρωπολογικό πρόβλημα. Από την εποχή του Πλάτωνα και μετά, ο παγανισμός εργάστηκε σκληρά για να το λύσει. Στον ίδιο αγώνα ρίχτηκε ψυχή τε και σώματι και ο χριστιανισμός. Πρότεινε τη δική του λύση και έπεισε τον ελληνικό κόσμο ότι ήταν η καταλληλότερη. Και γι' αυτό νίκησε. Ανταποκρίθηκε
α) στην ανάγκη του ελληνικού πνεύματος να βγει από την κρίση του, πηγαίνοντας πέρα από το Άτομο και
β) στην ανάγκη της ανθρωπολογικής αναβάθμισης του κολεκτιβιστικού του περίγυρου.
Η πηγή των σφαλμάτων του μελετητή μας βρίσκεται στη νεωτερική διανοητική αφετηρία του: ότι η "ύστερη Αυτοκρατορία" ήταν μια εποχή "παρακμής". Στην πραγματικότητα δεν ήταν καθόλου έτσι. Ήταν μια φυσιολογική εποχή με πρωτοφανή και αναμφισβήτητα επιτεύγματα, με μεγαλύτερο απ' όλα το θαύμα της επέκτασης των πολιτικών δικαιωμάτων σε όλη τη ρωμαϊκή οικουμένη.
Δεν υπάρχουν πιο ύποπτες λέξεις από την "παρακμή" και την "πρόοδο". Η ιδέα της "παρακμής" επιβλήθηκε από την επιτακτική ανάγκη να θεωρηθεί ο χριστιανισμός ως οπισθοδρόμηση έναντι της κλασικής αρχαιότητας. Αυτή είναι η εμβόλιμη στον όρο σκοπιμότητα και αυτή καθορίζει τη χρήση του. Άπαξ και εγκαινιάστηκε από τους διαφωτιστές, πέρασε στα ιστορικά εγχειρίδια και "τεκμηριώθηκε" από την υψηλή ρητορική ιστορικών τύπου Γίββωνα. Για να μπει έκτοτε στα σχολεία και με το πέρασμα των γενεών να εμπεδωθεί ως αναμφισβήτητο γεγονός.
Ένα μόνο είδος "παρακμής" υπήρχε: ήταν η παρακμή του ελληνικού Ατόμου. Αλλά αν θέλουμε να κυριολεκτήσουμε αυτό δεν είναι "παρακμή". Το Άτομο καταρρέει πάντοτε, όταν φτάσει στο σημείο της ολοκλήρωσής του. Αλλά αυτή η κατάρρευση είναι απλώς ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται η ωρίμανση των όρων για την αναγέννησή του σε ανώτερο επίπεδο ατομικότητας: στο επίπεδο του Προσώπου. Η κρίση της εξατομίκευσης δεν είναι παρακμή. Παρακμή στην κυριολεξία είναι μόνο η υποστροφή του Ατόμου στην κολεκτιβιστική απροσωπία.
1."Κοπτάτσια": όρος της κομμουνιστικής διαλέκτου. Θα πει: τοποθετώ κάποιον σε ηγετική θέση παρακάμπτοντας κάθε φυσιολογική διαδικασία. Βέβαια δεν υπάρχει άλλος τρόπος ειρηνικής μεταβολής καθεστωτικού θρησκεύματος από την κοπτάτσια. Ο άλλος δρόμος είναι η επανάσταση, όπως στην περίπτωση της κατάλυσης της κυριαρχίας του καθολικισμού από τη Γαλλική Επανάσταση και της εγκαθίδρυσης της θρησκείας των Φώτων.
2.E. R. DODDS, Εθνικοί και Χριστιανοί σε μια εποχή αγωνίας, Από τον Μάρκο Αυρήλιο ως τον Μ. Κωνσταντίνο. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1995. Αγγλική έκδοση 1990.
3.Δυστυχώς δεν μπορούμε εδώ να περιγράψουμε αναλυτικά τους ελκυστές αυτούς. Είμαστε αναγκασμένοι να παραπέμψουμε τον αναγνώστη στο βιβλίο.
4.Η παγανιστική Γνώση περιλαμβάνεται σε κείμενα όπως τα Ερμητικά, η Λειτουργία του Μίθρα, τα Χαλδαϊκά Λόγια και τα Αποσπάσματα του Νουμηνίου.
Σχόλιο:
Οι διωγμοί , είναι φυσικά γεγονός, όπως και οι διωγμοί των χριστιανών, προηγουμένως, άλλωστε (από την ρωμαϊκή εξουσία βεβαίως, όχι από τους Έλληνες· αλλά και τους αρχαιοθρήσκους Έλληνες η ρωμαϊκή εξουσία τους εδίωξε). Άπαξ και ο χριστιανισμός έγινε εξουσία, ομιλούμε για την εξουσία, όχι το πνευματικό μέγεθος. Και φυσικά το νέο καθεστώς εξουσίας κατεδαφίζει το παλαιό καθεστώς εξουσίας (την επίσημη θρησκεία του αρχαίου ρωμαϊκού κράτους) και τα σύμβολά του. (Όπως π.χ. οι δημοκρατικοί Γάλλοι του 1789 κατεδάφιζαν το στέμμα και έστελναν στην λαιμητόμο τους βασιλικούς.) Γιατί όμως οι Έλληνες μετέβαλαν την θρησκευτική τους έκφραση;
Θα είχες δίκιο σε όσα λες, εάν υπήρχαν ο αρχαίος κόσμος και ο χριστιανισμός που λες. Αλλά και τα δύο, έτσι όπως εμφανίζονται, είναι εφευρέσεις συγχρόνων καλοθελητών. Διότι η κλασσική Πόλις και ο κλασσικός Ελληνισμός δεν υπήρχαν πλέον. Οι εποχές και οι συνθήκες είχαν αλλάξει, οι μυστηριακές θρησκείες είχαν γίνει η επικρατούσα λαϊκή θρησκεία, σε αντίθεση με την επίσημη κρατική του ρωμαϊκού κράτους, ενώ στο επίπεδο της διανόησης νέα φιλοσοφικά ρεύματα είχαν αναπτυχθεί σε ανάλογη κατεύθυνση. Ο χριστιανισμός κληρονόμησε ολόκληρη αυτή την κληρονομιά, τόσο στο επίπεδο της φιλοσοφίας-θεολογίας, όσο και στο επίπεδο του λαϊκού βιώματος. Το μόνο που προσέθεσε, ήταν ο κεντρικός «Μύθος», το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Γι' αυτό και διαδόθηκε και επεκράτησε. (Σε σημείο ώστε ο Μέγας Κωνσταντίνος να θεωρήσει ότι πρέπει να τον προσεταιρισθεί.)
Φυσικά υπήρξε και ο φανατισμός. Αφ' ενός ο φανατισμός των νεοφώτιστων, αφ' ετέρου ο υποδαυλιζόμενος φανατισμός από όργανα της εξουσίας. Όπως και η εισχώρηση και δράση ανθελληνικών ή ασύμβατων με τον Ελληνισμό στοιχείων και καταστάσεων. Εδώ τώρα έρχεται ο ρόλος της Ορθοδοξίας και του Ελληνικού Γένους και της παραδόσεώς του. Ζυμωμένη η νέα πίστη στον Ελληνικό κόσμο, έμελλε να εξελίξει έναν νέο, ζωντανό, Ελληνικό πολιτισμό που θα υπερέβαινε τον αρχικό φανατισμό και την εχθρότητα με το παλαιό καθεστώς και θα ανεδείκνυε την κληρονομιά του διαχρονικού Ελληνισμού. Επομένως, όταν αναφέρομαι στην Ορθοδοξία, εννοώ αυτή την αντίστροφη πορεία που περιγράφω τώρα, την συνεχιζόμενη διαδικασία αναδείξεως της Ελληνικής κληρονομιάς.
Ο Ηρακλής φονεύει τη Λερναία Ύδρα, περ. 350-380 μ.Χ. από Χριστιανική κατακόμβη της Via Latina στη Ρώμη. |
Ο Ύλας απαγάγεται από ποτάμιες Νύμφες στη Μυσία. Μωσαϊκό opus sectile των μεσών του 4ου αιώνα από τη Βασιλική του Ιουνίου Βάσσου στη Ρώμη. Ο Ιούνιος Βάσσος, πραίτορας της Ρώμης, ήταν Εθνικός και βαπτίστηκε Χριστιανός λίγο πριν το θάνατό του το 359μ.Χ. επί του πιστού Χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίου Β΄. |
Τοιχογραφία από παρεκκλήσι στην δυτική Ερμούπολη (τούνα - ελ - Γκεμπέλ) με στιγμιότυπα από το δράμα του Οιδίποδα. Προκοπτική περίοδος.
|
|
Ο Μέγας Αλέξανδρος (ως Βυζαντινός Αυτοκράτορας) κατατροπώνει τον Δαρείο με την ακολουθία του. Παράσταση από την Μυθιστορία του Αλέξανδρου (Κώδικας Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας φ. 61 versus)
|
Πάνω ανάγλυφο του Παύλου από το ναό της Σελεύκειας Πιερίας (βλ. Αντιόχεια) και κάτω με κίτρινο η ψηφιακή αναπαράσταση του. Φαίνεται πάντως ξεκάθαρα η συνέχεια της ελληνικής τεχνοτροπίας (από τα χέρια ελλήνων καλλιτεχνών) μέσα στους ναούς της νέας πίστης.
|
Το Ολυμπιακό στάδιο όπου διεξάγονταν Ολυμπιακοί αγώνες έως το 520 μ.Χ. και άλλα κτίρια σε ψηφιδωτό στο μουσείο Αντιόχειας. |
|
Η Σίβυλλα η Ερυθραία από την Καπέλλα Σιξτίνα, του Απόστολου Πέτρου στην Ρώμη. |
Βυζαντινή άποψη για τον Αριστοτέλη |
Ο Ιπποκράτης στην χριστιανική παράδοση παρουσιάζεται ως Άγιος σε Βυζαντινό χειρόγραφο του 1342 (Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, Παρίσι) |
Γαληνός και Ιπποκράτης. Λεπτομέρεια από ιταλική νωπογραφία του 13ου αιώνα. (Πηγή: Περιοδικό «Αερόπος», άρθρο «ιατρική του Βυζαντίου», Του βασίλειου Σπανδάγου, Ιατρού - Ιστορικού Ερευνητού Αρχιάτρου Τραπέζης της Ελλάδος, σελίδα 26) |
Σπάνια απεικόνιση του Ιπποκρατικού Όρκου σε σχήμα σταυρού. Βυζαντινό χειρόγραφο 12ου αιώνα (Βιβλιοθήκη Βατικανού) (Πηγή: Περιοδικό «Αερόπος», άρθρο «ιατρική του Βυζαντίου», Του βασίλειου Σπανδάγου, Ιατρού - Ιστορικού Ερευνητού Αρχιάτρου Τραπέζης της Ελλάδος, σελίδα 27) |
Αργυρό φλασκίο με Νηρηίδες 7ος αιώνας μ.Χ. Αγία Πετρούπολη (Μουσείο Ερμιτάζ)(Πηγή Φώτο: Περιοδικό Αρχαιολογίας - Ιστορίας των πολιτισμών Corpus, Τεύχος 34, άρθρο «Ώρες Βυζαντίου, Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Μυστράς, Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος 2002», Σταυρούλα Μασουρίδη, Αρχαιολόγος, σελίδα 24) |
Το βυζαντινό χειρόγραφο του κώδικα 161 της Μονής Ιβήρων με τους Ολυμπιονίκους του Πίνδαρου (Ξένη Αραπογιάννη, «Ολυμπία, η κοιτίδα των Ολυμπιακών αγώνων») (Πηγή: Περιοδικό «Corpus, αρχαιολογία και ιστορία των πολιτισμών», τεύχος 40, άρθρο «Ολυμπία, Η κοιτίδα των Ολυμπιακών αγώνων», Δημήτριος Ν. Γαρουφαλής, Αρχαιολόγος - Διευθυντής Σύνταξης, σελίδα 90) |
Βυζαντινός σκουτάτος του 7ου αιώνα μ.Χ. . Φέρει στρογγυλή ασπίδα και δόρυ σε ψηλή λαβή όπως και οι αρχαίοι έλληνες οπλίτες. (Πηγή: Πολεμικές Μονογραφίες, τεύχος 8, - Βυζαντινός Στρατός 490 -630 μ.Χ., Παντελής Καρύκας, σελ. 8) |
Μάχη Ελλήνων και Τρώων από βυζαντινό χειρόγραφο των αρχών του 6ου αιώνα μ.Χ. οι αντίπαλοι στρατοί είναι εξοπλισμένοι όπως οι Βυζαντινοί στρατιώτες της εποχής. Διακρίνονται βαριά οπλισμένοι πεζοί-σκουτάτοι-φέροντες κοντάρια και σπάθες. Οι θώρακες είναι από σκληροποιημένο δέρμα και ομοιάζουν με τους ελληνικούς μυώδεις θώρακες της ελληνιστικής περιόδου. (Πηγή: Πολεμικές Μονογραφίες, τεύχος 8, -Βυζαντινός Στρατός 490 -630 μ.Χ., Παντελής Καρύκας, σελ. 79)
|
|
Ασημένιος δίσκος που παριστάνει τη διαμάχη μεταξύ Αίαντα και Οδυσσέα με την Αθηνά διαιτητή, με προέλευση από τη Κωνσταντινούπολη, 6ος αιώνας μ.Χ. Μουσείο του Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη. |
Ασημένιο πιάτο με τον «θεό» Έρωτα, μέσα 7ου αιώνα μ.Χ. Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα |
Χειρόγραφο του αρχαίου έργου Περί Ύλης Ιατρικής του έλληνα ιατρού Διοσκορίδη(1ος αι. μ.Χ.), από τα μέσα 10ου αιώνα. The Pierpoint Morgan Library, Νέα Υόρκη. Εδώ βλέπουμε τα φ.47v και 48r από τα 385 που έχει ο κώδικας. |
Πιάτο με ένα ζευγάρι σε κήπο, με προέλευση από τη Κόρινθο, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα. Αρχαιολογικό Μουσείο Κορίνθου. Μάλλον οι εραστές είναι ο επικός ήρωας Διγενής Ακρίτας και η βασίλισσα των Αμαζόνων Μαξίμω. Αφιερωμένο σε όσους λένε για ένα «ανέραστο» χριστιανικό βυζάντιο, χωρίς κανένα αρχαιοελληνικό στοιχείο. |
Ο Ορφεύς με φωτοστέφανο (Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος, Άγιον Όρος - κωδ. 6, φ.165α) |
Ο Ζεύς ως βρέφος περιβαλλόμενος υπό των Κουρητών και η Ρέα, σε χειρόγραφο μοναστηριού (Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος, Άγιον Όρος - κωδ. 6, φ.165β) |
Επαργυρωμένο μελανοδοχείο, 9ος-10ος αιώνας μ.Χ. Πάδουα. Αριστερά: δυο φίδια περιτριγυρισμένα από ποτάμια θεότητα και τον Άρη. Δεξιά: το καπάκι του μελανοδοχείου με το κεφάλι της Μέδουσας. |
Βυζαντινό κύπελλο από επιχρυσωμένο άργυρο. Ανάμεσα στις παραστάσεις ο Μ. Αλέξανδρος εις την ανάληψη του στον ουρανό. Η μορφή του χρησιμοποιήθηκε από τους Βυζαντινούς για να συμβολίζει την οικουμενική εξουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα. 12ος αιώνας. Υψ. 9 εκ., διαμ. 13,8 εκ. Αγία Πετρούπολη (Ερμιτάζ. αρ. ευρ. ω72) (Πηγή: Περιοδικό Corpus, τεύχος 34, άρθρο «Ώρες Βυζαντίου, Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Μυστράς, Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος 2002», Σταυρούλα Μασουρίδη, Αρχαιολόγος, σελίδα 21) |
Πιάτο που παριστάνει την ανύψωση του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον ουρανό, με προέλευση από τη Κωνσταντινούπολη, περ. 1208-1216μ.Χ. Shuryshkar Regional Historical Museum Complex, Muzhi, Σιβηρία. |
|
«Περί ύλης ιατρικής». Χειρόγραφος Περγαμηνός κώδικας από καλλιγραφικό εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης. Περ. 512 μ.Χ. (Ελληνική Γραφή, Κατάλογος, ΥΠ.ΠΟ., σελ. 80) (Πηγή: Περιοδικός «Corpus, Αρχαιολογία και Ιστορία των Πολιτισμών, τεύχος 40, άρθρο «έκθεση αντιγράφων αρχαίων επιγραφών και χειρογράφων στην Νέα Υόρκη», Σταυρούλα Μασουρίδη, αρχαιολόγος, Μ.Α., σελίδα 7) |
Αργυρό πινάκιο με παράσταση μαινάδας που ταΐζει ιερό φίδι. 6ος αιώνας. Αγία Πετρούπολη (Μουσείο Ερμιτάζ) (Πηγή: Περιοδικό Corpus, τεύχος 34, άρθρο «Ώρες Βυζαντίου, Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Μυστράς, Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος 2002», Σταυρούλα Μασουρίδη, Αρχαιολόγος, σελίδα 23) |
Η γέννηση του Διονύσου από το μηρό του Διός. Μικρογραφία από το έργο «Συναγωγή και εξήγησης Ιστοριών» του Αγίου Γρηγορίου. Κωδ. 14 (συλλογή Παναγίου Τάφου), φ. 311α, 11ος αιώνας. Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Ιεροσολύμων. (Πηγή: Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 77) |
Η γέννηση της πάνοπλης Αθηνάς από την κεφαλή του Διός, ενώπιον του Ηφαίστου. Μικρογραφίες από το έργο «Συναγωγή και εξήγηση ιστοριών» του Αγίου Γρηγορίου. Κωδ. 14 (Συλλογή Παναγίου Τάφου), φ. 312α, 11ος αιώνας . Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Ιεροσολύμων (Πηγή: Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 66) |
Κλικ εδώ
Αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Ελληνισμός καταστράφηκε από τον Χριστιανισμό προσέχουν απλώς την εξωτερική νίκη, την καταστροφή των ναών, των φιλοσοφικών σχολών υποστηρίζοντας την αντίθεση του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό. Αυτή η άποψη είναι επιφανειακή και δεν δύναται να δώσει λύση στο πρόβλημα. ΔΙΟΤΙ ξεχνούν ότι οι μεγάλοι φορείς του Χριστιανισμού είναι μορφές του δύοντας Ελληνισμού όπως ο Παύλος, ο Ιωάννης, ο Ωριγένης, ο Ευσέβιος, ο Αυγουστίνος. Μαζί με αυτούς ζει και ο αρχαίος κόσμος. Δεν επιτρέπεται λοιπόν να μιλάμε για εξόντωση αυτού αλλά για ΜΕΤΑΒΑΣΗ σε νέα μορφή υπάρξεως στην οποία μεταλλάχτηκε σε συνδυασμό με το Χριστιανισμό.
|
Το πρόβλημα της σχέσεως Χριστιανισμού και Ελληνισμού είναι πολύπλοκο και σύνθετο και μπορεί να αναλυθεί σε επιμέρους προβλήματα.
1. Σχέση Χριστιανισμού προς τους κλασσικούς χρόνους
2. Σχέση Χριστιανισμού προς Ελληνισμό (Αλεξανδρινό πολιτισμό ο οποίος δεν είναι πλήρως Ελληνικός)
Επίσης ο Χριστιανισμός διακρίνεται σε:
1. Χριστιανισμό της Ιουδαίας
2. Χριστιανισμό του Ελληνιστικού κόσμου που εκπροσωπείται από τον Παύλο και τον Ιωάννη επί την βάση των οποίων αναπτύχθηκε ο Χριστιανισμός της εκκλησίας
Επισκοπώντας την σχέση χριστιανισμού και ελληνισμού, παρατηρούμε ότι κατά τις διάφορες φάσεις αυτής επέδρασαν διάφορες μορφές της αρχαιότητας, πότε ελληνικές και πότε ρωμαϊκές, κατά τις οποίες συντελείται διαρκής αλληλεπίδρασης Ελλάδας και Ανατολής. Άλλοτε η επίδραση του αρχαίου κόσμου περιορίζεται στην εκκλησιαστική μορφή του Χριστιανισμού, άλλοτε δε επεκτείνεται και επί των ιερών πηγών της εξ αποκαλύψεως θρησκείας, της οποίας το περιεχόμενο διακρίνεται σε εξελικτικά στάδια στα οποία προσπαθούμε να βρούμε το βαθμό της εξωτερικής επίδρασης. Η βάση όμως του μετέπειτα Χριστιανισμού είναι οι πρώτοι αιώνες (50 μ.Χ. με 3 αιώνας μ.Χ.) κατά τους οποίους υπάρχει συνδυασμός Ελληνιστικού και Χριστιανικού πνεύματος. Το Ελληνιστικό πνεύμα χαρακτηρίζεται από την πρακτική και την φιλοσοφία των αλεξανδρινών χρόνων και από τα μυστήρια που δημιουργήθηκαν από τον πόθο της λύτρωσης κοινά και στον Ελληνισμό αλλά και στην νέα θρησκεία (Χριστιανισμό) παρόλο που η πρώτη δεν μπορεί να αποβάλει τα Εθνικά χαρακτηριστικά. Προ πάντων είναι αποδεχτή η επήρεια της γλώσσας, των παραστάσεως των μυστηρίων αλλά και των νεοπλατωνικών, της φιλοσοφίας και της θεολογίας της στοάς.
Προς την παραπάνω εκδοχή αντιτίθενται όμως οι διωγμοί, οι απολογίες,, η αμοιβαία απολογητική και η καταστροφή του αρχαίου κόσμου αργότερα (μετά το 330 μ.Χ. με την ίδρυση του Βυζαντίου). Αυτό όμως δεν μας επιτρέπει να μιλάμε για πόλεμο μεταξύ Ελληνισμού και Χριστιανισμού με καταστροφή του πρώτου και νίκη του δεύτερου διότι η καταστροφή και η νίκη είναι φαινόμενα παράλληλα που μεταβαίνουν από το ένα ή στο άλλο σκέλος.
Αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο Ελληνισμός καταστράφηκε από τον Χριστιανισμό προσέχουν απλώς την εξωτερική νίκη, την καταστροφή των ναών, των φιλοσοφικών σχολών υποστηρίζοντας την αντίθεση του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό. Αυτή η άποψη είναι επιφανειακή και δεν δύναται να δώσει λύση στο πρόβλημα. ΔΙΟΤΙ ξεχνούν ότι οι μεγάλοι φορείς του Χριστιανισμού είναι μορφές του δύοντας Ελληνισμού όπως ο Παύλος, ο Ιωάννης, ο Ωριγένης, ο Ευσέβιος, ο Αυγουστίνος. Μαζί με αυτούς ζει και ο αρχαίος κόσμος. Δεν επιτρέπεται λοιπόν να μιλάμε για εξόντωση αυτού αλλά για ΜΕΤΑΒΑΣΗ σε νέα μορφή υπάρξεως στην οποία μεταλλάχτηκε σε συνδυασμό με το Χριστιανισμό.
Ο συνδυασμός αυτός σήμαινε και την είσοδο του αρχαίου κόσμου στην νέα θρησκεία με ιδικά του στοιχεία:
1. Ελληνιστικής θρησκευτικότητας
2. Φιλοσοφίας και θεοσοφίας
3. Μυστηριακής ευσέβειας και λατρείας
Ο Χριστιανισμός απόκτησε στοιχεία του Εθνικού - Ελληνικού κόσμου. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και από την γλώσσα όπως δείχνουν και οι όροι
1. Σωτήρ
2. Αιώνια ζωή
3. αφθαρσία
4. αθανασία
5. απολύτρωση
6. η χαρά της αποκαλύψεως των μυστηρίων
7. εκκλησία
8. επίσκοποι
9. πλείστοι άλλοι που αποτελούν το σύνολο του Ορθόδοξου «Λεξιλογίου»
Οι ομοιότητες του Χριστιανισμού και του αρχαίου κόσμου βρίσκονται και στην λατρεία αλλά και στην θεολογία, τη χριστολογία και εσχατολογία. Αλλά ως προς τον βαθμό επηρεασμού του Χριστιανισμού από τον πέριξ κόσμο υπάρχει διαφωνία γνωμών. Για ένα όμως όλοι είναι σύμφωνοι, ότι ο Χριστιανισμός περιέλαβε στοιχεία του Εθνικού κόσμου. Η γλώσσα της Καινής Διαθήκης αποδεικνύει την στενή σύνδεση του Χριστιανισμού με τον αρχαίο κόσμο όπως φαίνεται παραπάνω από τους όρους. Ως προς την ηθική βρίσκεται ομοιότητα με τον φυσικό νόμο των στωικών αναγκαίου προς ρύθμιση των κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων. Επίσης υπάρχει ομοιότητα με την θύραθεν φιλοσοφία και τις 4 αρχές της όπως και με τις ακραίες ασκητικές ροπές. Ως εκ τούτων συνάγεται από πάρα πολλούς το συμπέρασμα ότι ο Χριστιανισμός εξελληνίσθηκε.Σε αυτόσυναινεί και το ότι οι πρώτοι συγγραφείς των Χριστιανικών χρόνων δεν βλέπουν τον Χριστιανισμό αντίθετο με τους αρχαίους χρόνους. Αλλά ούτε και οι εχθροί του Χριστιανισμού βλέπουν τον Χριστιανισμό αντίθετο προς τον αρχαίο κόσμο. Ο Πορφύριος παρατηρεί ότι «Οι χριστιανοί θεολόγοι ελληνίζουσι»
Και αυτός ο Τερτυλλιανός χρησιμοποιεί τις έννοιες του ρωμαϊκού δικαίου για να ερμηνεύσει τον Χριστιανισμό. Τέλος ο Ωριγένης και ο Αυγουστίνος συνδυάζουν την Ελληνική φιλοσοφία με τον Χριστιανισμό και ο δε μυστικισμός δείχνει την επίδραση του νεοπλατωνισμού εις το Χριστιανισμό. Επίσης κατά το πρώτο αιώνα όχι μόνο συγχωνεύεται εις Χριστιανισμό η αρχαιότητα αλλά και επαυξάνεται με την αριστοτελική φιλοσοφία.
Μετέπειτα επί Αναγεννήσεως αναλαμβάνεται η σύνθεσης της υπόλοιπης αρχαιότητας με τον Χριστιανισμό η οποία δεν είχε συντελεσθεί. Η Μεταρρύθμιση αντιθέτως αρνείται την συντελεσθείσα σύνθεση αλλά δεν καταφέρνει να εμποδίσει την είσοδο της αρχαιότητας στο Χριστιανισμό. Η άρνηση της σύνθεσης αυτής είναι ο νέος ανθρωπισμός όχι όμως εκείνος του ευαγγελίου αλλά εκείνος της αρχαιότητας. Ο διαφωτισμός ως αντίπαλος του Χριστιανισμού και βασιζόμενη σε στοιχεία της αρχαιότητας και ιδίως της στωικής δόξας του ανθρώπινου φυσικού φωτός θα δημιουργήσει το φυσικό σύστημα των επιστημών που περιλαμβάνει και την θεολογία. Αυτή η τελευταία, εν ονόματι του ευαγγελίου θα αναλάβει να απομακρύνει όσα στοιχεία αρχαία περιέλαβε ο Χριστιανισμός. Ασκεί λοιπόν κριτικό έλεγχο στην σύνθεση Ελληνικού πνεύματος και Χριστιανισμού= Ορθοδοξία. Στο τέλος όμως θα βρεθεί να δημιουργεί νέες συνθέσεις μεταξύ των αμφοτέρων όπως τα δημιούργησε η φιλοσοφία του Καρτέσιου. Τέλος η Γερμανική ανθρωπιστική κίνηση ερμηνεύει με νέο τρόπο την κλασικότητα και αντιτίθεται και με τον Ελληνικό πολιτισμό και με την σύνθεση αυτού με το Χριστιανισμό κατά τους πρώτους αιώνες. Εδώ η κλασική αρχαιότητα θα γίνει εχθρός του Χριστιανισμού και στην πρακτική ζωή αλλά και όσο αναφορά την κοσμοθεωρία αλλά χωρίς να αποκολληθεί εντελώς από τον Χριστιανισμό. Αυτή τη σύνθεση Χριστιανισμού Ελληνισμού παραδέχεται και ο Γκαίτε.
Από τον ΙΘ’ αιώνα μέχρι σήμερα αυτή η αντίθεση συνθέσεων και διαχωρισμού προς αλλήλους (κλασικής αρχαιότητας και Χριστιανισμού) εξακολουθεί να υπάρχει. Η επενέργεια μάλιστα της αναγεννήσεως και της υπερεκτίμησης του κλασικισμού οδήγησαν στην απόπειρα να εκδιωχθεί τελείως ο Χριστιανισμός από τον Ευρωπαϊκό πνευματικό βίο. Εισηγητής αυτής της κίνησης ήταν κυρίως ο Νίτσε ο οποίος υπό την επίδραση του υπερβολικού ανθρωπισμού κήρυξε την ηθική των κυρίων ως αντίθετη με εκείνη των δούλων (Χριστιανική). (Με το τέλος του 6ου π.Χ. αιώνα στην Αθήνα δημιουργούνται 2 αντιτιθέμενες πολιτικές παρατάξεις, η ολιγαρχική και η δημοκρατική, οι «ολίγοι» και ο «δήμος». Οι πρώτοι ονομάζονται συνήθως από τους αρχαίους συγγραφείς ως «επιεικείς», «γνώριμοι», «αγαθοί», «άριστοι» σε αντίθεση με τους δημοκρατικούς που ονομάζονται «πλήθος», «όχλος ναυτικός», «δημοτικόν πλήθος» και «οι πολλοί»)
Ηπιότερη η κρίσης του Χριστιανισμού από αυτούς που ζητούσαν να μετατραπεί το χριστιανοκεντρικο ιδανικό της μόρφωσης σε Ελληνοκεντρικό. Περαιτέρω όμως προχώρησαν αυτοί που ζητούσαν την επάνοδο των λαών προς την θρησκεία που είναι σύμφωνη με την ιστορία και χαραχτήρα τους όπως είναι οι υποστηρικτές της επάνοδος εις την Γερμανική θρησκεία. Αυτοί απορρίπτουν όχι μόνο την σχέση του Ελληνισμού με το Χριστιανισμό αλλά και τα δύο αυτά φαινόμενα ως διαμορφωτές του δυτικού νεώτερου πολιτισμού.
Αντιθέτως ο ρομαντισμός απαιτεί την αποκοπή της αρχαιότητας από τον Χριστιανισμό του οποίου απορρίπτει την απόλυτη αξία και δεοντολογία. Η διαλεκτική θεολογία του παρόντος απορρίπτει την σύνθεση του αρχαίου κόσμου και του Χριστιανισμού. Αλλά η σύνθεση μεταξύ τους είναι τέλεια και αποτελεί ένα ενιαίο και διαρθρωμένο πλήρες σύνολο, τόσο που οδήγησε στους σύγχρονους χρόνους στην πεποίθηση ότι ούτε ο Χριστιανισμός ούτε ο αρχαίος κόσμος γίνεται να διασπασθούν. Η τέλεια συνείδηση που πηγάζει από τον Χριστιανισμό με την αρχαιότητα είναι :
Υ.Γ. Όλος αυτός ο επηρεασμός της διδασκαλίας του Ιησού Χριστού από αυτό το πλήθος λατρευτικών ιδιοτήτων, θρησκευτικών όρων, συνηθειών, τελετουργιών κ.λ.π. από το ελληνικό πνεύμα αποδίδει και την μέγιστη απόδειξη ότι την Ορθοδοξία την δημιούργησαν Έλληνες και αποκλείεται κάποιοι άλλοι ξένοι προς τις ελληνικές ιδέες. Είναι η περίτρανη απόδειξη της μετάβασης της αρχαίας θρησκείας σε κάτι νέο θαυμάσια εμπλουτισμένο από την ελληνική δημιουργικότητα και διαδομένο σε όλον τον κόσμο. Δεν είναι υπεύθυνοι μόνο οι απόστολοι για την διάδοση του χριστιανισμού, όπως υποστηρίζουν κάποιοι Εθνικοί, αλλά όλοι οι αρχαίοι έλληνες των αργότερων αρχαίων χρόνων.
Τα αναστενάρια είναι μια απόδειξη σύνδεσης των Ελλήνων και των αρχαίων τους λατρευτικών συνηθειών με την Χριστιανική θρησκεία άνευ ουδεμίας έξωθεν επιβολής, αντιθέτως… περισσότερα στην σελίδα με τα βίντεο από τα αναστενάρια.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο τέλος κάθε σελίδας του Ανώνυμου Απολογητή θα παρουσιάζονται νεοπαγανιστικές και αθεϊστών (δήθεν ελληνιστών) απάτες που έχουν σχέση με το θέμα της σελίδας. Αυτές οι απάτες δεν έχουν σκοπό να βάλουν τα περιοδικά στα οποία εμφανίζονται τα νεοπαγανιστικά ψεύδη, εφόσον ούτως ή άλλως παγανιστές συγγράφουν σε διάφορα ανυποψίαστα εξ αυτών και αυτά δεν εκφράζονται από τις απόψεις των αρθρογράφων, αλλά σκοπό έχουν:
1. να καταδείξουν τον κρυφοπαγανιστή αρθρογράφο ώστε να γίνει γνωστός και
2. είτε ο κάθε ενδιαφερόμενος που αναγιγνώσκει εκ νέου άρθρα του να θέτει τον εαυτό του εν εγρήγορση και να ελέγχει θαρρετά τα ψεύδη του κρυφοπαγανιστή (δήθεν ελληνιστή), αν είναι μελετημένος και έχει πρόσβαση σε πρωτογενή βιβλιογραφία
3. είτε εάν δεν έχει πρόσβαση σε βιβλιογραφία, να μην δείχνει πλέον εμπιστοσύνη στον αρθογράφο εφόσον γνωρίζει πως εκφράζει ψεύδη για να σπιλώσει τον Χριστιανισμό υποστηρίζοντας θέσεις παγανισμού, που όμως δεν είναι σχεδόν ποτέ ξεκάθαρες, αλλά που παρουσιάζονται ως «ελληνικές» μιας και η πλειοψηφία των νεοπαγανιστών ντρέπεται να ομολογήσει δημοσίως την θρησκεία που ακολουθεί και προτιμά να καμουφλάρεται με κάτι οικοιότερο, τον πατριωτισμό, που όμως αρρωστημένα έχει μετατραπεί σε ένα παγανιστικό εθνικισμό.
ΕΞΑΙΡΕΣΗ: εξαιρούνται τα προσωπικά βιβλία του κρυφοπαγανιστή αθρογράφου ή τα έντυπα με καθαρά νεοπαγανιστικό προσανατολισμό, ανάμεσα στα τόσα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.
Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Ο εγκέφαλος της απάτης του «Ελληνοχριστιανισμού». Στην σύγχρονη χριστιανική Ελλάδα το έργο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» αποτελεί τον θεμέλιο λίθο και το «ευαγγέλιο» της επίσημης κρατικής ιδεολογίας του Ελληνοχριστιανισμού. (Πηγή: Μαυρομμάτης Βασίλειος, Δαυλός, τεύχος 278, http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=278)
Η τακτική αυτή είχε επιτυχίαν! Η Διαφώτισις κατησχύθη, ο -και εις το άκουσμα αποτρόπαιος «ελληνοχριστιανισμός» εγένετο η ιδεολογία του Κράτους την εποχήν του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, ότε κατωχυρώθη δια των γνωστών καταπτύστων νόμων! (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 146, ένθετο «Απάντησης εις το κείμενον του κ. Μπακούρου: Η Αγωνία της νεοελληνικής αυτοσυνειδησίας και το άγος της προγονοπληξίας»).
Μυθοπλάστης: Μαυρομμάτης Βασίλειος & Παναγιώτης Μαρίνης, ιατρός και ιερεύς του Διός
Απάντηση: Ο Κλήμης ο Αλεξανδρινός, που τόσο φαίνεται πως «διευκολύνει» την συγγραφική ζωή των νεοπαγανιστών, χρησιμοποιεί μόνο στο 1 από τα 4 βιβλία του ονόματι «Παιδαγωγός», δηλαδή στο Λόγο Β΄, απειράριθμες φορές αυτούσια αποσπάσματα από τους λόγιους και φιλοσόφους του ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί: του Αθήναιου Δειπνοσοφιστές. του Αιλιανού Περί Φύσεως Ζώων, του Άλεξι Απόσπασμα, του Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη, του Απολλωνίδη Tragicorum Craecorum Fragmenta, του Αριστοτέλη Απόσπασμα, Ιστορία Ζώων, του Αριστοφάνη Λυσιστράτη, του Βακχυλίδη Απόσπασμα, του Δημόκριτου Απόσπασμα, του Διογένη Λαέρτιου Βίοι Φιλοσόφων, τον Επίκτητο, του Επίμαρχου Απόσπασμα, του Ερατοσθένη Απόσπασμα, του Ευρυπίδη Απόσπασμα, Βάκχες, Ελένη, Ιππόλυτο, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Ορέστη, του Ηράκλειτου Απόσπασμα, του Ηρόδοτου Ιστορία, του Ησίοδου Έργα και Ημέρες, τον Θεόκριτο, του Θουκυδίδη Ιστορία, του Ιπποκράτη Περί Σαρκών, τον Ισοκράτη, του Κράτη Απόσπασμα, του Μέανδρου Θαΐς, του Μουσώνιου Αποσπάσματα, πολλές φορές του Ομήρου Οδύσσεια & Ιλιάδα, του Πινδάρου αποσπάσματα & Ολυμπιονίκες, του Πλινίου Historia Naturalis, του Πλουτάρχου Γαμικά Παραγγέλματα & Πελοπίδα, του Πλάτωνα Επιστολή, Νόμους, Πολιτεία, Πρωταγόρα, Φαίδρο, Φαίδωνα, της Σαπφούς Αποσπάσματα, Σιβυλλικούς χρησμούς, του Σήξτου Γνώμες, του Σιμωνίδη Αποσπάσματα, του Σοφοκλή τον Αία, Αποσπάσματα, Οιδίππους επί Κολονώ, του Φιλήμωνα αποσπάσματα και του Φίλωνα, Περί βίου Μωϋσέως.
Επί παραδείγματι στο σημείο 1(4) χρησιμοποιεί Μουσώνιο & Σωκράτη, στο 11(1) Πυθαγόρα, 18(1) Πλάτωνα, 28(2) Ερατοσθένη, 29(3) Μουσώνιο, 30(3) Ηρόδοτο, 32(1) Πλάτωνα, 34(1) Οδύσσεια, 34(3) Ιλιάδα, 35(3) Οδύσσεια, 36(3) Πλάτωνα, 47(1) Ιλιάδα & Πλάτωνα, 48(1) Ιλιάδα & Οδύσσεια, 50(3) Μένανδρο, 56(3) Πλάτωνα, 58(1) Σοφοκλή και Σιμωνίδη, 59(2) Ιλιάδα, 64(1) Αρίστιππο, 64(3) Αθήναιο & Σιμωνίδη, 65 (1) Πλάτωνα, 69(1) Αρίστιππο, 70(1,2) Ευριπίδη, 77(3) Πλάτωνα, 78(1) Ιλιάδα, 78(2) Οδύσσεια, 79(2) Πλάτωνα, 80(2) Πλάτωνα, 81(2) Πλάτωνα, 81(4) Ιλιάδα, 82(1) Πλάτωνα, 85(1) Αριστοτέλη, 86(1) Αριστοτέλη, 86(20 Πλάτωνα, 88(1) Αριστοτέλη, 89(2) Πλάτωνα, 90(2) Στωικούς, 90(4) Πλάτωνα, 90(4) Πλάτωνα, 91(1) Πλάτωνα, 91(2) Πλάτωνα, 93(4) Κράτη, 94(3) Δημόκριτο, 95(2) Σοφοκλή, 96(1) Πλάτωνα, 97(1) Πλάτωνα, 98(2) Επικούρειους, 99(1) Σιβυλλικούς Χρησμούς [παγανίστριες μάντισσες], 99(5) Ηράκλειτο, 100(2) Πλάτωνα, 105(2) Ζωή Σπαρτιατών & Ιλιάδα, 105(4) Θουκυδίδη, 105(4) Ιλιάδα, 106(3) Πλάτωνα, 108(20 Φιλήμονα, 109(2) Αριστοφάνη, 109(4) Οδύσσεια, 110(1) Πρόδικο, 110(2) Πίνδαρος, 111(2) Όμηρο, 114(1) Πυθαγόρειους, 114(4) Ιλιάδα, 115(3) Μουσώνιο, 116(1) Κηφισόδωρο, 120(3) Πλάτωνα, 121(4) Επίκτητο, 121(4) Πλατωνική και Στωική σχολή, 121(5) Ιλιάδα, 122(4) Φιλήμωνα, 123(3) Νικόστρατο, 124(1) Αριστοφάνη, 125(3) Απελλή. Στον Λόγο Τρίτο 1(1) Σωκράτη και Αποφθέγματα μαντείου των Δελφών, 1(2) Πλάτωνα, 1(3) Οδύσσεια και ίσως Ηράκλειτο, 6(2) Μένανδρο, 7(1) Αριστοφάνη, 7(2) Αντιφάνη, 8(1) Αλέξι, 13(1) Ευριπίδη, 13(5) Ιλιάδα, 15(2) Σιβυλλικούς Χρησμούς, 16(1) Διογένη Λαέρτιο, 23(2) Ιλιάδα, 24(1) Ησίοδο κ.λ.π.
Μέσα από όλα αυτά τα βιβλία ο Κλήμης του μακρινού προ-Βυζαντινού Β΄ αιώνα μ.Χ. αντλεί παραδειγματικές συμφωνίες μεταξύ Ελληνικής Παιδείας και Χριστιανισμού (ελληνοχριστιανισμός). Εντούτοις, ορισμένοι γραφικοί ή ψεύτες εξακολουθούν σήμερα να θεωρούν πως ο Ελληνο-Χριστιανισμός είναι γέννημα του ιστορικού Παπαρρηγόπουλου του 19ου αιώνα και ιδεολογική παράλλαξη του Ελληνικού Κράτους τον 20 αιώνα, βάση νόμων!
Όταν Έλληνες φιλόσοφοι, ως ο Κλήμης, ο Αθηναγόρας, ο Ωριγένης, είχαν γίνει Χριστιανοί χωρίς καμία άσκηση εξωτερικής βίας, παραθέτοντας στα βιβλία τους από μνήμης, και έχει εξαιρετική σημασία αυτό, αποσπάσματα της ελληνικής πλούσιας λόγιας παράδοσης, παιδαγωγώντας μαθητές σε ελληνισμό και εν Χριστώ, οι νεοπαγανανιστές κοιμόνταν τον ύπνο του ιστορικού και χρονικού δικαίου, αφού δεν είχαν ούτε καν γεννηθεί, μιας και περίμεναν σε κάποιο μακρινό πλανήτη την επόμενη «μετεμψύχωσή» τους να λάβει χώρα στην νεότερη Ελλάδα του 20ου αιώνα. Έτσι σήμερα εμφανίστηκε και ο ιερεύς του Διός Μαρίνης και οι πιστοί του Δαυλού, διδάσκοντας την παταγώδη ανοησία πως ούτε ένα «στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται άξιο λόγου» από τους Χριστιανούς! Τέτοια είναι η άγνοια ή η εθελοτυφλία του νεοπαγανιστικού κινήματος για τον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό. Πεισματώδης άρνηση της πραγματικότητας.
Οι παγανιστές έχουν πράγματι φοβερή λογική. Γι’ αυτούς αν ένας αρχαίος φιλόσοφος εθνικός ασπαστεί τον Χριστιανισμό, αυτό δεν αποκαλείται σύζευξη ελληνισμού και χριστιανισμού, εφόσον ο Χριστιανός παύει να είναι Έλληνας. Αν όμως ένας Έλληνας ασπαστεί τον Ινδουισμό ή αντίστροφα, τότε η σύζευξη ελληνισμού και Ινδουισμού είναι δεδομένη: «Κρύβει πολλά στα βάθη της η σχέση Ελλάδος - Ινδίας. Το σωστό θα ήταν γι’ αυτούς που τους αρέσουν οι ορολογίες, να μιλάμε για Ελληνοϊνδικό ή Ινδοελληνικό Πολιτισμό και ομοεθνία και όχι Ινδοευρωπαϊκό, στο βάθος η Ευρώπη είναι Ελλάδα και στο πολύ βάθος Ελλάδα και Ινδία είναι ένα. Ο νοών νοείτω». (Πηγή: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 66, Σημείωμα Διευθυντή [Γεωργίου Τσαγκρινού], σελ. 6, περισσότερα). Και είναι ξεκάθαρο στον αναγνώστη το πότε στέκει μια τέτοια παραδοχή, περί «παύσης της ελληνικότητας», στην περίπτωση του ασπασμού της Χριστιανικής θρησκείας από τον Έλληνα. Όταν και μόνον όταν η ελληνικότητα ταυτίζεται αποκλειστικά η ειδωλολατρία.
Βλέπε και Απολογητικά Σχόλια και την ενότητα περί αφορισμού των «ελληνικών συνηθειών»
Πηδάλιο, ως γνωστόν, είναι το εργαλείο-μηχανισμός, μέσω του οποίου οδηγούμε ένα πλοίο σε συγκεκριμένη πορεία. Η Ορθόδοξος Εκκλησία, ως «νοητή ναύς», έχει το «πηδάλιό» της, την επίσημη «Κανονική Συλλογή», η οποία περιέχει τους θείους και ιερούς κανόνες των Αγίων Αποστόλων, των Οικουμενικών Συνόδων και τοπικών συνόδων και των θείων Πατέρων, στους οποίους προσφεύγουν οι κληρικοί της για να ασκήσουν «κανονικά» τα ιερατικά τους καθήκοντα. Οι έρευνές μου σχετικά με τις σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού με οδήγησαν στην «ανακάλυψη» των πιο κάτω θείων κανόνων, τους οποίους διατάσσονται να εφαρμόζουν οι Έλληνες κληρικοί σήμερα και τους οποίους αντιγράφω από το «Πηδάλιον» και σάς τους παραθέτω ασχολίαστους:
“Καλάνδαι ὀνομάζονται αἱ πρῶται ἡμέραι τοῦ κάθε μηνός, εἰς τὰς ὁποίας οἱ Ἕλληνες ἐσυνήθιζον νὰ ἑορτάζουν, διὰ νὰ ἀπερνοῦν τάχα ὅλον τὸν μῆνα μὲ εὐθυμίαν (2) καὶ τὰ Βοτὰ δέ, καὶ Βρουμάλια, ἑλληνικαὶ ἦτον ἑορταί, τὰ μὲν Βοτά, ἤτοι βοσκήματα καὶ πρόβατα, εἰς τιμὴν τοῦ θεοῦ Πανός, ὅς τις ἐνομίζετο ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας ὅ τι εἶναι ἔφορος τῶν προβάτων καὶ τῶν λοιπῶν ζῴων· τὰ δὲ Βρουμάλια, εἰς τιμὴν τοῦ Διονύσου· Βρόμιος γὰρ ἦ το τοῦ Διονύ σου ἐπίθετον κοντὰ εἰς τοὺς Ἕλληνας ἀπὸ τὸν βρόμον, ὁποῦ σημαίνει τὸν ἦχον καὶ τὴν βροντήν, ὀνομαζόμενος. Τοῦτο δὲ οἱ Ῥωμᾶνοι Βρουμάλιον ὠνόμαζον, ἤγουν τὸν βρόμον· καὶ τὴν ἑορτήν Βρουμάλια, πληθυντικῶς, ὁποῦ εἶναι τὸ ἴδιον, ὡσὰν τὰ Διονύσια, καθὼς τὰ ἔλεγαν οἱ Ἕλληνες. Προστάζει λοιπὸν ὁ παρὼν Κανών, ὅ τι τὰ τοιαῦτα Ἑλληνικά, ἀλλὰ δὴ καὶ ἡ κατὰ τὴν πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, διὰ τὴν εὐκρασίαν τάχα τοῦ ἔαρος, νὰ ἀσηκωθοῦν ὁλοτελῶς ἀπὸ τὴν πολιτείαν τῶν Χριστιανῶν. Μήτε χοροὶ ἁπλῶς δημόσιοι γυναικῶν νὰ γίνωνται, οὔτε ἑορταὶ, καὶ χοροὶ ἀπὸ ἄνδρας ἤ γυναῖκας εἰς ὄνομα τῶν Ἑλλήνων ψευδοθεῶν. Ὁρίζει δὲ πρὸς τούτοις, ὅτι μήτε ἄνδρας νὰ φορῇ ῥοῦχα γυναικεῖα, οὔτε γυναῖκα ῥοῦχα ἀνδρίκια· ἀλλὰ μήτε νὰ μουρόνωνται μὲ μουτσούνας καὶ προσωπίδας Κωμικάς, ἤτοι παρακινούσας εἰς γέλωτας, ἢ Τραγικάς, ἤτοι παρακινούσας εἰς θρήνους καὶ δάκρυα, ἢ Σατυρικάς, ἤτοι ἰδίας τῶν Σατύρων καὶ Βάκχων, οἵτινες εἰς τιμὴν τοῦ Διονύσου, ὡς ἐκστατικοὶ καὶ δαιμονισμένοι, ἐχόρευον (1) καὶ ὅτι τινὰς νὰ μὴν ἐπικαλῆται τὸ ὄνομα τοῦ συγχαμεροῦ Διονύσου (ὅς τις ἐνομίζετο πῶς ἦτο δοτὴρ τοῦ οἴνου καὶ ἔφορος), ὅταν πατῶνται τὰ σταφύλια εἰς τοὺς ληνούς, μήτε νὰ γελᾷ καὶ νὰ καγχάζῃ, ὅταν βάλλεται ὁ νέος οἶνος εἰς τὰ πιθάρια. Λοιπὸν ὅποιος ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸ ἑξῆς, ἀφ' οὗ ἔμαθε περὶ τούτων, ἐν γνώσει ἐπιχειρήσοι νὰ κάμῃ κἀνένα ἀπὸ τὰ προῤῥηθέντα ταῦτα δαιμονιώδη καὶ Ἐλληνικά, εἰμὲν εἶναι Κληρικός, ἂς καθαίρεται, εἰδὲ λαϊκός, ἂς ἀφορίζεται»
«Καθὼς οἱ ἀφρονέστεροι ἀπὸ τοὺς σοφοὺς τῶν Ἀθηναίων ἐσυνήθιζον, ὡς γράφει ὁ Θεολόγος Γρηγόριος εἰς τὸν ἐπιτάφιον τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, νὰ μάχωνται μὲ τοὺς ἐναντίους αὐτοῖς, καὶ νὰ καταπιάνουσι τὰς πόλεις καὶ τὰς ὁδούς, καὶ ἄλλα τοιαῦτα νὰ κάμουν συνήθη εἰς τοὺς νέους σοφιστάς· τοιουτοτρόπως καὶ οἱ τοὺς πολιτικοὺς νόμους διδασκόμενοι Χριστιανοὶ ἐμεταχειρίζοντο τὰ ἑλληνικὰ ταῦτα ἔθιμα, καὶ εἰς τὰ θέατρα ἐκρίνοντο, περὶ τοῦ τίς νὰ γένῃ τυχὸν πρῶτος ἐξ αὐτῶν, καὶ τὰς ὀνομαζομένας κυλίστρας ἔκαμνον (2) ἢ φορέματα ἔξω ἀπὸ τὴν κοινὴν τῶν πολλῶν συνήθειαν ἐφόρουν· ταῦτα δὲ πάντα προστάζει ὁ παρὼν Κανὼν νὰ μὴν κάμνουσιν, οὔτε ὅταν ἀρχινοῦν νὰ μανθάνουν τοὺς νόμους, οὔτε ὅταν εὑρίσκωνται εἰς τὸ μέσον τῆς μαθήσεως, οὔτε ὅταν φθάσουν εἰς τὸ τέλος αὐ τῆς. Ὅποιος δὲ εἰς τὸ ἑξῆς τοῦτο ἤθελε κάμνει, νὰ ἀφορίζεται»
Ἡ τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις πρέπει νὰ μισοῦνται ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς, διὰ τοῦτο ὁ παρὼν Κανὼν ἀφορίζει ἐκείνους τοὺς χριστιανοὺς ὁποῦ κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν Ἑλλήνων ὀμνύουν, ἢ εἰς τοὺς ψευδωνύμους θεοὺς ἐκείνων, λέγοντες μὰ Δία, ἢ εἰς τὰ στοιχεῖα, οἷον μὰ τὸν Ἥλιον, μὰ τὸν Οὐρανόν, καὶ ἄλλα παρόμοια, καθὼς καὶ ὁ ΠΑ΄ τοῦ Βασιλείου Κανὼν εἰς ἐπιτίμια ὑποβάλλει αὐτούς. Πλὴν ὁ μὲν Βασίλειος ἕνδεκα χρόνους κανονίζει ἐκείνους ὁποῦ χωρὶς μεγάλην ἀνάγκην βασάνων ἀρνηθοῦν τὴν πίστιν, καὶ φάγουν εἰδωλόθυτα, καὶ ὀμόσουν ὅρκους τῶν Ἑλλήνων, καθὼς αὐτοὶ δηλ. τοὺς πιστεύουσιν. Ὁ δὲ παρὼν Κανὼν τῆς Συνόδου ἀφορίζει, ὡς λέγει ὁ Βαλσαμών, ὄχι μόνον τούτους ἀλλὰ καὶ τοὺς μὴ ἀρνηθέντας τὴν πίστιν χριστιανούς, ὀμνύοντας δὲ ὅρκους κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν Ἑλλήνων. Δι' ὃ καὶ ὁ τοιοῦτος ὅρκος, ἀλλὰ δὴ καὶ πᾶς ὁ κατὰ ἀδοκίμου θρησκείας ὀμοθείς, οὐ φυλάττεται, κατὰ τὸ ιθ΄ κεφ. τοῦ ιγ΄ τίτλ. Φωτίου»
Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός;
Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται.
Νικόλαος Τσίτσος
Ναυπηγός Μηχανολόγος ΕΜΠ
ntsit@tee.gr (Πηγή: Νικόλαος Τσίτσος, Περιοδικό Δαυλός, άρθρο «Κάθε Ελληνικό να μισείται», τεύχος 274, σελ. 18081-18082)
Επίσης, [ο Χριστιανισμός] κηρύσσει την απαξίαν της πολιτιστικής συνεισφοράς του ελληνισμού εις την ανθρωπότητα, καταδικάζουσα τας Τέχνας και τας Επιστήμας και τον Κλασσικόν Πολιτισμόν: «Ἡ τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις πρέπει νὰ μισοῦνται ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς» λέγει η ζ΄ Σύνοδος. (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;», σελ.7)
Μυθοπλάστης: Νικόλαος Τσίτσος & Παναγιώτης Μαρίνης
Απάντηση: Ο Δαυλός χρησιμοποιεί δύο μεθόδους συσκότισης των αναγνωστών του:
1ον Αποφεύγει να παρουσιάσει τις ερμηνείες των κανόνων που δημοσιεύει, ως οι αναγνώστες του να αποτελούν τους «ύψιστους γραμματιζούμενους» που δεν χρειάζονται καμία βοήθεια και «όλα τα γνωρίζουν», καταρρίπτοντας την σοφία του Σωκράτη. Πράγμα άκρως αμφίβολο, αφού τόσο η κατηγορία προς αυτούς τους κανόνες, ως διάσταση Ελληνισμού - Χριστιανισμού, όσο και η αντίφαση με άρθρο του ίδιου του περιοδικού, στο τεύχος 227, που επιτίθεται κατά της δεισιδαιμονίας, δεικνύουν καταστάσεις εντελώς αντίθετες. Ας σημειωθεί δε, πως σε άλλο τεύχος του Δαυλού, που παρουσιάζονται διαφορετικοί Οικουμενικοί Κανόνες, η ερμηνεία τους προβάλλεται (βλ. σελίδα Διδασκαλίες), αφού η γνώση των τότε Μοναχών που τους ερμήνευσαν, «βολεύει» τις επιδιώξεις περί συσκοτίσεως της συντακτικής ομάδας του εν λόγω περιοδικού.
2ον Αποκρύβει συστηματικά άλλους κανόνες κατά των συνηθειών των Ελλήνων, που είναι ενδεικτικοί ως προς τις θεωρείται από την Ορθόδοξο Εκκλησία ως «Ελληνική Συνήθεια».
Παρακάτω θα γίνει παρουσίαση, όσο και ερμηνεία αυτών των κανόνων που δημοσιεύει ο Δαυλός, όσο και μερικών άλλων, όπου αυτοί χρειάζονται.
Αριστερά: Ένα Βυζαντινό φυλαχτό με την παράσταση του ελληνικού συμβόλου της Μέδουσας
Μέσο Αριστερά, Μέσο, Μέσο Δεξιά: Σπλαχνοσκοπία επί βωμού που με ιστορική ακρίβεια αναφέρθηκε στην ταινία του Όλιβερ Στόουν, καθώς τις επιχειρήσεις του Μ. Αλέξανδρου στην Ασία βοηθούσαν σίγουρα οι μάντεις Αρίστανδρος και Πράνιχος. Μια δεισιδαιμονία του παγανισμού που φανατικοί εθνικιστές και παγανιστές σήμερα ανάγουν ακόμη και σε «επιστήμη πρόβλεψης» δηλαδή σε «παγανιστική κτηνιατρική». Περίγελες οι απόψεις τους. (Πηγή Φώτο: Alexander, Oliver Stone - Christopher Kyle , Intermedia films, DVD, 2004)
Δεξιά: «Μαντική: η πανάρχαια επιστήμη των προβλέψεων» (Πηγή: Περιοδικό «Δαυλός», Τεύχος 62, Εξώφυλλο, Κάτω Επικεφαλίδα)
«Οἱ μάντεσιν ἑαυτοὺς ἐκδιδόντες, ἢ τοῖς λεγεμένοις ἐκατοντάρχαις, ἤ τισι τοιούτοις, ὡς ἄν παρ’ ἐκείνων μάθοιεν, ὅτι ἄν αὐτοῖς ἐκκαλύπτεσθαι βούλοιντο, κατὰ τὰ πρῴην ὑπὸ τῶν Πατέρων περὶ αὐτῶν ὁρισθέντα, ὑπὸ τὸν Κανόνα πεπτέτωσαν τῆς ἑξαετίας· τῷ αὐτῷ δὲ τούτῳ ἐπιτιμίῳ καθυποβάλλεσθαι δεῖ καὶ τοὺς τὰς ἄρκτους ἐπισυρομένους, ἢ τοιαῦτα ζῶα πρὸς παίγνιον, καὶ βλάβην τῶν ἀπλουστέρων, καὶ τύχην, καὶ εἱμαρμένην, καὶ γενεαλογίαν, καὶ τοιούτων τινῶν ῥημάτων ὄχλον, κατὰ τοὺς τῆς πλάνης λήρους, φωνοῦντας. Τούς τε λεγομένους νεφοδιώκτας, καὶ γητευτάς, καὶ φυλακτηρίους, καὶ μάντεις, ἐπιμένοντας δὲ τούτοις, καὶ μὴ μετατιθεμένους, καὶ ἀποφεύγοντας τὰ ὀλέθρια ταῦτα, καὶ ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα, πανπάπασιν ἀποῥῥίπτεσθαι τῆς Ἐκκλησίας ὁρίζομεν. Καθὰ καὶ οἱ ἱεροὶ Κανόνες διαγορεύουσι. "Τίς δὲ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος, ὥς φησιν ὁ Ἀπόστολος; ἢ τίς συγκατάθεσις ναῷ Θεοῦ μετὰ εἰδώλων; ἢ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστου; τίς δὲ συμφωνία Χριστῷ πρὸς Βελίαρ;"»
Ερμηνεία Κανόνος Ξα΄
Οι χριστιανοί δεν πρέπει να μεταχειρίζονται κανένα πράγμα από εκείνα, οπού οι Έλληνες εματαχειρίζοντο, μαντείας και δηλ. γοητείας, και άλλα όμοια· δια τούτο ο παρών Κανών εξ χρόνους διορίζει να απέχουσι των Μυστηρίων εκείνοι οι Χριστιανοί όπου εκδώσουσι τον εαυτόν τους εις τους μάντεις (1) και εις τους ονομαζόμενους εκατόνταρχους (2) ή άλλους παρόμοιους, με σκοπό δια να μάθωσιν εξ αυτών εκείνα τα απόκρυφα όπου βούλονται, (δια να εύρουν δηλ. άσπρα ή άλλα τινά όπου έχασαν), καθώς και οι προγενέστεροι Πατέρες παρομοίως τους εκανόνισαν. Παρομοίως δε με τους ανωτέρω κανονίζει εις εξ χρόνους και εκείνους όπου σύρρουσι μαζί τους τας αρκούδας (3) ή άλλα τοιαύτα ζώα δια παίγνιον και βλάβην των απλών ανθρώπων, και εκείνους που λέγουν τις μοίρες των ανθρώπων, και τι έχουν να λάβουν εις την ζωήν των, και πως γεννήθηκαν εις ημέρα καλή, ή κακή, και άλλα τοιαύτα πεπλανημένα λόγια. Ωσαύτως κανονίζει αυτούς και εκείνους που ονομάζονται νεφοδιώκται (4) και γητευτές (5) και φυλακτήριοι (6) και μάντεις, και τούτον μεν τον Κανόνα να λαμβάνουσιν ούτοι πάντες, εάν μετανοήσουν και αφήσουν τα τοιαύτα ολέθρια, διαβολικά και ελληνικά επιτηδεύματα· όχι και επιμένουν εις την κακίαν ταύτην και πλάνην, και δεν τα παραιτούν, να αποδιώκονται τελείως από την Εκκλησίαν του Χριστού, και να χωρίζονται της των χριστιανών ομηγύρεως, καθώς και οι θείοι Κανόνες διορίζουσι. Διότι, ποίαν κοινωνίαν έχει το φως με το σκότος; ή τίνα ένωσι έχει ο ναός του Θεού με τον βωμόν των ειδώλων; ποίαν μερίδαν έχει ο πιστός με τον άπιστον; ή ποίαν συμφωνία ο Χριστός με τον διάβολον, καθώς λέγει ο Παύλος; πρέπει δε να σημειώσωμεν ότι το επιτίμιον οπού δίδει ο παρών Κανών, το δίδει εις τους Λαϊκούς μόνον, τόσον εκείνους όπου κάμνουσι τα τοιαύτα διαβολικά έργα και μαγικά, όπου ανωτέρω απηριθμήσαμεν, όσο και εκείνους όπου εκδίδουσι τον εαυτόν τους εις αυτούς. Διότι όσοι Κληρικοί ιερωμένοι ήθελαν κάμουν τα τοιαύτα, εξάπαντος καθαιρούνται, κατά τον Βαλσάμωνα και τον Ζωναράν (7)
Συμφωνία Ξα΄
Τους καταμαντευομένους, και εις Ελληνικάς ακολουθούντας συνηθείας, και φέροντας μάγους (8) εις τους οίκους των δια να εύρωσι τας μαγείας, με τα οποίας τινές αυτούς τυχόν εμάγευσαν, οι μεν εν Άγκυρα Πατέρες πέντε χρόνους κανονίζουν Κανόνι κδ΄. ο δε Μέγας Βασίλειος εξ. Κανόνα πγ΄. , ω και η Σύνοδος ακολούθησε Πατέρες προγενεστέρους αυτόν τε και τους εν Αγκύρα ονομάσασα. Ο δε λς΄ . της εν Λαοδικ. φανερά απορρίπτει έξω της Εκκλησίας τους φορούντας τα φυλακτήρια, και εμποδίζει να μη γίνωνται οι Κληρικοί και Ιερείς μάγοι, η επαοιδοί (9), ή μαθηματικοί (10), ή αστρολόγοι, ή να κάμνουν φυλακτά, δια τον οποίον τοιούτον Κανόνα κυρίως, λέγει η Σύνοδος το, καθώς οι ιεροί Κανόνες διαγορεύουν, ίσως δε και δια τους ακολούθους. Ο γαρ γ΄. τους Νύσσης διορίζει, ότι εκείνοι όπου πηγαίνουν εις γόητας (11) και μάντεις να ερωτώνται καλά, και ει μεν από καμμίαν ανυπόφορον ανάγκην βιαζόμενοι εμικροψύχησαν και επλανέθησαν από των τοιούτων, να κανονίζωνται συγκαταβατικώτερα, καθώς και οι δια βασάνων αρνηθέντες τον Χριστόν. Ει δε ως καταφρονήσαντες την πίστιν του Χριστού, και μη πιστεύσαντες, ότι είναι Θεός ο Χριστός, και δυνατός να τους ελευθερώσει από κάθε κάκωσι και συμφοράν, να κανονίζονται ως οι εκουσίως αρνηθέντες τον Χριστόν, ταυτόν ειπείν, να μην κοινωνούν εις όλην των την ζωήν, ει μη εν τω τέλει, και να χωρίζονται της Εκκλησίας, κατά μόνας δε μόνον να προσεύχωνται, ως ο αυτός Νύσσης εν τω β΄. Κανόνι αυτού τούτο δηλοί· αλλά και ο ζ΄. του Βασιλείου παρομοίως με τους θυσιάσαντας εις τα είδωλα χριστιανούς και ακολούθως της Εκκλησίας των Χριστιανών χωρισέντας, επιτιμά τους φαρμακούς. Ο αυτός δε Βασίλειος εν τω ξε΄. Κανόνι με το επιτίμιον του εκουσίως φονεύσαντος κανονίζει τους εξαγορεύοντας την γοητείαν και φαρμακείαν όπου έκαμναν, ομοίως και τους παραδόντας εις μάντεις τον εαυτόν τους εν τω οβ΄. Κανόνι αυτού.
Σημειώσεις Κανόνα Ξα΄
1. Μάντεις λέγονται οι αφιερώσαντες τον εαυτόν τους εις τους δαίμονες, και δια της παλάμης ή λεκάνης, ή θυσιών και άλλων απατηλών εμπλάσων και σημείων, και τα μέλλοντα προβλέπειν νομιζομένοι· όθεν η ιγ΄ διάταξης του νόμου θεσπίζει, ως φονεύς να τιμωρείται εκείνος όπου κάμνει θυσίες εμποδισμένες, ήτοι μαντεύει με αυτές, αλλά και εκείνος όπου πληρώσει ή παρακινήσει αυτόν να τα κάμνει, να εξορίζεται, και τα υπάρχοντά του να διαρπάζωνται κατά το κγ΄ κεφ. του θ΄ βιβλίου του Κώδηκος.
2. Εκατόνταρχοι ελέγονταν οι σοφότεροι και γηραλεότεροι από τους μάντεις και οι εσβασμιώτεροι από τους άλλους.
3. Εκείνοι που έσειραν τις αρκούδες, εκρεμούσαν από την κεφαλή και από όλο το σώμα των ζώων αυτών βαμμένα τινά σχοινιά, και κουρεύοντας από τις τρίχες των αρκούδων, έδιναν αυτές με τα βάμματα εις τους ανθρώπους, δια να τα έχουν ωσάν φυλακτά, εμποδιστικά ασθενείας και βασκανίας οφθαλμών. Άλλοι δε έχουν εις τους κόλφους των οφίδια, και κάμνουσι με αυτά μαγείας.
4. Νεφοδιώκτες ονομάζονται εκείνοι όπου παρατηρούν τα σχήματα των νεφελών, και μάλιστα όταν βασιλεύει ο ήλιος, και κατά τα σχήματα ταύτα προλέγουν τα μέλλοντα. Οίον, εάν δουν τα νέφαλα σχηματιζομένα ωσάν ανθρώπους με σπαθιά στα χέρια, προλέγουν ότι έχει να γένει πόλεμος, και άλλες τοιαύτες φλυαρίες. Νεφοδιώκτες μπορούν να ονομασθούν και εκείνοι όπου με συνεργίαν των δαιμόνων διώκουν τα σύννεφα με την συνεργίαν των δαιμόνων διώκουν τα σύννεφα να μην κάμνουν βροχήν ή χάλαζαν εις ένα τόπον, αλλά εις άλλον.
5. Γητευτές εκείνοι όπου ανακατώνουν, μαζί με τις επικλήσεις δαιμόνων, και Ψαλμούς του Δαβίδ, τα ονόματα των Αγίων, και αυτής της κυρίας Θεοτόκου, δια τους οποίους λέγει ο θείος Χρυσόστομος: ότι καν επωνομάζουσι το όνομα της αγίας Τριάδας, καν των Αγίων, καν το σημείο του Σταυρού κάμνουσι, πρέπει οι Χριστιανοί να τους αποφεύγουν, και να τους αποστρέφωνται. Και πάλιν ο αυτός, εις τους ανδριάντας. «δεν εντρέπεσαι, Χριστιανέ, να φέρεις εις τον οίκον σου γραίας μεθυσμένες, και έξω φρενών, αλλά λέγεις ότι η γριές αυτά άλλο δεν λέγουν παρά το όνομα του Θεού; και δια τούτο μάλιστα πρέπει να αποστρέφεσαι αυτές, γιατί χριστιανές αυτές οι γριές, κακά μεταχειρίζονται το όνομα του Χριστού, και τα των Ελλήνων έργα κάμνουσι, διότι και οι δαίμονες έλεγαν μεν το όνομα του Χριστού, αλλά αυτοί ήταν δαίμονες και κακοί· δι’ ο και ο Χριστός τους επεστόμισε και τους απεδίωξε»
6. Φυλακτήρια δε λέγονται τόσο εκείνοι όπου κάμνουσι τα φυλακτά, τειλίσοντες αυτά με κλωστήν μεταξωτήν, και γράφοντες με επικλήσεις δαιμόνων, όσο και εκείνοι όπου τα λαμβάνουσι από αυτούς, και τα κρεμούν από το λαιμό τους, δια να τα έχουν εμπόδιον κάθε κακού.
7.Δια τούτο πρέπει να καθαιρούνται και εκείνοι οι ιερείς όπου διαβάζουν εις ασθενείς το ονομαζόμενο χαρτί της Γιαλούς, και εκείνοι όπου παίρνουν κηρία πίσσινα, και πηγαίνοντας μέσα εις βουνά και λαγκάδια τα ανάπτουσι, και διαβάζουσι την Σολομονικήν Βίβλον, ή μάλλον ειπείν διαβολικήν, ή άλλες τινές επικλήσεις, και ονόματα δαιμόνων, και αφορίζουν με αυτά τους εχθρούς των, και κάμνουσιν ή να αποθάνουσι αυτοί οι ίδιοι, ή να ψοφήσουν τα ζώα των, ή άλλην καμία ζημία να λάβουν. Δια τούτο και τα τοιαύτα βιβλία, η Σολομονική λέγω, και το της Γιαλούς χαρτί, και τα βροντολόγια, και αστραπολόγια, και ημερολόγια, και απλώς όλα τα μαγικά και περίεργα βιβλία πρέπει να διαφθείρωνται από τον κατά τόπον Κριτήν, ως διορίζει το ιη΄. βιβλίο του νόμου, τιτλ. α΄διάταξη λε΄. (παρά Φωτί. τιτλ. θ΄ κεφ. κε΄) και να κατακαίωνται, καθώς και εις την Έφεσον έκαυσαν οι πιστεύοντες βιβλία μαγικά, οπού άξιζαν πενήντα χιλιάδες αργύρια (πραξ. ιθ΄. 18). Εις τα επιτίμια του Κανόνος τούτου πρέπει να υποβάλλωνται και εκείνες οι κακογριές, όπου μαντεύουν με κριθάρι, ή με κουκιά, ή χύνουν κάρβουνα, ή χασμουριούνται, ή πνίγουν βρέφη, ή αρπάζονται εις τον αέρα από τους δαίμονες, και πηγαίνουν από τόπον εις τόπον, ωσάν ο Ηλιόδωρος εκείνος ο μάγος, και ο εν τη Πάτμω Κύνωψ, και ο Σίμων. Ομοίως και εκείνοι οι βοσκοί οι οποίοι βάνουν κάποιο κοκαλάκι εις τα ποδάρια των προβάτων, ή τράγων, δια να αυξάνουν, και να πληθύνει το ποίμνιό τους· ωσαύτως και εκείνοι οι οποίοι απερνούν τα παιδιά τους από τις κουλούρες. Και καθολικώς ειπείν, όλοι οι μάγοι και οι μάγισσες, και όσοι, και όσες πηγαίνουν εις μάγους και μάγισσες, ούτοι πάντες εάν μετανοήσουν, λαμβάνουν το επιτίμιο το οποίο ορίζει ο παρών Κανών, ει δε και επιμένουν εις την διαβολική ταύτη πλάνη, τελείως να αποδιόκωνται από την Εκκλησία των Χριστιανών ως μέρος όντες του Σατανά, και όχι του Χριστού. Σημειώσαι δε ότι ο θείος Χρυσόστομ. (ομιλ. γ΄ της α΄ προς Θεσσαλόν) λέγει· «εκείνοι όπου αρρωστήσουν, και δεν στέρξουν να τους γητεύσουν, ή να ελαφρόνουν την ασθένειάν των με επωδές και δεσίματα, αλλά σταθούν ανδρείοι και υπομείνουν, μαρτυρίου λαμβάνουν στέφανον, ωσάν οι μάρτυρες». Και κατά Ιουδαίων (λόγω ε΄) ούτω φησί. «Και συ, αν διακρούσει τας επωδάς και τας φαρμακείας και τας μαγγανείας, και αποθάνης από την νόσο, μάρτυς απηρτισμένις ει, ότι απαλλαγή μετά ασεβείας επαγγελλομένων ετέρων, είλου θάνατον μετ’ ευσεβείας μάλλον». Λέγει δε και η ξε΄. νεαρά του σοφού Λέοντος· «ότι, όποιος με τελειότητα φανεί να κάμει μαγικά, είτε δια ιατρείαν σωματικής ασθενίας, είτε δια εμπόδια της των καρπών βλάβης, να παιδεύεται με εσχάτην τιμωρία, και να λαμβάνει την παιδείαν όπου οι αποστάται κατά του Βασιλέως λαμβάνουσι».
8. Μάγοι είναι εκείνοι οι οποίοι επικαλούνται δαίμονες τρόπον τινά αγαθοποιούς, και μ’ όλον που αυτοί είναι αλάστορες και κακοποιοί.
9. Επαοιδοί ονομάζονται εκείνοι οπού τραβίζουν τους δαίμονες εις εκείνα όπου θέλουν, με κάποιες επωδές και καλέσματα, και εκείνοι όπου δένουν τα θηρία· οιον λύκους, και άλλα δια να μη φάγουν τα κτήνη των, όταν ευρίσκονται έξω την νύκτα, ή και πιάνουν τα φίδια εις τα χείρας των, και κάνουσι αυτά να μη τους δαγκώνουν. Επαοιδοί ονομάζονται και εκείνοι, όπου με διαβολικήν τέχνην και μαγεία δένουσι τα ανδρόγυνα· ως οι τρισκατάρατοι ω οι αλητήριοι! ως οι θεόργιστοι! οαί και αλλοίμονον εις εκείνους όπου κάμνουν τον τοιούτον σατανικό επιτήδευμα. Αχ και δεν ηξεύρουν οι ταλαίπωροι ποια φοβερά κόλασι έχουν να κληρονομήσουν, διότι γίνονται αίτιοι να ατιμάζεται ο τίμιος γάμος, να μισούνται τα ανδρόγυνα, και έως εις όλον το ύστερον να χωρίζονται, ους ο Θεός συνέζευξε· μερικοί συμβουλεύουν ότι τα ανδρόγυνα εκείνα όπου μέλλουν να στεφανωθούν, δια να μένουν αβλαβή από τον τοιούτον δέσμιον, να εξομολογούνται πρότερον, να νηστεύουν, και να μεταλαμβάνουν τα θεία Μυστήρια, και έπειτα να στεφανώνονται, ως είπομεν.Μερικοί παραγγέλουσιν, ότι να βαστά επάνω του ο νυμφίος το ιερόν τετραευγγέλον όταν στεφανώνεται, και η πείρα έδειξε της πίστεως την ενέργειαν εις πολλούς. Επειδή κατά τον θείον Χρυσόστομον, όπου είναι Ευαγγέλιον, εκεί δεν τολμά να πλησιάσει ο Διάβολος. Και αρχαίον είναι το να κρεμούν οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά από το τράχηλό τους Ευαγγέλια εις φύλαξίν τους μεγάλην (ομιλία λβ΄. εις τον Ιωάννην, σελ. 686 του δεύτερου τομ. στίχο 5. και ομιλία ιθ΄. εις τους ανδριάντες, σελ. 594, του ς΄. τόμ. στιχ. 35) περί των επαοιδών και εγγαστριμύθων λέγει ο Θεός να λιθοβολούνται. Λευϊτικού κ΄ «Καὶ ἀνὴρ ἢ γυνή, ὃς ἂν γένηται αὐτῶν ἐγγαστρίμυθος ἢ ἐπαοιδός, θανάτῳ θανατούσθωσαν ἀμφότεροι· λίθοις λιθοβολήσετε αὐτούς, ἔνοχοί εἰσι.»
10. Μαθηματικοί φαίνεται να είναι οι ίδιοι με τους αστρολόγους, καθώς συμπαιρένεται από τα λόγια, τόσο του Ζωναρά, όσο και του Βλαστάρεως. Είναι δε αυτοί όχι εκείνοι όπου καλώς μεταχειρίζονται τα τέσσαρα είδη της μαθηματικής, τα κυριώτερα, Αριθμητικήν, Γεωμετρίαν, Μουσικήν και Αστρονομίαν, και τους φυσικούς λόγους αυτών εξετάζοντες, αλλά εκείνοι όπου τερατεύονται, ότι κυβερνώνται και διοικούνται τα προαιρετικά των ανθρώπων κινήματα, με την κίνησιν των ουρανίων σωμάτων, και εις μεν τα άστρα αφιερόνουν όλως διόλου τα των ανθρώπων πάθη και ορμάς, εις δε τον διαφορετικόν σχηματισμόν των φωστήρων και άστρων αποκρέμωσι τα εις την ζωή του ανθρώπων συμβαίνοντα, και συνεργεία με των δαιμόνων δια των αστέρων μαντεύοντες, οία δε θεοίς τοις άστροις προσέχοντες, και απλώς ειπείν, οι περιέργς τα μαθηματικά μεταχειριζόμενοι.
11. Φαρμακοί ονομάζονται εκείνοι όπου δια μαγικής τέχνης κατασκευάζουν κάποια φαρμακερά ποτά, ή δια να θανατώσουν τινά, ή δια να σκοτίσουν τον εγκέφαλόν του, ή δια να τον ελκύσουν εις την αγάπη των, τα οποία μάλιστα μεταχειρίζονται οι γυναίκες προς τους άνδρες δια να τους τραβήξουν εις έρωτα, οι οποίοι ως φονείς κανονίζονται, είκοσι χρόνια, δηλαδή κατά τον η΄. Κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου. Το δε μζ΄. βιβλίον τιτλ. ι λέγει, ότι ενέχονται εις τον περί ύβρεων νόμον εκείνοι όπου με φάρμακα κάμουν τα παραφρονήσει κανείς. Το δε μη΄. βιβλ. τιτλ. η΄. διάταξης β΄. θεσπίζει να παιδεύεται ως φονεύς εκείνος όπου κάμνει τοιούτον φάρμακο δια να φονεύσει, ή πωλώντας αυτό, ή έχων. Εκείνοι δε ή εκείνες οι γυναίκες όπου κατασκευάζουν φάρμακα για να τραβήξουν τινάς προς έρωτα, να εξορίζονται, και τα υπάρχωντά τους να γίνονται αυθεντικά ( και όρα εις το του Φωτίου νομικών, τιτλ. θ΄. κεφ. κε΄.) (Πηγή: Στ΄ Οικουμενική Σύνοδος, Πηδάλιον της Νοητής Νηός της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής των Ορθοδόξων Εκκλησίας, Εκδοτικός Οίκος Αστήρ, Αλ. & Ε. Παπαδημητρίου, Αθήναι, 1976, σσ. 272-275).
Συμπέρασμα 1ον και Επανάληψη 1η
Ο Νικόλαος Τσίτσος του Δαυλού, διατείνεται πως «Οι έρευνές μου σχετικά με τις σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού με οδήγησαν στην «ανακάλυψη» των πιο κάτω θείων κανόνων», αλλά ασφαλώς οι «έρευνές» του είναι, με όποιο τρόπο και να τις δει κανείς, μεροληπτικές. Οι «σοβαροί» αρθρογράφοι της Δαυλικής πένας & πνευματικής Πενίας, αποκρύβουν εκείνον τον κανόνα που αποσαφηνίζει περίφημα, το τι εννοείται με την έκφραση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» ή «ελληνικές [ειδωλολατρικές] συνήθειες». Τις μαντείες, τις φαρμακείες, τα μάγια, τα δηλητήρια, τις προλήψεις, τις αστρολογίες και τις δεισιδαιμονίες. Οι τιμωρίες (επιτίμια) είναι οι αποχές από την Θεία Μετάληψη και η αποβολή από το Πλήρωμα της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού. (Για περισσότερες νεοπαγανιστικές παραδοξολογίες γύρω από την μαντική (π.χ. μαντική επιστήμη) βλέπε σελίδα Μαντεία, εδώ και εδώ.)
Ο αρθρογράφος Νικόλαος Τσίτσος υποστηρίζει με το κατηγόρημά του «Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός; Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται» συνεπώς «σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού», σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, «δεν υφίστανται», εφόσον ο Ελληνισμός ταυτίζεται με όλες τις προαναφερθείσες δεισιδαιμονίες.
«Τὰς οὔτω λεγεμένας Καλάνδας, καὶ τὰ λεγόμενα Βοτὰ, καὶ τὰ καλούμενα Βρουμάλια, καὶ τὴν ἐν τῇ πρώτη τοῦ Μαρτίου ἐπιτελουμένην πανήγυριν, καθάπαξ ἐκ τῆς τῶν πιστῶν πολιτείας περαιρεθῆναι βουλόμεθα. Ἀλλά μὴν καὶ τὰς τῶν γυναικῶν δημοσίας ὀρχήσεις, καὶ πολλὴν λύμην καὶ βλάβηην ἐμποιεῖν δυναμένας. Ἔτι μὴν καὶ τάς ὀνόματι τῶν παρ’ Ἕλλησι ψευδῶς ὀνομασθέντων Θεῶν, ἢ ἐξ ἀνδρῶν, ἢ γυναικῶν, γινομένας ὀρχήσεις καὶ τελετὰς, κατά τι ἔθος παλαιὸν καὶ ἀλλότριον τοῦ τῶν Χριστιανῶν βίου, ἀποπεμπόμεθα, ὁρίζοντες, μηδένα ἄνδρα γυναικείαν στολὴν ἐνδιδύσκεσθαι, ἢ γυναῖκα τὴν ἀνδράσιν ἁρμόδιον· ἀλλά μήτε προσωπεῖα κωμικά, ἢ σατυρικὰ, ἢ τραγικὰ ὑποδύεσθαι· μήτε τὸ τοῦ βδελυκτοῦ Διονύσου ὄνομα τὴν σταφυλὴν, ἐκθλίβοντας ἐν ταῖς ληνοῖς ἐπιβοᾷν· μηδὲ τὸν οἶνον ἐν τοῖς πίθοις ἐπιχέοντας, γέλωτα ἐπικινεῖν ἀτιτῶν προειρημένων ἀπιτελεῖν ἐγχειροῦντας, ἐν γνώσει τούτων καθισταμένους, τούτους, εἰ μέν Κληρικοὶ εἶεν, καθαιρεῖσθαι πρστάσσομεν, εἰδὲ λαϊκοὶ, ἀφορίζεσθαι».
Ερμηνεία Ξβ΄
Καλένδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τα οποίας οι Έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν (1) και τα Βοτά δε, και Βρουμάλια, ελληνικαί ήταν εορτές· τα μεν Βοτά, ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν του θεού του Πανός, ος τις ενομίζετο από τους Έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων· τα δε Βρουμάλια, εις τιμήν του Διονύσου· Βρόμιος γαρ ήτο του Διονύσου επίθετον κοντά εις τους Έλληνας από τον βρόμον, όπου σημαίνει τον ήχον και την βροντήν, ονομαζόμενος. Τούτο δε οι Ρωμαίοι Βρουμάλιον ονομάζουν, ήγουν τον βρόμον· και την εορτήν, Βρουμάλια πληθυντικώς όπου είναι το ίδιον, ωσάν τα Διονύσια, καθώς τα έλεγαν οι Έλληνες. Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασία τάχα τους έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτεία των Χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών να γίνονται, ούτε εορτές, και χοροί από άνδρες ή γυναίκες εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζε δε προς τούτοις, ότι μήτε άνδρας να φορεί ρούχα γυναικεία, ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια· αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας εις θρήνους και δάκρυα, ή Σατυρικάς, ήτοι ιδίας των Σατύρων και Βάκχων, οίτινες εις τιμή του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι, εχόρευον (2)· και ότι τινάς να μην επικαλείται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (ος τις ενομίζετο πως ήταν δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζει, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ’ ου έμαθα περί τούτων, εν γνώσει επιχειρήσει να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα ταύτα δαιμονιώδη και Ελληνικά, ει μεν είναι Κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός, ας αφορίζεται.
Συμφωνία Ξβ΄
Σημειώσαι ότι και ο Θεός εν τω Δευτερονόμιω (κεφ. κβ΄. 5) εμποδίζει το να μη φορεί η γυνή ανδρίκια, ούτε ο ανήρ γυναικεία. 5 Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σού ἐστι πᾶς ποιῶν ταῦτα. Η δε εν Γάγγρα Σύνοδος ουδέ δια νομιζομένην άσκησιν συγχωρεί να φορεί γυνή ανδρίκια φορέματα. Ανθεματίζει γαρ την τούτο ποιούσαν, Κανόνι ιγ΄. Ανάγνωθι και τον κδ΄. της παρούσης Συνόδου.
Σημειώσεις Ξβ΄
1. Και ο Βαλσάμων, και άλλοι λέγουν, ότι ο Καλάνδος, Νόννος, και Ειδός, αδελφοί όντες πλούσιοι, εν καιρώ πολέμου, και πείνας έθρεψαν την Ρώμη, ο μέν Καλάνδος, ημέρες 12, ο δε Νόνος, ημέρες 10, ο δε Ειδός, ημέρες 8, οι τρεις ομού, έναν ολόκληρο μήνα· όθεν οι Ρωμάνοι δια να μείνει η ευεργεσία των τοιούτων αειμνήστως, και να διαιωνίζει το προς αυτούς της ευχαριστίας χρέος, ονόμασαν τας με πρώτας 12 ημέρα, Καλάνδας, από του Καλάνδου· τας δε δευτέρας 10, Νόννας, από του Νόννου· και τα τρίτας 8, Ειδούς, από του Ειδού· και κατά τας ημέρας ταύτας εόρταζαν, και πολλά άσεμνα έκαναν. Τούτους μιμήθηκαν και εκείνοι οι Χριστιανοί, όπου κάνουν κατά την α΄ Ιανουαρίου τα ονομαζόμενα Κάλαντα, παίζοντες παιγχνίδια, χορεύοντας στας θύρας πόρτες των οσπητίων, περιπατούντες, και πολλάς φλυαρίας, και ιστορίας, γελοιώδεις, και στίχους τινάς τάχα προς τον Μέγα Βασίλειον τραγουδώντες, οι οποίοι πρέπει να εμποδίζωνται από τους Αρχιερείς και Πνευματικούς, και να κανονίζονται να μη κάμνουν τα τοιαύτα εθνικά και Ελληνικά πράγματα, καθώς λέγει ο παρών Κανών.
2. Ταύτα τα ίδια κάμνουν και την σήμερον οι Χριστιανοί, και πολλάκις οι ιερώμενοι και Κληρικοί κατά τις εβδομάδες της Απόκρεω και της Τυρινής, και εις άλλους πολλούς τόπους, μάλιστα δε εις τα νησιά, όπου κατοικούν Λατίνοι· λέγω δη προσωπίδας, και μπαρμπούτας διαφόρους φορούντας, και γυναικεία φορέματα φορούντες οι άνδρες, μερικές φορές δε και γυναίκες ανδρίκια φορούσαι, και δημοσίως χορεύοντες, περί των οποίων λέγει ο Θεός «5 Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σού ἐστι πᾶς ποιῶν ταῦτα» (Δευτ. κβ΄ 5). Και όντως βδελύγματα είναι ταύτα εις τον Θεόν, και Ελληνικά τη αληθεία, επιτηδεύματα, και των Χριστιανών αλλότρια, τα οποία πρέπει οι άγιοι Αρχιερείς να επιμεληθούν με όλα τα δυνατά των, να τα εμποδίσουν, ως κατηγορίαν όντα του Χριστιανισμού, με επιτίμιον αφορισμού.
Εγκυκλοπαιδικά από την σελίδα Ήλιος: «Οι καλένδες διακρίνονταν σε fasti (=εργάσιμες, δικάσιμες ημέρες) και nefasti (=αποφράδες)· κατά τις τελευταίες απαγορεύονταν η εργασία, γίνονταν δε εορτές προς τιμή της Ήρας (Juno) και του Ιανού, εξ αυτών πάλι δε περιφημότερες ήσαν οι Ιανουάριες Καλένδες (calendae Januariae), κατά τις οποίες εορτάζονταν η έλευση του έτους. Κατά αυτές γίνονταν αμοιβαίες επισκέψεις των συγγενών και φίλων, προσφορές δώρων, των λεγομένων strena (μέλι, ξηρά σύκα, χουρμάδες, χυλός) και μικρών νομισμάτων, όφειλε δε να είναι κανείς προσεκτικότατος εις τις εκφράσεις του και στις κινήσεις του, ώστε αυτοί να μην αποβούν κακοί οιωνοί ολόκληρου του έτους·» (Πηγή: Παπάς Π. Ν., φιλόλογος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ιγ΄, σελ. 544)
Συμπέρασμα 2ον και Επανάληψη 2η
Εδώ ξεκάθαρα διακρίνει κανείς πως με την έκφραση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» εννοούνται οι συνήθειες υπέρ των αρχαίων θεών, δηλαδή εκείνες οι παγανιστικές. Καταδικάζεται η ένδυση των ανδρών ως γυναικών και των γυναικών ως ανδρών, καθότι τέτοιες συνήθειες οδηγούν σε ερωτικούς παραλογισμούς. Οι νεοπαγανιστές, που εκνευρίζονται όταν ο Χριστιανισμός καταδικάζει τα «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» της ερωτικής ενδυματολογικής αλογίας, αντιφατικά μηνύουν τον ιερό διωγμό του ορθού λόγου (βλ. σελίδα Διόνυσος), υπερασπιζόμενοι εδώ μια «ελληνική παράδοση». Πολλές φορές μάλιστα, οι νεοπαγανιστές στηρίζουν τις καρναβαλικές αυτές ενδυματολογικές εκφάνσεις υπέρ του θεού Διονύσου, ταυτίζοντάς τες, υποτίθεται, με την «χαρά» και την «όρεξη για ζωή», λες και αυτά τα δύο κατηγορήματα πρέπει να περνάνε οπωσδήποτε μέσα από την αλογία. Κι όμως, αυτή η υποτιθέμενη «χαρά» και «όρεξη για ζωή» εκδηλώνεται μόνο μια φορά τον χρόνο, στα σημερινά καρναβάλια, ενώ οι κοινωνικές σχέσεις, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει Χριστιανισμός, κατακρίνουν τέτοιες ενδυματολογικές συμπεριφορές αλλαγής φύλου μέσα στο κανονικό έτος. Οι ίδιοι οι νεοπαγανιστές είναι εξαιρετικά αμφίβολο κατά πόσο θα μπορούσαν να περιφέρονται με τέτοια ενδυματολογικά γούστα αλλαγής σεξουαλικού φύλου κατά τις υπόλοιπες μέρες του έτους. Κι όμως υπερασπίζονται του εθίμου. Τέτοιες απατηλές ιδέες είναι χαρακτηριστικές των νεοπαγανιστών. Και ο καπνιστής, αν του απαγορεύσει κανείς το κάπνισμα, θα δηλώσει ομοίως, ότι του «στερείται μια χαρά της ζωής», παρόλη την αλογία της καταστροφής της υγείας που επιφέρει αυτό το πάθος.
Ο «ιερός» διωγμός του Ορθού λόγου. (Πηγή: Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 285, εξώφυλλο, περισσότερα)
Τα δε τραγούδια υπέρ του Καλάνδου, Νόννου, και Ειδού, είναι βασικά ρωμαϊκά έθιμα, και όχι ελληνικά, και δεν έχουν κανένα νόημα για τον Χριστιανό, εφόσον είναι τραγούδια και ύμνοι υπέρ παγανιστικών θνητών ή θεοτήτων. Εδώ χαρακτηριστικά εμφανίζεται η χρήση από την Ορθόδοξη εκκλησία του όρου «ἑλληνικὰ» για έθιμα που είναι ρωμαϊκά, δηλώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τα «ειδωλολατρικά» γενικότερα. Οι νεοπαγανιστές όμως συνεχίζουν να παίζουν διάφορα ετυμολογικά παιχνίδια προς τέρψη των αναγνωστών τους, αφήνοντας ίσως να «εννοηθεί» πως τα «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» αφορούν εκείνα τα έθιμα των Ελλήνων εις την εθνότητα και όχι ως προς το θρήσκευμα.
Εδώ πρέπει επίσης να τύχει της προσοχής, πως οι ίδιοι οι εθνικιστές νεοπαγανιστές, έχουν διαγράψει από τα έθιμα τα δικά τους ολότελα τις καλένδες, όχι μόνο του Ιανουαρίου, αλλά και όλων των υπόλοιπων μηνών, διότι ως γνωστό οι Καλένδες τελούνταν κάθε μήνα και όχι μόνο τον Ιανουάριο. Εντούτοις οι νεοπαγανιστές έχουν το θράσος να καταδικάζουν την Εκκλησία που αφόρισε τις καλένδες της δεισιδαιμονίας και τους Χριστιανούς που γέννησαν νέες χριστιανικές καλένδες αφιερωμένες στην Χριστιανική πίστη, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν είναι καταδικαστέες, εκτός και αν περιέχουν δεισιδαιμονίες.
Ο αρθρογράφος Νικόλαος Τσίτσος υποστηρίζει με το κατηγόρημά του «Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός; Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται» συνεπώς «σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού», σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, «δεν υφίστανται», εφόσον ο Ελληνισμός ταυτίζεται με όλες τις προαναφερθείσες εορτές υπέρ παγανιστικών θεοτήτων ή θνητών, που διατάχθηκαν από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα και ιερέα (Ποντίφηκα), όπως ομοίως ταυτίζεται ο ελληνισμός και με τις ανάλογες ρωμαϊκές μαντικές δεισιδαιμονίες αυτών των εθίμων όπου «όφειλε δε να είναι κανείς προσεκτικότατος εις τις εκφράσεις του και στις κινήσεις του, ώστε αυτοί να μην αποβούν κακοί οιωνοί ολόκληρου του έτους·». Οιωνοί που καταδικάζονται και από τα Χαλδαϊκά παγανιστικά λόγια (βλ. κατωτέρω ενότητα Μαρίνη).
«Τοὺς διδασκομένους τοὺς πολιτικοὺς νόμους, μὴ δεῖν τοῖς ἑλληνικοῖς ἔθεσι κεχρῆσθαι, μήτε μὴν ἐπὶ θεάτρων, ἢ τὰς λεγομένας κυλίστρας ἐπιτελεῖν, ἢ παρὰ τὴν κοινὴν χρῆσιν στολὰς ἑαυτοῖς περιτιθέναι, μήτε καθ’ ὃν καιρὸν τῶν μαθημάτων ἐνάρχονται, ἢ πρὸς τὸ τέλος αὐτῶν καταντῶσιν, ἢ, καθόλου φᾶναι, διὰ μέσου τῆς τοιαύτης παιδεύσεως. Εἰ δέ τις ἀπὸ τοῦ νῦν τοῦτο πρᾶξαι τολμήσοι, ἀφοριζέσθω».
Ερμηνεία ΟΑ΄
Καθώς οι αφρονέστεροι από τους σοφούς των Αθηναίων εσυνήθιζον, ως γράφει ο Θεολόγος Γρηγόριος εις τον επιτάφιον του Μεγάλου Βασιλείου, να μάχωνται με τους εναντίους αυτοίς, και να καταπιάνουσι τας πόλεις και τας οδούς, και άλλα τοιαύτα να κάμουν συνήθη εις τους νέους σοφιστάς· τοιουτοτρόπως και οι τους πολιτικούς νόμους διδασκόμενοι Χριστιανοί εμεταχειρίζοντο τα ελληνικά ταύτα έθιμα, και εις τα θέατρα εκρίνοντο, περί του τις να γένη τυχόν πρώτος εξ αυτών, και τας ονομαζομένας κυλίστρας έκαμνον (2) ή φορέματα έξω από την κοινήν των πολλών συνήθειαν εφόρουν· ταύτα δε πάντα προστάζει ο παρών Κανών να μην κάμνουσιν, ούτε όταν αρχινούν να μανθάνουν τους νόμους, ούτε όταν ευρίσκωνται εις το μέσον της μαθήσεως, ούτε όταν φθάσουν εις το τέλος αυτής. Όποιος δε εις το εξής τούτο ήθελε κάμνει, να αφορίζεται
Σημειώσεις ΟΑ΄
Η κυλίστρα κατά τον Βαλσάμωνα φαίνεται να ήταν μία κατασκευή, την οποία έκαναν οι διδάσκοντες τους νόμους, όταν ενδιαφέρονταν ποιος από αυτούς να πάρει τον τάδε μαθητήν, και ποιος τον τάδε. Κυλιόμενα γαρ υπ’ αυτών εις την κατασκευήν ταύτην κάποια τινά, αν κατά τύχη έπιπταν εις το τάδε μέρος, ήταν σημάδι, ότι ο δείνα διδάσκαλος να πάρει τον δείνα μαθητήν. Και καθολικώς λέγοντας, η Κυλίστρα ήταν σαν την κατασκευή των λαχνών.
Εγκυκλοπαιδικά από την σελίδα Δεισιδαιμονία: «Κυλίστρα καλείται έτσι από τον ελληνικό λαό κάθε λείος ή επικλινής βράχος, επί του οποίου μπορεί κανείς να ολισθήσει βραδέως και ακινδύνως. Τέτοιοι βράχοι βρίσκονται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, επί δε αυτών οι επίτοκοι ολισθαίνουν, πιστεύοντας ότι αυτή η πράξη διευκολύνει τον τοκετό... Η δύναμη όμως την οποία αποδέχονται εκ της τοιαύτης μαγικής πράξης, δεν είναι η ευτοκία, αλλά μάλλον η γονιμότητα, γι’ αυτό προσφεύγουν στους λίθους αυτούς στείρες γυναίκες ή και άγαμοι οι οποίοι ποθούν να υπανδρευτούν ταχέως. Και η κυλίστρα στην Αθήνα υποτίθεται ότι τέτοιο υπηρετεί σκοπό, όπως μαρτυρούν οι παλαιότεροι περιηγητές... Η αρχική δοξασία, εκ της οποίας προήλθαν οι δοξασίες αυτές, ήταν η δια μαγικής πράξεως παραγωγής δυνάμεως γονιμοποιού εκ τίνων λίθων ή άλλων αντικειμένων». (Πηγή: Παπακωνσταντίνου Φ. Θ., φιλόλογος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ιε΄, σελ. 372)
Συμπέρασμα 3ον και Επανάληψη 3η
Εδώ ξεκάθαρα διακρίνει κανείς πως με την έκφραση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» εννοούνται:
α) Οι μάχες (ένοπλες συμπλοκές) μεταξύ των φιλοσόφων: «Τον Δ’ αιώνα μ.Χ. υπήρχε φανατισμός στις Αθηναϊκές σχολές. Κάθε διδάσκαλος είχε περί αυτών ιδιαίτερο όμιλο μαθητών που οπλισμένοι έχοντας τους αρχηγούς τους «προστάτες». Πολλές φορές γίνονταν συγκρούσεις μεταξύ αυτών ώστε ο ένας χορός να προσελκύει τους νέους μαθητές. Οι αυτομολίες αυτές των μαθητών (εκούσιες ή αναγκαστικές) μετατρέπονταν εις διενέξεις όταν συναντιόνταν οι χοροί στα θέατρα και στις στοές. Πολλές φορές επενέβηκε ο ανθύπατος της Αχαΐας και καλούσε τους επετείους στην Κόρινθο ενώπιόν του.» (Πηγή: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια), τις οποίες ο Δαυλός είτε αγνοεί, είτε αποκρύβει. Εκτός και αν η «ελληνολαγνεία» ορισμένων νεοπαγανιστών, φτάνει ως του σημείου του να επιβραβεύουν τις σφαγές μεταξύ μελών «φιλοσοφικών σχολών», όταν περίσσεια κατηγορούν από την άλλη μεριά τους Χριστιανούς για «φανατισμό».
β) Οι μαγικές συνήθειες και με την φράση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» στιγματίζονται οι δεισιδαιμονικές και οι «τυχαίες» ως μαγικές επιλογές μαθητών με βάση τις δεισιδαιμονικές κυλίστρες τις οποίες ο Μαρίνης θεωρεί παιδικά παιχνίδια: «Αι Καλαί Τέχναι, ο Χορός, η Μουσική, το Θέατρον, ακόμη και τα νεανικά παιχνίδια, ως η κυλίστρα, απαγορεύονται δια νόμου στο Βυζάντιο» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, περ. Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;, σελ. 14)
Ο αρθρογράφος Νικόλαος Τσίτσος υποστηρίζει με το κατηγόρημά του «Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός; Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται» συνεπώς «σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού», σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, «δεν υφίστανται», εφόσον ο Ελληνισμός ταυτίζεται με όλους τους προαναφερμένους ένοπλους φανατισμούς, όπως ομοίως ταυτίζεται ο ελληνισμός και με τις ανάλογες μαγικές δεισιδαιμονίες των κυλίστρων.
«Τοὺς ὀμνύοντας ὅρκους ἑλληνικοὺς ὀ Κανὼν ἐπιτιμίοις καθυποβάλλει· καὶ ἡμεῖς τούτοις ἀφορισμὸν ὁρίζομεν»
Ερμηνεία Ηδ΄
Η των Ελλήνων συνήθειαις πρέπει να μισούνται από τους Χριστιανούς, δια τούτο ο παρών Κανών αφορίζει εκείνους τους χριστιανούς οπού κατά την συνήθεια των Ελλήνων ομνύουν, ή εις τους ψευδωνύμους θεούς εκείνων, λέγοντες μα Δία, ή εις τα στοιχεία, οίον μα τον Ήλιον, μα τον Ουρανόν, και άλλα παρόμοια, καθώς και ο ΠΑ΄ του Βασιλείου Κανών εις επιτίμια υποβάλλει αυτούς. Πλήν ο μεν Βασίλειος ένδεκα χρόνους κανονίζει εκείνους οπού χωρίς μεγάλην ανάγκην βασάνων αρνηθούν την πίστιν, και φάγουν ειδωλόθυτα, και ομόσουν όρκους των Ελλήνων, καθώς αυτοί δηλ. τους πιστεύουσιν. Ο δε παρών Κανών της Συνόδου αφορίζει, ως λέγει ο Βαλσαμών, όχι μόνον τούτους αλλά και τους μη αρνηθέντας την πίστιν χριστιανούς, ομνύοντας δε όρκους κατά την συνήθειαν των Ελλήνων. Δι’ ο και ο τοιούτος όρκος, αλλά δη και πας ο κατά αδοκίμου θρησκείας ομοθείς, ου φυλάττεται, κατά το ιθ΄ κεφ. του ιγ΄ τίτλ. Φωτίου
Συμπέρασμα 4ον και Επανάληψη 4η
Εδώ ξεκάθαρα διακρίνει κανείς πως με την έκφραση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» εννοούνται γενικά οι όρκοι, όχι μόνο προς παγανιστικούς θεούς (π.χ. Δίας) αλλά και προς τα στοιχεία της φύσης (π.χ. Ουρανός, Ήλιος). Επίσης όχι μόνο δε οι κατά την συνήθεια των Ελλήνων γινόμενοι όρκοι είναι εμποδισμένοι από τους Χριστιανούς, αλλά και κάθε όρκος απλώς, ακόμη και π.χ. ο όρκος επί των Ιεροσολύμων. Σύμφωνα με τον Χριστό, κάθε παραπάνω λέξη από το ναι, ναι ή το όχι, όχι είναι εκ του πονηρού: Ματθαίος, Κεφ. Ε΄ «34 ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως· μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστὶν τοῦ Θεοῦ· 35 μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ· μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ μεγάλου βασιλέως· 36 μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ἢ μέλαιναν ποιῆσαι. 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν. ». Αλλά και ο της Παλαιάς Προφήτης Ωσηέ εμποδίζει τους όρκους λέγων· Ωσηέ, Κεφ, Δ΄ «16 Μὴ ὀμνύετε ζῶντα Κύριον.».
Ο αρθρογράφος Νικόλαος Τσίτσος υποστηρίζει με το κατηγόρημά του «Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός; Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται» συνεπώς «σχέσεις Χριστιανισμού και Ελληνισμού», σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, «δεν υφίστανται», εφόσον ο Ελληνισμός ταυτίζεται με όλους τους προαναφερμένους παγανιστικούς ή χριστιανικούς όρκους.
Όπως φάνηκε ανωτέρω, με την έκφραση «ἑλληνικὰ ἐπιτηδεύματα» υπάρχει άμυνα της Ορθοδόξου Εκκλησίας με την Στ΄ Οικουμενική Σύνοδο με τον
α. Κανόνα Ξα΄ ενάντια σε μαντείες, φαρμακείες, μάγια, δηλητήρια, προλήψεις, αστρολογίες δεισιδαιμονίες.
β. με τον Κανόνα Ξβ΄ σε συνήθειες υπέρ των παγανιστικών θεών και σε ρωμαϊκά κάλαντα υπέρ αυτών, που διατάχθηκαν επί Αυγούστου Ποντίφηκα.
γ. με τον Κανόνα Οα΄ σε μάχες (ένοπλες συμπλοκές) μεταξύ φανατικών φιλοσόφων & γενικά εκπαιδευτικών ομάδων και σε μαγικές & δεισιδαιμονικές κυλίστρες.
δ. με τον Κανόνα Ηδ΄ σε παγανιστικούς και σε «Χριστιανικούς» ή «Εβραϊκούς» όρκους.
Ας θυμηθεί εδώ για πολλαπλή φορά κανείς το κωμικοτραγικό συμπέρασμα του Νικόλαου Τσίτσου «Λοιπόν; Έλλην ή χριστιανός; Ξεκάθαρα φαίνεται ότι σήμερα άνθρωπος με κοσμοαντίληψη «Ελληνοχριστιανισμού», δηλαδή «Ελληνοχριστιανός», δεν δικαιολογείται από τους πιο πάνω θείους Κανόνες. Και όσοι μιλούν περί τού ιδεολογήματος αυτού πρέπει... απλώς να αφορίζονται.».
Σε δε προηγούμενο τεύχος του Δαυλού, υπ. αρ. 227 ο Στέφανος Μυτιληναίος ξεκαθαρίζει πως όλα αυτά τα οποία πολεμά ο Χριστιανισμός, δεν έχουν σχέση με τον Ελληνισμό, καταρρίπτοντας με αυτόν τον τρόπο τα συμπεράσματα του συμπολεμιστή του Νικόλαου Τσίτσου: «Σύμφωνα με αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους τα εξής τρία κοινωνικά φαινόμενα, α) η ειδωλολατρία, β) η φυσεοφοβία (παγανισμός) και γ) η μαγεία αποτελούσαν μέρη της πνευματικής μάστιγας πού ονομαζόταν γενικά δεισιδαιμονία. Ειδικά ή δεισιδαιμονία ήταν διαδεδομένη ανάμεσα στους απαίδευτους ανθρώπους ανεξάρτητα κοινωνικής τάξης και οικονομικής επιφάνειας, κυρίως στους Ανατολικούς λαούς (Αιγύπτιους, Φοίνικες κ.λπ.). Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σήμερα.
Ο Πλούταρχος λέει σχετικά με όσους Θεοποιούν από τον φόβο του αγνώστου τις δυνάμεις της φύσης: «Όποιος όμως φοβάται τους θεούς φοβάται τα πάντα, τη γη, τη θάλασσα, τον ουρανό, το σκοτάδι, το φως, τον θόρυβο, τη σιωπή, το όνειρο» (Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί δεισιδαιμονίας», 165Ε).
...Είναι ξεκάθαρο, ότι ο Ελληνισμός δεν αποδέχεται την ειδωλολατρία, την φυσεοφοβία (παγανισμό) και την θεοποίηση των ζώων. Όλα αυτά θεωρούνταν στοιχεία δεισιδαιμονίας και αποτελούσαν ξένο σώμα στην Ελληνική Κοσμοθεωρία. (Πηγή: Στέφανος Μυτιληναίος, η καταδίκη της δεισιδαιμονίας, 14493-14498 http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=227)
Περισσότερα περί αυτής της αντίφασης του Δαυλού στην σελίδα δεισιδαιμονία.
Πώς κατεργάζεται ο Μαρίνης την απόδειξη της απαξίωσης της πολιτιστικής συνεισφοράς του ελληνισμού εις την ανθρωπότητα από τους Χριστιανούς; Υποστηρίζοντας πως ο Χριστιανισμός καταδικάζει τις τέχνες και τις επιστήμες και τον κλασσικό πολιτισμό συλλήβδην δια μέσω ενός ενός κανόνα του οποίου αποκρύπτει τα συμφραζόμενα: «Ἡ τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις πρέπει νὰ μισοῦνται ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς».
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω ο Κανόνας αυτός αναφέρει πως «Ἡ τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις πρέπει νὰ μισοῦνται ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς, διὰ τοῦτο ὁ παρὼν Κανὼν ἀφορίζει ἐκείνους τοὺς χριστιανοὺς ὁποῦ κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν Ἑλλήνων ὀμνύουν, ἢ εἰς τοὺς ψευδωνύμους θεοὺς ἐκείνων, λέγοντες μὰ Δία, ἢ εἰς τὰ στοιχεῖα, οἷον μὰ τὸν Ἥλιον, μὰ τὸν Οὐρανόν, καὶ ἄλλα παρόμοια, καθὼς καὶ ὁ ΠΑ΄ τοῦ Βασιλείου Κανὼν εἰς ἐπιτίμια ὑποβάλλει αὐτούς. Πλὴν ὁ μὲν Βασίλειος ἕνδεκα χρόνους κανονίζει ἐκείνους ὁποῦ χωρὶς μεγάλην ἀνάγκην βασάνων ἀρνηθοῦν τὴν πίστιν, καὶ φάγουν εἰδωλόθυτα, καὶ ὀμόσουν ὅρκους τῶν Ἑλλήνων, καθὼς αὐτοὶ δηλ. τοὺς πιστεύουσιν. Ὁ δὲ παρὼν Κανὼν τῆς Συνόδου ἀφορίζει, ὡς λέγει ὁ Βαλσαμών, ὄχι μόνον τούτους ἀλλὰ καὶ τοὺς μὴ ἀρνηθέντας τὴν πίστιν χριστιανούς, ὀμνύοντας δὲ ὅρκους κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν Ἑλλήνων. Δι' ὃ καὶ ὁ τοιοῦτος ὅρκος, ἀλλὰ δὴ καὶ πᾶς ὁ κατὰ ἀδοκίμου θρησκείας ὀμοθείς, οὐ φυλάττεται, κατὰ τὸ ιθ΄ κεφ. τοῦ ιγ΄ τίτλ. Φωτίου». Αν λοιπόν ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως η απαγόρευση προς τον Χριστιανό να ορκίζεται στον θεό των Ελλήνων Δία, Ήλιο κ.α. αποτελεί «δίωξη» των τεχνών, των επιστημών και του κλασσικού πολιτισμού, όπως αναλόγως αντιλαμβάνεται ο Μαρίνης, τότε κρίμα και πάλι κρίμα.
Ήδη νωρίτερα από την Σύνοδο που παρουσιάζει ο Μαρίνης, και δηλαδή από την Β΄ Οικουμενική, ο Κανών Ζ΄ αναφέρει πως «Ἀρειανοὺς μὲν καὶ Μακεδονιανοὺς καὶ Σαββατιανοὺς καὶ Ναυατιανοὺς τοὺς λέγοντας Καθαροὺς καὶ Ἀριστερούς... Πάντας ὡς Ἕλληνας δεχόμεθα». Δηλαδή ακόμη και χριστιανικές αιρέσεις είναι για την Εκκλησία δεκτές ως «Έλληνες» (ειδωλολάτρες) και έχουν «ελληνικές - ειδωλολατρικές» συνήθειες και όρκους. Προς τούτο η σύνοδος που καπηλεύεται ο Μαρίνης αναφέρει «ἢ εἰς τὰ στοιχεῖα, οἷον μὰ τὸν Ἥλιον, μὰ τὸν Οὐρανόν, καὶ ἄλλα παρόμοια».
Ο Μαρίνης σε βιβλίο των εκδόσεων Ραδάμανθυ Αναστασάκη αναφέρει «επί του θεμελιώδους τούτου έργου [των Χαλδαϊκών Λόγιων] της οψίμου περιόδου της ελληνικής διανοήσεως... δύνανται να θεωρηθή ως το κύκνιον άσμα του ελληνικού εθνισμού» (Πηγή: Χαλδαϊκά Λόγια ή Χρησμοί, Κείμενον Αρχαία Σχόλια, Πρόλογος και Σχόλια του Παναγιώτη Μαρίνη, Εκδόσεις Ιδεοθέατρον, Αθήνα 1998, σελ. 39). Μέσα σε αυτούς τους χρησμούς που δέχονταν οι πνευματικοί πρόγονοι του Μαρίνη Νεοπλατωνικοί, αναφέρεται για την γεωγραφία και την αστρονομία και τις «τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις» ως η μαντική:
«4. Μή τά πελώρια μέτρα γαίης ὑπό σήν φρένα βάλλου· Οὐ γάρ ἀληθείης φυτόν ἐνί χθονί. Μηδέ μέτρει μέτρα ἡλίου κανόνας συναθροίσας. Ἀϊδίῳ βουλῇ φέρεται Πατρός, οὐχ ἕνεκά σου. Μήνης ῥοῖζον ἔασον· άεί τρέχει ἔργῳ ἀνάγκης. Ἀστέριον προπόρευμα σέθεν χάριν οὐκ ἐλοχεύθη. Αἴθριος ὀρνίθων ταρσός πλατύς, οὔ ποτ' ἀληθής, Καί θυσιῶν καί σπλάγχων τε τομαί· τάδ’ ἀθύρματα πάντα, Ἐμπορικῆς ἀπάτης στηρίγματα. Φεῦγε σύ ταῦτα, Μέλλων εὐσεβείης ἱερόν παράδεισον ἀμοίγειν, Ἔνθ’ ἀρετή, σοφία τε καί εὐνομίη συνάγονται».
[Ερμ: «Ἀπάγει τόν μαθητευόμενον ὁ Χαλδαῖος πάσης ἑλληνικῆς σοφίας καί μόνῳ προσκολλᾶν οἰεται τῷ Θεῷ. Μή τά μεγάλα μέτρα τῆς γῆς πολυπραγμόνει τῇ σῇ φρενί, ὥσπερ οἱ γεωγράφοι· σπέρμα γάρ ἀληθείας οὐκ ἔστιν ἐν γῆ... Μή ἀχολοῦ περί ἀστρονομίαν· οὐ γάρ ἕνεκεν τῆς σῆς ζωῆς τόν δρόμον (ἥλιος) ποιεῖται, ἀλλ’ ἀϊδίως;κινεῖται κατά τό τοῦ Θεοῦ βούλημα...Τό τῆς σελήνης εὔτροχον κίνημα μή πολυπραγμόνει· τρέχει γάρ αὕτη οὐ διά σέ, ἀλλ’ ὑπό κρείττονος ἀνάγκης ἀγομένη... Οἱ προηγούμενοι τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων ἤ τῶν πετωμένων ὀρνίθων ἐν τῷ ἀέρι τέχνη, ἥν δή καί οἰωνιστικήν ὀνομάζουσιν, οὐκ ἔστιν ἀληθής, περιεργαζομένη πτήσεις αὐτῶν καί κλαγγάς καί καθέδρας... Καί ἡ θυτική καλουμένη ἐπιστήμη, ἤγουν ἡ διά θυσιῶν τῶν μελλόντων ζητοῦσα τήν πρόγνωσιν καί ἡ διά τομῆς τῶν σπλάγχνων τῶν σφαζομένων ἱερείων, παίγνια εἰσίν .αντικρυς καί ἀφορμαί κέρδους ἀπατηλαί...
«Μή τοίνυν (φησί) πολυπραγμόνει σύ μαθητευόμενος ὑπ’ ἐμοῦ «μέλωλων εὐσεβείης παράδεισον ἀνοίγειν». Παράδεισος δέ κατά Χαλδαίους, οὐχ ὅν ἡ τοῦ Μωυσέως Βίβλος φησίν, ἀλλ’ ὁ λειμών τῶν ὑψηλοτάτων θεωριῶν, ἔνθα τά ποικίλα τῶν ἀρετῶν δένδρα καί τό ξύλον τό γνωστικόν καλοῦ καί πονηροῦ, τ.ἔ. ἡ διαιρετική φρόνησις, καί τό γνωστικόν καλοῦ καί πονηροῦ, τ.ἔ. ἡ διαιρετική φρόνησις, καί τό ξύλον τῆς ζωῆς, τ.ἔ. τό φυτόν τῆς θείας ἐλλάμψεως τῆς καρποφορούσης τῇ ψυχῇ ζωήν ἱερωτέαν καί κρείσσονα. Ἐν τούτῳ γοῦν τῶ παραδείσῳ καί ἀρετή καί σοφία εὐνομία φέρονται. Ἔστι δέ ἀρετή, μία μέν ἡ γενική, πολαί δέ αἱ κατ’ εἴδη διαιρόύμεναι. Σοφία δέ ἐστιν ἡ τούτων ἁπάντων πειρεκτική ἥν ώς μόνος ἄρρητος ὅ θεῖος προβάλλεται νοῦς.»]
(Μτφρ: Μή προσπαθείς να κατανοήσεις τα πελώρια μεγέθη της γής· διότι το φυτόν της αληθείας δεν ευρίσκεται εις τον χθόνιον κόσμον. Μήτε να υπολογίσεις το μέγεθος τού ηλίου συγκεντρώνων κανόνας και πίνακας· περιφέρεται υπό της αϊδίου θελήσεως τού Πατρός, όχι χάριν σού. Εγκατάλειψε την συρρίζουσαν κίνησιν της σελήνης· τρέπει πάντοτε διά το έργον της Ανάγκης. Η προϊούσα περιφορά των αστέρων δεν εγγενήθη προς χάριν σου. Αι αναπεπταμέναι πλατείαι πτέρυγες των οιωνών εις τον αέρα ουδέποτε είναι αληθείς, ούτε αι τομαί των σπλάγχνων των θυμάτων κατά τας θυσίας· όλα αυτά είναι παίγνια, στηρίγματα εμπορικής απάτης. Σύ να τ’ αποφεύγεις εφ’ όσον πρόκειται ν’ ανοίξεις τον ιερόν παράδεισον της ευσεβείας, όπου η αρετή, η σοφία και η ευνομία συνέρχονται επί ταυτώ] (απ. 169)
[Μτφρ Ερμ: Ο Χαλδαίος αποτρέπει τον μαθητή του από κάθε ελληνική σοφία και τον προσκαλεί, όπως πιστεύει, εις μόνον τον Θεόν. Διότι λέγει: «Μην προσπαθείς να μετρήσεις τα πελώρια μεγέθη της γης· διότι το φυτόν της αληθείας δεν ευρίσκεται επί του εδάφους». Δηλαδή, μη πολυπραγμονείς δια του εγκεφάλου σου περί τα απέραντα όρια της γης, όπως κάνουν οι γεωγράφοι όταν καταμετρούν την γην· διότι δεν υπάρχει σπέρμα αληθείας μέσα στην γη. «Ούτε να μετρά τας διαστάσεις του ήλιου, συναθροίζων κανόνας και πίνακας· διότι ούτος περιφέρεται υπό της αϊδίου βουλήσεως του Πατρός και όχιν χάρην σου. Όπερ σημαίνει, μη ασχολείσαι με την Αστρονομία, ούτε να μετράς την κίνησην των αστέρων με την βοήθεια των αστρονομικών πινάκων· διότι δεν διατρέχει την τροχιάν του χάριν της ιδικής σου ζωής, αλλά κινείται εκτός χρόνου κατά το θέλημα του Θεού. «Εγκατέλειψε την συρρίζουσαν κίνηση της σελήνης· διότι τρέχει πάντα δια το έργον της ανάγκης». τ.ε. μη σε απασχολεί η ταχεία περιφορά της σελήνης· διότι τρέχει όχι δια σε, αλλά προωθείται από κάποιαν σοβαρότερη ανάγκη. Η πορεία των άστρων δεν εγεννήθη χάριν σου, δηλαδή, τόσον οι απλανείς όσον και οι πλανήτες που περιφέρονται εις το στερέωμα, δεν εδημιουργήθησαν για σένα. Αι αναπεπταμέναι πτέρυγες των οιωνών εις τον αέρα, ουδέποτε είναι αληθείς, δηλαδή η οιωνοσκοπία δεν προλέγει το μέλλον, η οποία στηρίζεται εις την παρατήρηση του τρόπου πτήσεως, των κραυγών και του τρόπου προσγειώσεως αυτών· ούτε οι τομές των σπλάγχνων των θυσιαζομένων ζώων· όλα αυτά είναι παίγνια· διότι η τέχνη των θυσιών (θυτική) που προσπαθεί δια των μέσων αυτών να συναγάγη συμπεράσματα δια το μέλλον, όλα αυτά είναι αθύρματα και τρόποι εμπορικής εκμεταλλεύσεως και αφορμές κέρδους δι’ απάτης. Μη πολυασχολείσαι, λοιπόν, με αυτά τα πράγματα συ που μαθητεύεις εις την σχολή μου, συ που μέλλεις να ανοίξεις τας πύλας της ευσεβείας του παραδείσου. Ιερός δε παράδεισος, κατά τους Χαλδαίους, δεν είναι εκείνος που παρουσιάζει η Βίβλος του Μωϋσέως, αλλά ο λειμών των θαυμασίων θεάσεων, όπου φύονται τα ποικίλα των αρετών δένδρα και το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού, δηλαδή η διακριτική ικανότης η χωρίζουσα το καλύτερο από το χειρότερο, όπως και το δένδρο της ζωής, ήτοι το φυτό της θειοτέρας εκλάμψεως που παρέχει εις την ψυχήν ζωής ιεροτέραν και υψηλοτέρα. Εις αυτόν, λοιπόν, τον παράδεισο ρέουν δίκην ποταμών και οι τέσσερεις αρχές των γενικοτάτων αρετών· μέσα σε αυτόν τον παράδεισο ευδοκιμούν η αρετή, η σοφία και η ευνομία. Η αρετή είναι συγχρόνως μία κατά το γένος, αλλά και πολλαπλή δια της διαρέσως της εις είδη. Η σοφία, περιλαμβάνει πάντα (τα είδη) την οποία ο θείος Νους προβάλλει ως αόριστο μονάδα*. Μεταξύ των χαλδαϊκών τούτων παραινέσεων οι πλείστες συμφωνούν με τις ημετέρες εξηγήσεις (τα χριστιανικά) άλλες όμως απορρίπτονται. Ούτως ενώ δια την σαφώς υποστηριζομένη άποψη της πίστεώς μας η ορατή δημιουργία έγινε για τον άνθρωπο, ο Χαλδαίος δεν παραδέχεται την άποψη αυτήν· δι αυτόν τα ουράνια όντα κινούνται αιωνίως, λόγω ανάγκης και όχι για χάρη δική μας»] (Πηγή: Μιχαήλ του Ψελλού, Ερμηνεία σε 42 Χαλδαϊκά Λόγια, (Migne Patr.Graeca, T. 122) Μετάφραση Π. Γράβιγγερ, Χαλδαϊκά Λόγια ή Χρησμοί, Κείμενον Αρχαία Σχόλια, Πρόλογος και Σχόλια του Παναγιώτη Μαρίνη, Εκδόσεις Ιδεοθέατρον, Αθήνα 1998, σσ. 269 - 270, 297 - 300). Μπορεί να θεωρηθεί λοιπόν αυτή προτροπή σε παράλειψη της γεωγραφίας από τους αρχαίους παγανιστές, ως προτροπή εις τον αντιεπιστημονισμό, όπως ακριβώς υποθέτει ο Μαρίνης άστοχα για τις Οικουμενικές Συνόδους; Μπορεί η παραδοχή, πως τα μαντεία και οι οιωνοσκοπίες είναι απάτες, να θεωρηθεί επίσης ως παγανιστική καταδίκη «τῶν Ἑλλήνων συνήθειαις» ναι ή όχι;
Πουθενά λοιπόν δεν προκύπτει από τον κανόνα που επικαλείται ο Μαρίνης η καταδίκη των Τεχνών και της Επιστήμης αλλά ούτε και του Κλασσικού Πολιτισμού γενικότερα. Αλλά αν έτι ο Μαρίνης επιμένει προς τούτο, ας μελετήσει παραπάνω τους άλλους παγανιστές του Δαυλού, που καταδικάζουν στο τεύχος τους 227 τις συνήθειες που αυτός υπερασπίζει και ας τους κατηγορήσει ότι «Επίσης, [ο Δαυλός] κηρύσσει την απαξίαν της πολιτιστικής συνεισφοράς του ελληνισμού εις την ανθρωπότητα, καταδικάζουσα τας Τέχνας και τας Επιστήμας και τον Κλασσικόν Πολιτισμόν» εφόσον διατείνεται πως «Είναι ξεκάθαρο, ότι ο Ελληνισμός δεν αποδέχεται την ειδωλολατρία, την φυσεοφοβία (παγανισμό) και την θεοποίηση των ζώων. Όλα αυτά θεωρούνταν στοιχεία δεισιδαιμονίας και αποτελούσαν ξένο σώμα στην Ελληνική Κοσμοθεωρία.» (Πηγή: Στέφανος Μυτιληναίος, η καταδίκη της δεισιδαιμονίας, 14493-14498 http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=227)».
Περισσότερα για τέχνες & χριστιανισμό στην σελίδα Βίβλος.
Για ακόμη μια φορά, Μέγας και Άγιος Βασίλειος για τους ειδωλολάτρες: «...εμείς δεν έχουμε ανάγκη να ξετινάξουμε τις θεωρίες τους. Αρκούν οι ίδιοι να ανατρέπουν ο ένας τον άλλο.»
«Ουδέν στοιχείον του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται πρωτότυπον ή άξιον λόγου, δια παράδειγμα, η λυρική ποίησις: "Ἔτι τῆς Μουσικῆς παράδειγμα... ἐκείσθω Δαβίδ, ὑμνῶν τὸν Θεὸν ἐμμελῶς... ἡ τοίνυν ἁρμονία.. ἀρχαιοτάτη τυγχάνουσα, ὑπόδειγμα Τερπάνδρῳ μάλιστα γίνεται... (Στρωματείς, ζ΄11)"!» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;», σελ. 12)
Μυθοπλάστης: Παναγιώτης Μαρίνης
Απάντηση: Πρώτον: Ο Μαρίνης υποστηρίζει πως «Ουδέν στοιχείον του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται πρωτότυπον ή άξιον λόγου» από τους Χριστιανούς. Ο Κλήμης όμως, του οποίου τους Στρωματείς ο Μαρίνης διαρκώς παραθέτει, με την φράση του «Πριν την έλευση του Χριστού ο Θεός έδωσε στους Εβραίους το Νόμο και στους Έλληνες την φιλοσοφία», δηλώνει την πρωτοτυπία και την θεολογική αξιότητα της ελληνικής φιλοσοφίας.
Δεύτερον: Είναι αρκετά δύσκολο να παρακολουθεί κανείς τον Μαρίνη, διότι τις περισσότερες φορές δεν παραθέτει τις πηγές του αλλά και όταν το πράττει, το πράττει λαθεμένα. Έτσι «δια παράδειγμα, η λυρική ποίησις: "Ἔτι τῆς Μουσικῆς παράδειγμα... ἐκείσθω Δαβίδ, ὑμνῶν τὸν Θεὸν ἐμμελῶς... ἡ τοίνυν ἁρμονία.. ἀρχαιοτάτη τυγχάνουσα, ὑπόδειγμα Τερπάνδρῳ μάλιστα γίνεται... (Στρωματείς, ζ΄11)"!» δεν ευρίσκεται στο Ζ΄11 αλλά στο Στ΄11. Όπως και να έχει, οι θέσεις του Κλήμη για τον Τέρπανδρο δεν εκπλήσσουν, αφού ο ποιητής αυτός από την Μυτιλήνη, «διωκόμενος επί εγκλήματι, εγκατέλειψε την πατρίδα του και περιήλθε πολλά μέρη της Ελληνικής Ανατολής και της Ελλάδος, ασφαλώς την Λυδία και την Πελοπόννησο. Εις την Λυδίαν, ως ο ίδιος εν αποσπάσματί του αναφέρει, ανεκάλυψε την βάρβιτον, απλοποιώντας την Λυδική πηκτίδα... Εκ των κυκλοφορούντων, λαϊκών και απροσώπων το πλείστον, ανά την Ελλάδα μελών, ξένων και εντοπίων, ο Τέρπανδρος απετέλεσε συστήματα τελειότερα, τα οποία κατέγραψε το πρώτον δια μουσικών σημείων. Εις ταύτα έδωσε νέα μορφή και συνεχώνευσε τας ποικίλας μορφάς των, αι οποίαι προήρχοντο εξ ιθαγενών και ξένων (λυδικά, δωρικά, κ.λ.π.) στοιχείων» (1). Ο Κλήμης δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να παραθέτει τις γενικότερες απόψεις της εποχής, εφόσον για την συγκεκριμένη περίπτωση της λυρικής (συνοδεία μουσικής για τότε) ποίησης, οι ψαλμοί των Εβραίων φαίνεται να προηγούνται εκείνων των Ελληνικών, αφού όταν υπήρχαν καταγεγραμμένοι οι ψαλμοί, τα ποιήματα του Ομήρου, Οδύσσεια και Ιλιάδα, δεν ήσαν καταγεγραμμένα σε γραπτή μορφή.
Τρίτον: Αυτή η δήλωση του Μαρίνη είναι μια ψευδής πλάγια απόρριψη της ύπαρξης του ελληνοχριστιανισμού: «Η τακτική αυτή είχε επιτυχίαν! Η Διαφώτισις κατησχύθη, ο -και εις το άκουσμα αποτρόπαιος «ελληνοχριστιανισμός» εγένετο η ιδεολογία του Κράτους την εποχήν του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, ότε κατωχυρώθη δια των γνωστών καταπτύστων νόμων!» (2). Ο Μαρίνης πιστεύει από θρησκευτικό συμφέρον, ανάμεσα σε άλλα ανήκουστα δόγματά, μαζί με άλλους νεοπαγανιστές, πως ο ελληνοχριστιανισμός ιδρύθηκε τον 20ο αιώνα και πως ούτε ένα «στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται άξιο λόγου». Ο Κλήμης ο Αλεξανδρινός, που τόσο φαίνεται πως «διευκολύνει» την συγγραφική ζωή του Μαρίνη, χρησιμοποιεί μόνο στο 1 από τα 4 βιβλία του ονόματι «Παιδαγωγός», δηλαδή στο Λόγο Β΄, απειράριθμες φορές αυτούσια αποσπάσματα από τους λόγιους και φιλοσόφους του ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί: του Αθήναιου Δειπνοσοφιστές. του Αιλιανού Περί Φύσεως Ζώων, του Άλεξι Απόσπασμα, του Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη, του Απολλωνίδη Tragicorum Craecorum Fragmenta, του Αριστοτέλη Απόσπασμα, Ιστορία Ζώων, του Αριστοφάνη Λυσιστράτη, του Βακχυλίδη Απόσπασμα, του Δημόκριτου Απόσπασμα, του Διογένη Λαέρτιου Βίοι Φιλοσόφων, τον Επίκτητο, του Επίμαρχου Απόσπασμα, του Ερατοσθένη Απόσπασμα, του Ευρυπίδη Απόσπασμα, Βάκχες, Ελένη, Ιππόλυτο, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Ορέστη, του Ηράκλειτου Απόσπασμα, του Ηρόδοτου Ιστορία, του Ησίοδου Έργα και Ημέρες, τον Θεόκριτο, του Θουκυδίδη Ιστορία, του Ιπποκράτη Περί Σαρκών, τον Ισοκράτη, του Κράτη Απόσπασμα, του Μέανδρου Θαΐς, του Μουσώνιου Αποσπάσματα, πολλές φορές του Ομήρου Οδύσσεια & Ιλιάδα, του Πινδάρου αποσπάσματα & Ολυμπιονίκες, του Πλινίου Historia Naturalis, του Πλουτάρχου Γαμικά Παραγγέλματα & Πελοπίδα, του Πλάτωνα Επιστολή, Νόμους, Πολιτεία, Πρωταγόρα, Φαίδρο, Φαίδωνα, της Σαπφούς Αποσπάσματα, Σιβυλλικούς χρησμούς, του Σήξτου Γνώμες, του Σιμωνίδη Αποσπάσματα, του Σοφοκλή τον Αία, Αποσπάσματα, Οιδίππους επί Κολονώ, του Φιλήμωνα αποσπάσματα και του Φίλωνα, Περί βίου Μωϋσέως.
Επί παραδείγματι στο σημείο 1(4) χρησιμοποιεί Μουσώνιο & Σωκράτη, στο 11(1) Πυθαγόρα, 18(1) Πλάτωνα, 28(2) Ερατοσθένη, 29(3) Μουσώνιο, 30(3) Ηρόδοτο, 32(1) Πλάτωνα, 34(1) Οδύσσεια, 34(3) Ιλιάδα, 35(3) Οδύσσεια, 36(3) Πλάτωνα, 47(1) Ιλιάδα & Πλάτωνα, 48(1) Ιλιάδα & Οδύσσεια, 50(3) Μένανδρο, 56(3) Πλάτωνα, 58(1) Σοφοκλή και Σιμωνίδη, 59(2) Ιλιάδα, 64(1) Αρίστιππο, 64(3) Αθήναιο & Σιμωνίδη, 65 (1) Πλάτωνα, 69(1) Αρίστιππο, 70(1,2) Ευριπίδη, 77(3) Πλάτωνα, 78(1) Ιλιάδα, 78(2) Οδύσσεια, 79(2) Πλάτωνα, 80(2) Πλάτωνα, 81(2) Πλάτωνα, 81(4) Ιλιάδα, 82(1) Πλάτωνα, 85(1) Αριστοτέλη, 86(1) Αριστοτέλη, 86(20 Πλάτωνα, 88(1) Αριστοτέλη, 89(2) Πλάτωνα, 90(2) Στωικούς, 90(4) Πλάτωνα, 91(1) Πλάτωνα, 91(2) Πλάτωνα, 93(4) Κράτη, 94(3) Δημόκριτο, 95(2) Σοφοκλή, 96(1) Πλάτωνα, 97(1) Πλάτωνα, 98(2) Επικούρειους, 99(1) Σιβυλλικούς Χρησμούς [παγανίστριες μάντισσες], 99(5) Ηράκλειτο, 100(2) Πλάτωνα, 105(2) Ζωή Σπαρτιατών & Ιλιάδα, 105(4) Θουκυδίδη, 105(4) Ιλιάδα, 106(3) Πλάτωνα, 108(20 Φιλήμονα, 109(2) Αριστοφάνη, 109(4) Οδύσσεια, 110(1) Πρόδικο, 110(2) Πίνδαρος, 111(2) Όμηρο, 114(1) Πυθαγόρειους, 114(4) Ιλιάδα, 115(3) Μουσώνιο, 116(1) Κηφισόδωρο, 120(3) Πλάτωνα, 121(4) Επίκτητο, 121(4) Πλατωνική και Στωική σχολή, 121(5) Ιλιάδα, 122(4) Φιλήμωνα, 123(3) Νικόστρατο, 124(1) Αριστοφάνη, 125(3) Απελλή. Στον Λόγο Τρίτο 1(1) Σωκράτη και Αποφθέγματα μαντείου των Δελφών, 1(2) Πλάτωνα, 1(3) Οδύσσεια και ίσως Ηράκλειτο, 6(2) Μένανδρο, 7(1) Αριστοφάνη, 7(2) Αντιφάνη, 8(1) Αλέξι, 13(1) Ευριπίδ, 13(5) Ιλιάδα, 15(2) Σιβυλλικούς Χρησμούς, 16(1) Διογένη Λαέρτιο, 23(2) Ιλιάδα, 24(1) Ησίοδο κ.λ.π.
Μέσα από όλα αυτά τα βιβλία ο Κλήμης του μακρινού προ-Βυζαντινού Β΄ αιώνα μ.Χ. αντλεί παραδειγματικές συμφωνίες μεταξύ Ελληνικής Παιδείας και Χριστιανισμού (ελληνοχριστιανισμός). Εντούτοις, ορισμένοι γραφικοί ή ψεύτες εξακολουθούν σήμερα να θεωρούν πως ο ΕλληνοΧριστιανισμός είναι γέννημα του ιστορικού Παπαρρηγόπουλου του 19ου αιώνα και ιδεολογική παράλλαξη του Κράτους τον 20 αιώνα βάση νόμων! Όταν Έλληνες φιλόσοφοι, ως ο Κλήμης, ο Αθηναγόρας, ο Ωριγένης, είχαν γίνει Χριστιανοί χωρίς καμία άσκηση εξωτερικής βίας, παραθέτοντας στα βιβλία τους από μνήμης, και έχει εξαιρετική σημασία αυτό, αποσπάσματα της ελληνικής πλούσιας λόγιας παράδοσης, παιδαγωγώντας μαθητές σε ελληνισμό και σε Χριστό, οι νεοπαγανανιστές κοιμόνταν τον ύπνο του ιστορικού και χρονικού δικαίου, αφού δεν είχαν ούτε καν γεννηθεί, μιας και περίμεναν σε κάποιο μακρινό πλανήτη την επόμενη «μετεμψύχωσή» τους να λάβει χώρα στην νεότερη Ελλάδα του 20ου αιώνα. Έτσι σήμερα εμφανίστηκε και ο ιερεύς του Διός Μαρίνης και οι πιστοί του Δαυλού, διδάσκοντας πως ούτε ένα «στοιχείο του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται άξιο λόγου» από τους Χριστιανούς! Τέτοια είναι η άγνοια ή η εθελοτυφλία του νεοπαγανιστικού κινήματος για τον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό. Πεισματώδης άρνηση της πραγματικότητας. Οι παγανιστές έχουν πράγματι φοβερή λογική. Γι’ αυτούς αν ένας αρχαίος φιλόσοφος ειδωλολάτρης ασπαστεί τον Χριστιανισμό, αυτό δεν αποκαλείται σύζευξη ελληνισμού και χριστιανισμού, εφόσον ο Χριστιανός «παύει» να είναι Έλληνας. Αν όμως ένας Έλληνας ασπαστεί τον Ινδουισμό ή αντίστροφα, τότε η σύζευξη ελληνισμού και Ινδουισμού είναι δεδομένη: «Κρύβει πολλά στα βάθη της η σχέση Ελλάδος - Ινδίας. Το σωστό θα ήταν γι’ αυτούς που τους αρέσουν οι ορολογίες, να μιλάμε για Ελληνοϊνδικό ή Ινδοελληνικό Πολιτισμό και ομοεθνία και όχι Ινδοευρωπαϊκό, στο βάθος η Ευρώπη είναι Ελλάδα και στο πολύ βάθος Ελλάδα και Ινδία είναι ένα. Ο νοών νοείτω». (3). Και είναι ξεκάθαρο στον αναγνώστη το πότε στέκει μια τέτοια παραδοχή περί «παύσης της ελληνικότητας» στην περίπτωση του ασπασμού της Χριστιανικής θρησκείας από τον Έλληνα. Όταν και μόνον όταν η ελληνικότητα θεωρείται αποκλειστικά η ειδωλολατρία.
Αριστερά: Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: Ο εγκέφαλος της απάτης του «Ελληνοχριστιανισμού». Στην σύγχρονη χριστιανική Ελλάδα το έργο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» αποτελεί τον θεμέλιο λίθο και το «ευαγγέλιο» της επίσημης κρατικής ιδεολογίας του Ελληνοχριστιανισμού. (Πηγή: Μαυρομμάτης Βασίλειος, Δαυλός, τεύχος 273, http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=278)
α. Κλήμης Αλεξανδρινός: Η Ελληνική φιλοσοφία «προπαιδεύει εἰς τὴν διὰ Χριστὸ τελείωσιν, ὅσοι ἀξιοῦσι μήτε φιλοσοφίας ἅπτεσθαι μήτε διαλεκτικῆς, μόνην δὲ καὶ ψιλὴν τὴν πιστὴν ἀπαιτοῦσιν οὐδεμίαν ἐπιμέλειαν ποιησάμενοι τῆς ἀμπέλου, ἀξιοῦσιν εὐθὺς ἐξ’ ἀρχῆς τοὺς βότρυας λαμβάνειν», «Ην μεν ουν προ της Κυρίου παρουσίας εις δικαιοσύνην Έλλησιν αναγκαία φιλοσοφία νυνί δε χρησίμη προς θεοσέβειαν γίνεται», «Πριν την έλευση του Χριστού ο Θεός έδωσε στους Εβραίους το Νόμο και στους Έλληνες την φιλοσοφία», «λάβετε καὶ τάς ἐλληνικάς βίβλους, ἐπίθγνωτε Σίβυλλαν, ὡς δηλοῖ ἔναν Θεόν καὶ τά μέλλοντα ἔσεσθαι· καὶ τον Ὑσπάσπην λαβόντες ἀνάγνωτε· καὶ εὑρήσετε πολλῶ τηλαυγέστερον και σαφέστερον γεγραμμένον τον ὑιόν του Θεοῦ» (4) . Επίσης ο Κλήμης λέει πως «Συνεργὰ τοίνυν φιλοσοφίας τὰ μαθήματα καὶ αὐτὴ ἡ φιλοσοφία εἰς τὸ περὶ ἀληθείας διαλαβεῖν» [Μτφρ: Τα μαθήματα γίνονται συνεργοί της φιλοσοφίας και η ίδια η φιλοσοφία βοηθάει στο να κατανοήσουμε την αλήθεια] (5)
β. Μέγας Βασίλειος, «ουκ άχαρι γε μην ουδέ την θύραθεν σοφίαν περιβεβλήσθαι», στο «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» προτρέπει «και ποιηταίς και λογοποιοίς και ρήτορσι και πάσιν ανθρώποις ομιλητέον, όθεν αν μέλλη προς την τής ψυχής επιμέλειαν ωφέλειά τις έσεσθαι».
γ. Απόστολος Παύλος ελληνιστής Ιουδαίος, είναι όχι μόνο κάτοχος της ελληνικής γλώσσας, στην οποία έγραψε και τις επιστολές του, αλλά και πολλές φορές αναφέρει σε αυτές χωρία Ελλήνων συγγραφέων όπως π.χ. του Αράτου, του Μενάνδρου, και του Επιμενίδη (Πράξεις Ιζ΄, 28 -Α Κορινθίων Ιε΄, 33 και προς Τίτον Α΄, 12) και δείχνει σαφή επαφή προς τον ελληνικό πνευματικό βίο
δ. Γρηγόριος ο Θεολόγος λέγει «αλλά και την έξωθεν, ην οι πολλοί χριστιανών διαπτύουσιν, ως επίβουλον και σφαλεράν και θεού πόρρω βάλλουσαν, κακώς ειδότες [...] και τούτων, το μεν εξεταστικόν τε και θεωρητικόν (το φιλέρευνο και το θεωρητικό πνεύμα) εδεξάμεθα [...]Ούκουν ατιμαστέον την παίδευσιν (ενν. την ελληνική), ότι τούτο δοκεί τισιν (γιατί έτσι νομίζουν μερικοί)»
ε. Ευσέβιος «Μόνη γάρ ἡ Ἐλλάς ἀψευδῶς ἀνθρωπογονεῖ, φυτόν οὐράνιον και βλάστημα θεῖον ἠκριβωμένον, λογισμόν άπικτίνουσα οίκειούμενον ἐπιστήμη» (6)
στ. Άγιος Ιππόλυτος «Ο Ηράκλειτος μεν λοιπόν ισχυρίζεται ότι το παν είναι δαιρετόν αιδαίρετον, γεννητόν αγένητον, θνητόν αθάνατον, Λόγος αιών, Πατήρ Υιός, Θεός δίκαιος. Δεν είναι δικά μου, αλλά ο Ηράκλειτος ισχυρίζεται ότι, αφού άκουσαν τον Λόγον, είναι σοφόν να ομολογούμε ότι τα πάντα είναι Εν» (7)
ζ. Γρηγόριος Θεολόγος, Δίδασκε ο Ωριγένης «την λογικήν και την διαλεκτικήν, ίνα ορθώς σκέπτονται, την φυσικήν ίνα θαυμάζωσι τον Θεό εκ των έργων Του, την αστρονομία, ίνα υψώσι το βλέμμα των προς τα υψηλά, την ηθική, ίνα διαπαιδαγωγή αυτούς και στηρίζη στην αρετή, και τους Έλληνας ποιητάς και φιλοσόφους, ίνα φωτίζη το πνεύμα των και υψώνη δια των υπέρ αληθείας ερευνών αυτών, και έπειτα εισήγαγεν εις την μελέτη των θείων Γραφών, ίνα γνωρίσουν την πλήρη αλήθειαν» (8)
η. Άγιος Ιουστίνος «Και οι διαβιώσαντες συμφώνως προς τον Λόγον είναι Χριστιανοί, ακόμη και αν θεωρήθηκαν άθεοι, όπως εις τους Έλληνες μεν ο Σωκράτης και ο Ηράκλειτος και οι όμοιοι με αυτούς» (9) , «Ουκ αλλότρια εισί τα Πλατώνος διδάγματα του Χριστού».
θ. Γρηγόριος Νανζιανζηνός, «Νομίζω δ’ ὅτι πάντες οἱ ἔχοντες νοῦν ἀνομολογοῦν ὅτι ἡ παίδευσις εἶναι τὸ πρῶτον τῶν ἡμετέρων ἀγαθῶν· καὶ δὲν ἐννοῶ μόνον τὴν εὐγενεστέραν ἱδικήν μας παιδείαν, δηλ. τὴν χριστιανικήν… ἀλλὰ καὶ τὴν ἐθνικήν, τὴν ὁποία πολλοὶ ἐκ τῶν Χριστιανῶν κακῶς γνωρίζοντες τὰ πράγματα, ἀπορρίπτουν ὡς ἐπίβουλον καὶ σφαλερὰν καὶ ἀπομακρύνουσαν τοῦ Θεοῦ… Δὲν πρέπει λοιπὸν νὰ ἀτιμάζωμεν τὴν παίδευσιν, ὅπως νομίζουν τινές, τοὺς ὁποίους πρέπει νὰ θεωρῶμεν ὡς σκαιοὺς καὶ ἁπαιδεύτους» (10).
ια. Άγιος Νεκτάριος για τον φράση του Ιησού «20 Ἦσαν δὲ τινες Ἕλληνες ἐκ τῶν ἀναβαινόντων ἵνα προσκυνήσωσιν ἐν τῇ ἑορτῇ. 21 οὗτοι οὖν προσῆλθον Φιλίππῳ τῷ ἀπὸ Βηθσαϊδὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἠρώτων αὐτὸν λέγοντες· Κύριε, θέλομεν τὸν Ἰησοῦν ἰδεῖν. 22 ἔρχεται Φίλιππος καὶ λέγει τῷ Ἀνδρέᾳ, καὶ πάλιν Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος καὶ λέγουσι τῷ Ἰησοῦ· 23 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀπεκρίνατο αὐτοῖς λέγων· Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.» στο Κατά Ιωάννη κεφ. Ιβ΄, «Οι θείοι λόγοι του Σωτήρος, όταν του ανάγγειλαν ότι εζήτησαν να Τον δουν Έλληνες, νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου, είχαν βαθιά έννοια, ήταν λόγοι προφητικοί, πρόβλεψη των μελλόντων. Οι εκεί εμφανισθέντες Έλληνες ήταν οι αντιπρόσωποι όλου του Ελληνικού έθνους. Εις την παρουσία τους ο Θεάνθρωπος Ιησούς διέκρινε το έθνος εκείνο, εις το οποίο έμελλε να παραδώσει την ιερά παρακαταθήκη δια να την διαφυλάξει χάριν της ανθρωπότητας. Από τον πόθο των Ελλήνων να Τον αναζητήσουν, διέκρινε την προθυμία της αποδοχής της διδασκαλίας Του, προέβλεψε ότι θα δοξαστεί από την πίστη των εθνών, και αναγνώρισε το έθνος, που από καταβολής κόσμου ήταν προετοιμασμένο να φέρει εις πέρας τον ύψιστο σκοπόν. Διότι πραγματικά από καταβολής κόσμου το Ελληνικό Έθνος ήταν πλασμένο δια τον σκοπόν αυτόν. Ο Θεός μέσα εις τα πλαίσια της θείας Του Προνοίας, διέπλασε το Ελληνικόν Έθνος ως οφθαλμόν εις το σώμα της ανθρωπότητος και απ αυτήν την θέσιν το εκάλεσε να εργασθεί δια την αναγέννησίν της» (11) και «ο Έλλην είναι πλασμένος φιλόσοφος, είναι και πλασμένος Χριστιανός, είναι πλασμένος να γνωρίσει την αλήθεια και να την διαδίδει εις τα άλλα έθνη. Ναι, ο Έλλην εγεννήθη κατά την Θεία Πρόνοια διδάσκαλος της ανθρωπότητος. Αυτό το έργο είναι η πνευματική κληρονομιά του, αυτή είναι η αποστολή του, αυτό είναι το ξεχωριστό κάλεσμά του μεταξύ των εθνών». (12)
Αριστερά: «Ξου Ρωμιοσύνη αναβαθή που ρεύεσαι Σαπίλα», περισσότερα εδώ (Πηγή: Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 279, εξώφυλλο)
Επίλογος
Είναι γνωστές οι φιλίες του νεοπαγανιστικού χώρου με τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού. Εξαίρεση δεν αποτελεί μήτε κι ο Παναγιώτης Μαρίνης. Σε άρθρο του κατά της Ορθοδοξίας διατείνεται πως η τελευταία αντίκειται στον Διαφωτισμό, υπερασπιζόμενος τον τελευταίο:
«Πέμπτον, η Ορθοδοξία συμπορευθείσα πάντοτε με τας πλέον αντιδραστικός δυνάμεις απέβη φανατικός εχθρός της Αναγεννήσεως και του Διαφωτισμού. Παρομοίως σήμερον τάσσεται κατά του ανοίγματος της ελληνικής κοινωνίας εις τον σύγχρονον κόσμον, αναθεματίζουσα τον εκσυγχρονισμόν των κοινωνικοοικονομικών δομών και την «παγκοσμιοποίηση. Αι ιδέαι αυταί προσπαθούν να ανακόψουν τον ρυθμόν προσαρμογής της χώρας εις τα διεθνώς κρατούντα και μας ωθούν προς την κοινωνικο-οικονομική οπισθοδρόμησι», (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;»)
Ίσως το προλεγόμενο να το θεωρεί σοβαρό επιχείρημα ο ίδιος, όμως ας θυμηθεί ο αναγνώστης το κατηγόρημά του στην παρούσα ενότητα:
«Ουδέν στοιχείον του ελληνικού πολιτισμού θεωρείται [...] άξιον λόγου» από την Ορθοδοξία...
Ξέχασε όμως να σημειώσει ο Μαρίνης, πως ο αγαπητός του Διαφωτισμός, ανάμεσα στα τόσα που εξάγγειλε εκ στόματος των βασικών φιλοσόφων του, εξέφερε και την άποψη κατά παντός πολιτισμού, κι άρα ελληνικού συμπεριλαμβανομένου:
«Κατά την εποχή αυτή είχε αποκτήσει φήμη μεγάλου συγγραφέα ο Ρουσσό (Jan Jacques Rousseau, 1712- 1778). [...] Ο Ρουσσό δεν ήθελε να οργανώσει το κράτος έχοντας ως πρότυπο το αγγλικό, γιατί είχε τη γνώμη ότι οι ’γγλοι έχουν φαινομενική ελευθερία και όχι πραγματική. "Οι άνθρωποι, έλεγε, πρέπει να συγκεντρώνονται και να θεσπίζουν τους νόμους απευθείας οι ίδιοι, όπως γινόταν στα αρχαία κρατίδια, γιατί η κοινή θέληση ζητεί πάντοτε το άριστο" Ο Ρουσσό πιστεύει ότι ο άνθρωπος από τη φύση είναι πλασμένος καλός, αλλά τον έχει διαφθείρει ο πολιτισμός. Για να διορθωθούμε και να αποκτήσουμε την παλιά αθωότητα, πρέπει να ξαναγυρίσουμε στη φύση".
[...]
Γενικά ήταν πάρα πολύ σπουδαία η επίδραση του Ρουσσό. Οι πιο ριζοσπαστικοί από τους επαναστάτες είχαν συνήθως στα χείλη τους γνώμες και φράσεις δικές του, ενώ ο συναισθηματικός και ονειρεμένος συγγραφικός τρόπος του προετοίμασε το ρομαντισμό του Ιθ΄αιώνα», (Πηγή: Ιστορία Ελληνική και Ευρωπαϊκή των Νέων Χρόνων, Χ. Θεοδωρίδου - Α. Λαζάρου, ΟΕΔΒ, Έκδοση Η΄, 1978, σ. 211)
Έτσι, ενώ οι νεοπαγανιστές της Ελλάδος, εις πλείστα επιχειρήματά τους, περιστρέφονται γύρω από τη προσπάθεια διαφύλαξης του «ελληνικού πολιτισμού», έναντι μιας «απολίτιστης Ιουδαϊκής αίρεσης της Ερήμου», του Χριστιανισμού, κατά τη δική τους πάντα ιδεολογία, έρχονται εις την μεγαλύτερη αντίφαση όταν υπερασπίζονται γενικόλογα τον Διαφωτισμό, αλλά κι όταν προβάλλουν στις σελίδες και τα βιβλία τους, την «Ἐλληνικὴν Νομαρχίαν», το γνωστό έργο του «Ἀνωνύμος τοῦ Ἕλληνος»· αυτός ο τελευταίος δείχνει επηρεασμένος από το ένα σκέλος της αρχαίας φιλοσοφικής διαμάχης, Νόμου και Φύσεως, και φαίνεται να έχει πιστέψει ως ανώτερη εκείνη την άνευ πολιτείας (προ-βάρβαρη), επισφαλή, «ηρωική», αλλά χαζή, «επιβίωση» του ανθρώπου, τύπου «Κόναν ὁ Βάρβαρος», που συμφωνεί με τις προαναφερόμενες θέσεις του Ρουσσό, του οποίου άλλωστε δεν αποκλείεται να αποτελεί αντιγραφέα:
α. «Ἀφοῦ λοιπὸν ἔπαυσεν, ὡς εἶπον, τὸ πρῶτον σύστημα τῶν ἀνθρώπων, εἰς τὸ ὁποῖον ἡ φύσις ἦτον ἀντὶ τῶν νόμων, ἡ γῆ ὅλη ἀντὶ τῶν πολιτειῶν, καὶ ἡ θέλησις καθενὸς ἀντὶ τῶν ἠθῶν, ἀφοῦ, λέγω, ὁ ἄνθρωπος δὲν ἠθέλησεν νὰ εὐχαριστηθῇ μὲ τὴν σημερινὴν τροφήν, ἀλλ᾿ ἐζήτησε νὰ προητοιμάσῃ καὶ διὰ τὴν αὔριον, καὶ ἀφοῦ τέλος πάντων ἀπεφάσισε νὰ ζήσῃ μαζὶ μὲ ἄλλους, ἔχασε τὴν ἀληθῆ εὐτυχίαν, καὶ ἔγινε δοῦλος ὄχι μόνον τοῦ ἑαυτοῦ του, καὶ ἄλλων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἰδίων ἀψύχων πραγμάτων.», (Πηγή: Ελληνική Νομαρχία, Ανώνυμος Έλλην, Βενετία 1806, σελ. 14)
β. «Ἕως ὁποὺ ὁ ἄνθρωπος ἠμπόρεσε νὰ τραφῇ καὶ νὰ διαυθεντευθῇ μόνος του, ἕως τότε ἐσώθη ἡ φυσικὴ ζωή, καὶ βέβαια ἡ εὐτυχεστέρα διὰ ἡμᾶς τοὺς θνητούς. Ἀφοῦ ὅμως ὁ ἕνας ἔκραξεν πρὸς βοήθειάν του τὸν ἄλλον, τὸ φυσικὸν σύστημα ἐτελείωσεν, καὶ εὐθὺς ἤρχισεν, διὰ νὰ εἰπῶ ἔτζι, τὸ ἐλεεινὸν θέατρον τῶν ἀνθρωπίνων περιστάσεων», ( Ελληνική Νομαρχία, Ανώνυμος Έλλην, Βενετία 1806, σελ. 14)
Δύο ερωτήσεις Κρίσεως:
α. Ποιο στοιχείο του Ιουδαϊκού πολιτισμού, πέρα της θεολογίας, θεωρείται άξιο λόγου από τους Χριστιανούς;
β. Ποιο στοιχείο του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, θεωρείται άξιο λόγου από τους νεοπαγανιστές;
Σημειώσεις
01. Γ.Μ. Βαλέτας, Βιβλιοφύλακας του Φοιτητικού Αναγνωστηρίου της Πανεπιστημιακής Λέσχης, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Κβ΄, σσ. 888-889
02. Παναγιώτης Μαρίνης, τεύχος 142, ένθετο «Οι διευκρινίσεις και τα σχόλια του Π. Μαρίνη στις παρατηρήσεις του ΤΜ [στο τεύχος 141], σελ. 14»
03. Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 66, Σημείωμα Διευθυντή [Γεωργίου Τσαγκρινού], σελ. 6
04. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, Παρίσι 1550, σελ. 268. Εθνική βιβλιοθήκη Αθηνών, Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 113
05. Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Κλήμεντος Αλεξανδρέως Άπαντα τα Έργα 4, Στρωματείς, Λόγοι Ε΄ - Η΄, Πατερικές Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Επόπτης - Επιμελητής Εκδόσεως Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχος Θεολογίας, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερίου Μερετάκη «Το Βυζάντιον», Κείμενο - Μετάφραση - Σχόλια Ιγνάτιος Σακαλκής Φιλόλογος, Στρ. Στ΄, Κεφ. Ια΄, σσ. 254-255
06. Ευσέβιος, Ευαγγελική Προπαρασκευή, Παρίσι, 1599 μ.Χ., Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών (θεολ. 4391), Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 112
07. Άγιος Ιππόλυτος, Refutatio omnium haeresium, 9,9
08. Γρηγόριος Θεολόγος, Αποχαιρετηστήριος Λόγος προς Ωριγένη, 9,9
09. Άγιος Ιουστίνος, Απολογία Α΄, 46,3
10. Γρ. Νανζ. Επιτάφιος εις Μ. Βασίλειον κ., 11, Migne Ε. Π. 36, 508
11. Άγιος Νεκτάριος, Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως προπαιδείας εις τον Χριστιανισμό, σελ. 15
12. Άγιος Νεκτάριος, Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως προπαιδείας εις τον Χριστιανισμό, σελ. 12 - 13
Η «Χριστιανική Πίστις» ΑΝΤΙΣΤΡΕΦΕΙ ΠΛΗΡΩΣ τας αξίας του Ελληνικού και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού και ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ ΤΟ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΤΟΥΣ ΒΑΘΡΟΝ:
Ι) Τα ελληνικά πολιτιστικά επιτεύγματα σβήνουν με μια μονοκονδυλιά και προβάλλεται η θέσις ότι μόνον οι Εβραίοι διαθέτουν φιλοσοφικήν σκέψιν: «Μοῦνοι Χαλδαῖοι σοφίην λάχον, ἠδ’ ἄρ’ Ἑβραῖοι (Ιουστίνου, Προς Έλληνας, 11)». Αντιθέτως ολόκληρος η ελληνική σκέψις θεωρείται κλοπήν εκ των Εβραίων, οι χριστιανοί υποστηρίζουν την «(Κλήμης Αλεξ. Στρωματείς, Ε΄ 14) ἐκ τῆς βαρβάρου φιλοσοφίας Ἑλληνικήν κλοπήν ...Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν τὰ κυριώτατα τῶν δογμάτων εἰληφότας».
Τονίζεται ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι νεώτερος και ανεπτύχθη καθυστερημένως κατόπιν μιμήσεως των Εβραίων: «(Ιουστίνου, Προς Έλληνας, 12) Ἀναγκαῖον δὲ οἶμαι καὶ τοὺς χρόνους σκοπεῖν, καθ' οὓς οἱ καθ’ ὑμᾶς γεγόνασι φιλόσοφοι, ὅπως γνῶτε ὅτι νέος σφόδρα καὶ βραχύς ἐστιν ὁ τούτους ὑμῖν ἐνεγκῶν χρόνος. Μόνη δὲ ἡ τοῦ προφήτου Μωϋσέως προϋπῆρχεν ἱστορία, ἣν ἐκ τῆς θείας ἐπιπνοίας Μωϋσῆς γέγραφε τοῖς τῶν Ἑβραίων γράμμασι» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;», σελ. 12)
Μυθοπλάστης: Παναγιώτης Μαρίνης
Απάντηση: Ο Π. Μαρίνης διαδίδει μια σειρά από ανακρίβειες οι οποίες εδώ θα τύχουν ιδιαίτερης ανάλυσης.
Πρώτον: Η σοφία των Εβραίων για την οποία κάνουν λόγο οι Χριστιανοί πατέρες δεν είναι συλλήβδην ο «Ελληνικός Πολιτισμός»: «Η διαφορά ανάμεσα στην ελληνική φιλοσοφία και την εβραϊκή θρησκεία μπορεί να φανεί σ’ αυτά τα σχόλια του Αβραάμ Σαχάρ από το βιβλίο του, Ιστορία των Εβραίων: ¨Η εκζήτηση του Θεού ήταν η υπέρτατη σοφία για τους Εβραίους¨». (Πηγή: Christian Overman, Αρχαία Ελλάδα και Βίβλος, Σύγκρουση Κοσμοαντιλήψεων, τίτλος πρωτότυπου Assumptions That Affect our Lives, Εκδόσεις Άροτρον, 2004, σσ. 148-149). Οι Απολογητές, και στην συγκεκριμένη περίπτωση ο Κλήμης ο Αλεξανδρείας αλλά και ο Ιουστίνος, δεν ενδιαφέρονται για τις επιστημονικές ή τεχνικές ικανότητες και επιτεύγματα των Ελλήνων, αλλά καθαρά για τον Θεό και επομένως για την ίδια την θεολογία και τις συμπεριφορές που πηγάζουν εξ αυτής.
Δεύτερον: Το ότι τα «Τα ελληνικά πολιτιστικά επιτεύγματα σβήνουν με μια μονοκονδυλιά» είναι ακόμη ένα ψέμα του Μαρίνη. Ο Μαρίνης επιτίθεται διαρκώς στις απόψεις των Απολογητών Κλήμη Αλεξανδρέα και Ιουστίνου, ίσως επειδή και οι δύο ήσαν βαθιοί γνώστες της ελληνικής σοφίας, της ελληνικής παιδείας και φιλόσοφοι και επιπλέον επειδή ήσαν αρκετά δεινοί εις την Απολογητική Τέχνη, συγγράφοντας μια σειρά βιβλίων πραγματικών κόλαφων ενάντια στην αρχαία παγανιστική θρησκεία. Εδώ, αλλά και αλλού, ο Μαρίνης δεν ξεχνά να παραθέτει γενικόλογα 2-3 φράσεις προσπαθώντας να δημιουργήσει εντυπώσεις «ανθελληνισμού» του Χριστιανισμού και των Χριστιανών στους αναγνώστες του, διαγράφοντας «με μια μονοκονδυλιά» όλες τις άλλες ενδιαφέρουσες (θετικότατες) για τον ελληνισμό απόψεις των. Όπως, λοιπόν, απέκρυβε ο Μαρίνης όλες εκείνες τις πλείστες φράσεις που ο Κλήμης ο Αλεξανδρέας αντλούσε εκ μνήμης μέσα από την ελληνική γραμματεία σχεδόν αυτούσια (βλ. εδώ), αποδεικνύοντας χειροπιαστά το βάθος της γνώσης του γύρω από αυτήν, διαπαιδαγωγώντας ελληνικά μαθητές, μαθήτριες και αναγνώστες του, έτσι και εδώ παρουσιάζει μια μόνο φράση από το κεφάλαιο Ε΄ θέλοντας να διαγράψει όλα τα βιβλία του Κλήμη «με μια μονοκονδυλιά»». Εδώ δεν θα γίνει τίποτα άλλο παρά να παρατεθεί ακόμη μία φράση του Κλήμη, που είναι και ο τίτλος του Στ΄ Στρωματέα, Κεφ. Ε΄: «Οἱ Ἕλληνες ἐν μέρει κατεῖχον τὴν ἀληθῆ ἔννοιαν περὶ Θεοῦ» [Μτφρ: Οι Έλληνες ως ένα σημείο είχαν την αληθινή έννοια του Θεού] (Πηγή: Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Κλήμεντος Αλεξανδρέως Άπαντα τα Έργα 4, Στρωματείς, Λόγοι Ε΄ - Η΄, Πατερικές Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Επόπτης - Επιμελητής Εκδόσεως Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχος Θεολογίας, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερίου Μερετάκη «Το Βυζάντιον», Κείμενο - Μετάφραση - Σχόλια Ιγνάτιος Σακαλκής Φιλόλογος, Στρ. Στ΄, Κεφ. Ε΄, σσ. 202-203).
Στο κεφάλιο Ε΄ του Στρωματέα Στ΄, ο Κλήμης, όσο και αν αυτό δεν αρέσει στον Μαρίνη, αλλά και σε άλλους νεοπαγανιστές για ευνόητους λόγους, φθάνει στο ύψιστο, θα έλεγε κανείς σημείο, αναγνώρισης για ένα Χριστιανό, της ικανότητας των Ελλήνων, εφόσον οι τελευταίοι δίχως καμία, χειροπιαστή τουλάχιστον, αποκάλυψη ως ο Χριστός, γνώριζαν τον ίδιο Θεό με τους Χριστιανούς. Προς τούτο ο Κλήμης στο ίδιο κεφάλαιο αναφέρει σχολιάζοντας μια φράση του Πέτρου: «"Τοῦτον τὸν Θεὸν σέβεσθε, μὴ κατὰ τοὺς Ἕλληνας" ὡς δηλονότι τὸν αὐτὸν ἡμῖν σεβόντων Θεὸν καὶ τῶν παρ’ Ἕλλησι δοκίμων, ἀλλ’ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν παντελῆ, τὴν δι’ Υἱοῦ παράδοσιν μὴ μεμαθηκότων» [Μτφρ: «Αυτόν τον Θεό να σέβεστε, όχι σύμφωνα με τους Έλληνες». Προφανώς γιατί οι πιο αναγνωρισμένοι από τους Έλληνες λατρεύουν τον ίδιο μ’ εμάς Θεό, αλλά δεν έχουν μάθει με πλήρη γνώση πως τον παραδίδει ο Υιός] (Πηγή: Ο,π., Στρ. Στ΄, Κεφ. Ε΄ 7-9, σσ. 204-205). Όταν λοιπόν ένα Χριστιανός φιλόσοφος και θεολόγος παραδέχεται πως ορισμένοι Έλληνες κατέχουν μέρος της δικής του θεολογικής αλήθειας χωρίς καμία βοήθεια, όπως την κατέχει αυτός με την βοήθεια της χειροπιαστής αποκάλυψης του Θεού, τότε τους επαινεί. Κανείς σήμερα νεοπαγανιστής ή άλλοτε παγανιστής, δεν τόλμησε να επιβραβεύσει Χριστιανό με ανάλογο τρόπο. Πως δηλαδή κάποιοι των Χριστιανών διδάσκουν με τον Ιησού μέρος της αλήθειας της ιδικής του θρησκείας. Οι του Δαυλού, όπως άλλωστε και ο Μαρίνης, Τον Διαγράφουν «με μια μονοκονδυλιά», μουτζουρώνοντας ένα πίνακα.
Αριστερά: «Ιησούς: Κήρυκας μίσους, διχασμού και ανθελληνισμού, αποκάλυψη του ρόλου του από τα ίδια τα ευαγγέλια» (Πηγή: Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 272 - 273, εξώφυλλο, εδώ)
Και για να μην αφήσει ο Κλήμης καμία παρεξήγηση, θυμίζει ξανά τα λόγια του Πέτρου, λέγοντας πως μήτε οι Ιουδαίοι είχαν πλήρη γνώση του Θεού: «Μὴ κατὰ Ἰουδαίους σέβεσθε, καὶ γὰρ ἐκεῖνοι μόνοι, οἰόμενοι τὸν Θεὸν γινώσκειν» [Μτφρ: Να μη λατρεύετε τον Θεό κατά τον τρόπο των Ιουδαίων. Γιατί εκείνοι, νομίζοντας ότι γνωρίζουν τον Θεό, δεν τον γνωρίζουν] (Πηγή: Ο,π., Στρ, Στ΄, Κεφ. Ε΄, 25-27, σσ. 204-205). Επιπλέον παραθέτει και μια φράση του Παύλου, που προτρέπει την θεολογική μελέτη Ελληνικών βιβλίων «Λάβετε καὶ τᾶς ἑλληνικὰς βίβλοις, ἐπίγνωτε Σίβυλλαν, ὡς δηλοῖ ἕνα Θεὸν καὶ τὰ μέλλοντα ἔσεσθαι·» [Μτφρ: Πάρτε και τα ελληνικά βιβλία, και μάθετε ότι η Σίβυλλα δηλώνει ένα Θεό κι αυτά που μέλλουν να συμβούν] (Πηγή: Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Κλήμεντος Αλεξανδρέως Άπαντα τα Έργα 4, Στρωματείς, Λόγοι Ε΄ - Η΄, Πατερικές Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Επόπτης - Επιμελητής Εκδόσεως Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχος Θεολογίας, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερίου Μερετάκη «Το Βυζάντιον», Στρ. Στ΄, Κεφ. Ε΄ 20-21, σσ. 206-207). Υπάρχει κανείς νεοπαγανιστής σήμερα που να προτρέπει τους πιστούς της θρησκείας του να μελετά έστω και ένα από τα Χριστιανικά βιβλία όλων των αιώνων; Και «αν» όχι, αυτό δεν υποδηλώνει απαξίωση προς αυτά; Ο Κλήμης αντίθετα προτρέποντας στην μελέτη έστω και ενός Ελληνικού θεολογικού βιβλίου δεν αξιώνει τον Ελληνικό λόγο, ακυρώνοντας την αλαζονεία του Μαρίνη, αλλά και κάθε νεοπαγανιστή, πως «Τα ελληνικά πολιτιστικά επιτεύγματα σβήνουν με μια μονοκονδυλιά»;
Τρίτον: Ο Μαρίνης θεωρεί εύσχημη κατηγορία προς τους Χριστιανούς το γεγονός της επανάληψης από τους τελευταίους, μιας άποψης που απέκτησαν μελετώντας εκείνους ακριβώς τους αρχαίους για τους οποίους «κόπτονται» υπερασπιστικά οι αρχαιο-φιλοι της ομάδας του Μαρίνη αλλά και ατυχώς άλλοι νεοπαγανιστές. Διότι οι Χριστιανοί απλώς επανέλαβαν την άκρως διαδεδομένη, ακόμη και μεταξύ των μη Χριστιανών, ακόμη και Ελλήνων, άποψη της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, ότι οι αρχαίοι φιλόσοφοι δανείστηκαν ή αντίγραψαν τα φιλοσοφικά τους θεμέλια από τους Ανατολικούς Ασιάτες, εις τους οποίους ανήκουν αναγκαστικά και οι Εβραίοι, είτε θέλει είτε δεν θέλει να το αντιληφθεί και να το δημοσιοποιήσει ο Μαρίνης. Εάν, λοιπόν, οι συγκεκριμένοι Χριστιανοί αποδέχτηκαν κάτι που ισχυρίζονταν οι ίδιοι οι αρχαίοι πρόγονοι των σημερινών Ελλήνων, ο Μαρίνης οφείλει να κατηγορήσει πρώτα τους προγενεστέρους και διδασκάλους αυτής της άποψης Έλληνες που το διέδωσαν:
α. Ο φιλόσοφος Πύρρων «εἶτ' Ἀναξάρχου, ξυνακολουθῶν πανταχοῦ, ὡς καὶ τοῖς γυμνοσοφισταῖς ἐν Ἰνδίᾳ συμμῖξαι καὶ τοῖς Μάγοις.» [Μτφρ: μετά συνδέθηκε με τον Ανάξαρχο, τον οποίο συνόδευσε στα ταξίδια του παντού, έτσι ώστε συνάντησε τους ινδούς Γυμνοσοφιστές και τους Πέρσες Μάγους»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, IX, 61).
β. Ο φιλόσοφος Πλάτων «ἔνθεν τε εἰς Αἴγυπτον παρὰ τοὺς προφήτας· ....ἀλλὰ καθ' Ὅμηρον φάναι πάντας ἀνθρώπους Αἰγυπτίους ἰατροὺς εἶναι. διέγνω δὴ ὁ Πλάτων καὶ τοῖς Μάγοις συμμῖξαι·» [Μτφρ: «εν συνεχεία πήγε στην Αίγυπτο, στους προφήτες, (...). Προσέτι ακολουθώντας τον Όμηρο, είπε ότι οι Αιγύπτιοι υπερέχουν όλων στην ιατρική. Ο Πλάτων ήθελε να ανταμώσει και τους Μάγους»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, III, 6-7). «Υπάρχει και άλλη παράδοση, που λέει πως πήγε και στη Φοινίκη, όπου από τους εκεί Πέρσες λόγιους διδάχτηκε τις γύρω στον Ζωροάστρη περσικές αντιλήψεις και διδασκαλίες. Την παράδοση αυτή την μνημονεύει κάποιος ανώνυμος βιογράφος του [βλ. Βίος Πλάτωνος, εκδ. Westermann, στο παράρτ. της έκδ. του Διογένη Λαέρτιου από τον Cobet στο Didot, σ. 7]» (Πηγή: Γιάνη Κορδάτου, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, εκδ. Μπουκουμάνη, σ. 290 (2).
γ. Ο φιλόσοφος Δημόκριτος «Δημόκριτος Ἡγησιστράτου, οἱ δὲ Ἀθηνοκρίτου, τινὲς Δαμασίππου Ἀβδηρίτης ἤ, ὡς ἔνιοι, Μιλήσιος. οὗτος μάγων τινῶν διήκουσε καὶ Χαλδαίων» [Μτφρ: «ήταν μαθητής ορισμένων μάγων και Χαλδαίων»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, IX, 34). «Φησὶ δὲ Δημήτριος ἐν Ὁμωνύμοις καὶ Ἀντισθένης ἐν Διαδοχαῖς (FGrH 508 F 12) ἀποδημῆσαι αὐτὸν καὶ εἰς Αἴγυπτον πρὸς τοὺς ἱερέας γεωμετρίαν μαθησόμενον καὶ πρὸς Χαλδαίους εἰς τὴν Περσίδα καὶ εἰς τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν γενέσθαι. τοῖς τε γυμνοσοφισταῖς φασί τινες συμμῖξαι αὐτὸν ἐν Ἰνδίᾳ καὶ εἰς Αἰθιοπίαν ἐλθεῖν» [Μτφρ: «Ο Δημήτριος στους Ομωνύμους και ο Αντισθένης στις Διαδοχές λένε ότι ταξίδεψε στην Αίγυπτο για να μάθει γεωμετρία από τους ιερείς και επίσης πήγε στην Περσία να επισκεφθεί τους Χαλδαίους καθώς και στην Ερυθρά θάλασσα. Μερικοί λεν ότι συναναστράφηκε με τους γυμνοσοφιστές στην Ινδία και πήγε στην Αιθιοπία»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, IX, 35).
δ. Ο φιλόσοφος Θαλής «παρά τε Αἰγυπτίων γεωμετρεῖν μαθόντα φησὶ Παμφίλη (FHG iii. 520) πρῶτονκαταγράψαι κύκλου τὸ τρίγωνον ὀρθογώνιον» [Μτφρ: «Κατά την Παμφίλη, αφού έμαθε γεωμετρία από τους Αιγύπτιους, πρώτος ενέγραψε ορθογώνιο τρίγωνο σε κύκλο»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, I, 24). «Οὐδεὶς δὲ αὐτοῦ καθηγήσατο, πλὴν ὅτι εἰς Αἴγυπτον ἐλθὼν τοῖς ἱερεῦσι συνδιέτριψεν» [Μτφρ: «Κανένας δεν υπήρξε δάσκαλός του, εκτός ότι πήγε στην Αίγυπτο και έμεινε εκεί αρκετό καιρό με τους ιερείς»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, 1, 27). «Οἴονται δε καὶ Ὅμηρον ὥσπερ Θαλῆ μαθόντα παρ’ Αἰγυπτίων ἀρχὴν ἁπάντων» (Πηγή: Πλουτάρχου, Περί Ίσιδος και Οσίριδος, 34).
ε. Ο φιλόσοφος Πυθαγόρας «νέος δ' ὢν καὶ φιλομαθὴς ἀπεδήμησε τῆς πατρίδος καὶ πάσας ἐμυήθη τάς θ' Ἑλληνικὰς καὶ βαρβάρους τελετάς. ἐγένετ' οὖν ἐν Αἰγύπτῳ, ὁπηνίκα καὶ Πολυκράτης αὐτὸν Ἀμάσιδι συνέστησε δι' ἐπιστολῆς· καὶ ἐξέμαθε τὴν φωνὴν αὐτῶν, καθά φησιν Ἀντιφῶν ἐν τῷ Περὶ τῶν ἐν ἀρετῇ πρωτευσάντων, καὶ παρὰ Χαλδαίοις ἐγένετο καὶ Μάγοις. εἶτ' ἐν Κρήτῃ σὺν Ἐπιμενίδῃ κατῆλθεν εἰς τὸ Ἰδαῖον ἄντρον ἀλλὰ καὶ ἐν Αἰγύπτῳ εἰς τὰ ἄδυτα· καὶ τὰ περὶ θεῶν ἐν ἀπορρήτοις ἔμαθεν. » [Μτφρ: «ενώ ήταν νέος, τόσο φιλομαθής ήταν ώστε άφησε την πατρίδα του και μυήθηκε σε όλες τις ελληνικές και βαρβαρικές τελετές. Ήταν στην Αίγυπτο, όταν ο Πολυκράτης του έστειλε συστατική επιστολή στον Άμαση. Έμαθε την αιγυπτιακή γλώσσα, έτσι μαθαίνουμε από τον Αντιφώντα, στο βιβλίο Περί των εν αρετή πρωτευσάντων, και επίσης ταξίδεψε στους Χαλδαίους και στους Μάγους. Έπειτα στην Κρήτη εισήλθε με τον Επιμενίδη στο Ιδαίον άντρο αλλά και στα Αιγυπτιακά ιερά και του είπαν τις μυστικές παραδόσεις περί θεών»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος VIII, 2-3). «Πυθαγόρας ὁ Σάμιος (...) ἀφικόμενος εἰς Αἴγυπτον καὶ μαθητὴς ἐκείνων γενόμενος τὴν τ΄ ἄλλην φιλοσοφίαν πρῶτος εἰς τοὺς Ἕλληνας ἐκόμισε καὶ τὰ περὶ τὰς θυςίας καὶ τὰς ἀγιστείας τὰς ἐν τοῖς ἱεροῖς ἐπιφανέστερον τῶν ἄλλων ἐσπούδασεν ἡγούμενος..» (Πηγή: Ισοκράτη, Βούσιρις, 28).
στ. Ο Πρωταγόρας «από τα Άβδηρα, ο σοφιστής, άκουσε στην πατρίδα του τον Δημόκριτο και μαθήτευσε και στους μάγους από την Περσία, τον καιρό που ο Ξέρξης έκανε την εκστρατεία στην Ελλάδα. Γιατί, ο πατέρας του, ο Μαιάνδριος, από τους πιο πλούσιους στην Θράκη, με τις περιποιήσεις στο σπίτι και με τα δώρα που έκανε στον Ξέρξη πέτυχε από αυτόν να πάει ο γιος του μαθητής στους μάγους. Οι Πέρσες μάγοι δε δέχονται ξένους για μαθητές τους, εκτός αν τους το έχει ζητήσει ο βασιλιάς» (Πηγή: Φιλόστρατου, Βίοι Σοφιστών, 1, 10, 1).
ζ. Ο «Κλεόβουλος Εὐαγόρου Λίνδιος, ὡς δὲ Δοῦρις, Κάρ (FGrH 76 F 77)· ... μετασχεῖν τε τῆς ἐν Αἰγύπτῳ φιλοσοφίας.» [Μτφρ: «ήταν ο γιος του Ευαγόρα του Λίνδιου, ο Δούρις όμως (FGrH 76 F 77) λέει ότι ήταν από την Καρία (..) σπούδασε φιλοσοφία στην Αίγυπτο»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, I, 89).
η. Για τον Λυκούργο: «Οι Αιγύπτιοι νομίζουν, ότι ο Λυκούργος επεσκέφθη και την ιδικήν των χώραν και ότι θαυμάσας όλως ιδιαιτέρως τον διαχωρισμόν της τάξεως των πολεμιστών από τας άλλας τάξεις (ο οποίος επεκράτει εις την Αίγυπτον) τον εισήγαγεν εις την Σπάρτην και αποχωρίσας τους ασκούντας διαφόρους τέχνας και τους χειρώνακτας κατέστησε πράγματι το πολίτευμα της Σπάρτης αστικόν και καθαρόν. Αυτά τα υπό των Αιγυπτίων λεγόμενα περί του Λυκούργου τα επιβεβαιώνουν και μερικοί από τους Έλληνας συγγραφείς. Ότι όμως ο Λυκούργος περιήλθε και την Λυβικήν και την Ιβηρίαν και ότι περιοδεύσας εις την Ινδικήν ήλθεν εις επαφήν προς τους Γυμνοσοφιστάς, περί τούτων γνωρίζομεν, ότι ουδείς άλλος τα έγραψεν ειμή μόνον ο Σπαρτιάτης Αριστοκράτης, ο υιός του Ιππάρχου». (Πηγή: Πλούταρχου Λυκούργος, 4).
θ. Για τον Σόλωνα «Μερικοί έγραψαν, ότι ο Σόλων ετράπη εις εμπορικάς επιχειρήσεις δια τον λόγον, ότι κατείχετο περισσότερον από την αγάπην, ταξιδεύων εις ξένας χώρας, να πλουτίση την πείραν του και από φιλομάθειαν παρά από την διάθεσιν να αποκτήση χρήματα. (...) η εμπορική δραστηριότης παρείχε και δόξαν, διότι επετυγχάνετο δι’ αυτής η καλλιέργεια εγκαρδίων σχέσεων προς τους ξένους λαούς και ανεπτύσσετο στενή φιλία προς τους βασιλείς άλλων χωρών, ακόμη δε εβοήθει η άσκησις του εμπορίου και εις την απόκτησιν πολλών γνώσεων περί διαφόρων πραγμάτων» (Πηγή: Πλουτάρχου, Σόλων, 2).
ι. Ο Εύδοξος «εἰς Αἴγυπτον ἀπᾶραι μετὰ Χρυσίππου τοῦ ἰατροῦ, συστατικὰς φέροντα παρ' Ἀγησιλάου πρὸς Νεκτάναβιν· τὸν δὲ τοῖς ἱερεῦσιν αὐτὸν συστῆσαι» [Μτφρ: «πήγε στην Αίγυπτο μαζί με τον Χρύσιππο τον ιατρό έχοντας συστατικά γράμματα από τον Αγησίλαο στον Νεκτάναβι, ο οποίος τον σύστησε στους ιερείς»] (Πηγή: Διογένης Λαέρτιος, VIII, 87). Ο Πλούταρχος γράφει πως «ο μέν Εύδοξος λέγουν ότι έμαθε πολλά από τον Μεμφίτην Χόνουφιν, ο δε Σόλων από τον εκ της Σάϊος Σόγχιτον, ο δε Πυθαγόρας από τον εξ Ηλιουπόλεως Οίνουφιν. Προ πάντων δε ούτος, πλήρης θαυμασμού δια τους ιερείς αυτούς, εμιμήθη την συμβολικήν και αινιγματώδη γλώσσαν των και εκάλυψε τα δόγματά του με το πέπλον της αλληγορίας». (Πηγή: Πλούταρχος. Περί Ίσιδος και Οσίριδος, 10, 354ef και 354f)
ια. Ο αντιχριστιανός Πορφύριος γράφει: «Κατόπιν, ο Πυθαγόρας ήρθε κοντά στους Αιγυπτίους, τους Άραβες, τους Χαλδαίους και Εβραίους από τους οποίους εξακρίβωσε τη γνώση τη σχετική με τα όνειρα» (Πηγή: Πορφύριου Πυθαγόρου βίος, 11); Θα μπορούσε όμως να είναι κατά τον Παναγιώτη Μαρίνη κι ο Πορφύριος, εκτός από αντιχριστιανός, «ανθέλληνας» και να «υποτιμά» τους Έλληνες, ώστε να συμφωνεί με τους πρώιμους Χριστιανούς απολογητές και να αποδίδει μέρος της «πυθαγόρειας σοφίας» στους Εβραίους;
ιβ. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός στο αντιχριστιανικό «Κατά Γαλλιλαίων» σύγγραμμά του διατυπώνει την δικαιολογία «26. Γιατί, τη μελέτη των ουράνιων φαινόμενων οι Έλληνες την τελειοποίησαν, ενώ οι πρώτες παρατηρήσεις είχαν γίνει από τους βάρβαρους στη Βαβυλώνα, κι η μελέτη της γεωμετρίας, αφού ξεκίνησε με την καταμέτρηση της γης που γινόταν στην Αίγυπτο, έφτασε να έχει τέτοια ανάπτυξη. Κι η αριθμητική, ενώ άρχισε παλιά με τους Φοίνικες εμπόρους, για τους Έλληνες έγινε αφορμή για επιστημονική γνώση.». Ο Παναγιώτης Μαρίνης που προτρέπει τον Μακαριώτατο να «ακούση τους λόγους του Μεγάλου Ιουλιανού» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 109, ένθετο «Θα αναγνωρισθεί επίσημα η Αρχαία Ελληνική Θρησκεία;»), φροντίζει να πράξει ομοίως ή όχι και γιατί;
ιγ. Ο Νεοπλατωνικός Παγανιστής φιλόσοφος Ιάμβλιχος, που ήταν μαθητής του Πορφύριου, δάσκαλος του Σώπατρου, και που επηρέασε σημαντικά τη σκέψη του αυτοκράτορα παγανιστή Ιουλιανού, στο έργο του «Ἀβάμμωνος διδασκάλου πρὸς τὴν Πορφυρίου πρὸς Ἀνεβὼ ἐπιστολὴν ἀποκρίσεις καὶ τῶν ἐν αὐτῇ ἀπορρημάτων λύσεις» χαρακτηρίζει τους Έλληνες ανώριμους από την ίδια τη φύση τους, χωρίς εσωτερικότητα, ανίκανους να ανακαλύψουν μόνοι τους την αλήθεια· τους κατηγορεί ότι αλλοιώνουν με τη λεπτολογία τους όσα μαθαίνουν από τους άλλους λαούς (Πηγή: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτικής Αθηνών Α.Ε., τ. ΣΤ΄, σ. 513). Τώρα όταν κανείς κατηγορεί κάποιον ότι δεν μπορεί να βρει μόνος του την αλήθεια, θα πρέπει να υπαινίσσεται πως του την έχει δώσει κάποιος άλλος, αν υποθέσει κανείς ότι όντως την κατέχει. Γιατί λοιπόν κινείται με αυτές τις «ανθελληνικές» αντιλήψεις αφού ήταν Παγανιστής; Δεν είναι «μόνο» οι Χριστιανοί ικανοί για τέτοιες απόψεις και αντιλήψεις σύμφωνα με τον Μαρίνη; ή τα πρότυπα του τελευταίου έχουν διαγράψει παντελώς από τις αξίες τους, τις δικές του εθνικιστικές φανατικές απόψεις;
ιδ. Ακόμη κι αυτός ο παγανιστής Πλήθων διαψεύδει τον Μαρίνη παταγωδώς, αφήνοντας τον να αιωρείται πάνω από ένα τεράστιο ιστορικό κενό εφόσον τον 15ο αιώνα, πολύ πριν ο Μαρίνης μάθει ελληνικά ή γεννηθεί, πίστευε ότι ο Πέρσης Ζωροάστρης, αρχαιότερος του Πλάτωνα, ήταν πηγή των διδασκαλιών του τελευταίου (Πηγή: S. Runciman, The Great Church in captivity, σελ. 122). Δηλαδή χωρίς να κάνει κανείς λάθος εδώ, μπορεί να υποστηρίξει ότι ο Πλάτωνας αντέγραψε ξένες ασιατικές διδασκαλίες, σύμφωνα με τον Πλήθωνα, για τον οποίο ο Μαρίνης αναφέρει «Ο Πληθών, τέλος, ο μέγιστος αυτός ταγός του Ελληνισμού, κηρύσσει δημοσίως τον 15ον αιώνα την Ελληνικήν Θρησκείαν και, όπως οι Νεοπλατωνικοί, ανακεφαλαιώνει εις το έργον του όλας τας πηγάς της μυστηριακής γνώσεως, διασφαλίζων το συνεχές της ελληνικής παραδόσεως.». (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 141, ένθετο «Η Ελληνική Θρησκεία του Δωδεκαθέου»)
Ας προσέξει ο αναγνώστης την άποψη του Μαρίνη για πολλές από τις ανωτέρω προσωπικότητες: «Είμεθα απόγονοι της πρώτης μεγάλης ζυμώσεως την οποίαν υπέστη η θρησκεία μας κατά την Ύστερα Αρχαιότητα, ότε απερρόφησε και ενεσωμάτωσε κατά τρόπον θετικόν πολλάς άλλας παραδοσιακάς θρησκευτικάς εκφράσεις και Μυστηριακάς παραδόσεις -ως αυτή των Χαλδαϊκών Λογίων και ενοποιήθη εις παμμέγιστον θρησκευτικόν/φιλοσοφικόν σύστημα ονομασθέν Ελληνισμός, δια της εργασίας κορυφαίων θεολόγων, διανοουμένων και Θεανθρώπων! Ας αναφέρωμε ενδεικτικώς μεταξύ αυτών τους -γνωστούς εις ημάς, καθότι σώζεται μέρος του έργου των-Νεοπλατωνικούς, Πλωτίνον, Πορφύριον, Ιάμβλιχον, Πρόκλον και τέλος τον Μεγάλον Δαμάσκιον, τον Απολλώνιον Τυανέα, τον Σαραπίωνα, τους πολυπληθείς εκπροσώπους της Στοάς και ιδίως τον Επίκτητον, τον Γαληνόν, τον Αυτοκράτορα Μάρκον Αυρήλιον, τον Θείον Ιεροκλήν, τον Αυτοκράτορα Μέγαν Ιουλιανόν!» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 141, ένθετο «Η Ελληνική Θρησκεία του Δωδεκαθέου»)
Τέταρτο: Ο ίδιος ο Μαρίνης δίνει το θεολογικό «προβάδισμα» τους Ανατολίτες «Στην Ύστερη αρχαιότητα, στον κόσμο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εμφανίζεται για πρώτη φορά, φερμένη από την Μέση Ανατολή η ιδέα του μονοθεϊσμού» (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 95, άρθρο «Τι πιστεύει η Ελληνική μας Θρησκεία, σελ.27), όταν είναι γνωστό πως ο μονοθεϊσμός υπήρχε και στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και τραγωδούς, όπως του ελέχθει από την Εθνική Επιτροπή αυτού και του υιού του: «Αρκεί ο ουσιαστικά μονοθεϊστικός ορισμός του Δία από τον Αισχύλο: Ζευς αιθήρ, Ζευς Γη, Ζευς Ουρανός, Ζευς τα πάντα χι’ ότι των δε υπέρτερον».» (Πηγή: Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Γνωμάτευση-Απόφαση της Ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής της 25/9/2003 επί του 4ου θέματος της ημερήσιας διάταξης : Αίτηση από την Επιτροπή του Δωδεκάθεου για παραβίαση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εδώ). O Μαρίνης υπερασπιζόμενος φανατικά την θρησκεία του, και δηλαδή τον πολυθεϊσμό, διαπράττει το «έγκλημα» για το οποίο κατηγορεί τους χριστιανούς διαγράφοντας «Τα ελληνικά πολιτιστικά επιτεύγματα... με μια μονοκονδυλιά».
Πέμπτο: Διογένης Λαέρτιος, Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων [ed. H S Long, Oxford 1964], Βιβλίον Α'
1. Τὸ τῆς φιλοσοφίας ἔργον ἔνιοί φασιν ἀπὸ βαρβάρων ἄρξαι. γεγενῆσθαι γὰρ παρὰ μὲν Πέρσαις Μάγους, παρὰ δὲ Βαβυλωνίοις ἢ Ἀσσυρίοις Χαλδαίους, καὶ γυμνοσοφιστὰς παρ' Ἰνδοῖς, παρά τε Κελτοῖς καὶ Γαλάταις τοὺς καλουμένους Δρυΐδας καὶ Σεμνοθέους, καθά φησιν Ἀριστοτέλης ἐν τῷ Μαγικῷ (Rose 35) καὶ Σωτίων ἐν τῷ εἰκοστῷ τρίτῳ τῆς Διαδοχῆς. Φοίνικά τε γενέσθαι Ὦχον, καὶ Θρᾷκα Ζάμολξιν, καὶ Λίβυν Ἄτλαντα. Αἰγύπτιοι μὲν γὰρ Νείλου γενέσθαι παῖδα Ἥφαιστον, ὃν ἄρξαι φιλοσοφίας, ἧς τοὺς προεστῶτας ἱερέας εἶναι καὶ προφήτας.
2. ἀπὸ δὲ τούτου εἰς Ἀλέξανδρον τὸν Μακεδόνα ἐτῶν εἶναι μυριάδας τέσσαρας καὶ ὀκτακισχίλια ὀκτακόσια ἑξήκοντα τρία· ἐν οἷς ἡλίου μὲν ἐκλείψεις γενέσθαι τριακοσίας ἑβδομήκοντα τρεῖς, σελήνης δὲ ὀκτακοσίας τριάκοντα δύο. Ἀπὸ δὲ τῶν Μάγων, ὧν ἄρξαι Ζωροάστρην τὸν Πέρσην, Ἑρμόδωρος μὲν ὁ Πλατωνικὸς ἐν τῷ Περὶ μαθημάτων (Zeller p. 18) φησὶν εἰς τὴν Τροίας ἅλωσιν ἔτη γεγονέναι πεντακισχίλια· Ξάνθος δὲ ὁ Λυδὸς (FGrH 765 F 32) εἰς τὴν Ξέρξου διάβασιν ἀπὸ τοῦ Ζωροάστρου ἑξακισχίλιά φησι, καὶ μετ' αὐτὸν γεγονέναι πολλούς τινας Μάγους κατὰ διαδοχήν, Ὀστάνας καὶ Ἀστραμψύχους καὶ Γωβρύας καὶ Παζάτας, μέχρι τῆς τῶν Περσῶν ὑπ' Ἀλεξάνδρου καταλύσεως.
3. Λανθάνουσι δ' αὑτοὺς τὰ τῶν Ἑλλήνων κατορθώματα, ἀφ' ὧν μὴ ὅτι γε φιλοσοφία, ἀλλὰ καὶ γένος ἀνθρώπων ἦρξε, βαρβάροις προσάπτοντες. ἰδοὺ γοῦν παρὰ μὲν Ἀθηναίοις γέγονε Μουσαῖος, παρὰ δὲ Θηβαίοις Λίνος. καὶ τὸν μὲν Εὐμόλπου παῖδά φασι, ποιῆσαι δὲ Θεογονίαν καὶ Σφαῖραν πρῶτον· φάναιτε ἐξ ἑνὸς τὰ πάντα γίνεσθαι καὶ εἰς ταὐτὸν ἀναλύεσθαι. τοῦτον τελευτῆσαι Φαληροῖ, καὶ αὐτῷ ἐπιγεγράφθαι τόδε τὸ ἐλεγεῖον (A. Pal. vii. 615)· Εὐμόλπου φίλον υἱὸν ἔχει τὸ Φαληρικὸν οὖδας, Μουσαῖον, φθίμενον σῶμ', ὑπὸ τῷδε τάφῳ. ἀπὸ δὲ τοῦ πατρὸς τοῦ Μουσαίου καὶ Εὐμολπίδαι καλοῦνται παρ' Ἀθηναίοις.
4. Τὸν δὲ Λίνον παῖδα εἶναι Ἑρμοῦ καὶ Μούσης Οὐρανίας· ποιῆσαι δὲ κοσμογονίαν, ἡλίου καὶ σελήνης πορείαν, καὶ ζῴων καὶ καρπῶν γενέσεις. τούτῳ ἀρχὴ τῶν ποιημάτων ἥδε· ἦν ποτέ τοι χρόνος οὗτος, ἐν ᾧ ἅμα πάντ' ἐπεφύκει. ὅθεν λαβὼν Ἀναξαγόρας πάντα ἔφη χρήματα γεγονέναι ὁμοῦ, νοῦν δὲ ἐλθόντα αὐτὰ διακοσμῆσαι. τὸν δὲ Λίνον τελευτῆσαι ἐν Εὐβοίᾳ τοξευθέντα ὑπ' Ἀπόλλωνος, καὶ αὐτῷ ἐπιγεγράφθαι (A. Pal. vii. 616)· ὧδε Λίνον Θηβαῖον ἐδέξατο γαῖα θανόντα, Μούσης Οὐρανίης υἱὸν ἐϋστεφάνου. καὶ ὧδε μὲν ἀφ' Ἑλλήνων ἦρξε φιλοσοφία, ἧς καὶ αὐτὸ τὸ ὄνομα τὴν βάρβαρον ἀπέστραπται προσηγορίαν.
5. Οἱ δὲ τὴν εὕρεσιν διδόντες ἐκείνοις παράγουσι καὶ Ὀρφέα τὸν Θρᾷκα, λέγοντες φιλόσοφον γεγονέναι καὶ εἶναι ἀρχαιότατον. ἐγὼ δέ, εἰ τὸν περὶ θεῶν ἐξαγορεύσαντα τοιαῦτα χρὴ φιλόσοφον καλεῖν οὐκ οἶδα, <οὐδὲ> τίνα δεῖ προσαγορεύειν τὸν πᾶν τὸ ἀνθρώπειον πάθος ἀφειδοῦντα τοῖς θεοῖς προστρῖψαι, καὶ τὰ σπανίως ὑπό τινων ἀνθρώπων αἰσχρουργούμενα τῷ τῆς φωνῆς ὀργάνῳ. τοῦτον δὲ ὁ μὲν μῦθος ὑπὸ γυναικῶν ἀπολέσθαι φησί· τὸ δ' ἐν Δίῳ τῆς Μακεδονίας ἐπίγραμμα, κεραυνωθῆναι αὐτόν, λέγον οὕτως (A. Pal. vii. 617)· Θρήϊκα χρυσολύρην τῇδ' Ὀρφέα Μοῦσαι ἔθαψαν, ὃν κτάνεν ὑψιμέδων Ζεὺς ψολόεντι βέλει.
6. Οἱ δὲ φάσκοντες ἀπὸ βαρβάρων ἄρξαι φιλοσοφίαν καὶ τὸν τρόπον παρ' ἑκάστοις αὐτῆς ἐκτίθενται· καί φασι τοὺς μὲν γυμνοσοφιστὰς καὶ Δρυΐδας αἰνιγματωδῶς ἀποφθεγγομένους φιλοσοφῆσαι, σέβειν θεοὺς καὶ μηδὲν κακὸν δρᾶν καὶ ἀνδρείαν ἀσκεῖν. τοὺς γοῦν γυμνοσοφιστὰς καὶ θανάτου καταφρονεῖν φησι Κλείταρχος ἐν τῇ δωδεκάτῃ (FGrH 137 F 6)· τοὺς δὲ Χαλδαίους περὶ ἀστρονομίαν καὶ πρόρρησιν ἀσχολεῖσθαι· τοὺς δὲ Μάγους περί τε θεραπείας θεῶν διατρίβειν καὶ θυσίας καὶ εὐχάς, ὡς αὐτοὺς μόνους ἀκουομένους. ἀποφαίνεσθαί τε περὶ οὐσίας θεῶν καὶ γενέσεως, οὓς καὶ πῦρ εἶναι καὶ γῆν καὶ ὕδωρ· τῶν δὲ ξοάνων καταγινώσκειν, καὶ μάλιστα τῶν λεγόντων ἄρρενας εἶναι θεοὺς.
7. καὶ θηλείας. περί τε δικαιοσύνης λόγους ποιεῖσθαι, καὶ ἀνόσιον ἡγεῖσθαι πυρὶ θάπτειν· καὶ ὅσιον νομίζειν μητρὶ ἢ θυγατρὶ μίγνυσθαι, ὡς ἐν τῷ εἰκοστῷ τρίτῳ φησὶν ὁ Σωτίων· ἀσκεῖν τε μαντικὴν καὶ πρόρρησιν, καὶ θεοὺς αὑτοῖς ἐμφανίζεσθαι λέγοντας. ἀλλὰ καὶ εἰδώλων πλήρη εἶναι τὸν ἀέρα, κατ' ἀπόρροιαν ὑπ' ἀναθυμιάσεως εἰσκρινομένων ταῖς ὄψεσι τῶν ὀξυδερκῶν· προκοσμήματά τε καὶ χρυσοφορίας ἀπαγορεύειν. τούτων δὲ ἐσθὴς μὲν λευκή, στιβὰς δὲ εὐνή, καὶ λάχανον τροφὴ τυρός τε καὶ ἄρτος εὐτελής, καὶ κάλαμος ἡ βακτηρία, ᾧ κεντοῦντες, φασί, τοῦ τυροῦ ἀνῃροῦντο καὶ ἀπήσθιον.
8. Τὴν δὲ γοητικὴν μαγείαν οὐδ' ἔγνωσαν, φησὶν Ἀριστοτέλης ἐν τῷ Μαγικῷ (Rose 36) καὶ Δείνων ἐν τῇ πέμπτῃ τῶν Ἱστοριῶν (FGrH 690 F 5)· ὃς καὶ μεθερμηνευόμενόν φησι τὸν Ζωροάστρην ἀστροθύτην εἶναι· φησὶ δὲ τοῦτο καὶ ὁ Ἑρμόδωρος (Zeller p. 18). Ἀριστοτέλης δ' ἐν πρώτῳ Περὶ φιλοσοφίας (Rose 6) καὶ πρεσβυτέρους εἶναι τῶν Αἰγυπτίων· καὶ δύο κατ' αὐτοὺς εἶναι ἀρχάς, ἀγαθὸν δαίμονα καὶ κακὸν δαίμονα· καὶ τῷ μὲν ὄνομα εἶναι Ζεὺς καὶ Ὠρομάσδης, τῷ δὲ Ἅιδης καὶ Ἀρειμάνιος. φησὶ δὲ τοῦτο καὶ Ἕρμιππος ἐν τῷ πρώτῳ Περὶ μάγων (FHG iii. 53) καὶ Εὔδοξος ἐν τῇ Περιόδῳ (Brandes fg. 38) καὶ Θεόπομπος ἐν τῇ ὀγδόῃ τῶν
9. Φιλιππικῶν (FGrH 115 F 64)· ὃς καὶ ἀναβιώσεσθαι κατὰ τοὺς Μάγους φησὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἔσεσθαι ἀθανάτους, καὶ τὰ ὄντα ταῖς αὐτῶν ἐπικλήσεσι διαμενεῖν. ταῦτα δὲ καὶ Εὔδημος ὁ Ῥόδιος ἱστορεῖ (Wehrli viii, fg. 89). Ἑκαταῖος δὲ καὶ γενητοὺς τοὺς θεοὺς εἶναι κατ' αὐτούς (FGrH 264 F 3). Κλέαρχος δὲ ὁ Σολεὺς ἐν τῷ Περὶ παιδείας (Wehrli iii, fg. 13) καὶ τοὺς γυμνοσοφιστὰς ἀπογόνους εἶναι τῶν Μάγων φησίν· ἔνιοι δὲ καὶ τοὺς Ἰουδαίους ἐκ τούτων εἶναι. πρὸς τούτοις καταγινώσκουσιν Ἡροδότου οἱ τὰ περὶ Μάγων γράψαντες· μὴ γὰρ ἂν εἰς τὸν ἥλιον βέλη Ξέρξην ἀκοντίσαι, μηδ' εἰς τὴν θάλασσαν πέδας καθεῖναι, θεοὺς ὑπὸ τῶν Μάγων παραδεδομένους. τὰ μέντοι ἀγάλματα εἰκότως καθαιρεῖν.
Έκτο: Ο φιλόσοφος και μάρτυρας Ιουστίνος, πρώην παγανιστής, δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να αναπαραγάγει τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής του, τις οποίες οι ίδιοι οι Έλληνες Εθνικοί φιλόσοφοι διακήρυσσαν, δηλαδή την επιρροή τους από την Ανατολή. Αυτός πιθανολογεί την έμμεση επιρροή των δογμάτων του Μωυσή στους Έλληνες φιλοσόφους, εφόσον ήταν ιστορικά πιο πρώιμος: «Ἀναγκαῖον δὲ οἶμαι καὶ τοὺς χρόνους σκοπεῖν, καθ’ οὓς οἱ καθ’ ὑμᾶς γεγόνασι φιλόσοφοι, ὅπως γνῶτε ὅτι νέος σφόδρα καὶ βραχύς ἐστιν ὁ τούτους ὑμῖν ἐνεγκὼν χρόνος. Οὕτω γὰρ ὑμῖν ἔσται δυνατὸν καὶ τὴν Μωϋσέως ἀρχαιότητα ῥαδίως γνῶναι· ἵνα δὲ μή, περὶ τῶν χρόνων διεξιών, παρέλξειν δόξω, πλείοσιν ἀποδείξεσι χρώμενος, ἀποχρώντως οἶμαι τούτων δεικνύναι. Σωκράτης μὲν γὰρ Πλάτωνος, Πλάτων δὲ Ἀριστοτέλους διδάσκαλος γέγονεν. Οὗτοι δὲ κατὰ τοὺς Φιλίππου καὶ Ἀλεξάνδρου τοῦ Μακεδόνος ἤκμασαν χρόνους, καθ’ οὓς καὶ οἱ Ἀθηναίων ῥήτορες, ὡς δηλοῦσιν ἡμῖν σαφῶς καὶ οἱ Δημοσθένει κατὰ Φιλίππου γραφέντες λόγοι. Ὅτι δὲ καὶ Ἀλεξάνδρου ἱστορήσαντες πράξεις ἱκανῶς δηλοῦσι. Πανταχόθεν οὖν γνῶναι ῥᾴδιον, ὅτι πολλῷ ἀρχαιοτάτην πασῶν τῶν ἔξωθεν ἱστοριπων τὴν Μωϋσέως ἱστορίαν εἶναι συμβαίνει. Ἄλλως τε οὐδὲ τοῦτο ἀγνοεῖν ὑμᾶς προσήκει, ὅτι οὐδὲν Ἕλλησι πρὸ τῶν Ὀλυμπιάδων ἀκριβὲς ἱστόρηται, οὐδ’ ἐστί τι σύγγραμμα παλαιόν, Ἑλλήνων ἢ βαρβάρων σημαῖνον πρᾶξιν. Μόνη δὲ ἡ τοῦ προφήτου Μωϋσέως προϋπῆρχεν ἱστορία, ἣν ἐκ τῆς θείας ἐπιπνοίας Μωϋσῆς γέγραφε τοῖς τῶν Ἑβραῖων γράμμασι. Τὰ γὰρ τῶν Ἑλλήνων οὐδέπω ἧν, ὡς δηλοῦσι καὶ αὐτοὶ οἱ τῶν γραμμάτων διδάσκαλοι, φάσκοντες Κάδμον πρῶτον ἐκ Φοινίκης αὐτὰ κομίσαντα, Ἔλλησι μεταδοῦναι. Καὶ ὁ πρῶτος δὲ τῶν παρ’ ὑμῖν φιλοσόφων μαρτυρεῖ Πλάτων, ὕστερον εὑρίσκειν αὐτά. Γέγραφε γὰρ ἐν τῷ Τιμαίῳ τὸν τῶν σοφῶν σοφώτατον Σόλωνα, ἐκ τῆς Αἰγύπτου ἐπανελθόντα, Κριτίᾳ λέγειν ταῦτα ἀκηκοέναι Αἰγυπτίου τινὸς ἱερέως εὖ μάλα παλαιοῦ, πρὸς αὐτὸν λέγοντος· "Ὦ Σόλων, Σόλων, Ἕλληνες παῖδές ἐστε ἀεί, γέρων δὲ Ἕλλην οὐκ ἔστιν". Εἶτα αὖθις, "Νέοι, ἔφη, ἐστὲ τὰς ψυχὰς πάντες. Οὐδεμίαν γὰρ ἐν αὐταῖς δι’ ἀρχαίαν ἀκοὴν ἔχετε παλαιὰν δόξαν, οὐδὲ μάθημα χρόνῳ πολιὸν οὐδέν· ἀλλ’ ὑμᾶς λέληθε, διὰ τὸ τοὺς περιγενομένους ἐπὶ πολλὰς γενεᾶς γράμμασι τελευτᾶν ἀφώνους." Εἰδέναι τοίνυν προσήκει, ὅτι πᾶσαν ἱστορίαν τοῖς τῶν Ἑλλήνων ὕστερον εὑρεθεῖσι γράμμασι γεγράφθαι συμβαίνει· καὶ εἴτε ποιητῶν τις ἀρχαίων, εἴτε νομοθετῶν, εἴτε ἱστοριογράφων, εἴτε φιλοσόφων, ἢ ρητόρων μνημονεῦσαι βούλοιτο, εὑρήσει τούτους τὰ ἑαυτῶν συγγράμματα τοῖς τῶν Ἑλλήνων γεγραφότας γράμμασιν.» (Πηγή: Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας,12, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, Ιουστίνος, Τατιανός, Μελίτων, Αθηναγόρας, Μέρος Β΄, Τόμος Τέταρτος, Έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος,, Αθήνα 1955, σσ. 22-23)
Έβδομο: Λεχθέν νεοπαγανιστή αρθρογράφου, που επαναλαμβάνεται από διάφορους της ίδιας θρησκευτικής πίστης, υποστηρίζει ότι όλοι οι επόμενοι, και δηλαδή και οι Χριστιανοί, αντέγραψαν τις γνώμες των αρχαίων Ελλήνων. Συνεπώς και εκείνες περί Ανατολικής επίδρασης, εις τις οποίες επιτίθεται ο Μαρίνης: «Άλλωστε είναι γνωστό ότι μια προσεκτική ματιά στα κείμενα των προγόνων μας είναι αρκετή, για να συνειδητοποιήσουμε ότι οι πάντες απλώς τους επαναλαμβάνουν ή αν προτιμάτε, τους αντιγράφουν....Αυτό ως πρώτη «γεύση», προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε ότι οι πρόγονοί μας είπαν τα ΠΑΝΤΑ. Οι μεταγενέστεροι τους αντέγραψαν όλοι.» (Πηγή: Παντελής Κοντογιάννης, π. Ιχώρ, τεύχος 59, άρθρο «Αριστοφάνης, ο αρχαίος του 21ου αιώνα», σελ. 36)
α. Κατ’ αρχάς η «Χριστιανική Πίστις» για την οποία κάνει λόγο ο Μαρίνης, δεν υποστηρίζει ότι οι Έλληνες φιλόσοφοι έλαβαν διάφορα δόγματά τους από τους βαρβάρους ή από τους Ιουδαίους. Αυτή είναι η προσωπική άποψη ορισμένων πρώτων χριστιανών φιλοσόφων απολογητών, οι οποίοι είναι επηρεασμένοι από τους ίδιους τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και ειδικά τον βίο τους και τα ταξίδια τους στην Ανατολή, όπως είδε ανωτέρω ο αναγνώστης. Πουθενά αυτές οι υποτιθέμενες απόψεις της «Χριστιανική(ς) Πίστις» δεν στηρίζονται από την Αγία Γραφή ή από αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων.
β. Πουθενά δεν «προβάλλεται η θέσις ότι μόνον οι Εβραίοι διαθέτουν φιλοσοφικήν σκέψιν», διότι οι απόψεις του Ιουστίνου που προβάλλει ο Μαρίνης αφορούν την αληθή θεοσέβεια, όχι ολάκερη την φιλοσοφία η οποία είναι και άρνηση του 12θέου αλλά και προεπιστημονική εξέταση της φύσης, πέρα από τις όποιες συμφωνίες προς το 12θεο, την ειδωλολατρία ή την μονοθεΐα που διδάσκει ο Χριστιανισμός και ο Ιουδαϊσμός : «Ἐπεὶ τοίνυν ἡμῖν ὁ περὶ τῆς ἀληθοῦς θεοσεβείας πρόκειται λόγος, (ἧς οὺδέν, οἶμαι, προτιμότερον τοῖς ἀκινδύνως βιοῦν προῃρημένοις εἶναι νενόμισται, διὰ τὴν μέλλουσαν μετὰ τὴν τελετὴν τοῦδε τοῦ βίου ἔσεσθαι κρίσιν· ἣν οὐ μόνον οἱ ἡμέτεροι κατὰ Θεὸν κηρύττουσι πρόγονοι, προφῆται τε καὶ νομοθέται, ἀλλὰ καί φιλόσοφοι οἱ τὴν ἀληθῆ καὶ θείαν ἐπαγγελλόμενοι παρ’ ὑμῖν εἰδέναι γνῶσιν·) ἔδεξέ μοι καλῶς ἔχειν, πρῶτον μὲν τοὺς τῆς θεοσεβείας ἡμῶν τε καὶ ἡμῶν ἐξετάσαι διδασκάλους, οἵ τινες καὶ ὅσοι, καὶ καθ’ οὓς γεγόνασι χρόνους· ἵν’ οἱ μὲν πρότερον τὴν ψευδώνυμον θεοσέβειαν παρᾶ τῶν προγόνων παρειληφότες, νῦν γοῦν ἀισθόμενοι, τῆς παλαιᾶς ἐκείνης άπαλλαγῶσι πλάνης· ἡμεῖς δέ, σαφῶς καὶ φανερῶς ἡμᾶς αὐτοὺς άποδείξωμεν τῇ τῶν κατᾶ Θεὸν προγόνων ἑπομένους θεοσεβείᾳ.» (Πηγή: Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας, 1, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, Ιουστίνος, Τατιανός, Μελίτων, Αθηναγόρας, Μέρος Β΄, Τόμος Τέταρτος, Έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1955, σελ. 14).
Και δεν «προβάλλεται η θέσις ότι μόνον οι Εβραίοι διαθέτουν φιλοσοφικήν σκέψιν», διότι οι ρήσεις του Ιουστίνου δεν αφορούν την ανθρώπινη «σκέψιν», που αποδεικνύεται αντιφατική μέσα από τα θεολογικά δόγματα των Ελλήνων φιλοσόφων περί αρχής του κόσμου (βλ. Ιουστίνου, Παραινετικός προς Έλληνας, 3-7), αλλά την θεϊκή αποκάλυψη προς τους ανθρώπους Ιουδαίους. Η ύπαρξή της στηρίζεται εις τις μέχρι τότε συμφωνίες μεταξύ των θείων ανδρών, παρά εις τις φιλονικίες, όπως εκείνες των φιλοσόφων: «Οὐκοῦν ἐπειδήπερ οὐδὲν ἀληθὲς περὶ θεοσεβείας παρὰ τῶν ὑμετέρων διδασκάλων μανθάνειν ἐστὶ δυνατόν, ἱκανὴν ὑμῖν ἀπόδειξιν τῆς ἑαυτῶν ἀγνοίας διὰ τῆς πρὸς ἀλλήλους στάσεως παρεσχηκότων, ἀκόλουθον ἡγοῦμαι ἀνελθεῖν ἐπὶ τοὺς ἡμετέρους προγόνους, τούς καὶ τοὺς χρόνους τῶν παρ’ ὑμῖν διδασκάλων πολλῷ προειληφότας, καὶ μηδὲν ἀπὸ τῆς ἰδίας αὑτῶν φαντασίας διδάξαντας ἡμᾶς, μηδὲ πρὸς ἀλλήλους διενεχθέντας, ἢ τὰ ἀλλήλων ἀνατρέπειν πειρωμένους, ἀλλ’ ἀφιλονείκως καὶ ἀστασιάστως τὴν παρᾶ Θεοῦ δεξαμένους γνῶσιν, καὶ ταύτην διδάσκοντας ἡμᾶς, Οὔτε γὰρ φύσει, οὔτε ἀνθρωπίνῃ ἐννοίᾳ οὔτω μεγάλα καὶ θεῖα γινώσκειν ἀνθρώποις δυνατόν, ἀλλᾶ τῇ ἄνωθεν ἐπὶ τοὺς ἁγίους ἄνδρας τηνικαύτα κατελθούσῇ δωρεᾷ, οἷς οὐ λόγων ἐδέησε τέχνης, οὐδέ τοῦ ἐριστικπως τι καί φιλονείκως εἰπεῖν, ἀλλὰ καθαροὺς ἑαυτοὺς τῇ τοῦ θείου Πνεύματος παρασχεῖν ἐνεργείᾳ, ἵν’ αὐτὸ τὸ θεῖον ἐξ οὐρανοῦ κατιὸν πλῆκτρον, ὥσπερ ὀργάνῳ κιθάρας τινὸς ἣ λύρας, τοῖς δικαίοις ἀνδράσι χρώμενον, τὴν τῶν θείων ἡμῖν καὶ οὐρανίων ἀποκαλύψῃ γνῶσιν. Διὰ τοῦτο τοίνυν ὥσπερ έξ ἑνὸς στόματος καὶ μιᾶς γλώττης καὶ περὶ Θεοῦ, καὶ περὶ κόσμου κτίσεως, καὶ περὶ πλάσεως ἀνθρώπου, καὶ περὶ ἀνθρωπίνης ψυχῆς ἀθανασίας, καὶ τῆς μετὰ τὸν βίον τοῦτον μελλούσης ἔσεσθαι κρίσεως, καὶ περὶ πάντων ὧν ἀναγκαῖον ἡμῖν ἐστιν εἰδέναι, ἀκολούθως καὶ συμφώνως ἀλλήλοις ἐδίδαξαν ἡμᾶς, καὶ ταῦτα ἐν διαφόροις τόποις τε καὶ χρόνοις τὴν θείαν ἡμῖν διδασκαλίαν παρεσχηκότες». (Πηγή: Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας, 8, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, Ιουστίνος, Τατιανός, Μελίτων, Αθηναγόρας, Μέρος Β΄, Τόμος Τέταρτος, Έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1955, σσ. 19-20).
Συνεπώς όταν λίγο αργότερα ο Ιουστίνος υποστηρίζει στο σύγγραμμά του ότι μερικοί Έλληνες παρέλαβαν χρήσιμα θεολογικά διδάγματα από τους Εβραίους εμμέσως δια των Αιγυπτίων, όπως λ.χ. την μονοθεΐα ο Ορφέας (Ιουστίνος, ο.π. 14), η Σίβυλλα (Ιουστίνος, ο.π., 16), ο Πυθαγόρας (Ιουστίνος, ο.π., 19) και ο Πλάτωνας (Ιουστίνος, ο.π., 20), δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να λέγει πως οι Έλληνες, εφόσον δεν παρέλαβαν στην πλειοψηφία τους από το Άγιο Πνεύμα αποκαλυπτικά τέτοια δόγματα, τα αποδέχθηκαν -επέλεξαν βάση της ανθρώπινης σκέψης τους, όταν τα άκουσαν να λέγονται από άλλους. Εκ τούτο το κατηγόρημα πως «προβάλλεται η θέσις ότι μόνον οι Εβραίοι διαθέτουν φιλοσοφικήν σκέψιν» προκύπτει για δεύτερη φορά αναληθές, εφόσον σκέψη έχουν και οι Έλληνες, εφόσον δεν είχαν Άγιο Πνεύμα, αν επέλεξαν ως σωστές ή σοφές τις όποιες βαρβαρικές γνώμες, αλλά και αντιφατικό με το ακόλουθο κατηγόρημα Μαρίνη πως «Τονίζεται ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός ...ανεπτύχθη καθυστερημένως κατόπιν μιμήσεως των Εβραίων», διότι σε αυτό το δεύτερο κατηγόρημά του, υποστηρίζει αυτή την προαναφερόμενη πιθανή εκδοχή της εν ανθρώπινης σκέψης - κριτικής αναλύσεως και αποδοχής («μιμήσεως» για τον Μαρίνη που υποβιβάζει τους Έλληνες εις το είδος των πιθήκων άνευ λογικής κριτικής) του περί μονοθεϊσμού δογμάτων, που αρκετά νωρίτερα από τους Έλληνες κατείχαν οι Ιουδαίοι. Βεβαίως αποτελεί ψέμα και αισχρή γενίκευση η άποψη του Μαρίνη περί «μιμήσεως» σύσσωμου του «Ελληνικού Πολιτισμού» («Τονίζεται ότι ο Ελληνικός Πολιτισμός») εκείνου «των Εβραίων», διότι ο Ιουστίνος αναφέρεται αποκλειστικά εις τους φιλοσόφους («αθ' οὓς οἱ καθ’ ὑμᾶς γεγόνασι φιλόσοφοι»), στην φράση που παρουσιάζει ο Μαρίνης.
Μάλιστα ο φιλόσοφος και μάρτυς Ιουστίνος αποδίδει όχι μόνο ανθρώπινη κριτική σκέψη & σοφία (πιθηκίσια «μίμηση» για τον Μαρίνη), αλλά και Άγιο Πνεύμα εις τον Πλάτωνα, «Εἰ δέ τις καὶ περὶ τῆς ἄνωθεν παρὰ Θεοῦ κατιούσης ἐπὶ τοὺς ἁγίους ἄνδρας δωρεᾶς, ἣν Πνεῦμα ἅγιον ὀνομάζουσιν οἱ ἱεροὶ προφῆται, ἀκριβῶς σκοπεῖν ἐθέλοι, εὕροι ἄν καὶ ταύτην ὑπὸ Πλάτωνος ἐν τῷ πρὸς Μένωνα λόγῳ δι’ ἑτέρου ὀνόματος κηρυττομένην. Δεδιὼς γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ δωρεὰν Πνεῦμα ἅγιον ὀνομάζειν, ἵνα μὴ δόξῃ, τῇ τῶν προφητῶν ἑπόμενος διδασκαλίᾳ, ἐχθρὸς Ἑλλήνων εἶναι, τὸ μὲν ἄνωθεν αὐτὸ παρὰ Θεοῦ κατιέναι ὁμολογεῖ, οὐ μὴν Πνεῦμα ἅγιον, ἀλλ’ ἀρετὴν ὀνομάζειν αὐτὸ ἠξίου. Οὕτω γὰρ πρὸς τὸν Μένωνα ἐν τῷ «Περὶ ἀναμνήσεως» λόγῳ, πολλὰ πρότερον περὶ τῆς ἀρετῆς ζητήσας, πότερόν ποτε διδακτὸν ἡ ἀρετή, ἤ οὐ διδακτόν, ἀλλ’ ἀσκητὸν ἢ οὔτε ἀσκητόν, οὔτε μαθητόν, ἀλλά φύσει παραγινόμενον τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἄλλῳ τινὶ τρόπῳ, αὐταῖς λέξεσιν οὕτως ἀποφαίνεται λέγων· «Εἰ δὲ νῦν ἡμεῖς ἐν παντὶ τῷ λόγῳ τούτῳ καλῶς ἐζητήσαμέν τε καὶ ἐλέγομεν, ἀρετὴ ἂν εἴη οὔτε φύσει, οὔτε διδακτόν, ἀλλά θείᾳ μοίρᾳ παραγινομένη ἄνευ νοῦ, οἶς ἂν παραγίνεται»» (Πηγή: Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας, 33, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, Ιουστίνος, Τατιανός, Μελίτων, Αθηναγόρας, Μέρος Β΄, Τόμος Τέταρτος, Έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1955, σελ. 38).
Δηλαδή εξετάζοντας ακόμη και την περίπτωση που ο Μαρίνης, όπως κάθε παγανιστής, δεν αποδέχεται την ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος ως συνεργού εις την ανθρώπινη σκέψη & σοφία, το κατηγόρημα ότι «προβάλλεται η θέσις [από την Χριστιανικήν Πίστην] ότι μόνον οι Εβραίοι διαθέτουν φιλοσοφικήν σκέψιν» προκύπτει εκ νέου ψευδές. Διότι παρατηρεί κανείς ότι, εις την παρούσα περίπτωση που η «φιλοσοφικήν σκέψην» αντικαθιστά εδώ εξ ολοκλήρου το Άγιο Πνεύμα εις την εκφώνηση δογμάτων, ο Ιουστίνος αποδίδει τέτοια ικανότητα τουλάχιστον εις τον Έλληνα φιλόσοφο Πλάτωνα, ανατρέποντας την θέση του Μαρίνη περί «αποκλειστικότητας της φιλοσοφικής σκέψης εις τους Ιουδαίους». Οι ίδιοι οι Απολογητές που παρουσιάζει ο Μαρίνης ως αποδεικτικά στοιχεία των έωλων κατηγορημάτων του, αποτελούν και τους καταπολεμητές των.
γ. Το κατηγόρημα του Μαρίνη ότι «ολόκληρος η ελληνική σκέψις θεωρείται [από την Χριστιανικήν Πίστην] κλοπήν εκ των Εβραίων» είναι και αυτό αισχρά και υποκριτικά ψευδές, όχι μόνο διότι ως ελέχθη κάτι τέτοιο δεν το διδάσκει η Χριστιανική Πίστη, αλλά και διότι ο Κλήμης Ι) υποστηρίζει την «ἐκ τῆς βαρβάρου φιλοσοφίας Ἑλληνικήν κλοπήν» που υποστηρίζει και δίδασκε η «Ελληνική - Παγανιστική Πίστη» δια μέσω του βίου των Ελλήνων φιλοσόφων που φανερώθηκε ανωτέρω, αλλά και διότι ΙΙ) ο Κλήμης αναφέρεται στα κυριώτατα θεολογικά δόγματα («...Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν τὰ κυριώτατα τῶν δογμάτων εἰληφότας») και όχι σε όλα ως ψευδώς μαρτυρεί με πανούργα πρόθεση ο Μαρίνης («ολόκληρος η ελληνική σκέψις θεωρείται κλοπήν»).
Βλέποντας κανείς τα ανωτέρω, αντιλαμβάνεται ξεκάθαρα τις ρητορείες του Μαρίνη, ο οποίος όπως κάθε «καλός, συνετός, σοφός, αυτάρεσκος, ταπεινός, ιστοριοδίφης» νεοπαγανιστής «πατριώτης» και μάρτυς της «αλήθειας», και προ πάντων «δίκαιος» δικαστής, ενδιαφέρεται να κατηγορήσει με κωμική μανία εκείνους τους Χριστιανούς που θα ισχυρίζονταν ακριβώς όσα ισχυρίζονταν οι Αρχαίοι Έλληνες βιογράφοι των φιλοσόφων περί εκ βαρβάρων επιρροής, ή θα επαναλάμβαναν τα λόγια «κορυφαίων θεολόγων, διανοουμένων και Θεανθρώπων», αφήνοντας τους τελευταίους ως αθώους να φύγουν από την πίσω πόρτα του δικαστηρίου. Τέτοιους δικαστές θέλει η νέα Ελλάδα. Ποιος αμφιβάλλει.
Συμπερασματικά, λοιπόν, οι αρχαίοι Έλληνες δεν δίστασαν σε καμιά περίπτωση να διδαχθούν από την Ανατολή, γι’ αυτό χωρίς κανένα σύμπλεγμα ταξίδευαν σε Ασιάτες και Αφρικανούς για να μάθουν αλλά και να διδάξουν. Αντίθετα οι σημερινοί εθνικιστές κομπλεξαρισμένοι νεοπαγανιστές αρνούνται την συμμετοχή της Ανατολής στην διαμόρφωση της Ελληνικής σκέψης και φαντάζονται μια «ανώτερη» αρχαία Ελλάδα μέσα σε ένα δοκιμαστικό υπερήφανο αποστειρωμένο σωλήνα η οποία δεν θα μπορούσε ποτέ να έχει καμία ανάδραση με το εξωτερικό της περιβάλλον. Προς τούτο αρνούνται και τους ιερούς τους τόπους εκτός σημερινής κρατικής Ελλάδος.
Αν όλες αυτές δεν είναι οι παραληρηματικές θέσεις της υπεροπτικής νεοπαγανιστικής στρουθοκαμήλου, τότε δεν μπορεί παρά να είναι το κοίταγμα του «περιπατητικού ψευδο-φιλοσόφου», ψηλά εις τον έναστρο ουρανό που πίπτει στο βαθύ πηγάδι.
Προέβλεπε και την Ενότητα Παγανισμός ως νοθευτής του Ελληνισμού στην σελίδα «Έλληνας».
Οι παρατιθέμενοι χαιρετισμοί των αγίων λήφθηκαν από το εικονιζόμενο «Ὑμνολόγιον τὸ Χαρμόσυνον» της Μονής Σταυροβουνίου Κύπρου. Δεν συμπεριλήφθηκαν οι πάμπολλοι χαιρετισμοί, που εξυμνούν τη Σιών, το Ισραήλ και τους Εβραίους προπάτορες των χριστιανών, ούτε χαιρετισμοί, που καταφέρονται εναντίον των εκτός του Ισραήλ εθνών γενικά, χωρίς να διευκρινίζεται, ότι συμπεριλαμβάνονται κι οι Έλληνες. Παρατίθενται μόνο δειγματοληπτικά αποσπάσματα χαιρετισμών, που στοχεύουν κατά της Ελλάδας, των Ελλήνων και του Ελληνικού Πολιτισμού.
• Χαῖρε, τῆς εἰδώλων θρησκείας κατήγορε. (Ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρα Χαραλάμπους τοῦ θαυματουργοῦ, 10 Φεβρουαρίου.)
• Χαῖρε, ὁ εἰδώλων ἐκτίλας τὴν ἄκανθαν.
Ἤκουσας, ἀθλοφόρε, τῶν βεβήλων δογμάτων, ἃ ἔγραψαν οἱ εἰδωλολάτραι.
Χαῖρε Ἑλλήνων ὁ καθαιρέτης.
Χαῖρε, ὁ συντρίψας τὰ ἄψυχα εἴδωλα.
Χαῖρε, πολυθεΐας πλατυσμὸν ὁ συστείλας.
Χαῖρε, πρηστὴρ βωμῶν φλογερώτατε. (Ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τροπαιοφόρου, 23 Ἀπριλίου.)
• Χαῖρε φθορὰ εἰδώλων καὶ θρήνημα. (Ἁγίων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης, 21 Μαΐου.)
• Χαῖρε, τῶν σοφῶν σοφίας ἡ κατάργησις. (Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, 29 Ἰουνίου.)
• Χαῖρε, ὅτι σφόδρα ἤλγησαν τῶν εἰδώλων λατρευταί. (Ἁγίας ἐνδόξου παρθενομάρτυρος Μαρίνας, 17 Ἰουλίου.)
«Η σεμνή αυτή έκδοση της καθ’ ημάς Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου συμπληρώνει ένα σοβαρό κενό, δεδομένου ότι οι περιλαμβανόμενοι σ’ αυτή χαιρετισμοί ήταν σκορπισμένοι "τῆδε κακεῖσε" σε παλαιότερες και δυσεύρετες εκδόσεις.» (Μητροπολίτης Κιτίου Χρυσόστομος.)
Χαῖρε, ὅτι κατηδάφισας τῶν εἰδώλων τοὺς βωμούς. ( Χαιρετισμὸς εἰς τὴν νοητὴν κλίμακα τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, 14 Σεπτεμβρίου.)
• Χαῖρε, πρηστὴρ εἰδώλων καὶ χαύνωμα. (Ἁγίου Ἀρτεμίου, 20 Ὀκτωβρίου.)
• Θεὸν ὄντα γιγνώσκων, τὴν Τριάδα παμμάκαρ, θεοὺς ἑλληνικοὺς ἐβδελύξω.
Χαῖρε, ὅτι ἐφιμώθη σαν οἱ εἰδώλων ζηλωταί. (Ἁγίου Δημητρίου, 26 Ὀκτωβρίου.)
• Χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας ἡ λύσις.
Χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας ἀναίρεσις. (Ἁγίας Σκέπης, 28 Ὀκτωβρίου.)
• Τῶν εἰδώλων δεινοῦ σκοτασμοῦ. (Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, τῶν Ἀσιατῶν, 14 Νοεμβρίου.)
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων ἀνήλεον ράπισμα.
Χαῖρε, ὁ τῶν Ἑλλήνων τοὺς θεοὺς μυκτηρίσας.
Χαῖρε, δι’ οὗ Ὀλύμπιοι ἥττηνται. (Ἁγίου μεγαλομάρτυρα Μηνᾶ, 14 Νοεμβρίου.)
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων τῆς πλάνης ὁ ἔλεγχος.
Χαῖρε, σοφῶν ἀσόφων ἡ σόφισις. (Ἁγίας καὶ πανσόφου μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης, 25 Νοεμβρίου.)
Χαῖρε, τῶν εἰδώλων σκοτίσας τὴν πλάνησιν.
Ρήτορας μυθολόγους ὡς ἀθυρματολόγους ἀπέδειξας.
Χαῖρε, ὅτι κατελύθησαν τῶν εἰδώλων οἱ βωμοί.
Χαῖρε, ὅτι κατηργήθησαν τῶν Ἑλλήνων ραψῳδοί. (Ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέα τοῦ Πρωτόκλητου, 30 Νοεμβρίου.)
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων τὸ ψεῦδος πατήσασα. (Ἁγίας μεγαλο μάρτυρος Βαρβάρας, 4 Δεκεμβρίου.)
• Χαῖρε, ὁ ἐκτεφρώσας τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων. (Ἁγίου Νικολάου θαυματουργοῦ, 6 Δεκεμβρίου.)
Η έκδοση των χαιρετισμών έτυχε της οικονομικής συνδρομής των πολιτιστικών υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου. Το «Ὑμνολόγιον τὸ Χαρμόσυνον» κυκλοφορεί ευρέως στις εκκλησίες της Κύπρου και της Ελλάδας και διαβάζεται μαζί με τα άλλα επίσημα λειτουργικά βιβλία. (Πηγή: Ελευθέριος Κίμων, περιοδικό Δαυλός, τεύχος 299, σελ. 20672-20674)
Μυθοπλάστης: Ελευθερίου Κίμων
Απάντηση: Ο αρθρογράφος του Δαυλού «προβληματίζεται» για τους φιλικούς προς την «Σιών» και τον «Ισραήλ» χαιρετισμούς της Ορθοδοξίας. Ο προβληματισμός του αυτός, οφείλεται σε άγνοια η οποία μπορεί να αναιρεθεί εάν και εφόσον αυτός λάβει υπ’ όψιν του τις διδαχές της τελευταίας περί του ορισμού αυτών των γλωσσικών όρων (πρβλ. σελίδα γλώσσα), οι οποίοι δεν αναφέρονται σε τίποτα άλλο παρά στην Βασιλεία του Θεού και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι Ισραηλίτες, πλανεμένοι και αυτοί από τον ίδιο εθνικισμό που διακατέχει και τους νεοπαγανιστές Έλληνες, καπηλεύονται αυτούς τους όρους, πράγμα που δεν ξεχνούν να πράξουν και οι νεοπαγανιστές, όταν καπηλεύονται τον όρο «Έλληνας» σήμερα, και προσπαθούν να τον αποδώσουν εις τους παγανιστές θρησκευτές αποκλειστικά ή στον παγανισμό γενικότερα.
Κατόπιν ο Κίμωνας Ελευθερίου, συγχέει τους φυλετικούς προσδιορισμούς με τους Πνευματικούς, εφόσον μέσα στο μυαλό του ο όρος «Έλληνας» αντιδιαστέλλεται με το (πνευματικό) «έθνος» του Ισραήλ (Εκκλησία) σαν λέγει πως τα λόγια της τελευταίας «καταφέρονται εναντίον των εκτός του Ισραήλ εθνών γενικά, χωρίς να διευκρινίζεται, ότι συμπεριλαμβάνονται κι οι Έλληνες.». Λησμόνησε και αυτός τον απόστολο των εθνών Παύλο: Α΄ Κορινθίους, Κεφ. Ιβ΄ «12 Καθάπερ γὰρ τὸ σῶμα ἕν ἐστι καὶ μέλη ἔχει πολλά, πάντα δὲ τὰ μέλη τοῦ σώματος τοῦ ἑνός, πολλὰ ὄντα, ἕν ἐστι σῶμα, οὕτω καὶ ὁ Χριστός· 13 καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ Πνεύματι ἡμεῖς πάντες εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε Ἕλληνες, εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι, καὶ πάντες εἰς ἓν Πνεῦμα ἐποτίσθημεν.») . Άλλο τα φυλετικά έθνη και άλλο τα πνευματικά. Οι νεοπαγανιστές δεν επιθυμούν επ’ ουδενί λόγο να αντιληφθούν. Και ο λόγος είναι απλός. Επιθυμούν αντίθετα και πάντα να συγχέουν προς τέρψη αμαθών. Και όχι μόνο. Προσπαθούν ποικιλοτρόπως να μετατρέψουν το σημερινό φυλετικό έθνος των Ελλήνων εις πνευματικό έθνος Ελλήνων (παγανιστικό) ώστε αυτά τα οποία καταγγέλλουν να ισχύουν σε πλήρη αξία.
Όσο όμως το σημερινό ελληνικό κοινωνικό φυλετικό έθνος δεν ταυτίζεται με το θρησκευτικό (παγανιστικό), δεν έχει κανένα λόγο να ανησυχεί, εφόσον οι «ανθελληνικοί χαιρετισμοί των αγίων» είναι απλά και μόνον αντιπαγανιστικοί. Τα παραδείγματα τα παραδίδει ο ίδιος ο Δαυλός:
• Χαῖρε, τῆς εἰδώλων θρησκείας κατήγορε. (Ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρα Χαραλάμπους τοῦ θαυματουργοῦ, 10 Φεβρουαρίου.)
• Χαῖρε, ὁ εἰδώλων ἐκτίλας τὴν ἄκανθαν.
Ἤκουσας, ἀθλοφόρε, τῶν βεβήλων δογμάτων, ἃ ἔγραψαν οἱ εἰδωλολάτραι.
Χαῖρε, ὁ συντρίψας τὰ ἄψυχα εἴδωλα.
Χαῖρε, πολυθεΐας πλατυσμὸν ὁ συστείλας.
Χαῖρε, πρηστὴρ βωμῶν φλογερώτατε.
• Χαῖρε φθορὰ εἰδώλων καὶ θρήνημα.
• Χαῖρε, ὅτι σφόδρα ἤλγησαν τῶν εἰδώλων λατρευταί.
Χαῖρε, ὅτι κατηδάφισας τῶν εἰδώλων τοὺς βωμούς.
• Χαῖρε, πρηστὴρ εἰδώλων καὶ χαύνωμα.
• Θεὸν ὄντα γιγνώσκων, τὴν Τριάδα παμμάκαρ, θεοὺς ἑλληνικοὺς ἐβδελύξω.
Χαῖρε, ὅτι ἐφιμώθη σαν οἱ εἰδώλων ζηλωταί. (Ἁγίου Δημητρίου, 26 Ὀκτωβρίου.)
• Χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας ἡ λύσις.
Χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας ἀναίρεσις.
• Τῶν εἰδώλων δεινοῦ σκοτασμοῦ.
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων ἀνήλεον ράπισμα.
Χαῖρε, ὁ τῶν Ἑλλήνων τοὺς θεοὺς μυκτηρίσας.
Χαῖρε, δι’ οὗ Ὀλύμπιοι ἥττηνται.
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων τῆς πλάνης ὁ ἔλεγχος.
Χαῖρε, τῶν εἰδώλων σκοτίσας τὴν πλάνησιν.
Ρήτορας μυθολόγους ὡς ἀθυρματολόγους ἀπέδειξας.
Χαῖρε, ὅτι κατελύθησαν τῶν εἰδώλων οἱ βωμοί.
• Χαῖρε, τῶν εἰδώλων τὸ ψεῦδος πατήσασα.
• Χαῖρε, ὁ ἐκτεφρώσας τοὺς βωμοὺς τῶν εἰδώλων.
Μένουν να απαντηθούν τρεις χαιρετισμοί:
Χαῖρε, ὅτι κατηργήθησαν τῶν Ἑλλήνων ραψῳδοί.
Χαῖρε, τῶν σοφῶν σοφίας ἡ κατάργησις. (Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, 29 Ἰουνίου.)
Χαῖρε, σοφῶν ἀσόφων ἡ σόφισις. (Ἁγίας καὶ πανσόφου μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης, 25 Νοεμβρίου.)
Είναι αυτοί ανθελληνικοί, αντιπαγανιστικοί ή κάτι άλλο;
Οι ραψωδίες έκαναν αναφορά στους αρχαίους θεούς και πράγματι αντικαταστάθηκαν από την «τραγωδία» της εκκλησιαστικής ,λατρείας ενώ οι απόστολοι πράγματι νίκησαν την θρησκευτική «σοφία» των σοφών, αφού ο Ελληνισμός επί το πλείστον, έστω και με εξαιρέσεις, αποκηρύσσοντας τα θρησκευτικά δόγματά των φιλοσόφων, ακολουθεί τους άσοφους ψαράδες της Γαλιλαίας, δηλαδή τους απόστολους, που δίδασκαν την σοφία του Θεού.
Και εδώ βεβαίως πρέπει να λεχθεί ότι οι χαιρετισμοί των Ορθοδόξων Αγίων δεν «στοχεύουν κατά της Ελλάδας, των Ελλήνων και του Ελληνικού Πολιτισμού» αλλά περιγράφουν τα ιστορικά γεγονότα της κατάργησης των ειδώλων, των ραψωδών και των φιλοσοφικών θρησκειών δια της διδασκαλίας των. Τίποτα παραπάνω. Τίποτα λιγότερο. Για την «λογική» των νεοπαγανιστών όμως, η Ελλάδα, οι Έλληνες και ο Ελληνικός πολιτισμός, ταυτίζονται με την Παγανία, τους Παγανιστές και την Παγανιστική Θρησκεία. Ειδάλλως οι χαιρετισμοί αυτοί δεν θα μπορούσαν να είναι σε καμιά περίπτωση «ανθελληνικοί» αλλά μάλλον φιλελληνικοί, αφού προσδένουν το άρμα του ελληνισμού εις τον θρόνο του Πραγματικού Θεού.
Στο τεύχος 227, ο Δαυλός δια μέσω του Στέφανου Μυτιληναίου «δίδασκε» στους αφελείς πιστούς του ότι «Είναι ξεκάθαρο, ότι ο Ελληνισμός δεν αποδέχεται την ειδωλολατρία, την φυσεοφοβία (παγανισμό) και την θεοποίηση των ζώων. Όλα αυτά θεωρούνταν στοιχεία δεισιδαιμονίας και αποτελούσαν ξένο σώμα στην Ελληνική Κοσμοθεωρία» (Πηγή: Στέφανος Μυτιληναίος, η καταδίκη της δεισιδαιμονίας, Δαυλός, τεύχος 227, σελ. 14498, http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=227)
Να όμως που ο σύγχρονος νεοπαγανιστικός «ελληνισμός», για να επιτεθεί εις την Ορθοδοξία, χρησιμοποιεί για δεκανίκι του την ειδωλολατρία αλλά και την δεισιδαιμονία ή αλλιώς ταυτίζεται πλήρως με αυτές. Προς τούτο ο Κίμων Ελευθερίου εκτοξεύει το «λογικό» συμπέρασμα, ότι οι χαιρετισμοί των Ορθοδόξων «στοχεύουν κατά της Ελλάδας, των Ελλήνων και του Ελληνικού Πολιτισμού». Έφτασε ο καιρός (2007) που οι νεοπαγανιστές δείχνουν απρόκλητα πλέον το πραγματικό πρόσωπο που κρύβεται κάτω από το εθνικιστικό προσωπείο τους.
Για ακόμη μια φορά, Μέγας και Άγιος Βασίλειος για τους ειδωλολάτρες: «...εμείς δεν έχουμε ανάγκη να ξετινάξουμε τις θεωρίες τους. Αρκούν οι ίδιοι να ανατρέπουν ο ένας τον άλλο.» Προέβλεπε και την Ενότητα Παγανισμός ως νοθευτής του Ελληνισμού στην σελίδα «Έλληνας».
ΤΟ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΠΑΣΧΑ
Σταχυολόγηση στοιχείων μίσους και ακραίου φασισμού-ρατσισμού
Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα οι Έλληνες ακούν στους ναούς τους ιερείς να ψάλλουν ύμνους, που εκθειάζουν κάθε τι το εβραϊκό, ενώ παράλληλα εξαπολύουν απειλές εναντίον όλων των άλλων λαών, ειδικότερα δε εναντίον ημών, των Ελλήνων. Οι σύγχρονοι Έλληνες, αποπροσανατολισμένοι από την επί 17 αιώνες συνεχή χριστιανική παντοδυναμία, θεωρούν επί πλέον ότι «το Πάσχα είναι ελληνική γιορτή». Το Πάσχα ήταν και είναι σημαντικότατη εβραϊκή γιορτή, που δεν έχει καμιά σχέση με την Ελλάδα και την παράδοση μας. Δεν πρόκειται περί γιορτής αγάπης, όπως προπαγανδίζεται, αλλά περί γιορτής εβραϊκού μίσους, ρατσισμού κι απειλών εναντίον οποιουδήποτε μη εβραϊκού.
Αποσπάσματα από λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας, που διαβάζονται στις εκκλησίες της Ελλάδος και αναθεματίζουν ή καθυβρίζουν τους Έλληνες και το Ελληνικό Πνεύμα, ενώ παράλληλα εξυμνούν τον Εβραϊσμό, έχουν και στο παρελθόν παρουσιασθεί πολλές φορές στις στήλες του «Δαυλού (βλ. τ. 191,192, 224-225, 247). Ειδικότερα στο «Τριώδιο», που διαβάζεται στις εκκλησίες όλη την περίοδο τής Σαρακοστής, περιέχονται πολλές ύβρεις, κατάρες, συκοφαντίες και απαράδεκτοι αναθεματισμοί κατά του Ελληνικού Πολιτισμού (βλ. «Δ», τ. 192).
ΜΙΑ ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΗ «ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ» ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Το παρόν άρθρο θα εστιασθεί στην τελευταία προ του Πάσχα «Μεγάλη Εβδομάδα», δηλ. από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. Επιλέξαμε και σάς παρουσιάζουμε μόνο τα αποσπάσματα, που διαβάζονται στους ελληνικούς ναούς. Εντύπωση προκαλεί ή κατ’ επανάληψη υμνολογία του εβραϊκού στοιχείου. Οι λέξεις που ακούγονται συχνά συνοδευόμενες από κοσμητικά επίθετα και καλολογικά στοιχεία είναι: Σιών, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ. Οτιδήποτε άλλο, πού δεν έχει σχέση με το Ισραήλ, καθυβρίζεται κι απειλείται. Ένα μικρό δείγμα για του λόγου το αληθές:
Κυριακή των Βαΐων
• «Ἰδού ὁ Βασιλεύς σου, Σιών.» (Στον Μικρό Εσπερινό, ήχος πλ. δ΄.)
• «Λαμπρύνου, ἡ Σιών, ἡ νέα, καὶ βαΐοις ἀνύμνεί μετὰ παίδων· ιδοὺ ὁ Βασιλεύς σου, σώζων πρὸς πάθος ἔρχεται.» (Στον Μικρό Εσπερινό, ήχος β΄, οίκος του Ευφραθά.)
• «Ὡσαννά ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, Βασιλεὺς τού Ἰσραήλ.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος πλ. β΄ και εις τον Λιτό, Στιχηρό Ιδιόμελον, ήχος α΄.)
Επισημαίνεται ότι η λέξη ωσαννά είναι εβραϊκή και σημαίνει «δεόμαστε στο Θεό για τη σωτηρία». Ομοίως καθαρά εβραϊκές είναι κι οι συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις μεσσίας, αμήν και αλληλούια. Μεσσίας σημαίνει «κεχρισμένος», «Χριστός». Αμήν σημαίνει «μακάρι», «σίγουρα», «είθε να γίνει». Αλληλούια σημαίνει «δόξα στο Γιαχβέ». [Ελληνορθόδοξος προσπαθώντας να δικαιολογήσει τον φιλοεβραϊσμο της Ορθοδοξίας, υποστήριξε από παράθυρο τηλεοπτικού διαύλου, ότι ή λέξη αλληλούια προέρχεται από την ελληνική λέξη αλληλουχία. Αστειότητες. Τι νόημα έχει να ψέλνει ο Ιερέας αλληλουχία-άλληλουχία. Η εβραϊκότητα της συγκεκριμένης λέξης αναλύεται στο επίσημο βιβλίο τής Αποστολικής Διακονίας τής Εκκλησίας τής Ελλάδος «Ὡρολόγιον τὸ Μέγα» (έκδοση 1983, σελ. 17). Ιησούς επίσης είναι η ελληνική απόδοση του εβραϊκού Γιεσουά, που σημαίνει «ο Γιαχβέ είναι ή σωτηρία».]
• «Ὁ ἠγαπημένος Ἰσραήλ» (στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος πλ. β΄) και «τῷ ἠγαπημένω Ἰσραήλ» (τροπάριο στον Όρθρο).
• «Διό εὐφραίνεται θυγάτηρ Σιών.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό, ήχος β΄.)
• «Χαίρε, εὐφραίνου, πόλις Σιών.» (Στον Μεγάλο Εσπερινό και στο Λυχνικό, ήχος πλ. δ΄.)
• «Οἱ μισούντες Σιών, αἰσχύνθητε ἀπὸ τοῦ Κυρίου· ὡς χόρτος γὰρ πυρί ἔσεσθαι ἀπεξηραμμένοι.» (Στον Όρθρο, αντίφωνο των αναβαθμών του δ΄ ήχου.)
• «Εὐφράνθητι Ἱερουσαλήμ· καὶ πανηγυρίσατε οἱ ἀγαπώντες Σιών.» (Στον Όρθρο, καταβασία, ο διασώσας εν πυρί, ωδή η΄, ο ειρμός.)
• «Αἴνεσιν Ἐκκλησία ὁσίων τῷ ἐνοικοῦντι Σιών σοι Χριστέ, προσφέρει· ἐν σοί, Ἰσραήλ, τῷ ποιητῇ αὐτοῦ, χαίρει.» (Από τροπάριο στον Όρθρο.)
• «Ἄσατε λαοί, θεοπρεπῶς ἐν Σιών, καὶ εὐχήν ἀπόδοτε Χριστῷ ἐν Ἱερουσαλήμ.» (Ομοίως.)
• «Ἀσύγκριτος ὑπάρχει εὐπρέπεια ἐν Σιών.» (Ομοίως.)
• «Κύριος παρέστη· Σιὼν γάρ ἐξελέξατο» (Ομοίως.)
• «Σιών Θεοῦ ὄρος τὸ ἅγιον, καὶ Ἱερουσαλήμ.» (Όμοίως.)
• «Ἰσραήλ τοῦ Θεοῦ τὸ βασίλειον.» (Ομοίως.)
• «Θεοπρεπῶς σε, Βασιλεῦ Ἰσραήλ.» (Ομοίως.)
• «Ὁ Βασιλεύς σου, Σιών.» (Ομοίως.)
• «Ὁ Θεός σου, χαῖρε, Σιών, σφόδρα, ἐβασίλευσεν εἰς τοὺς αἰῶνας Χριστός.» (Ομοίως.)
• «Ποιμὴν ἡμῶν Χριστός ὁ Βασιλεὺς Ἰσραήλ. Ὑπόδεξαι, Ἰουδαία, τὸν Βασιλέα.» (Στο Απόδειπνο, ωδή θ΄, αλλότριον των μητέρων.)
• Την Κυριακή των Βαΐων διαβάζονται επίσης το απαράδεκτο για τους Έλληνες απόσπασμα του Ζαχαρία «ἐξεγερῶ τὰ τέκνα σου, Σιών, ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων» (Ζαχ. θ΄, 9-15), ένα του Σοφονίου κι ένα του Ιεζεκιήλ, που ομιλούν για λύτρωση του Ισραήλ από τους εχθρούς του Κρητικούς, επαναλαμβάνοντας τα «χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιῶν» κι άλλα παρόμοια» (Σοφ. γ΄, 14-19).
Η χρήση τον λειτουργικού βιβλίου «Τριώδιον» αρχίζει «αλά εβραϊκά», δηλαδή το Σάββατο βράδυ, παραμονή της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Ονομάσθηκε Τριώδιον διότι αρχικά οι ομάδες των τροπαρίων είχαν τρεις ωδές. Στις 536 σελίδες τον, που καλύπτουν περίοδο εβδομήντα ημερών, υβρίζεται κάθε τι το ελληνικό, υμνολογείται η Σιών, το Ισραήλ, η Ιερουσαλήμ κι ό,τιδήποτε εβραϊκό, ενώ παράλληλα κηρύσσεται άπλετο μίσος κατά όλων των μη Εβραίων, κυρίως δε των Ελλήνων. Για παράδειγμα:
• «Μᾶλλον δὲ Πυθαγόραν καὶ Κρόνον καὶ Ἀπόλλωνα ἤ τίνα τῶν ἄλλων θεών, ὧν τὸν βίον ἐζήλωσας, τερπόμενος ταῖς ἀσελγείαις αὐτῶν.» (Κυριακή της Ορθοδοξίας)
• «Τὰ τῶν Ἑλλήνων δυσσεβῆ δόγματα... ἀνάθεμα.» (Συνοδικόν της Ορθοδοξίας)
• «Τοῖς τὰ ἑλληνικὰ διεξιοῦσι μαθήματα... ἀνάθεμα.» (ομοίως)
• «Σοφοὺς καὶ ρήτορας ὡς μωροὺς ἀπελέγξαντες τῇ γνώσει.» (Πέμπτη της β΄ εβδομάδος.)
[Όλοι οι αναθεματισμοί και οι απειλές εναντίον του Ελληνικού Πολιτισμού, που περιέχονται στο «Τριώδιο», δημοσιεύτηκαν στο «Δαυλό», τ. 192.]
Μεγάλη Δευτέρα
Τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζει να ψάλλεται στις εκκλησίες ένα μεγάλο corpus κειμένων, το όποιο υβρίζει και απειλεί κάθε άλλον λαό έκτος του περιουσίου.
• «Εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς σου, ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε. 10 θήσεις αὐτοὺς εἰς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου σου· Κύριος ἐν ὀργῇ αὐτοῦ συνταράξει αὐτούς, καὶ καταφάγεται αὐτοὺς πῦρ.» (Ψαλμός Κ΄.)
• «Ὅτι σὺ ἐπάταξας πάντας τοὺς ἐχθραίνοντάς μοι ματαίως, ὀδόντας ἁμαρτωλῶν συνέτριψας» (Ψαλμός Γ΄.)
• «Ἐπ΄ ἐμὲ διῆλθον αἱ ὀργαί σου, οἱ φοβερισμοί σου ἐξετάραξάν με.» (Ψαλμός ΠΖ'.)
• «Κύριος τοὺς φοβούμενους αὐτόν.» (Ψαλμός ΡΒ΄.)
• Το αποκορύφωμα της σκληρότητας και της εκδίκησης (της άδικης εκδίκησης) περιγράφεται στο επεισόδιο με τη συκιά, που βρήκε στο δρόμο του ο Ιησούς, την καταράστηκε κι εκείνη ξεράθηκε, επειδή δεν βρήκε σύκα να φάει- και να φαντασθή κάνεις ότι «δὲν ἦταν ὁ καιρὸς τῶν σύκων» («κατά Ματθαίον» κα΄ 18-20, «κατά Μάρκον», ια΄13-14, 20-23). Διαβάζεται τη Μεγάλη Δευτέρα το πρωί. Εδώ δεν πρόκειται μόνον για κακία και κακοήθεια (τι του έφταιγε ή συκιά, την οποία επί τέλους δεν είχε καν φυτέψει αυτός;). Υπεισέρχεται επί πλέον κι ο παράγων παραφροσύνη. Γιατί μόνον ένας παράφρων απαιτεί να βρει ώριμα σύκα, όταν δεν είναι ο καιρός της καρποφορίας. Το θαύμα θα ήταν να πέρναγαν την άλλη ημέρα, κι η συκιά να ήταν γεμάτη σύκα. Τέτοια κακία, εναντίον μάλιστα άψυχου πράγματος, μόνον σε ένα Ιστορικό ανάλογο καταγράφηκε: στο μαστίγωμα τής θάλασσας στον Ελλήσποντο για τιμωρία για τη θαλασσοταραχή από τον Πέρση βασιλιά κατά τα Μηδικά. Το σύκο είναι θρεπτικότατος καρπός, γεμάτος σπέρματα και έχει σχήμα όρχεως. Η συκή, μακρόβιος, που πολλαπλασιάζεται εύκολα με όλους τους τρόπους, ήταν στην αρχαία Ελλάδα σύμβολο τής γονιμότητας και του Διονύσου, ένα προσωνύμιο του οποίου ήταν Συκίτης (Αθηναίος, 3.14.15: «Δ», τ. 277). Το μίσος του Ιησού επομένως μάλλον δεν στρεφόταν άμεσα εναντίον του δέντρου, άλλα εναντίον αυτού πού το δέντρο συμβόλιζε: του Έλληνα θεού Διονύσου. (Περισσότερα για το μίσος, το διχασμό και τον μισελληνισμό των κηρυγμάτων του Ιησού υπάρχουν στο σχετικό άρθρο του «Δ», τ. 272-273.)
• Τη Μεγάλη Δευτέρα διαβάζονται επίσης αποσπάσματα από την Βίβλο γεμάτα εβραϊκές εξωπραγματικές ιστορίες (Ιεζεκιήλ α΄, 1-20, Ιώβ α΄, 1-12) κι ένα απόσπασμα από την Έξοδο (α', 1-20), στο όποιο παρατίθενται πλείστα εβραϊκά ονόματα «υἱῶν τοῦ Ἱσραὴλ εἰσπορευομένων εἰς Αἴγυπτον» (Ιακώβ, Ρουβήμ, Συμεών, Λευί, Ιούδα, Ισσάχαρ, Ζαβουλών, Βενιαμίν, Δάν, Νεφθαλείμ, Γάδ, Ασήρ). Τι σχέση έχουμε εμείς οι Έλληνες, ώστε να ασχολούμαστε με το ποιοι υιοί του Ισραήλ εισπορεύτηκαν στην Αίγυπτο, να το διαβάζουμε στους ναούς μας κι επί πλέον να το θεωρούμε ιερό μας κείμενο; (Κείμενα από την «Έξοδο», τον «Ιεζεκιήλ» και τον «Ιώβ» διαβάζονται και άλλες ημέρες τής Μεγάλης Εβδομάδας.)
• Ολόκληρη τη Μεγάλη Εβδομάδα επίσης ψάλλεται ο Ψαλμός Ν΄, στον όποιο μεταξύ των άλλων αναφέρεται: «Ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκία σου τὴν Σιών, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ». (Πρόκειται περί εξαιρετικά δημοφιλούς ψαλμού· είναι ό ψαλμός εκείνος, πού πρέπει να απαγγέλλει πολλές φορές ο πιστός σαν τιμωρία για τυχόν «παρεκκλίσεις» του, όπως προβλέπεται στο «Πηδάλιον»: βλ. «Δ», τ. 274.)
Ψαλμός Κ΄ (Κα΄) 20 9 εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς σου, ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε. 10 θήσεις αὐτοὺς εἰς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου σου· Κύριος ἐν ὀργῇ αὐτοῦ συνταράξει αὐτούς, καὶ καταφάγεται αὐτοὺς πῦρ. 11 τὸν καρπὸν αὐτῶν ἀπὸ τῆς γῆς ἀπολεῖς καὶ τὸ σπέρμα αὐτῶν ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων, 12 ὅτι ἔκλιναν εἰς σὲ κακά, διελογίσαντο βουλάς, αἷς οὐ μὴ δύνωνται στῆναι. 13 ὅτι θήσεις αὐτοὺς νῶτον· ἐν τοῖς περιλοίποις σου ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπον αὐτῶν. 14 ὑψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου· ᾄσομεν καὶ ψαλοῦμεν τὰς δυναστείας σου.
Ὁ αὐτός Δεῦτε καὶ ἡμεῖς σήμερον, πᾶς ὁ νέος Ἰσραήλ, ἡ ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησία, μετὰ τοῦ Προφήτου Ζαχαρίου ἐκβοήσωμεν· Χαῖρε σφόδρα θύγατερ Σιών, κήρρυσε θύγατερ ἱερουσαλήμ· ὅτι ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου, ἔρχεταί σοι πραΰς καὶ σώζων, καὶ σῴζων, καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ πῶλον ὄνου, υἱὸν ὑποζυγίου· ἑόρταζε τὰ τῶν Παίδων, κλάδους χερσὶ κατέχουσα εύφήμησον· Ὡσσανὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος, Βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ.
Προφητείας Σοφονίου τὸ Ἀνάγνωσμα Κεφ. Γ΄ 14-19 Τὰδε λέγει Κύριος· 14 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ. 15 περιεῖλε Κύριος τὰ ἀδικήματά σου, λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου· βασιλεὺς Ἰσραὴλ Κύριος ἐν μέσῳ σου, οὐκ ὄψῃ κακὰ οὐκέτι. 16 ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐρεῖ Κύριος τῇ Ἱερουσαλήμ· θάρσει, Σιών, μὴ παρείσθωσαν αἱ χεῖρές σου· 17 Κύριος ὁ Θεός σου ἐν σοί, δύνατὸς σώσει σε, ἐπάξει ἐπὶ σὲ εὐφροσύνην καὶ καινιεῖ σε ἐν τῇ ἀγαπήσει αὐτοῦ καὶ εὐφρανθήσεται ἐπὶ σὲ ἐν τέρψει ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἑορτῆς. 18 καὶ συνάξω τοὺς συντετριμμένους σου. οὐαί, τίς ἔλαβεν ἐπ’ αὐτὴν ὀνειδισμόν; 19 ἰδοὺ ἐγὼ ποιῶ ἐν σοὶ ἕνεκέν σου ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, λέγει Κύριος, καὶ σώσω τὴν ἐκπεπιεσμένην, καὶ τὴν ἀπωσμένην εἰσδέξομαι, καὶ θήσομαι αὐτοὺς εἰς καύχημα καὶ ὀνομαστοὺς ἐν πάσῃ τῇ γῇ.
Προφητείας Ζαχαρίου τὸ Ἀνάγνωσμα Κεφ. Θ΄ 9-15 Τὰδε λέγει Κύριος· 9 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών· κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ βασιλεὺς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σῴζων αὐτός, πραΰς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον. 10 καὶ ἐξολοθρεύσει ἅρματα ἐξ Ἐφραὶμ καὶ ἵππον ἐξ Ἱερουσαλήμ, καὶ ἐξολοθρεύσεται τόξον πολεμικόν, καὶ πλῆθος καὶ εἰρήνη ἐξ ἐθνῶν· καὶ κατάρξει ὑδάτων ἕως θαλάσσης καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως διεκβολῶν γῆς. 11 καὶ σὺ ἐν αἵματι διαθήκης σου ἐξαπέστειλας δεσμίους σου ἐκ λάκκου οὐκ ἔχοντος ὕδωρ. 12 καθήσεσθε ἐν ὀχυρώματι δέσμιοι τῆς συναγωγῆς, καὶ ἀντὶ μιᾶς ἡμέρας παροικεσίας σου διπλᾶ ἀνταποδώσω σοι· 13 διότι ἐνέτεινά σε, Ἰούδα, ἐμαυτῷ εἰς τόξον, ἔπλησα τὸν Ἐφραὶμ καὶ ἐξεγερῶ τὰ τέκνα σου, Σιών, ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων καὶ ψηλαφήσω σε ὡς ρομφαίαν μαχητοῦ· 14 καὶ Κύριος ἔσται ἐπ’ αὐτοὺς καὶ ἐξελεύσεται ὡς ἀστραπὴ βολίς, καὶ Κύριος παντοκράτωρ ἐν σάλπιγγι σαλπιεῖ καὶ πορεύσεται ἐν σάλῳ ἀπειλῆς αὐτοῦ. 15 Κύριος παντοκράτωρ ὑπερασπιεῖ αὐτούς
|
Αποσπάσματα ύμνων ενδεικτικών τον χριστιανικού μίσους, που ψάλλονται κατά τον Εσπερινό της Κυριακής των Βαΐων.
Μεγάλη Τρίτη
• «Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; » (Στον Όρθρο, από το «κατά Ματθαίον», κβ΄, 44.)
• «Ἐλπισάτω Ἰσραὴλ ἐπὶ τὸν Κύριον.» (Στον Όρθρο, προκείμενον, ήχος δ΄, ψαλμός ΡΛ΄).
Μεγάλη Τετάρτη
• «Εὐλογῆσαι σε Κύριος ἐκ Σιών» (Στον Όρθρο, «προκείμενον», ήχος πλ. β΄, ψαλμός ΡΛΓ΄.)
• «Οἱ φοβούμενοι τόν Κύριον, εὐλογήσατε τὸν Κύριον. Αἰνεῖτε τὸ ὄνομα Κυρίου, αἰνεῖτε, δοῦλοι, Κύριον.» (Στον Όρθρο, «προκείμενον», ήχος β΄, ψαλμός ΡΛΔ΄.)
• «Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ.», ι, 1-2, 5-8.)
• «Οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις» (Απόσπασμα από το «κατά Ματθαίον», ιε', 21-28.) Το κυναρίοις (σκυλιά) αναφέρεται στους Έλληνες. Πρόκειται για μία καταπληκτική ιστορία, που περιγράφεται κι από τον Μάρκο (ζ΄, 25-30) κι αφορά στη θεραπεία της κόρης μιας «Ἑλληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει·» (Μάρκ. ζ΄, 26). [Εδώ θέλει αρκετή προσοχή, γιατί μόνο το πρωτότυπο κείμενο μιλάει για Ελληνίδα. 'Αν διαβάζετε το κείμενο στη νεοελληνική απόδοση των χριστιανών μεταφραστών, κατά κανόνα μεταφράζεται το «Ελληνίδα» σε «ειδωλολάτρης», οπότε ο ανυποψίαστος αναγνώστης προσπερνάει το κείμενο, χωρίς να αντιληφθεί την πραγματική σημασία του. Η γυναίκα αυτή λοιπόν έπεσε στα πόδια του Ιησού παρακαλώντας τον να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη της, καθότι ο Ιησούς εμφανίζεται κατ’ εξοχήν ως θεραπευτής.]
Ποια ήταν όμως η αντίδραση του Ιησού; «Κι εκείνος δεν της αποκρίθηκε ούτε μία λέξη. Και τότε οι μαθητές τον πλησίασαν και του είπαν διώξε την, γιατί φωνάζει από πίσω μας. Κι εκείνος τους αποκρίθηκε: «Δεν είμαι σταλμένος παρά μόνο για τα χαμένα πρόβατα του οίκου του Ισραήλ. Δεν είναι σωστό να παίρνεις το ψωμί από τα παιδιά και να το δίνης στα σκυλιά.» (Ματθ. ιε΄,26 και Μάρκ. ζ΄, 27-28.) «Ναι, Κύριε», του απάντησε τότε ή γυναίκα, «αλλά και τα σκυλιά τρώνε από τα ψίχουλα πού πέφτουν κάτω από το τραπέζι των κυρίων τους». Τότε μόνον ικανοποιήθηκε αυτός, και «θεραπεύτηκε η κόρη της από την ώρα εκείνη». Η συμπεριφορά του «Υιού του θεού» στο περιστατικό αυτό δεν εγείρει καμμία αμφιβολία, είναι σαφέστατη: Θεωρεί τους Έλληνες σκυλιά, που δεν αξίζει να τρώνε ούτε τά ψίχουλα που πέφτουν από το τραπέζι των κυρίων τους, των Εβραίων.
Πέραν αυτού όμως μια τέτοια συμπεριφορά γεννά κι ορισμένα επί πλέον ερωτήματα. Η πρώτη αντίδραση του, όπως είδαμε, ήταν να αρνηθεί την θεραπεία. Οι αρχαίοι Έλληνες ιατροί, άλλα και οι σύγχρονοι, ορκίζονται τον περίφημο «Όρκο του Ιπποκράτη», στον όποιο συνομολογούν, πως θα ασκήσουν την τέχνη τους σε κάθε έναν που θα τους το ζητήσει, είτε αυτός είναι άνδρας είτε γυναίκα είτε ελεύθερος είτε δούλος. Σε κανένα σημείο του Όρκου δεν υπάρχει περιορισμός της άσκησης του επαγγέλματος τους, επειδή ο ασθενής είναι αλλόφυλος ή αλλόθρησκος. Ο Ιπποκράτης ούτε καν το σκέφτεται να κάνη τέτοιου είδους διακρίσεις. Ο Ιησούς όχι μόνο το σκέφτεται, αλλά και το εφαρμόζει.
Η θεραπευτική δεινότητα του Ιησού ήταν τελικά περιορισμένη σε ποσότητα, και όταν παρείχε μερικά «ψίχουλα» σε κάποιον αλλόφυλο, αυτό σήμαινε, ότι τα στερούσε από τα «χαμένα πρόβατα του Ισραήλ» («Δ», τ. 272-273).
Μεγάλη Πέμπτη
• «Οἱ μακαριστοί, ἐν τῇ Σιών.» (Από τροπάριο στον Όρθρο.)
• «Ὅτι τάδε λέγει Κύριος τῷ λαῷ μου Ίσραήλ.» (Απόσπασμα από τον Ιερεμία, ια΄ 18-23 και ιβ΄ 1-5, 9-11, 14-15.)
• «Ὁ πρωτότοκος υἱός μου Ἰσραήλ.» (Ιδιόμελον, ήχος γ΄, ψαλλόμενον την εσπέρα.)
• «Πᾶσα κτίσις ἠλλοιοῦτο φόβῷ.» (Απόστιχο ιδιόμελο, ήχος α΄.)
• «Φόβος καὶ τρόμος ἐπέπεσε τῇ κτίσει.» (Δοξαστικόν, ήχος πλ. δ'.)
• Αποσπάσματα από την «Έξοδο» και τον «Ιώβ» εξακολουθούν να διαβάζονται και τη Μ. Πέμπτη, όπως κάθε ήμερα, αλλά ό Ιεζεκιήλ έχει αντικατασταθεί από τον «Ιερεμία».
Εβραϊκή οικογένεια γύρω από το πασχαλινό τραπέζι. Πρώτα πλένουν καλά τα χέρια τους, απαγγέλλουν προσευχές, πίνουν από ένα ποτήρι κρασί που κάνει το γύρο του τραπεζίου κι υστέρα ο πατέρας ευλογεί, τεμαχίζει και μοιράζει τον άρτο. Πάντα στο εβραϊκό πασχαλινό τραπέζι υπάρχουν τα σύμβολα τής ιστορίας του εβραϊκού Πάσχα: ένα από αυτά είναι το αυγό. Ένα καλά βρασμένο ολόκληρο αυγό συμβολίζει το ναό της Ιερουσαλήμ, οπού γίνονταν οι θυσίες. Το βασικότερο όμως στοιχείο του εβραϊκού Πάσχα είναι το αρνί.
Μεγάλη Παρασκευή
• «τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς» «αἴτησαι παρ’ ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου» «ποιμανεῖς αὐτοὺς ἐν ράβδῳ σιδηρᾷ, ὡς σκεύη κεραμέως συντρίψεις αὐτούς» «δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καὶ ἀγαλλιᾶσθε αὐτῷ ἐν τρόμῳ» ("Ωρα πρώτη, αποσπάσματα άπο τον ψαλμό ΚΑ'.)
• «Ἐπὶ τόν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ.» (Απόσπασμα από την «προς Γαλατάς επιστολή», στ΄ 14-18.)
• «Πᾶσα ἡ κτίσις ἡλλοιοῦτο φόβω.» (Την εσπέρα, ήχος α΄.)
Μεγάλο Σάββατο
• «14 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ. 15 περιεῖλε Κύριος τὰ ἀδικήματά σου, λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου· βασιλεὺς Ἰσραὴλ» (Απόσπασμα Σοφονίου, γ΄ 8-15, την εσπέρα- το ίδιο που είχε διαβαστεί και την Κυριακή των Βαΐων.)
• «Εὐλογεῖτε, Ἀνανία, Ἀζαρία καὶ Μισαήλ, τὸν Κύριον.» (Από τον "Ύμνο των Τριών Παίδων.) Είναι τόσο σημαντικοί για την Ελλάδα ο Ανανίας, ο Αζαρίας κι ο Μισαήλ, τους οποίους επικαλούνται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ιερείς;
Στις δώδεκα τα μεσάνυκτα ψάλλεται το «Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν», ο παιάνας της Χριστιανοσύνης, ο όποιος προοιμιάζεται με απειλές κι εκδικήσεις: «Ἀναστήτω ὁ Θεὸς καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ καὶ φυγέτωσαν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν... Ὡς ἐκλείπει καπνὸς ἐκλειπέτωσαν, ὡς τήκεται κηρὸς ἀπὸ προσώπυν πυρός, οὕτως ἀπολοῦνται οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ καὶ οἱ δίκαιοι εὐφρανθήτωσαν.»
ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
Η αρχή του Πάσχα ανάγεται μεν στους Αιγυπτίους, που γιόρταζαν την εαρινή Ισημερία, τότε που η ήμερα αρχίζει να γίνεται μεγαλύτερη από τη νύκτα: πισάχ, δηλαδή «διάβαση», έλεγαν τη γιορτή τους οι Αιγύπτιοι, δηλ. διάβαση του Ήλιου από τον Ισημερινό. Όμως οι Εβραίοι εν τέλει ιδιοποιήθηκαν και διέσωσαν αυτό το έθιμο- στη γλώσσα τους λέγεται Πεσάχ («πέρασμα») ή Γιορτή των Αζύμων (Λουκ. κβ΄,1) και εξακολουθεί να είναι η σπουδαιότερη γιορτή τους. Σύμφωνα με την Βίβλο το Πάσχα ορίσθηκε από τον Γιαχβέ, θεσπίστηκε από τον Μωυσή και καθιερώθηκε σε ανάμνηση τής εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο και το πέρασμα τους από την Ερυθρά Θάλασσα («Έξοδος», κεφ. ιβ΄). Λέγεται και Πάσχα των Ιουδαίων (Ιωάν. β΄,13, ια΄,55) ή Πάσχα του Κυρίου (Γιαχβέ) («Έξοδος» ιβ΄, 11). Γιορτάζεται την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία. Η «εξήγηση» ελληνορθόδοξων κύκλων, πως η λέξη Πάσχα προέρχεται από το ελληνικό ρήμα πάσχω, στερείται σοβαρότητας. Η λέξη Πάσχα είναι εξελληνισμός της εβραϊκής λέξης πεσάχ.
«[Θέλω] πατάξω πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτῳ ἀπὸ ἀνθρώπου ἕως κτήνους», διεμήνυσε στους Εβραίους ο Γιαχβέ («Έξοδος, ιβ΄ 12). Προκειμένου να το πετύχει αυτό, τους παράγγειλε πρώτα να σφάξουν ένα αρνί και να το φάνε το βράδυ με άζυμα και πικρά χόρτα και μετά με το αίμα του να βάψουν το ανώφλιο και τους δύο παραστάτες των θυρών των σπιτιών τους, ώστε «ό Κύριος θέλει παρατρέξει τήν θύραν και δεν θέλει αφήσει τον εξολοθρευτήν να εισέλθη εις τάς οικίας σας, δια να πατάξη». Τελικά «ο Κύριος επάταξε πάν πρωτότοκον εν τή γή τής Αιγύπτου άπό τον πρωτοτόκου τοϋ Φαραώ, όστις κάθψαι έπϊ τοϋ θρόνου αντοϋ, έως τοϋ πρωτότοκον τοϋ αιχμαλώτον, τοϋ έν τω δεσμωτηρίω- καϊ πάντα τά πρωτότοκα τών κτηνών... Δεν ήτο οικία εις τήν οποίαν δεν υπήρχε νεκρός». Όλες αυτές οί θεόπνευστες ενέργειες, πού περιγράφονται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες στο ιβ΄ κεφάλαιο τής «Εξόδου» του ιερού μας βιβλίου, της Βίβλου, εορτάζονται την ημέρα του Πάσχα.
Αυτό το εβραϊκό Πάσχα ό Ιησούς ούτε κατήργησε ούτε υποτίμησε, τουναντίον πήρε τους μαθητές του και ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα -το τρίτο και τελευταίο έτος του δημόσιου βίου του-, για να το εορτάσουν σαν νομοταγείς Εβραίοι (Μάρκ. 14,1, Λουκ. 22,1, Ιωάν. 2,23). Όλες οι περιγραφές τής Καινής Διαθήκης μιλούν ξεκάθαρα, ότι τα γεγονότα τής Μεγάλης Εβδομάδος εξελιχθήκαν την εβδομάδα που προηγήθηκε από το Πάσχα των Εβραίων. Ό λεγόμενος Μυστικός Δείπνος ήταν το πασχαλινό τραπέζι για τον εορτασμό του εβραϊκού Πάσχα από τον Ιησού και τους μαθητές του. «Ο Ιησούς απέστειλε τον Πέτρο και τον Ιωάννη λέγοντας: "Πηγαίνετε να ετοιμάσετε να φάμε για το Πάσχα".» (Λουκ. 22,8.) «Οι μαθητές έκαναν όπως τους πρόσταξε ο Ιησούς κι ετοίμασαν το Πάσχα.» (Ματθ. 26, 19.) Το Πάσχα των Εβραίων κατά το έτος εκείνο γιορτάστηκε ημέρα Σάββατο, ενώ η υποτιθέμενη ανάσταση σύμφωνα με τους ευαγγελιστές (Ματθ. 28,1, Μάρκ. 16,1, Λουκ. 24,1, Ιωάν. 20,1) έγινε την επομένη ήμερα («μιᾷ τῶν Σαββάτων»), πού αργότερα ονομάστηκε Κυριακή. Από εκεί πήραν την ονομασία τους και οι άλλες ήμερες της εβδομάδας (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη κ.τ.λ.). Στην Α΄ Οικουμενική Συνοδό της Νίκαιας (325 μ.Χ.) καθοριστήκαν τα του εορτασμού του χριστιανικού Πάσχα. Αποφασίστηκε να γιορτάζεται με την ευκαιρία της ανάστασης του Ιησού την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία.
Συμφωνά με τους χριστιανούς ο Ιησούς γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, οπότε κάθε 25 Δεκεμβρίου γιορτάζεται ή γέννηση του. Την όγδοη ήμερα έγινε η περιτομή του, οπότε λογικά γιορτάζεται την 1η Ιανουαρίου. Το ίδιο γίνεται και για όλες τις άλλες γιορτές. Αυτό που δεν έχει σταθερή ημερομηνία είναι το Πάσχα. Κάποια μέρα τής Άνοιξης όμως, πιστεύουν, ό Ιησούς αναστήθηκε. Πότε ήταν αυτή ή ήμερα; Γιατί δεν μελέτησαν οι Πατέρες τις Γραφές τους, δεν ζήτησαν και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ώστε να αποφασίσουν ποια ημερομηνία έγινε ή ανάσταση; Γιορτάζοντας κάθε χρόνο σε άλλη ημερομηνία, μόνο από σύμπτωση μπορεί να ταυτίσουν την ημέρα τής υποτιθέμενης ανάστασης με την ήμερα του εορτασμού της. Η εβραϊκή καταγωγή του Πάσχα είναι καθαρά ο λόγος, που δεν εορτάζεται σε συγκεκριμένη ημερομηνία, άλλα είναι κινητή εορτή.
Οι σύγχρονοι Έλληνες χριστιανοί τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τους εβραϊκούς συμβολισμούς του Πάσχα, δηλαδή:
• Το βασικό στοιχείο του, το ψητό αρνί, που έσφαξαν οι Εβραίοι κατ’ εντολή του Γιαχβέ: Αρνί τρώνε από τότε κατ’ έθιμο κάθε Πάσχα οι Εβραίοι.
• Τα αυγά, πού συμβολίζουν το ναό τής Ιερουσαλήμ, όπου γίνονταν οι θυσίες.
• Το κόκκινο χρώμα, πού συμβολίζει το αίμα του αρνιού, που έβαψαν τις θύρες τους οι Εβραίοι.
Εμπλεγμένοι -δυστυχώς- οι Έλληνες στη σχιζοφρένεια του ελληνοχριστιανικού ιδεολογήματος γιορτάζουν εν αγνοία τους το εβραϊκό αιμοσταγές Πάσχα υμνολογώντας στους ναούς οτιδήποτε εβραϊκό, καθυβρίζοντας, παράλληλα τους εαυτούς τους και τον πολιτισμό των προγόνων τους. Νομίζουν ότι αποτελεί γιορτή αγάπης και πιστεύουν ότι τα εβραϊκά έθιμα του αποτελούν γνήσια κι αναπόσπαστα στοιχεία τής Ελληνικής Παράδοσης. Τραγική ειρωνεία και εθνικό κώμα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• «Τριώδιον», εκδόσεις «Φως».
• «Ωρολόγιον το Μέγα», έκδοσις της «Αποστολικής Διακονίας τής Εκκλησίας τής Ελλάδος».
• «Πεντηχοστάριον», εκδόσεις «Φως».
• Γ. Γρηγορομιχελάκης, «Το βιβλίο που ή Εκκλησία σου δεν θέλει να διάβασες», εκδόσεις «Δαδούχος», Θεσσαλονίκη, 2002.
• Γ. Γρηγορομιχελάκης, «Δεκαπέντε εσταυρωμένοι κι αναστημένοι σωτήρες», εκδόσεις «Δαδούχος», Θεσσαλονίκη, 2003.
• Ε. Ατταβύριος, «Υμνολόγιο της εβραϊκής μυθολογίας... και ύβρεις κατά του Ελληνικού Πνεύματος», «Δαυλός», τεύχος 191.
• Ε. Ατταβύριος, «Το Τριώδιον: Αναθεματισμοί και απειλές εναντίον του Ελληνικού Πολιτισμού», «Δαυλός», τεύχος 192.
• Ν. Τσίτσος, «Επτά αναθεματισμοί κατά του Ελληνισμού ψάλλονται σήμερα στις εκκλησίες της Ελλάδος», «Δαυλός», τεύχος 224-225.
• Δ. Λάμπρου, «Κ. Στεφανόπουλος: Να παύσουν οι αναθεματισμοί κατά των Ελλήνων», «Δαυλός», τεύχος 247.
Κίμων Ελευθερίου
Πηγή: Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 280, σσ. 18657-18665
Μυθοπλάστης: Κίμων Ελευθερίου
Απάντηση: Το άρθρο του Κίμωνα Ελευθερίου είναι μια λαμπερή ευκαιρία προς ανάλυση και επανανακάλυψη (νεοπαγανιστικός όρος, πρβλ. Βλάση Ρασσιά), των νεοπαγανιστικών συλλογισμών. Από αυτούς οι «σπουδαιότεροι» είναι:
α΄. «εκθειάζεται στο Πάσχα από τους Χριστιανούς κάθε τι το εβραϊκό»
β΄. «εξαπολύονται απειλές ενάντια σε όλους τους άλλους λαούς, ειδικότερα κατά των Ελλήνων»
γ΄. «Το Πάσχα δεν είναι ελληνική εορτή»
δ΄. «Το Πάσχα είναι εβραϊκή και ανθελληνική εορτή»
ε΄. «Το Πάσχα είναι εορτή εβραϊκού μίσους, ρατσισμού και απειλών ενάντια σε κάθε τι μη εβραϊκό»
στ΄. «Το Ελληνικό Πνεύμα καθυβρίζεται μαζί με τους Έλληνες και τον ελληνικό Πολιτισμό»
ζ΄ «Η ανθολογία των Εκκλησιαστικών κειμένων είναι αποτρόπαιη»
η΄ «Συνεχώς εξυμνούνται τα Εβραϊκά "Σιών, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ" και οτιδήποτε άλλο, που δεν έχει σχέση με το Ισραήλ, καθυβρίζεται κι απειλείται.»
ΤΑ ΛΟΓΙΚΑ ΑΛΜΑΤΑ & Η «ΚΛΑΣΣΙΚΗ» ΤΑΥΤΙΣΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ-ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΥ
Η πλάνη εις την οποία πίπτει ο Κίμωνας, όπως και κάθε «καλός» και πιστός αναγνώστης του Δαυλού, είναι, όπως έχει αναλυθεί σε άλλη ενότητα, η ταύτιση των όρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας «Ισραήλ, Σιών, Ιερουσαλήμ» με όσα γεννά η εθνικιστική φαντασία, δηλαδή με το σημερινό ή παλαιό έθνος των Ιουδαίων, τον Σιωνισμό ως Ιουδαϊκό εθνικισμό και την πόλη Ιεροσόλυμα ως γεωγραφία αντίστοιχα, ενώ στην πραγματικότητα υποδηλώνουν σε ελεύθερο νόημα τον Λαό του Θεού (άλλοτε τον Εβραϊκό, τον Ορθόδοξο σήμερα) ο πρώτος όρος, και το όρος του Θεού (θεϊκή εξουσία) ή την Ουράνια πολιτεία - Εκκλησία (σύνολο πιστών) του Θεού οι δύο τελευταίοι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Κίμωνας διαπιστώνει πως «Οι λέξεις που ακούγονται συχνά συνοδευόμενες από κοσμητικά επίθετα και καλολογικά στοιχεία είναι: Σιών, Ισραήλ και Ιερουσαλήμ» και δεν ακούγονται όλες οι πόλεις του άλλοτε ή σημερινού εθνικού Ισραήλ ανεξαιρέτως στις Ορθόδοξες Εκκλησίες «συνοδευόμενες από κοσμητικά επίθετα και καλολογικά στοιχεία». Αυτές οι τρεις λέξεις έχουν θεολογική σημασία και δηλαδή πνευματική και δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να συγχέονται με κοσμικά έθνη, λαούς και «επιστημονική» γεωγραφία, πράγμα που αφήνει να εννοηθεί ο Δαυλικός παραλογισμός προς ίδιον συμφέρον.
Επιτρέπεται όμως η Ορθοδοξία να έχει δικό της πνευματικό λεξιλόγιο και ερμηνευτικές προσεγγίσεις για τις λέξεις «Ισραήλ», «Σιών» και «Ιερουσαλήμ» ή ο Δαυλός με την «ορθολογιστική» χρήση αυτών των γλωσσικών όρων βρίσκεται περισσότερο κοντά στην αλήθεια; Σίγουρα δεν υπάρχει κανένα κώλυμα για την Ορθοδοξία, ιδίως όταν έρχεται σε αντίκρουση με τον Δαυλό, ένα περιοδικό που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να παριστάνει τον αλάθητο κριτή της Αγίας Γραφής, διότι όχι μόνο ο Δαυλός, όπως άλλωστε οι περισσότεροι νεοπαγανιστές σήμερα, εξοπλίζεται με γραφικότατες γλωσσολογικές προσεγγίσεις της ελληνικής γλώσσας και των λοιπών γλωσσών του γνωστού κόσμου, αφού θεωρεί με υπεραπλουστεύσεις όλες τους «ελληνογενείς», αλλά και διότι η ερμηνευτική προσέγγιση του Ελευθερίου Κίμωνα στο ίδιο άρθρο για την κατάρα του Ιησού προς την συκιά (βλέπε σελίδα Ευαγγέλια), μετατρέπει αυτήν την τελευταία σε σύμβολο του θεού Διονύσου (1), που μακράν απέχει από τους γλωσσολογικούς «εξορθολογισμούς». Μα ακόμη περισσότερο διότι ο Δαυλός και το «εθνικιστεπώνυμο πλήρωμά του», έχουν δική τους ερμηνευτική γλώσσα, σύμφωνα με τις ίδιες τις δηλώσεις του διευθυντή του περιοδικού Δημητρίου Λάμπρου, όπου π.χ. η ο όρος «ελληνικό» μετατρέπεται λ.χ. σε «διαβολικό» (2).
Ο Κίμωνας εμμένοντας λοιπόν, εις την «πνευματική» πορεία του Δαυλού, διατείνεται πως τα αναφερόμενα αποσπάσματα στην Ορθόδοξη Εκκλησία κατά το Πάσχα είναι «Εβραϊκά» και «άρα οπωσδήποτε» για το νεοπαγανιστικό μυαλό «ανθελληνικά», για την «δική τους πάντα (νεοπαγανιστική) γλώσσα» (3). Όμως ο Κίμωνας Ελευθερίου δεν μπαίνει καν στο κόπο να αποδείξει ότι αυτοί οι όροι είναι πράγματι «ανθελληνικοί» και όχι απλά «μη Ελληνικοί». Το θεωρεί «δεδομένο» και «αυτονόητο», δηλαδή οι αποδείξεις γι’ αυτόν περιττεύουν. Η αναπόδεικτη πεποίθηση του λοιπόν είναι μια μεταφυσική πίστη, στον αντίποδα εκείνης της Ορθόδοξης, όχι μια επιστημονική απόδειξη. Πρόκειται για λογικό μεταφυσικό άλμα στο οποίο προσφεύγει πεισματικά ο Κίμωνας και άλλοι νεοπαγανιστές, εις την ανέλπιδα προσπάθειά τους να αλιεύσουν εθνικιστές παρά πέννας. Και ο Δαυλός ως «καλό» επιχειρηματικό περιοδικό που ζητά νέους αγοραστές δεν ενοχλείται από τέτοιου είδους απλουστεύσεις. Έχει πραγματοποιήσει άλλωστε πάρα πολλές ιστορικές. Δεν προβληματίζεται για τις εννοιολογικές.
Η αλήθεια είναι, όπως δηλώθηκε, ότι οι λέξεις αυτές είναι Εβραϊκής καταγωγής αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα ως προς την «ανθελληνικότητα» τους. Σήμερα στην Ελληνική γλώσσα υπάρχουν χιλιάδες τεχνικοί όροι από ξένες γλώσσες, ιδίως από την αγγλοσαξωνική π.χ. «κομπιούτερ», «μάρκεντιγκ». Αυτό δεν συνεπάγει την «ανθελληνικότητά» τους ως κάτι το «αυτόματο». Ο αυτοματισμός αυτός, Εβραϊκό = ανθελληνικό, είναι ένας μηχανισμός που δεν είναι δυνατό να απουσιάζει από τα μυαλά των νεοπαγανιστών, αφού ο χώρος τους περικλείει συχνά και ανερυθρίαστα αν όχι ανθρώπους με φιλοναζιστική νοοτροπία, τότε σίγουρα με ιδιαίτερη αντισημιτική νοοτροπία. Μπορεί λοιπόν οι λέξεις να είναι «αλλοδαπές» αλλά από τον «αριθμό 1 ή 3 μέχρι τον -1» το χάσμα που προσπαθεί να γεμίσει ο Δαυλός είναι τεράστιο. Γι’ αυτό το λόγο ο Δαυλός ακολουθώντας τον «αυθεντικό» νεοελληνικό εθνικισμό & διαφωτισμό έχει για πατερίτσα του τον νεοπαγανισμό, τον οποίο προσπαθεί να ταυτίσει με τον Ελληνισμό. Ο Κίμωνας Ελευθερίου άλλωστε είναι ο δημιουργός του άρθρου περί «ανθελληνικών χαιρετισμών», (βλέπε παραπάνω ενότητα στην παρούσα σελίδα). Μόνο έτσι μπορεί να παρουσιάσει την Πνευματική Ιερουσαλήμ (Ορθόδοξο Εκκλησία) αντίθετη με τον «Ελληνισμό» (Παγανισμό) ο Δαυλός. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η επιχείρηση του Κίμωνα Ελευθερίου δεν μπορεί παρά να είναι ένα εθνικιστικό φιάσκο.
Η «ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΗ» ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Αφού τίποτα λοιπόν δεν ξεκαθάρισε ως όφειλε ο Κίμωνας Ελευθερίου στο προλογικό του σημείωμα για την ανθελληνικότητα ορισμένων Εβραϊκών λέξεων, παρουσιάζει εκείνα τα εδάφια που αποτελούν κατά τις δικές του προσδοκίες τις «ακράδαντες αποδείξεις» των όσων διατείνεται περί «ανθελληνικότητας» των ύμνων του Πάσχα και της Πεντηκοστής. Έτσι αναφέρει «Οτιδήποτε άλλο, πού δεν έχει σχέση με το Ισραήλ, καθυβρίζεται κι απειλείται. Ένα μικρό δείγμα για του λόγου το αληθές:»
«Ἰδού ὁ Βασιλεύς σου, Σιών», • «Λαμπρύνου, ἡ Σιών, ἡ νέα, καὶ βαΐοις ἀνύμνεί μετὰ παίδων· ιδοὺ ὁ Βασιλεύς σου, σώζων πρὸς πάθος ἔρχεται», «Ὡσαννά ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, Βασιλεὺς τού Ἰσραήλ», • «Ὁ ἠγαπημένος Ἰσραήλ», «τῷ ἠγαπημένω Ἰσραήλ», «Διό εὐφραίνεται θυγάτηρ Σιών», «Χαίρε, εὐφραίνου, πόλις Σιών.», «Οἱ μισούντες Σιών, αἰσχύνθητε ἀπὸ τοῦ Κυρίου· ὡς χόρτος γὰρ πυρί ἔσεσθαι ἀπεξηραμμένοι.», «Εὐφράνθητι Ἱερουσαλήμ· καὶ πανηγυρίσατε οἱ ἀγαπώντες Σιών», «Αἴνεσιν Ἐκκλησία ὁσίων τῷ ἐνοικοῦντι Σιών σοι Χριστέ, προσφέρει· ἐν σοί, Ἰσραήλ, τῷ ποιητῇ αὐτοῦ, χαίρει», «Ἄσατε λαοί, θεοπρεπῶς ἐν Σιών, καὶ εὐχήν ἀπόδοτε Χριστῷ ἐν Ἱερουσαλήμ», «Ἀσύγκριτος ὑπάρχει εὐπρέπεια ἐν Σιών», «Κύριος παρέστη· Σιὼν γάρ ἐξελέξατο», «Σιών Θεοῦ ὄρος τὸ ἅγιον, καὶ Ἱερουσαλήμ», «Ἰσραήλ τοῦ Θεοῦ τὸ βασίλειον», «Θεοπρεπῶς σε, Βασιλεῦ Ἰσραήλ», «Ὁ Βασιλεύς σου, Σιών», «Ὁ Θεός σου, χαῖρε, Σιών, σφόδρα, ἐβασίλευσεν εἰς τοὺς αἰῶνας Χριστός», «Ποιμὴν ἡμῶν Χριστός ὁ Βασιλεὺς Ἰσραήλ. Ὑπόδεξαι, Ἰουδαία, τὸν Βασιλέα».
Τα άνωθι αποσπάσματα μπορούν με όσα ορίζει η Ορθόδοξος Εκκλησία να ερμηνευθούν [ελευθέρως] και ως:
«Ἰδού ὁ Βασιλεύς σου, Οὐράνια Πολιτεία», • «Λαμπρύνου, ἡ Οὐράνια Πολιτεία, ἡ νέα, καὶ βαΐοις ἀνύμνεί μετὰ παίδων· ιδοὺ ὁ Βασιλεύς σου, σώζων πρὸς πάθος ἔρχεται», «Ὡσαννά ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, Βασιλεὺς τῆς Ἐκκλησίας», • «Ὁ ἠγαπημένος λαός του Θεοῦ», «τῷ ἠγαπημένω λαῷ τοῦ Θεοῦ», «Διό εὐφραίνεται θυγάτηρ Οὐράνια Πολιτεία», «Χαίρε, εὐφραίνου, πόλις Οὐρανία», «Οἱ μισούντες Πόλιν Οὐρανίαν, αἰσχύνθητε ἀπὸ τοῦ Κυρίου· ὡς χόρτος γὰρ πυρί ἔσεσθαι ἀπεξηραμμένοι», «Εὐφράνθητι Ἑκκλησία· καὶ πανηγυρίσατε οἱ ἀγαπώντες Οὐράνιαν Πολιτείαν», «Αἴνεσιν Ἐκκλησία ὁσίων τῷ ἐνοικοῦντι Οὐράνια Πολιτεία σοι Χριστέ, προσφέρει· ἐν σοί, Ἐκκλησία, τῷ ποιητῇ αὐτοῦ, χαίρει», «Ἄσατε λαοί, θεοπρεπῶς ἐν Οὐράνια Πολιτεία, καὶ εὐχήν ἀπόδοτε Χριστῷ ἐν Ἐκκλησία», «Ἀσύγκριτος ὑπάρχει εὐπρέπεια ἐν Οὐράνια Πολιτεία», «Κύριος παρέστη· Οὐράνια Πολιτείαν γάρ ἐξελέξατο», «Πολιτείαν Θεοῦ ὄρος τὸ ἅγιον, καὶ Ἐκκλησίαν», «Λαοῦ τοῦ Θεοῦ τὸ βασίλειον», «Θεοπρεπῶς σε, Βασιλεῦ Ὀρθοδόξων», «Ὁ Βασιλεύς σου, Οὐράνια Πολιτεία», «Ὁ Θεός σου, χαῖρε, Ούράνια Πολιτεία, σφόδρα, ἐβασίλευσεν εἰς τοὺς αἰῶνας Χριστός», «Ποιμὴν ἡμῶν Χριστός ὁ Βασιλεὺς Ὀρθοδόξων. Ὑπόδεξαι, Ἰουδαία, τὸν Βασιλέα»
Στα άνωθι αποσπάσματα δεν υπάρχει κάτι το «ανθελληνικό». Μα ούτε και το «εβραϊκό» με την ανάλογη ερμηνεία. Πόσο μάλλον όταν ο Θεός έχει καλέσει στην Εκκλησία Του - λαό Του [Ισραήλ], στην Ουράνια Πολιτεία Του [Ιερουσαλήμ] και στο Όρος Του [Σιών] όλα τα έθνη του κόσμου (4), μέσα στα οποία σαφώς ανήκει και το ελληνικό.
Εκείνο που πρέπει να σημειωθεί εξαιρετικά είναι πως ο Κίμωνας Ελευθερίου αν και μπαίνει στον κόπο να δώσει ερμηνείες για μια σειρά από εβραϊκές λέξεις προς το ελληνικότερο, αναφέροντας δηλαδή πως «Επισημαίνεται ότι η λέξη ωσαννά είναι εβραϊκή και σημαίνει «δεόμαστε στο Θεό για τη σωτηρία». Ομοίως καθαρά εβραϊκές είναι κι οι συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις μεσσίας, αμήν και αλληλούια. Μεσσίας σημαίνει «κεχρισμένος», «Χριστός». Αμήν σημαίνει «μακάρι», «σίγουρα», «είθε να γίνει». Αλληλούια σημαίνει «δόξα στο Γιαχβέ», από την άλλη, αποφεύγει ως «ο διάολος το λιβάνι» να αποδώσει τις ανάλογες ερμηνείες που οφείλει για τις λέξεις «Ιερουσαλήμ, Σιών και Ισραήλ». Από το ίδιο συμφέρον κινούμενος δεν ερμηνεύει ούτε καν το «Γιαχβέ» που σημαίνει «Ο Υπάρχων» (5). Μα ούτε καν δεν αποτολμά να ερμηνεύσει το «Γιαχβέ» σύμφωνα με τις ετυμολογήσεις του συνεργάτη του στον Δαυλό, Στέφανου Μυτηλιναίου, ο οποίος ετυμολογεί το «Γιαχβέ» από το «Ίακχος» (6)
Το «απαράδεκτο» για τους Έλληνες απόσπασμα του Ζαχαρία
Για το απόσπασμα αυτό έχει γίνει λόγος αναλυτικά σε ξεχωριστή ενότητα στην σελίδα Βίβλος. Εδώ πρέπει μόνο να τονισθεί επιπλέον η νεοπαγανιστική εθνικιστική νοοτροπία, μεροληψία και έλλειψη δικαιοσύνης.
Αναφέρει ο Κίμωνας πως το απόσπασμα του Ζαχαρία είναι «απαράδεκτο για τους Έλληνες», και δηλαδή για την δική του γλώσσα, δεν μπορεί παρά να «είναι» σίγουρα «ανθελληνικό». Προσοχή λοιπόν! Όταν ο Έλληνας, «έστω» και παγανιστής, ως ο Αντίοχος ο Επιφανής, καταλαμβάνει τα Ιεροσόλυμα και θανατώνει Εβραίους επειδή εκείνοι δεν προσκυνούν τον Δία, είναι «απαράδεκτο για τους Έλληνες» οι Ιουδαίοι να εξεγείρονται «ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων»! «Απαγορεύεται» από τους εθνικιστές νεοπαγανιστές Έλληνες κάθε επανάσταση ξένου λαού προς τον κάθε Έλληνα στρατηλάτη-βασανιστή του, επειδή πολύ απλά ο στρατηλάτης αυτός είναι πολύ απλά «Έλληνας»! Δεν μένει παρά να θαυμάσει κανείς την ασύλληπτη νεοπαγανιστική λογική επιχειρηματολογία και δικαιοσύνη!... Σύμφωνα με τους νεοπαγανιστές, ο Θεός των Χριστιανών έπρεπε «να μην εξεγείρει τα τότε τέκνα της π.Χ. Σιών κατά των Ελλήνων», αλλά να τους προτρέψει εις την υποδούλωση της βεβήλωσης των ιερών τους από την παγανιστική μανία του Αντίοχου, και αντίθετα, εις την περίπτωση της Ελληνικής επαναστάσεως, έπρεπε ο ίδιος Θεός «να ζητά από τους Έλληνες να επαναστατήσουν και να εξεγερθούν κατά των Τούρκων», και όχι όπως οι ίδιοι νεοπαγανιστές ψευδώς κατηγορούν την Ορθόδοξο Εκκλησία να υποδουλώνονται σε αυτούς! Οι νεοπαγανιστές για να δεχθούν τον Θεό, πρέπει Αυτός να εξυπηρετεί τα εθνικιστικά, και όχι εθνικά τους, συμφέροντα. Έτσι δεν απασχολούνται διόλου με την πνευματική σωτηρία του έθνους τους. Ενδιαφέρονται μόνο για τους εθνικιστικούς κοσμικούς στόχους τους επί χάρτου, που κυκλοφορούν μέσα στα αργόστροφα μπλε-μαρέ φυλλάδια τους που αντικατοπτρίζουν τις «θεάρεστες» σκέψεις τους.
Σε μια υποθετική ανάλογη συλλογιστική με αυτή του Κίμωνα Ελευθερίου στο παρόν άρθρο του, αν σήμερα [2007] κυριαρχούσε η νεοπλατωνική θρησκεία στην Τουρκία και η Ομηρική στην Ελλάδα, και αυτή η τελευταία το 1821 εξέγειρε «τὰ τέκνα τῆς, Ἀθήνας [εννοημένης πνευματικής - παγανιστικής], ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν [υποθετικά Τοτεμιστών ακόμη τον 18ο αιώνα] Τούρκων», τότε για ορισμένους σύγχρονους εθνικιστές μη νεοπλατωνικούς Τούρκους ή Γκρίζους Λύκους, η εξέγερση ελευθερίας των Ελλήνων θα ήταν «απαράδεκτη για τους [σημερινούς] Τούρκους» οι οποίοι θα έπρεπε να αφήσουν τον νεοπλατωνισμό για χάρη του αρχαίου «Τουρκικού Εθνικιστικού Τοτεμισμού», μιας και η αρχαία Ελληνική θρησκεία η οποία έχει και άμεση σχέση με τον νεοπλατωνισμό, είναι «αντιτουρκική» και «ελληνική» (πρβλ. όρους «ανθελληνική» & «εβραϊκή» των Ελλήνων νεοπαγανιστών περί του Χριστιανισμού), αφού εξέγειρε τους Έλληνες κατά των δικών τους «Κεμαλικών» στρατηλατών... Αυτό είναι το μεγαλείο της νεοπαγανιστικής λογικής... Αλλά ποιας λογικής; Αποτελεί κλασσική περίπτωση όπου αυτή η λογική, που ολημερίς την εξυμνεί τουλάχιστον στα χαρτιά ο Δαυλός, «πάει περίπατο στο πυρ το εξώτερο», αφού η εθνικιστική επιχειρηματολογία του Δαυλού, βασίζεται αποκλειστικά σε συναισθήματα (εθνικά) για να «αποδείξει» το «απαράμιλλο κύρος» της, και σε ασφαλώς όχι σε λογικά συμπεράσματα ή συλλογισμούς. Να γελά ή να κλαίει κανείς μαζί της και μαζί τους;
Το Τριώδιον & οι νεοπαγανιστικές αντιφάσεις
«Η χρήση τον λειτουργικού βιβλίου «Τριώδιον» αρχίζει «αλά εβραϊκά», δηλαδή το Σάββατο βράδυ, παραμονή της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου. Ονομάσθηκε Τριώδιον διότι αρχικά οι ομάδες των τροπαρίων είχαν τρεις ωδές. Στις 536 σελίδες τον, που καλύπτουν περίοδο εβδομήντα ημερών, υβρίζεται κάθε τι το ελληνικό, υμνολογείται η Σιών, το Ισραήλ, η Ιερουσαλήμ κι ό,τιδήποτε εβραϊκό, ενώ παράλληλα κηρύσσεται άπλετο μίσος κατά όλων των μη Εβραίων, κυρίως δε των Ελλήνων. Για παράδειγμα:
• «Μᾶλλον δὲ Πυθαγόραν καὶ Κρόνον καὶ Ἀπόλλωνα ἤ τίνα τῶν ἄλλων θεών, ὧν τὸν βίον ἐζήλωσας, τερπόμενος ταῖς ἀσελγείαις αὐτῶν.» (Κυριακή της Ορθοδοξίας)
• «Τὰ τῶν Ἑλλήνων δυσσεβῆ δόγματα... ἀνάθεμα.» (Συνοδικόν της Ορθοδοξίας)
• «Τοῖς τὰ ἑλληνικὰ διεξιοῦσι μαθήματα... ἀνάθεμα.» (ομοίως)
• «Σοφοὺς καὶ ρήτορας ὡς μωροὺς ἀπελέγξαντες τῇ γνώσει.» (Πέμπτη της β΄ εβδομάδος.)
[Όλοι οι αναθεματισμοί και οι απειλές εναντίον του Ελληνικού Πολιτισμού, που περιέχονται στο «Τριώδιο», δημοσιεύτηκαν στο «Δαυλό», τ. 192.]»
Αντιλαμβάνεται κανείς, από τις ανώτερες κατηγορίες του Δαυλού, ότι οι νεοπαγανιστές έχουν «χάσει το τρένο» της κατανόησης της ελληνικής γλώσσας, πέρα από την ικανότητα δημιουργίας υγειών συλλογισμών. Οι νεοπαγανιστές αντιλαμβάνονται ως «εβραϊσμό» και «ανθελληνισμό» τις όποιες στηλιτεύσεις προς τις «ἀσελγείαις» των ονομαζόμενων θεών, στηλιτεύσεις οι οποίες μπορούν να εκτοξευθούν από μη χριστιανούς, δηλαδή ακόμη και από ηθικούς της φιλοσοφίας. Ξεχνούν με πείσμα οι νεοπαγανιστές πως μερικές από τις ασέλγειες των θεών στηλίτευσαν πρώτοι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, οι οποίοι τελώντας υπό «παγανιστική ασυλία» δεν γίνονται στόχος των αρθρογράφων του Δαυλού ως «Εβραίοι» σε καμιά περίπτωση. Για παράδειγμα βλέπε Πολιτεία Πλάτωνα 368Α-383C και Ξενοφάνη Κολοφώνιο Απ.,11.
Έπειτα ασέλγειες πράττουν, εκτός των ανθρώπων, οι «θεοί» των παγανιστών κάθε έθνους. Όμως ο Χριστιανισμός αναπτυσσόμενος εν αρχή στην περιοχή της Μεσογείου ήρθε αναγκαστικά λόγω φυσικής και γεωγραφίας σε άμεση επαφή με τις ασέλγειες των θεών των Ελλήνων, των Ρωμαίων, των Αιγυπτίων κ.α.. Οι ασέλγειες όμως δεν έχουν «εθνικό» χρώμα. Έτσι όταν καταδικάζεται μια ασέλγεια, η οποία από πουθενά δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι αποτελεί αποκλειστικά χαρακτηριστικό της ελληνικής ή όποιας εθνικότητας (πρβλ. το νεοπαγανιστικό παραμύθι περί «ελληνικού» - «ανθελληνικού»), αφού ροπή προς την ασέλγεια έχουν όλοι οι άνθρωποι, δεν σημαίνει ότι καταδικάζεται ο ελληνισμός και ότι ο κατήγορος είναι «ανθέλληνας». Αλίμονο λοιπόν στην Αθηναϊκή αστυνομία των ηθών η οποία όχι μόνο στηλίτευε τις ασέλγειες των ανθρώπων αλλά τις τιμωρούσε έμπρακτα με ποινές.
Οι νεοπαγανιστές δε, αυτοί οι χειρομάντεις της λογικής, συνδέουν μονοσήμαντα τον ελληνισμό με τις ασέλγειες και υπερασπίζονται με κάθε μέσο αυτές δια μέσω του πρώτου. Μόνο και μόνο αυτή η διαπίστωση μπορεί να καταδείξει και στον πιο δύσπιστο, την «περίλαμπρη» ιδέα που έχουν σχηματίσει οι νεοπαγανιστές για τον ελληνισμό μέσα στο αλαφροΐσκιωτο μυαλό τους, τις αξίες που υπερασπίζουν και την υποκρισία που τους διακρίνει, κάθε φορά που καμουφλάρουν κάθε διαστροφική τους ιδέα με τα εθνικά σύμβολα και ολόκληρο τον πολιτισμό ενός λαού, του ελληνικού, με τις κρύφιες ψυχικές τους ανώμαλες επιθυμίες.
Μια επίσης πονηρότατη τεχνική των νεοπαγανιστών, γνωστή στους από καιρό μελετητές αυτού του φανταχτερού για την ανοησία του κινήματος, είναι η πολλαπλά εφαρμοσμένη αποσιώπηση ολάκερων αποσπασμάτων, κάθε φορά που εξυφαίνουν σκοτεινές κατηγορίες κατά του Χριστιανισμού. Για παράδειγμα τα αναθέματα πετσοκόβονται ώστε ολόκληρο το νόημα παραγράφων της ελληνικής να αλλοιώνεται εις όφελός του σχεδιαστή και εις εξαπάτηση του αναγνώστη. Έτσι λ.χ. το απόσπασμα «Τοῖς τὰ ἑλληνικὰ διεξιοῦσι μαθήματα... ἀνάθεμα» αποκρύβει ξεδιάντροπα όχι μόνο τις παραλειπόμενες από το περιοδικό ενδιάμεσες προτάσεις «και μη δια παίδευσιν μόνον ταύτα παιδευομένοις, αλλά και ταις δόξαις αυτών ταις ματαίας επομένοις, και ως αληθέσι πιστεύουσι, και ούτως αυταίς ως το βέβαιον εχούσας εγκειμένοις ώστε και ετέρους ποτε μεν λάθρα, ποτέ δε νοερώς ενάγειν αυταίς και διδάσκειν ανενδοιάστως» αλλά και το γενικότερο νόημα όλων των αναθεμάτων του Συνοδικού, τα οποία αφορούν ιδίως αντιλήψεις περί της μεταφυσικής.
Έτσι σε αυτό το σημείο επίσης ξεδιπλώνεται, αυτή η ανωτέρω και αλλαχού πολλαπλά αναφερόμενη προσπάθεια συσχέτισης, όπως - όπως και εκ μέρους του Δαυλού, Ελληνισμού - παγανισμού, που αντιφατικά αλλού καταδικάζεται, εφόσον στο Τριώδιο δεν υπάρχει τίποτε το «ανθελληνικό» αλλά μόνο το «αντιπαγανιστικό». Για το τριώδιο και τους αναθεματισμούς έχει γίνει αναφορά στην ειδική σελίδα των αναθεμάτων, όπου παρουσιάζεται επί τη ευκαιρία και η απολλώνια παγανιστική κατάρα κατά των Ελληνικών πληθυσμών της υπαίθρου και πόλεων: «ἡ γῆ των νὰ μὴν παράγῃ καρπούς, αἱ γυναῖκές των νὰ γεννῶσι τέρατα, νὰ ἐξαφανισθῶσιν αὐτοί τε, ἡ πόλις των καὶ ἡ φυλή των καὶ αἱ πρὸς τοὺς θεοὺς θυσίαι των νὰ μὴν γίνωνται δεκταὶ» (7) η οποία μακράν απέχει από την σημασία του Εκκλησιαστικού Ορθοδόξου αναθέματος (8) και που σε καμιά περίπτωση δεν κατορθώνει να πείσει περί της μονοσήμαντης σύνδεσης παγανιστικής θρησκείας και Ελλήνων.
Ο Δαυλός, επειδή ακριβώς δεν υφίσταται κανείς «ανθελληνισμός» στο Τριώδιο αλλά μόνο και αυστηρά αντιπαγανισμός, στρίβει την επιχειρηματολογία του δια του αρραβώνος γενικεύοντας με γλωσσικό τέχνασμα τις αντιδράσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά του παγανισμού, ως δήθεν κατά «του Ελληνικού «Πολιτισμού» («οι αναθεματισμοί και οι απειλές εναντίον του Ελληνικού Πολιτισμού») κατά συρροήν, μέσα στον οποίο εννοείται και περικλείεται ασφαλώς η αρχαία Ελληνική Θρησκεία. Και αυτό το πράττει ο Δαυλός, ώστε να μπορεί μέσα σε αυτόν να διατηρεί τις αρχαίες ελληνικές θρησκευτικές παραδόσεις, τις οποίες αλλού ως ελέχθει καυτηριάζει (9), και που εδώ χρησιμοποιεί για να «αποδείξει» την όποια φανταστική «ανθελληνική» δράση της Εκκλησίας, γενικόλογα και χυδαία. Ειδικά σε αυτή την περίπτωση ο «εξορθολογισμός» των γλωσσικών όρων από μεριά του Δαυλού γίνεται «καπνός». Ειδικά όταν ο Δαυλός υπαινίσσεται πως η «απαράδεκτη ανθολογία της Εκκλησίας» όπου «υβρίζεται κάθε τι το ελληνικό» περιλαμβάνει και την φράση «"Σοφοὺς καὶ ρήτορας ὡς μωροὺς ἀπελέγξαντες τῇ γνώσει." (Πέμπτη της β΄ εβδομάδος.)» κανείς δεν μπορεί να καταλάβει και να εννοήσει με ποιο επιστημονικό συλλογισμό συνδέονται μονοσήμαντα οι Σοφοί και οι Ρήτορες με τον «Ελληνικό Πολιτισμό», εφόσον σοφοί και ρήτορες παρουσιάστηκαν σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου. Επιπλέον, διότι σοφούς και ρήτορες έχει και ο Χριστιανισμός στους κόλπους του.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΣΜΟ & ΤΟΝ ΕΒΡΑΪΣΜΟ ΣΤΟΝ ΜΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΟ ΛΑΟ
Ο Κίμωνας Ελευθερίου αφού απέτυχε να αποδείξει τον «ανθελληνισμό» του Πάσχα στο εισαγωγικό του σημείωμα, συνεχίζει την προσπάθειά του με προτροπές για αποκοιμισμένους. Διατείνεται λοιπόν ότι «Τη Μεγάλη Δευτέρα αρχίζει να ψάλλεται στις εκκλησίες ένα μεγάλο corpus κειμένων, το όποιο υβρίζει και απειλεί κάθε άλλον λαό εκτός του περιουσίου» και παραθέτει μια σειρά από αποσπάσματα τα οποία και πάλι φροντίζει να μην ερμηνεύσει σύμφωνα με τα όσα ελέχθησαν ανωτέρω για τις λέξεις «Ισραήλ» και «Σιών».
Τα αποσπάσματα αυτά είναι:
«Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; », «Ἐλπισάτω Ἰσραὴλ ἐπὶ τὸν Κύριον», «Εὐλογῆσαι σε Κύριος ἐκ Σιών», «Οἱ φοβούμενοι τόν Κύριον, εὐλογήσατε τὸν Κύριον. Αἰνεῖτε τὸ ὄνομα Κυρίου, αἰνεῖτε, δοῦλοι, Κύριον», «Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ», «Οὐκ ἔστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις», «Οἱ μακαριστοί, ἐν τῇ Σιών», «Ὅτι τάδε λέγει Κύριος τῷ λαῷ μου Ίσραήλ», «Ὁ πρωτότοκος υἱός μου Ἰσραήλ», «Πᾶσα κτίσις ἠλλοιοῦτο φόβῷ», «Φόβος καὶ τρόμος ἐπέπεσε τῇ κτίσει», «τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς» «αἴτησαι παρ’ ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου» «ποιμανεῖς αὐτοὺς ἐν ράβδῳ σιδηρᾷ, ὡς σκεύη κεραμέως συντρίψεις αὐτούς» «δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καὶ ἀγαλλιᾶσθε αὐτῷ ἐν τρόμῳ», «Ἐπὶ τόν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ», «Πᾶσα ἡ κτίσις ἡλλοιοῦτο φόβω», «14 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ. 15 περιεῖλε Κύριος τὰ ἀδικήματά σου, λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου· βασιλεὺς Ἰσραὴλ», «Εὐλογεῖτε, Ἀνανία, Ἀζαρία καὶ Μισαήλ, τὸν Κύριον.» Είναι τόσο σημαντικοί για την Ελλάδα ο Ανανίας, ο Αζαρίας κι ο Μισαήλ, τους οποίους επικαλούνται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ιερείς;
Σε κανένα σημείο όμως της πραγματείας του ο Κίμωνας Ελευθερίου δεν καταφέρνει να αποδείξει ότι ο περιούσιος λαός είναι ένα και μόνο ένα κοσμικό έθνος, πόσο μάλλον δεν κατορθώνει, αλλά άπλετα παραλείπει να αποδείξει, όχι απλά ότι ο περιούσιος λαός είναι μόνο ο «εβραϊκός» αλλά και ότι η σωτηρία του περιούσιου λαού ενέχει «ανθελληνισμό». Εκ τούτο συνάγεται πως η επικεφαλίδα του άρθρου του «το ανθελληνικό Εβραϊκό Πάσχα» αιωρείται πάνω από το κενό δίχως ουδεμία σταθερή βάση, αφού:
α. Το Πάσχα δεν μπορεί να είναι «Εβραϊκό» εφόσον ο Ισραήλ δεν είναι πλέον (μ.Χ.) ο εβραϊκός εθνικός λαός, αλλά ο πνευματικά Ορθόδοξος, ο οποίος αποτελείται από πανσπερμία κοσμικών εθνών π.χ. Ρώσους, Σέρβους, Κινέζους, Κορεάτες, Αφρικανούς, Αιγύπτιους, Αμερικανούς κ.ο.κ. (βλ. εργασία στην σελίδα περί γλώσσας «Σιών - Ισραήλ».
β. Δεν μπορεί να είναι «ανθελληνικό», εφόσον μέσα στον περιούσιο λαό ανήκει και μεγάλο τμήμα του Ελληνικού Έθνους που ασπάζεται τον Ιησού Χριστό ως Θεό. Όταν και μόνον όταν υπάρχει παράγων που κινείται ενάντια σε όλα τα συμφέροντα ενός έθνους, επειδή αυτό είναι Ελληνικό, μπορεί κανείς να κάνει λόγο για σίγουρο ανθελληνισμό, εφόσον ο παράγων αυτός κινείται δηλαδή μεροληπτικά βάση της εθνολογικής ταυτότητας του λαού των Ελλήνων. Όταν όμως ο Παράγων Αυτός κινείται υπέρ της σωτηρίας πλειάδας ανθρώπων του Ελληνικού λαού μέσα στο πέρας των αιώνων, η προηγηθείσα υπόθεση δεν μπορεί να είναι αληθής. Αντιθέτως είναι ένα νεοπαγανιστικό απατηλό όνειρο που δεν θα γίνονταν δεκτό μήτε από τους ονειροκρίτες & ονειρομάντεις της αρχαίας Ελλάδας που προσπαθεί να καπηλευτεί ο «κλασσικός» Δαυλός.
Το αποκορύφωμα της σκληρότητας και της εκδίκησης του Ιησού προς την συκιά
Η απάντηση στην μεγάλη πλάνη του Ελευθερίου Κίμωνα περί της συκιάς βρίσκεται σε ειδικά αφιερωμένη ενότητα στην σελίδα Ευαγγέλια. Μόνο ας δηλωθεί επιπλέον εδώ πως η συκιά, αντίθετα με όσα διατείνεται ο Κίμωνας Ελευθερίου, για αιώνες τώρα στην ορθόδοξη θεολογία, συμβολίζει την πνευματική πορεία του κατά σάρκα Εβραϊκού λαού σε όλη την διάρκεια της π.Χ. εποχής. Είναι συνεπώς μια κατάρα (θεοεγκατάλειψη) του Ιησού προς τους Εβραίους, που απογυμνώνει ακόμη περισσότερο τις θέσεις του Κίμωνα Ελευθερίου περί «εβραϊκού» & «ανθελληνικού» Πάσχα, εφόσον:
α) η ιδιότητα της εβραϊκής εθνότητας δεν αποτελεί παράγοντα «θετικής» μεροληψίας από πλευράς Θεού
β) η κατάρα προς τον εβραϊκό λαό δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί «ανθελληνισμός», τουλάχιστον από τους ίδιους τους νεοπαγανιστές που δεν δέχονται τους Εβραίους να ανήκουν ασφαλώς στην Ελληνική εθνότητα, και που σε πλειάδα άρθρων τους, παρουσιάζουν τα συμφέροντά της πρώτης διαρκώς διαμετρικά αντίθετα με της δεύτερης.
Ο Ανανίας, Ο Αζαρίας και ο Μισαήλ
Διερωτάται ο Κίμωνας Ελευθερίου: «Είναι τόσο σημαντικοί για την Ελλάδα ο Ανανίας, ο Αζαρίας κι ο Μισαήλ, τους οποίους επικαλούνται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ιερείς;» (πρβλ. «Εὐλογεῖτε, Ἀνανία, Ἀζαρία καὶ Μισαήλ, τὸν Κύριον.»)
Εκείνο που δεν έχει καταλάβει ο Κίμωνας Ελευθερίου είναι πως τους τρεις αυτούς παίδες που αναφέρει ο Δανιήλ, τους οποίους έριξε ο Ναβουχοδονόσορ στο καμίνι επειδή δεν προσκύνησαν την ειδωλολατρική εικόνα που ο ίδιος έφτιαξε, τους έσωσε άγγελος Θεού μπροστά σε όλους. Αυτά ήταν τα Εβραϊκά τους ονόματα. Τα Βαβυλωνιακά, γιατί ο Ναβουχοδονόσορ τους είχε μετονομάσει, ήταν Σεδράχ, Μισάχ και Αβδέ-Νεγώ (10). Εκ τούτου συνάγεται πως δεν είναι οι τρεις παίδες που είναι «τόσο σημαντικοί για την Ελλάδα», αλλά ο Θεός είναι Εκείνος που έχει τεράστια σημασία για τους Έλληνες και συνεπώς για την «Ελλάδα» (11) επειδή μόνο Εκείνος που είχε την δύναμη να σώσει άνθρωπο από τις φλόγες, όχι μόνο τις πραγματικές αλλά και της πνευματικές της κολάσεως, την έχει και θα την έχει εις τον αιώνα των αιώνων. (12). Προς τούτο το Πάσχα ζητείται από αυτούς τους τρεις παίδες να δοξάσουν τον Θεό: «Εὐλογεῖτε, Ἀνανία, Ἀζαρία καὶ Μισαήλ, τὸν Κύριον. μαζί με όλο το πλήρωμα.
Με άλλα λόγια ο Δαυλός και ο Κίμωνας Ελευθερίου, αντί να βλέπουν τον Θεό και την Δύναμή Του, παρατηρούν τους «Εβραίους». Η σκηνή της σωτηρίας των παίδων από την Δύναμη του Θεού, μετατρέπεται σε «ανθελληνικό, εβραϊκό», εδάφιο όπου οι αναγνώστες του περιοδικού αποπροσανατολίζονται κατά τα δέοντα.
Η σχέση των Ελλήνων με τον Εβραϊκό λαό
Ο συγγραφέας του Δαυλού εκτός των άλλων, φαίνεται να ενοχλείται επειδή την Μεγάλη Δευτέρα, όπως και άλλες μέρες της Μεγάλη Εβδομάδας, αναγιγνώσκονται ορισμένες «εβραϊκές εξωπραγματικές ιστορίες», χωρίς όμως και να μπορεί να αποδείξει με την πέννα του τι είναι το «πραγματικό» και τι είναι το «εξωπραγματικό». Για τους παγανιστές και αρνητές του Θεού, κάθε επέμβαση του Θεού στον κόσμο είναι «εξωπραγματική» ενώ αντίθετα για την Ορθόδοξη αντίληψη «εξωπραγματική» είναι η άρνηση της ύπαρξης του Θεού και των ενεργειών Του μέσα στον κόσμο. Ασφαλώς οι «εξωπραγματικές ιστορίες» «των Εβραιών» αναφέρονται από τους Ορθοδόξους διότι κάποτε (π.Χ.) ο Θεός είχε ως πνευματικό Ισραήλ τον εβραϊκό λαό, ήταν δηλαδή μαζί του και ενεργούσε υπέρ του. Τα αρχαία κείμενα περιγράφουν αυτές τις δράσεις του Θεού και εκ τούτου έχουν ενδιαφέρον για τον κάθε σημερινό ακόλουθο του Θεού. Στην μ.Χ. εποχή ο Θεός εγκατέλειψε τον εβραϊκό λαό (βλ. και συκιά) και πλαισίωσε τους ανθρώπους που σήμερα ακολουθούν το Ορθόδοξο δόγμα ανεξαρτήτου εθνότητας. Προς τούτο οι παντοειδείς βίοι Αγίων, Μαρτύρων και γενικά η ιστορία της ζώσας Εκκλησίας, δεν είναι πια «Εβραϊκή Ιστορία» αλλά παγκόσμια. Ο κάθε ορθόδοξος λοιπόν, και άρα και ο κάθε Έλληνας Ορθόδοξος, δεν ενδιαφέρεται για τις «εβραϊκές εξωπραγματικές ιστορίες» επειδή αυτές είναι «εβραϊκές», διότι αν ήταν το κατηγόρημα αυτού του Ελευθερίου Κίμωνα αληθές, οι Ορθόδοξοι θα έπρεπε να ενδιαφέρονται επίσης και για τις σημερινές ιστορίες των Εβραίων, ή τουλάχιστον τις μ.Χ., πράγμα που δεν συμβαίνει. Ενδιαφέρονται οι Ορθόδοξοι λοιπόν για τις πρώτες, διότι αυτές οι «εξωπραγματικές ιστορίες» έχουν σχέση με τον Θεό. Και ο Θεός δεν είναι Εβραίος μήτε ανθέλληνας. Εβραίος δεν είναι διότι Υπάρχει πριν τα έθνη και δεν είναι ανθέλληνας διότι δεν μεροληπτεί υπέρ ή ενάντια σε κανένα έθνος, πόσο μάλλον το Ελληνικό, αφού δεν μεροληπτεί υπέρ ή ενάντια και σε κανένα πρόσωπο (13). Είναι δηλαδή ανεξάρτητος στην κρίση Του από τους παράγοντες της εθνικότητας.
Ένα ακόμη παράδειγμα ανυπαρξίας «εβραϊσμού» & «ανθελληνισμού» κατά την μεγάλη εβδομάδα του Πάσχα είναι η φράση η οποία επικαλείται ο «γλωσσικός εξορθολογιστής» Δαυλός, που από την άλλη δεν αποφεύγει να (παρ)ερμηνεύσει τα περί συκής: «Ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκία σου τὴν Σιών, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ», εφόσον μπορεί κάλλιστα να ερμηνευτεί Ορθόδοξα ως «Ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκία σου τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη τῆς Οὐρανίας Πολιτείας». Στην Εκκλησία του Θεού και στην Ουράνια Πολιτεία Του ανήκει και μεγάλο μέρος του σημερινού ελληνικού Έθνους.
«Η Πεντάλφα και το Άστρο του Δαυΐδ, είναι πανάρχαια σύμβολα του Ελληνισμού» (Πηγή: Περιοδικό «Δαυλός», Τεύχος 192, εξώφυλλο, κάτω επικεφαλίδα)
«Τα Εβραϊκά είναι Ελληνικά. Το απαγορευμένο βιβλίο ενός Εβραίου» (Πηγή: Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 206, Εξώφυλλο, κάτω επικεφαλίδα)
ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ «ΜΙΣΟΥΣ»
Άλλη πλάνη της εθνικιστής μανίας του Ελευθερίου Κίμωνα είναι η υπαρκτή ιδεοληψία του πως τα εδάφια που ακολουθούν κάτωθι, «είναι» ύμνοι «χριστιανικού μίσους» κατά τον Εσπερινό της Κυριακής των Βαΐων:
«Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου», «Ἐλπισάτω Ἰσραὴλ ἐπὶ τὸν Κύριον», «Εὐλογῆσαι σε Κύριος ἐκ Σιών», «Οἱ φοβούμενοι τόν Κύριον, εὐλογήσατε τὸν Κύριον. Αἰνεῖτε τὸ ὄνομα Κυρίου, αἰνεῖτε, δοῦλοι, Κύριον», «Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ».
Πρώτα και κύρια οι ύμνοι αυτοί δεν φαίνονται σε καμία περίπτωση να είναι ανθελληνικοί, μα μήτε και Εβραϊκοί, παρά τις συκοφαντίες του Κίμωνα στην επικεφαλίδα του άρθρου του, αφού σύμφωνα με τις ερμηνείες της Ορθόδοξης θεολογίας, για της οποίας το Πάσχα γίνεται λόγος στο άρθρο του Δαυλού, μετατρέπονται ελεύθερα σε:
«Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου», «Ἐλπισάτω λαὸς τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὸν Κύριον», «Εὐλογῆσαι σε Κύριος ἐκ Οὐρανίας Πολιτείας», «Οἱ φοβούμενοι τόν Κύριον, εὐλογήσατε τὸν Κύριον. Αἰνεῖτε τὸ ὄνομα Κυρίου, αἰνεῖτε, δοῦλοι, Κύριον», «Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα λαοῦ τοῦ Θεοῦ.»
Κατά δεύτερο λόγο δεν υπάρχει πουθενά ουδεμία ένδειξη, πόσο μάλλον απόδειξη, «χριστιανικού μίσους». Η ύπαρξη κάποιων εχθρών οριζόμενων ως β΄ ενάντια προς κάποιους άλλους οριζόμενους ως α΄ δεν καθορίζει τα αισθήματα των α΄ προς τους β΄. Τέτοια «συμπεράσματα» είναι αβάσιμες υποθέσεις που παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από τα αισθήματα του ανθρώπου που τους μηχανεύεται. Το ότι ο Θεός έχει εχθρούς είναι γνωστό, αλλά το ότι οι εχθροί αυτοί θα ηττηθούν («ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου») σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι ο Θεός τους μισεί. Ο οιοσδήποτε μπορεί να ενοχλείται από την ύπαρξη ενός τοίχου και να βρίσκει ωφέλιμο να χτυπά το παγανιστικό του κεφάλι επάνω του προσπαθώντας να τον ρίξει. Είναι αβάσιμο όμως να εκτοξεύει κατηγορήματα πως δήθεν ο τοίχος τον μισεί για να δικαιολογήσει την δική του επιθετικότητα και κυριολεκτική στενοχώρια (14) προς την ύπαρξη του τοίχου.
Έπειτα η «οδός των εθνών» εκείνη την εποχή δεν ήταν τίποτα περισσότερο παρά οι παγανιστικές θρησκείες, από τις οποίες ο ελληνικός λαός σήμερα μακράν απέχει, εκτός ελάχιστων θεληματικών εξαιρέσεων. Εξάλλου σε επόμενο «ανθελληνικό» & «εβραϊκό» εδάφιο, όπως το αντιλαμβάνεται ο Κίμωνας Ελευθερίου στο άρθρο του, ξεκαθαρίζεται περίφημα ποιος μισεί Ποιον: «Ἀναστήτω ὁ Θεὸς καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ καὶ φυγέτωσαν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν...».
Οι ύβρεις και οι απειλές λοιπόν κατά των λαών εκτός του περιουσίου που φαντασιώνονται οι παγανιστές στα μαντικά όνειρά τους, ανατρέπονται από το εδάφιο Α΄ Ιωάννου, Κεφ. Δ΄ «8 ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν», όπου ο Θεός παρουσιάζεται ως Αγάπη.
Τα αποσπάσματα «μίσους» της Κυριακής των Βαΐων
Ο Κίμωνας Ελευθερίου υπαινίσσεται επίσης ότι τα κάτωθι εδάφια είναι «Αποσπάσματα ύμνων ενδεικτικών του χριστιανικού μίσους, που ψάλλονται κατά τον Εσπερινό της Κυριακής των Βαΐων.»
Ψαλμός Κ΄ (Κα΄) 20: 9 εὑρεθείη ἡ χείρ σου πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς σου, ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε. 10 θήσεις αὐτοὺς εἰς κλίβανον πυρὸς εἰς καιρὸν τοῦ προσώπου σου· Κύριος ἐν ὀργῇ αὐτοῦ συνταράξει αὐτούς, καὶ καταφάγεται αὐτοὺς πῦρ. 11 τὸν καρπὸν αὐτῶν ἀπὸ τῆς γῆς ἀπολεῖς καὶ τὸ σπέρμα αὐτῶν ἀπὸ υἱῶν ἀνθρώπων, 12 ὅτι ἔκλιναν εἰς σὲ κακά, διελογίσαντο βουλάς, αἷς οὐ μὴ δύνωνται στῆναι. 13 ὅτι θήσεις αὐτοὺς νῶτον· ἐν τοῖς περιλοίποις σου ἑτοιμάσεις τὸ πρόσωπον αὐτῶν. 14 ὑψώθητι, Κύριε, ἐν τῇ δυνάμει σου· ᾄσομεν καὶ ψαλοῦμεν τὰς δυναστείας σου.
Στο Ψαλμό Κ΄, φαίνεται ξεκάθαρα ότι δεν είναι ο Θεός που μισεί, ούτε οι Χριστιανοί, αλλά κάποιοι σαν τους αρθρογράφους του Δαυλού είναι εκείνοι που μισούν τον Θεό: «ἡ δεξιά σου εὕροι πάντας τοὺς μισοῦντάς σε». Οι νεοπαγανιστές φαντάζονται πως μπορούν να μισούν την Αγάπη, που είναι η ουσία του Θεού, και να τελούν «ευτυχισμένοι» κατά την Β΄ Παρουσία για την οποία μιλά αυτό το εδάφιο. Άραγε σε τι κατάσταση μπορεί να βρεθεί το μίσος μέσα σε μια Παγκόσμια Αγάπη η οποία δεν θα μπορεί να ανατραπεί από κανέναν; Στα αλήθεια τι επιθυμούν οι νεοπαγανιστές; να βασιλέψει το μίσος και να βγει χαμένη η Αγάπη (Θεός); Εκ τούτου γίνεται φανερό το είδος του κόσμου που ονειρεύονται οι νεοπαγανιστές για το μέλλον.
Ὁ αὐτός: Δεῦτε καὶ ἡμεῖς σήμερον, πᾶς ὁ νέος Ἰσραήλ, ἡ ἐξ ἐθνῶν Ἐκκλησία, μετὰ τοῦ Προφήτου Ζαχαρίου ἐκβοήσωμεν· Χαῖρε σφόδρα θύγατερ Σιών, κήρρυσε θύγατερ ἱερουσαλήμ· ὅτι ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου, ἔρχεταί σοι πραΰς καὶ σώζων, καὶ σῴζων, καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ πῶλον ὄνου, υἱὸν ὑποζυγίου· ἑόρταζε τὰ τῶν Παίδων, κλάδους χερσὶ κατέχουσα εύφήμησον· Ὡσσανὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος, Βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ.
Ούτε αυτό το εδάφιο φανερώνει κάποιο ψαλμό ή ύμνο «χριστιανικού μίσους» καταπώς αντιλαμβάνονται οι εθνικιστές του Δαυλού. Το εδάφιο αυτό αντιθέτως είναι μια προφητεία που αφορούσε την είσοδο του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Προφητεία, που μαζί με άλλες, οι νεοπαγανιστές ασφαλώς αρνούνται ότι πραγματοποιήθηκαν. Η νεοπαγανιστική «ικανότητα αντίληψης» της Αγίας Γραφής και των ψαλμών είναι πέρα για πέρα φανερή. Προφητείες «αναιρούνται» και «μετατρέπονται» μέσα στο νεοπαγανιστικό μυαλό σε ύμνους «ενδεικτικών τον χριστιανικού μίσους». Τι να πει παραπάνω κανείς;
Προφητείας Σοφονίου τὸ Ἀνάγνωσμα, Κεφ. Γ΄ 14-19: Τὰδε λέγει Κύριος· 14 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ. 15 περιεῖλε Κύριος τὰ ἀδικήματά σου, λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου· βασιλεὺς Ἰσραὴλ Κύριος ἐν μέσῳ σου, οὐκ ὄψῃ κακὰ οὐκέτι. 16 ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐρεῖ Κύριος τῇ Ἱερουσαλήμ· θάρσει, Σιών, μὴ παρείσθωσαν αἱ χεῖρές σου· 17 Κύριος ὁ Θεός σου ἐν σοί, δύνατὸς σώσει σε, ἐπάξει ἐπὶ σὲ εὐφροσύνην καὶ καινιεῖ σε ἐν τῇ ἀγαπήσει αὐτοῦ καὶ εὐφρανθήσεται ἐπὶ σὲ ἐν τέρψει ὡς ἐν ἡμέρᾳ ἑορτῆς. 18 καὶ συνάξω τοὺς συντετριμμένους σου. οὐαί, τίς ἔλαβεν ἐπ’ αὐτὴν ὀνειδισμόν; 19 ἰδοὺ ἐγὼ ποιῶ ἐν σοὶ ἕνεκέν σου ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, λέγει Κύριος, καὶ σώσω τὴν ἐκπεπιεσμένην, καὶ τὴν ἀπωσμένην εἰσδέξομαι, καὶ θήσομαι αὐτοὺς εἰς καύχημα καὶ ὀνομαστοὺς ἐν πάσῃ τῇ γῇ.
Όσο και να προσπαθεί κανείς δεν μπορεί να αντιληφθεί ούτε και για το παραπάνω εδάφιο ποια σχέση μπορεί να έχει με τα φαντασιόπληκτα «Αποσπάσματα ύμνων ενδεικτικών του χριστιανικού μίσους» του νεοπαγανιστικού παραλογισμού. Και αυτό το εδάφιο είναι μια προφητεία για το μέλλον και αναφέρεται στην αποκατάσταση της Εκκλησίας από τον Θεό. (15). Έτσι, το μοναδικό σημείο από το άνωθι εδάφιο για το οποίο οι εχθροί της Εκκλησίας έχουν να «φοβούνται» κάτι είναι το «λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου·». Διότι ο Θεός θα λυτρώσει την Εκκλησία Του από τους εχθρούς της. Και αυτό είναι που πρέπει να «φοβούνται» οι εχθροί της Εκκλησίας. Ότι δηλαδή τα σχέδια τους θα πάνε χαμένα. Πουθενά λοιπόν στο άνωθι εδάφιο δεν αποδεικνύεται όσα φαντάζονται οι νεοπαγανιστές. Πως δηλαδή υπάρχει «Χριστιανικό μίσος» προς κάποιους. Για παράδειγμα μπορεί να φανταστεί κανείς την σωτηρία ενός πρόβατου (Κατά Ματθαίον, Κεφ. Ι΄«16 Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων·») από τους λύκους με την επέμβαση του Ποιμένα (Κατά Ιωάννη, Κεφ. Ι΄«11 ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός. ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων· 12 ὁ μισθωτὸς δὲ καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσὶ τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα καὶ φεύγει· καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτὰ καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα.»). Προφανώς κάποιος θα θυμηθεί ότι κάποιοι «Χριστιανοί» στην πορεία της ιστορίας συμπεριφέρθηκαν και συμπεριφέρνονται σαν λύκοι. Πράγματι, αυτοί δεν μπορεί να είναι πρόβατα, επομένως δεν μπορεί να είναι Χριστιανοί, αλλά είναι ως ελέχθη λύκοι και εχθροί της Εκκλησίας σύμφωνα με το Κατά Ματθαίον, Κεφ. Ζ΄ «15 Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι ἅρπαγες.». Έπειτα η προφητεία του Σοφονία αφορά την σωτηρία εκείνων (Πνευματικής Ιερουσαλήμ και Σιών) που θα είναι θύματα του μίσους: «λελύτρωταί σε ἐκ χειρὸς ἐχθρῶν σου·». Διότι οι πραγματικοί οπαδοί της Αγάπης δεν μπορεί παρά να μην μισούν.
«Προφητείας Ζαχαρίου τὸ Ἀνάγνωσμα, Κεφ. Θ΄ 9-15: Τὰδε λέγει Κύριος· 9 Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών· κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ βασιλεὺς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σῴζων αὐτός, πραΰς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον. 10 καὶ ἐξολοθρεύσει ἅρματα ἐξ Ἐφραὶμ καὶ ἵππον ἐξ Ἱερουσαλήμ, καὶ ἐξολοθρεύσεται τόξον πολεμικόν, καὶ πλῆθος καὶ εἰρήνη ἐξ ἐθνῶν· καὶ κατάρξει ὑδάτων ἕως θαλάσσης καὶ ἀπὸ ποταμῶν ἕως διεκβολῶν γῆς. 11 καὶ σὺ ἐν αἵματι διαθήκης σου ἐξαπέστειλας δεσμίους σου ἐκ λάκκου οὐκ ἔχοντος ὕδωρ. 12 καθήσεσθε ἐν ὀχυρώματι δέσμιοι τῆς συναγωγῆς, καὶ ἀντὶ μιᾶς ἡμέρας παροικεσίας σου διπλᾶ ἀνταποδώσω σοι· 13 διότι ἐνέτεινά σε, Ἰούδα, ἐμαυτῷ εἰς τόξον, ἔπλησα τὸν Ἐφραὶμ καὶ ἐξεγερῶ τὰ τέκνα σου, Σιών, ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν Ἑλλήνων καὶ ψηλαφήσω σε ὡς ρομφαίαν μαχητοῦ· 14 καὶ Κύριος ἔσται ἐπ’ αὐτοὺς καὶ ἐξελεύσεται ὡς ἀστραπὴ βολίς, καὶ Κύριος παντοκράτωρ ἐν σάλπιγγι σαλπιεῖ καὶ πορεύσεται ἐν σάλῳ ἀπειλῆς αὐτοῦ. 15 Κύριος παντοκράτωρ ὑπερασπιεῖ αὐτούς».
Η άνωθι παράγραφος είναι άλλη μια προφητεία που δεν έχει σχέση με το «Χριστιανικό Μίσος» που αντιλαμβάνεται η νεοπαγανιστική συγγραφική πέννα.
Πρώτον διότι συγγράφτηκε την εποχή της Μετοικεσίας των Εβραίων από την Βαβυλώνα και προέβλεπε-προφήτευε τα προβλήματα που θα προέκυπταν με τον Αντίοχο τον Επιφανή, όπως αυτά αναφέρονται στην παραπάνω ενότητα που τιτλοφορείται: «Το "απαράδεκτο" για τους Έλληνες απόσπασμα του Ζαχαρία», σε ιστορικές εποχές κατά τις οποίες ο Χριστιανισμός δεν ήταν παρών (π.Χ.). Ήταν μια εθνο-θρησκευτική διένεξη μεταξύ κατακτητών ειδωλολατρών Ελλήνων και επαναστατών Ιουδαίων η οποία ιστορικά είχε παρέλθει πριν την εποχή του Ιησού Χριστού. Σύμφωνα όμως με την νεοπαγανιστική λογική οιαδήποτε αναφορά σε ιστορικά γεγονότα υπό την μορφή ύμνων ενέχουν «μίσος», άγνωστο όμως πως. Οι ίδιοι οι ειδωλολάτρες δεν παραιτούνται από το να διδάσκουν ιστορία και ιστορικά γεγονότα. Οι δικές τους όμως «ιστορίες» και μυθολογίες δεν ενέχουν κανενός είδους «μίσους», ίσως επειδή για κάθε κακό της ανθρωπότητας «ευθύνεται διαρκώς ο "ανθελληνικός" Χριστιανισμός».
Δεύτερον διότι το εν λόγω απόσπασμα θα βρει, σύμφωνα με την προφορική παράδοση της Εκκλησίας, μεγαλύτερη εκπλήρωση κατά τα χρόνια του Αντίχριστου, όπου ο Θεός θα σώσει την Εκκλησία από τα χέρια των εχθρών της, του αντίχριστου δηλαδή και των συμμάχων του (16). Αυτό όμως το προφητικό γεγονός που αναφέρεται στον ύμνο δεν είναι απόδειξη μίσους, βάση των όσων αναπτύχθηκαν ανωτέρω περί «λύκων» και «προβάτων», πόσο μάλλον «ανθελληνισμού», εφόσον γνωστό για την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι το ότι ο Αντίχριστος που θα ηττηθεί, θα είναι γόνος της Εβραϊκής φυλής Δαν. Ίσως κάποιος νεοπαγανιστής διερωτηθεί: «και οι οπαδοί του, τι εθνικότητας θα είναι; Μήπως θα είναι Έλληνες, δίδοντας βάση στο "ανθελληνικό" επιχείρημα του Δαυλού;». Αυτός ο τρόπος συλλογισμού δεν έχει καμιά αξία για τον μέσο νεοπαγανιστή, διότι σύμφωνα με τους «ψηλά ιστάμενους εγκέφαλους» του νεοπαγανισμού, κάθε ένας που ακολουθεί τον «Ιουδαίο» Χριστό είναι «Ιουδαιοχριστιανός». Αν κάποιος ακολουθήσει τον «Ιουδαίο» Αντίχριστο, βάση της νεοπαγανιστικής εθνικιστικής λογικής, πώς θα μπορεί να είναι Έλληνας, ώστε ο αντίπαλος του Χριστιανός να θεωρείται «ανθέλληνας»; Και ο Αντίχριστος θα είναι στην παιδεία τουλάχιστον Ιουδαίος, εφόσον θα ανακηρύξει τον εαυτό του θεό μέσα στο ναό του Σολομώντα: Προς Θεσσαλονικείς, Κεφ. Β΄ «3 μή τις ὑμᾶς ἐξαπατήσῃ κατὰ μηδένα τρόπον· ὅτι ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀποστασία πρῶτον καὶ ἀποκαλυφθῇ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, 4 ὁ ἀντικείμενος καὶ ὑπεραιρόμενος ἐπὶ πάντα λεγόμενον Θεὸν ἢ σέβασμα, ὥστε αὐτὸν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ καθίσαι, ἀποδεικνύντα ἑαυτὸν ὅτι ἔστι Θεός.». Για τους Αποστόλους, ναός του Θεού ήταν ο ναός των Ιεροσολύμων, όχι ο ναός της Ακροπόλεως των Αθηνών ή ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο ή ο ναός του Απόλλωνα επί της Δάφνης.
Συμπληρωματικά για τα ζήτημα νεοπαγανιστικής φαντασίωσης του ιδίου τύπου έχει δοθεί απάντηση σε άλλη ενότητα στην σελίδα περί των ευαγγελίων. Ο Θεός είναι Παντοδύναμος. Αναγκαστικά κάθε εχθρός Του, δηλαδή κάθε εχθρικά διατιθέμενος προς Αυτόν, θα υποστεί ήττα και στην ουσία έλεγχο από την Αγάπη και την Καθαρότητα του Πνεύματός Του. Εδώ υπάρχει βέβαια και μια βασική αρχή η οποία πρέπει να τονιστεί. Ο Θεός είναι ΠενταΚάθαρο Πνεύμα (Αναμάρτητο) μια λέξη που δύσκολα μπορεί να εννοηθεί χωρίς βίωμα της Ύπαρξης του Ιησού Χριστού. Η σύγκριση της ανθρώπινης ψυχής, που μισεί και δεν αγαπά, μαζί Του, έχει άκρως οδυνηρά αποτελέσματα για την πρώτη, γιατί το Μέτρο ελέγχου είναι Υπέρμετρο. Όπως λ.χ. ένα σκούρο γκρι χρώμα μπορεί να μην φαίνεται πολύ σκούρο όταν συγκρίνεται με ένα ανοιχτό γκρι, αλλά ιδιαίτερα σκούρο όταν συγκρίνεται με ένα κάτασπρο, έτσι και ένας άνθρωπος μπορεί μέσα στην κοσμική κοινωνία και σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους να φαντάζει «καλός». Η σύγκριση όμως με το Πνεύμα του Θεού είναι μια εντελώς διαφορετική «ιστορία», η οποία μπορεί να γίνει ιδιαίτερα οδυνηρή για τον οποιονδήποτε όπως ασφαλώς και για τον αμαρτωλότατο γράφοντα. Και ασφαλώς δεν είναι ζήτημα μίσους του Θεού ενάντια στον άνθρωπο, αλλά προσωπική αστοχία του ανθρώπου εις ομοίωση προς τον Θεό. Πραγματικά οδυνηρότατη και λυπηρότατη για τον κάθε μη μετανοημένο. Η «μύγα μες το γάλα» φαίνεται να βασανίζεται από την μοναξιά του χρώματός της. Ενώ μέσα σε μια «φωλιά» με άλλες μύγες δύσκολα αντιλαμβάνεται την μαυρίλα και καμιά ιδέα δεν μπορεί να έχει για την ασπρότητα του γάλακτος, όσο παραμένει πεισματικά μέσα στην πρώτη.
ΤΑ ΚΥΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΕΤΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΑΠΟ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΠΕΡΙ ΣΙΩΝ, ΙΣΡΑΗΛ & ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ
Ο Κίμωνας Ελευθερίου στην πείσμωνα προσπάθεια του να αποδείξει τον «ανθελληνισμό» του Χριστιανικού Πάσχα, με μια απίστευτη αποκοτιά καταφέρεται επιχειρηματολογώντας κατά του Ιησού Χριστού, επικαλούμενος το «παλιό και καλό» (τ. 272-273) άστοχο παραμύθι του συνεργάτη του, Ίωνα Δημόφιλου, περί των Κυναρίων, το οποίο έχει αναλυθεί εκτεταμένα στην σελίδα Δαυλός.
Επιμένει ο Κίμωνας χαριτολογώντας: «Εδώ θέλει αρκετή προσοχή, γιατί μόνο το πρωτότυπο κείμενο μιλάει για Ελληνίδα. Αν διαβάζετε το κείμενο στη νεοελληνική απόδοση των χριστιανών μεταφραστών, κατά κανόνα μεταφράζεται το «Ελληνίδα» σε «ειδωλολάτρης», οπότε ο ανυποψίαστος αναγνώστης προσπερνάει το κείμενο, χωρίς να αντιληφθεί την πραγματική σημασία του.». Πράγματι «Εδώ θέλει αρκετή προσοχή» διότι η αλήθεια είναι διαφορετική, και μόνο στο Κατά Μάρκον Κεφ. Ζ΄ (17) βλέπει κανείς ότι για τους ευαγγελιστές αυτή η γυναίκα δεν είναι Ελληνίδα στην καταγωγή, αλλά συροφοινίκισσα. Το «Ἑλληνίς» αναφέρεται στο θρήσκευμα, ως δηλαδή ειδωλολάτρισσα. Οι νεοπαγανιστές όμως που εμμένουν να ταυτίζουν ελληνισμό και παγανισμό δεν κάνουν πίσω παρ’ όλους τους λίθους του ταυτόχρονου αναθέματος.
Οι Έλληνες γιατροί και ο Ιησούς
Για το ζήτημα αυτής της απάτης έχει δημιουργηθεί ειδική ενότητα στην σελίδα Ιατρική & Βυζάντιο. Εδώ 2 προσθήκες δείχνουν το άτοπο της νεοπαγανιστικής επίθεσης κατά του προσώπου του Κυρίου:
α. Το γεγονός ότι ο Ιησούς θεράπευσε την κόρη, της «Ελληνίδας» για τους παγανιστές, θα έπρεπε να τους είχε αποδείξει ότι δεν μεροληπτεί υπέρ ή κατά των εθνών, εν αντιθέσει με τους επαγγελματίες ιατρούς που προτείνουν αυτοί ως αντίποδα, (βλ. Βιογραφία Ιπποκράτη).
β. Το γεγονός ότι ο Ιησούς θεράπευσε την κόρη, της «Ελληνίδας» για τους παγανιστές, θα έπρεπε να τους είχε αποδείξει το Πάσχα δεν είναι «εβραϊκό» ή «ανθελληνικό» αφού παρέα με τους Εβραίους θεραπεία βρίσκουν και οι λεγόμενοι από τους νεοπαγανιστές «Έλληνες» (παγανιστές) έστω και αν «η θεραπευτική δεινότητα του Ιησού ήταν τελικά περιορισμένη σε ποσότητα» διότι ακόμη «και όταν παρείχε μερικά «ψίχουλα» σε κάποιον αλλόφυλο, αυτό σήμαινε, ότι τα στερούσε από τα «χαμένα πρόβατα του Ισραήλ». Βέβαια, οι θεραπείες προς τους Έλληνες μπορεί να ήταν «ψίχουλα» προ της Αναστάσεως, αλλά κατόπιν αυτής δεν είναι διόλου. Ο Θεός όμως δεν ασχολείται τόσο με τις θεραπείες του σώματος, αφού ούτως ή άλλως ο άνθρωπος στο τέλος πεθαίνει, αλλά με την σωτηρία της ψυχής, την οποία οι ιατροί δεν μπορούν να προσφέρουν και που σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί «ψίχουλα» για την ζωή του ανθρώπου.
ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ «ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΟ» ΕΔΑΦΙΟ ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Στις δώδεκα τα μεσάνυκτα ψάλλεται το «Χριστὸς Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν», ο παιάνας της Χριστιανοσύνης, ο όποιος προοιμιάζεται με απειλές κι εκδικήσεις: «Ἀναστήτω ὁ Θεὸς καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ καὶ φυγέτωσαν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν... Ὡς ἐκλείπει καπνὸς ἐκλειπέτωσαν, ὡς τήκεται κηρὸς ἀπὸ προσώπυν πυρός, οὕτως ἀπολοῦνται οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ καὶ οἱ δίκαιοι εὐφρανθήτωσαν.»
Σύμφωνα με την νεοπαγανιστική «λογική», η ανάσταση του Χριστού είναι απειλή και εκδίκηση κατά των αμαρτωλών. Εκδίκηση σημαίνει όμως να έχει κανείς ζημιωθεί από κάποιον και να ζητά να τον ζημιώσει και αυτός. Κάτι τέτοιο είναι τρέλα να λέγεται για την περίπτωση του Θεού, εφόσον ο Θεός δεν μπορεί να ζημιωθεί από κανένα. Η ανάσταση απέδειξε ότι ο Θεός δεν μπορεί να ζημιωθεί, ούτε στην περίπτωση προσπάθειας εφαρμογής της θανατικής Του καταδίκης (πρβλ. σταυρικός θάνατος). Είναι άτοπο για μια Τέτοια Ύπαρξη να ζητά λοιπόν εκδίκηση, εφόσον εκδίκηση σημαίνει αυτόματα αποδοχή ζημίας από πλευράς Παντοδύναμου Θεού. Ο ψαλμός εξάλλου αναφέρει ξεκάθαρα πως οι ζημιωμένοι είναι «οἱ μισοῦντες αὐτόν», όχι γιατί ο Θεός τους εκδικείται, αφού Αυτός αγάπη είναι ο Ίδιος (18), αλλά διότι κατά την βασιλεία του Θεού σε όλο το σύμπαν, «οἱ μισοῦντες αὐτόν» θα βασανίζονται από την ίδια την αντιπάθειά τους προς τον Κύριο, μιας και θα πρέπει πλέον να «ανεχτούν» την παντοτινή Του παρουσία. Για περισσότερα βλέπε την σελίδα Κόλαση - Παράδεισος.
ΤΟ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟ, ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ & ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΠΑΣΧΑ
Ο Κίμωνας Ελευθερίου, διατείνεται ότι: «Η αρχή του Πάσχα ανάγεται μεν στους Αιγυπτίους, που γιόρταζαν την εαρινή Ισημερία, τότε που η ήμερα αρχίζει να γίνεται μεγαλύτερη από τη νύκτα: πισάχ, δηλαδή «διάβαση», έλεγαν τη γιορτή τους οι Αιγύπτιοι, δηλ. διάβαση του Ήλιου από τον Ισημερινό. Όμως οι Εβραίοι εν τέλει ιδιοποιήθηκαν και διέσωσαν αυτό το έθιμο- στη γλώσσα τους λέγεται Πεσάχ («πέρασμα») ή Γιορτή των Αζύμων (Λουκ. κβ΄,1) και εξακολουθεί να είναι η σπουδαιότερη γιορτή τους.».
Με άλλες λέξεις δηλαδή Ο Κίμωνας Ελευθερίου παραδέχεται για το Εβραϊκό Πάσχα:
α. Ότι «ανάγεται μεν στους Αιγυπτίους»
β. Αλλά είναι «εβραϊκό» (19)
γ. έστω και αν διαφορετικό γεγονός εόρταζαν οι Αιγύπτιοι («εαρινή Ισημερία») και άλλο οι Εβραίοι, (το «πέρασμα» της Νεκρής Θάλασσας και τα «άζυμα»).
Ο Κίμωνας Ελευθερίου παραδέχεται αντιθέτως για το Χριστιανικό Πάσχα:
α. Το Πάσχα των Χριστιανών ανάγεται στους Εβραίους («είναι Εβραϊκό»).
β. Και έτσι μεν δεν είναι Χριστιανικό.
γ. Έστω και αν διαφορετικό γεγονός εορτάζουν οι Χριστιανοί τόσο από τους Αιγυπτίους όσο και από τους Εβραίους.
Με άλλα λόγια ένα Αιγυπτιακό έθιμο μπορεί να μετατραπεί σε Εβραϊκό, αν αλλάξει η σημασία του, αλλά παραμένει πεισματικά Εβραϊκό για το νεοπαγανιστικό μυαλό, όταν αλλάζουν την σημασία του οι Χριστιανοί. Οι άνωθι παραδοχές του Κίμωνα Ελευθερίου έχουν ξεκαθαρισμένη «πρώτη αρχή», η οποία δεν είναι άλλη από την προσπάθεια ταύτισης του Χριστιανικού Πάσχα με το Εβραϊκό. Αυτή η «πρώτη αρχή» είναι απλή: με όλες τις νεοπαγανιστικές τους δυνάμεις οι νεοειδωλολάτρες θέλουν να επιφέρουν συναισθηματική εθνική ρήξη στα όσα εορτάζουν οι Έλληνες σήμερα. Τους ενδιαφέρει η ταυτοποίηση Χριστιανισμού - Εβραϊσμού, όσο η παράλληλη αποστασιοποίηση Χριστιανισμού - Ελληνισμού, αφού ο Χριστιανισμός περιορίζεται στα «των Εβραίων». Στόχος δηλαδή είναι πάντοτε ο ίδιος. Διάλυση της ζεύξης Χριστιανισμού - Ελληνισμού, την οποία ασφαλώς οι νεοπαγανιστές αλλού δεν παραδέχονται, αλλά που η όλη επιχειρηματολογία τους δείχνει το αντίθετο, εφόσον δεν θα χρειάζονταν ώρες συγγραφής άρθρων εις προσπάθεια διάλυσης τους, σε αντίθετη περίπτωση (πρβλ. την παραδοχή «Εμπλεγμένοι -δυστυχώς- οι Έλληνες στη σχιζοφρένεια του ελληνοχριστιανικού ιδεολογήματος»)
Όμως είναι το Χριστιανικό Πάσχα Εβραϊκό ή όχι;
Ο Κίμωνας Ελευθερίου αναφέρει ότι: «Αυτό το εβραϊκό Πάσχα ο Ιησούς ούτε κατήργησε ούτε υποτίμησε, τουναντίον πήρε τους μαθητές του και ανέβηκε στα Ιεροσόλυμα -το τρίτο και τελευταίο έτος του δημόσιου βίου του-, για να το εορτάσουν σαν νομοταγείς Εβραίοι (Μάρκ. 14,1, Λουκ. 22,1, Ιωάν. 2,23). Όλες οι περιγραφές της Καινής Διαθήκης μιλούν ξεκάθαρα, ότι τα γεγονότα τής Μεγάλης Εβδομάδος εξελιχθήκαν την εβδομάδα που προηγήθηκε από το Πάσχα των Εβραίων. Ο λεγόμενος Μυστικός Δείπνος ήταν το πασχαλινό τραπέζι για τον εορτασμό του εβραϊκού Πάσχα από τον Ιησού και τους μαθητές του. «Ο Ιησούς απέστειλε τον Πέτρο και τον Ιωάννη λέγοντας: "Πηγαίνετε να ετοιμάσετε να φάμε για το Πάσχα".» (Λουκ. 22,8.) «Οι μαθητές έκαναν όπως τους πρόσταξε ο Ιησούς κι ετοίμασαν το Πάσχα.» (Ματθ. 26, 19.) Το Πάσχα των Εβραίων κατά το έτος εκείνο γιορτάστηκε ημέρα Σάββατο, ενώ η υποτιθέμενη ανάσταση σύμφωνα με τους ευαγγελιστές (Ματθ. 28,1, Μάρκ. 16,1, Λουκ. 24,1, Ιωάν. 20,1) έγινε την επόμενη ημέρα («μιᾷ τῶν Σαββάτων»), πού αργότερα ονομάστηκε Κυριακή. Από εκεί πήραν την ονομασία τους και οι άλλες ήμερες της εβδομάδας (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη κ.τ.λ.). Στην Α΄ Οικουμενική Συνοδό της Νίκαιας (325 μ.Χ.) καθοριστήκαν τα του εορτασμού του χριστιανικού Πάσχα. Αποφασίστηκε να γιορτάζεται με την ευκαιρία της ανάστασης του Ιησού την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία.»
Αντίθετα άλλοι μελετητές παρατηρούν ορθότερα πως: «Κατά τούτους [Προτεστάντες θεολόγους] οι συνοπτικοί παρέστησαν τον Κύριο τελούντα τον μυστικόν δείπνο την 14ην Νισάν, σταυρούμενο δε την επομένη, ώστε εόρτασε μετά των μαθητών του αυτό το ιουδαϊκό Πάσχα. Αλλά η Παρασκευή του Πάσχα, καθ’ ην έπαθε ο Σωτήρ, δεν ήταν η 15η, αλλά η 14η, διότι τα συμβάντα, τα οποία αναφέρουν αυτοί οι ίδιοι συνοπτικοί ως λαβόντα χώρα την νύκτα της Πέμπτης προς την Παρασκευή και διαρκούσης της Παρασκευής, δεικνύουν ότι η Παρασκευή καθ’ ην έπαθε ο Σωτήρας ήταν εργάσιμος και όχι εορτάσιμος, ενώ ο μωσαϊκός νόμος απαγορεύει πάσα εργασία την 15ην Νισάν. Τοιαύτα συμβάντα ήσαν η αποστολή (οπλισμένων προς σύλληψη του Σωτήρος, πράγμα απαγορευόμενο εν ήμερα εορτής κατά τε τον Ιώσηπο και τους Ταλμουδιστάς, έπειτα η συνάθροιση του όχλου και των αρχιερέων και η προσαγωγή του ενώπιον του Πιλάτου, τα συνέδρια, η κρίσις και η καταδίκη, μάλιστα δε η αγγαρεία Σίμωνος του Κυρηναίου, ερχομένου από του αγρού όπου εργάζονταν. Έπειτα η απόφασης του Συνεδρίου περί της μη συλλήψεως και εκτελέσεως του Σωτήρα κατά την εορτή, «μήποτε θόρυβος ἔσται τῷ λαῷ», και η σπουδή του από Ιωσήφ Αριμαθαίας, όστις δεν ανέμεινε την επομένη πρωΐα αλλά κατεβίβασε την αυτήν εσπέρα το σώμα του Κυρίου και το μετέφερε στο ίδιο αυτού μνημείο.. Πάντα ταύτα δεικνύουν ότι η Παρασκευή της Σταυρώσεως δεν ήταν η 15η Νισάν η εορτάσιμος, αλλά η 14η, ήτοι η Παρασκευή Άλλως τε και στον μυστικό δείπνο δεν βλέπουμε τα πασχαλινά εβραϊκά εδέσματα, αλλά άρτο και οίνο. Οι προτεστάντες αυτοί παρατηρούν ότι οι φράσεις των συνοπτικών: «τῇ δὲ πρώτῃ τῶν ἀζύμων προσῆλθον οἱ μαθηταί....», «καὶ τῇ πρώτῃ τῶν ἀζύμων, ὅτε τὸ Πάσχα ἔθυον», «ἦλθε δέ ἡ ἡμέρα τῶν ἀζύμων, ἐν ᾗ ἔδει θύεσθαι τὸ Πάσχα», δηλώνουν ότι ο Σωτήρας σταυρώθηκε, την 16 Νισάν, και επειδή τούτο είναι εμφανώς άτοπο, συνήγαγαν ότι στην έκφραση «ἑορτῇ ἀζύμων» περιλαμβάνεται και η 14η Νισάν. Και πράγματι, ο Λουκάς λέγει: «ἤγγιζε δὲ ἡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων, ἡ λεγομένη Πάσχα». Επειδή δε ο Ιώσηπος λέγει ότι την εσπέρα ως αρχή τγς επομένης ημέρας αριθμούσαν από της 9 μ.μ. ώρας, έπεται ότι την πρώτη των άζύμων, ήτοι την 9 μ.μ. της 13 Νισάν, ερώτησαν οι μαθητές τον Κύριο «ποῦ ἔμελλον φαγεῖν τὸ Πάσχα». Το ίδιον εσπέρας ο Κύριος ετέλεσε τον μυστικόν δείπνο, ουχί το νομικό των Εβραίων Πάσχα, αλλά το χριστιανικό, θεμελιώσας, κατά τους θεολόγους, το μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Συνελήφθη την επαύριον, 14 Νισάν, καθ’ ην προσεφέρετο ο αμνός υπό των Εβραίων. Και ελήφθη φροντίδα «ἵνα μὴ μείνῃ τὰ σώματα ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ἐν τῷ Σαββάτῳ, ἐπεὶ Παρασκευὴ ἦν γὰρ μεγάλη ἡ ἡμέρα ἐκείνη τοῦ Σαββάτου», δηλαδή ήταν Σάββατο της εβδομάδος κανονικό και Σάββατο εξαιρετικό, ήτοι εορτάσιμος ημέρα η 15 Νισάν και η πρώτη των αζύμων, καθ’ ην ο Σωτήρας ευρίσκονταν στον τάφο, την δε 16η Νισάν, κατά την οποία προσφέρονταν οι απαρχές των καρπώ, ανέστη ο Ιησούς. Αγνοούμε τίνι τρόπω επήλθε η του νομικού Πάσχα διαμόρφωση στην Εκκλησία, επειδή λείπουν παντελώς οι σχετικές της Πρώτης Εκκλησίας μαρτυρίες περί του Πάσχα. Γνωρίζουμε μόνο ότι κατά την αποστολική εποχή ουδεμία συζήτηση εγέρθηκε περί του χρόνου και του τρόπου του εορτασμού, αλλά οι Χριστιανοί εόρταζαν ταυτοχρόνως με τους Ιουδαίους, αλλά μετά χαρακτήρα χαρμόσυνου. Κατόπιν οι κατά τόπους Εκκλησίες άρχισαν διαφόρως να εορτάζουν, ώστε τον 3ο αιώνα ανεφύη ζήτημα, κορυφωθέν κατά τον Γ΄αιώνα, έως ότου το 325 μ. Χ. η εν Νικαία Α΄ Οικουμενική σύνοδος κανόνισε αυτό. Πολλοί στην μικρά Ασία, και ιδίως Χριστιανοί εξ Εβραίων, εξακολούθησαν συνεορτάζοντες με τους Εβραίους την 14 Νισάν, διό και λέγονταν τεσσαρεσκαιδεκατῖτες (quartodecimans). Από της αναστάσεως του Χριστού μέχρι της μορφώσεως κοινοτήτων χριστιανικών υπό επισκόπους, το Πάσχα εορτάζονταν μετά των Εβραίων. Από δε του 51 μ.Χ., όταν συνήλθαν οι απόστολοι, έχουμε κανόνας ειδικούς 85, γνωστούς σε μας διά Κλήμεντος, ων ο Ζ΄ ορίζει σαφώς: «Εἴ τις ἐπίσκοπος ἢ πρεσβύτερος ἢ διάκονος τὴν ἀγίαν τοῦ Πάσχα ἡμέραν ἐπιτελέσοι πρὸ τὴς ἐαρινῆς ἰσημερίας μετὰ τῶν Ἰουδαίων, καθαιρείσθω».» (20)
Κατά αυτόν τον τρόπο αποδεικνύεται περίφημα ότι το Χριστιανικό Πάσχα δεν είναι το Εβραϊκό, όπως ανάλογα το Εβραϊκό Πάσχα δεν είναι το Αιγυπτιακό. Παραμένει να απαντηθεί ένα ερώτημα: Είναι το Χριστιανικό Πάσχα «ανθελληνικό», ως διατείνεται ο Κίμωνας Ελευθερίου; Μια αμερόληπτη ματιά σε όλες τις άνωθι παραγράφους μπορεί να δώσει την πρέπουσα απάντηση.
Ακόμη ένα λάθος του Κίμωνα Ελευθερίου
Η νεοπαγανιστική ελληνική διάνοια επιμένει διαρκώς στην προσπάθεια απόδειξης της ταύτισης Εβραϊσμού - Χριστιανισμού. Είναι το μόνο χαρτί που έχει ο νεοπαγανισμός για να πείσει εθνικά τους Έλληνες να απομακρυνθούν από τον Χριστιανισμό. Και σε αυτή την περίπτωση, δηλαδή σε εκείνη της εορτής του Πάσχα, ο νεοπαγανισμός επιθυμώντας να ταυτίσει Χριστιανικό με το Εβραϊκό Πάσχα, εξοπλίζει το χέρι του Κίμωνα Ελευθερίου διερωτώμενος: «Γιατί δεν μελέτησαν οι Πατέρες τις Γραφές τους, δεν ζήτησαν και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ώστε να αποφασίσουν ποια ημερομηνία έγινε η ανάσταση;». Η «απάντηση» που δίνεται είναι πως «Γιορτάζοντας κάθε χρόνο σε άλλη ημερομηνία, μόνο από σύμπτωση μπορεί να ταυτίσουν την ημέρα της υποτιθέμενης ανάστασης με την ήμερα του εορτασμού της. Η εβραϊκή καταγωγή του Πάσχα είναι καθαρά ο λόγος, που δεν εορτάζεται σε συγκεκριμένη ημερομηνία, άλλα είναι κινητή εορτή». Είναι όμως ξεκάθαρο για τους Χριστιανούς, ότι η κινητή ημερομηνία του Ορθόδόξου Πάσχα δεν οφείλεται στην «εβραϊκή καταγωγή» - ταύτιση του, αλλά αποφασίστηκε με σκοπό την διάκριση και την αποστασιοποίηση από το τελευταίο: «Τελευταία συνεκροτήθη η εν Αρελάτη το 314 πρωτοβουλία του Μ. Κωνσταντίνου, αλλά και ταύτης μη δυνηθείσης να επιδράση, του ζητήματος επελήφθη η Α΄ εν Νικαία σύνοδος. Η σχετική απόφαση της συνόδου φέρεται γενικώς στα περί Πάσχα γραφόμενα και διδασκόμενα πολύ εσφαλμένως. Η σύνοδος δεν έδωκε κανόνα προς καθορισμό της πασχαλινής ημερομηνίας. Και δεν διασώθηκαν μεν τα πρακτικά τής συνόδου εκείνης, έχουμε όμως την εγκύκλιο επιστολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εις την οποίαν τονίζει ότι η σύνοδος δεν ενδιαφέρεται δια ζητήματα χρονολογικά, αλλά απαιτεί και επιβάλλει δύο όρους: α΄) να συνεορτάζουν οι Χριστιανοί και β΄) να εορτάζουν μετά τους Εβραίους.» (21)
Σημειώσεις
01. «Το μίσος του Ιησού επομένως μάλλον δεν στρεφόταν άμεσα εναντίον του δέντρου, άλλα εναντίον αυτού πού το δέντρο συμβόλιζε: του Έλληνα θεού Διονύσου» (Πηγή: Κίμων Ελευθερίου, Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 280, σελ. 18660)
02. «Έτσι στην τραγικά παραληρηματική έκρηξή του ακούσια (;) αποκάλυψε, ότι ο σκληρότερος πυρήνας της Ορθοδοξίας είναι η αμετάκλητη, η ακλόνητη, η αδιάσειστη εχθρότητα κατά «παντός ειδωλολατρικού διαβολικού δαιμονίου», ή αλλιώς κατά παντός Σατανά στην εβραιοχριστιανική γλώσσα (κατά παντός Ελληνικού στην δική μας γλώσσα).» (Πηγή: Δ.Ι.Λ. Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 288)
03. Βλ. σημείωση 2.
04. Κατά Ματθαίον, Κεφ. Κη΄«18 καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησεν αὐτοῖς λέγων· Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς. 19 πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος»
05. Ο Υπαρκτός Θεός, Εκείνος που πράγματι Υπάρχει, σε αντιδιαστολή με τους παγανιστικούς «θεούς» που δεν υπάρχουν. Περισσότερα βλέπε στην σελίδα βίβλος.
06. «Οι ιστορικές πληροφορίες του Πλουτάρχου για την μεταφορά στην Ιουδαία από Κρήτες αποίκους του Έλληνα θεού Διονύσου- Ιάκχου και η μετάλλαξη του τελευταίου σε «Ιαχβέ» από τους Ιουδαιοχριστιανούς». (Πηγή: Στέφανος Μυτιληναίος, Περιοδικό Δαυλός, τεύχος 228, άρθρο «Η εβραϊκή μετάλλαξη του Διονύσου», σελ. 14543)
07. Γ.Δ. Καψάλης, Εκπαιδευτικός σύμβουλος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Δ, σελ. 406
08. Απλή αποβολή από το εκκλησιαστικό σώμα.
09. «Είναι ξεκάθαρο, ότι ο Ελληνισμός δεν αποδέχεται την ειδωλολατρία, την φυσεοφοβία (παγανισμό) και την θεοποίηση των ζώων. Όλα αυτά θεωρούνταν στοιχεία δεισιδαιμονίας και αποτελούσαν ξένο σώμα στην Ελληνική Κοσμοθεωρία» (Πηγή: Στέφανος Μυτιληναίος, η καταδίκη της δεισιδαιμονίας, Δαυλός, τεύχος 227, σελ. 14498, http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=227)
10. Δανιήλ, Κεφ. Γ΄«16 καὶ ἀπεκρίθησαν Σεδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγὼ λέγοντες τῷ βασιλεῖ Ναβουχοδονόσορ· οὐ χρείαν ἔχομεν ἡμεῖς περὶ τοῦ ρήματος τούτου ἀποκριθῆναί σοι· 17 ἔστι γὰρ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, καὶ ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ρύσεται ἡμᾶς· 18 καὶ ἐὰν μή, γνωστὸν ἔστω σοι, βασιλεῦ, ὅτι τοῖς θεοῖς σου οὐ λατρεύομεν καὶ τῇ εἰκόνι, ᾗ ἔστησας, οὐ προσκυνοῦμεν. 19 τότε Ναβουχοδονόσορ ἐπλήσθη θυμοῦ, καὶ ἡ ὄψις τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἠλλοιώθη ἐπὶ Σεδράχ, Μισὰχ καὶ Ἀβδεναγώ, καὶ εἶπεν ἐκκαῦσαι τὴν κάμινον ἑπταπλασίως, ἕως οὗ εἰς τέλος ἐκκαῇ· 20 καὶ ἄνδρας ἰσχυροὺς ἰσχύι εἶπε πεδήσαντας τὸν Σεδράχ, Μισὰχ καὶ Ἀβδεναγὼ ἐμβαλεῖν εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρὸς τὴν καιομένην. 21 τότε οἱ ἄνδρες ἐκεῖνοι ἐπεδήθησαν σὺν τοῖς σαραβάροις αὐτῶν καὶ τιάραις καὶ περικνημίσι καὶ ἐβλήθησαν εἰς τὸ μέσον τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, 22 ἐπεὶ τὸ ρῆμα τοῦ βασιλέως ὑπερίσχυσε καὶ ἡ κάμινος ἐξεκαύθη ἐκ περισσοῦ. 23 καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι, Σεδράχ, Μισὰχ καὶ Ἀβδεναγώ, ἔπεσον εἰς μέσον τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης πεπεδημένοι. καὶ περιεπάτουν ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ὑμνοῦντες τὸν Θεὸν καὶ εὐλογοῦντες τὸν Κύριον. 24 Καὶ Ναβουχοδονόσορ ἤκουσεν ὑμνούντων αὐτῶν καὶ ἐθαύμασε καὶ ἐξανέστη ἐν σπουδῇ καὶ εἶπε τοῖς μεγιστᾶσιν αὐτοῦ· οὐχὶ ἄνδρας τρεῖς ἐβάλομεν εἰς τὸ μέσον τοῦ πυρὸς πεπεδημένους; καὶ εἶπον τῷ βασιλεῖ· ἀληθῶς, βασιλεῦ. 25 καὶ εἶπεν ὁ βασιλεύς· ἰδοὺ ἐγὼ ὁρῶ ἄνδρας τέσσαρας λελυμένους καὶ περιπατοῦντας ἐν μέσῳ τοῦ πυρός, καὶ διαφθορὰ οὐκ ἔστιν ἐν αὐτοῖς, καὶ ἡ ὅρασις τοῦ τετάρτου ὁμοία υἱῷ Θεοῦ. 26 τότε προσῆλθε Ναβουχοδονόσορ πρὸς τὴν θύραν τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης καὶ εἶπε· Σεδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγώ, οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου, ἐξέλθετε καὶ δεῦτε. καὶ ἐξῆλθον Σεδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγὼ ἐκ μέσου τοῦ πυρός. 27 καὶ συνάγονται οἱ σατράπαι καὶ οἱ στρατηγοὶ καὶ οἱ τοπάρχαι καὶ οἱ δυνάσται τοῦ βασιλέως καὶ ἐθεώρουν τοὺς ἄνδρας ὅτι οὐκ ἐκυρίευσε τὸ πῦρ τοῦ σώματος αὐτῶν, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτῶν οὐκ ἐφλογίσθη, καὶ τὰ σαράβαρα αὐτῶν οὐκ ἠλλοιώθη, καὶ ὀσμὴ πυρὸς οὐκ ἦν ἐν αὐτοῖς. 28 καὶ ἀπεκρίθη Ναβουχοδονόσορ ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν· εὐλογητὸς ὁ Θεὸς τοῦ Σεδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγώ, ὃς ἀπέστειλε τὸν ἄγγελον αὐτοῦ καὶ ἐξείλατο τοὺς παῖδας αὐτοῦ, ὅτι ἐπεποίθεισαν ἐπ' αὐτῷ καὶ τὸ ρῆμα τοῦ βασιλέως ἠλλοίωσαν καὶ παρέδωκαν τὰ σώματα αὐτῶν εἰς πῦρ, ὅπως μὴ λατρεύσωσι μηδὲ προσκυνήσωσι παντὶ θεῷ, ἀλλ' ἢ τῷ Θεῷ αὐτῶν. 29 καὶ ἐγὼ ἐκτίθεμαι δόγμα· πᾶς λαός, φυλή, γλῶσσα, ἣ ἐὰν εἴπῃ βλασφημίαν κατὰ τοῦ Θεοῦ Σεδράχ, Μισάχ, Ἀβδεναγώ, εἰς ἀπώλειαν ἔσονται καὶ οἱ οἶκοι αὐτῶν εἰς διαρπαγήν, καθότι οὐκ ἔστι θεὸς ἕτερος, ὅστις δυνήσεται ρύσασθαι οὕτως.»
11. Εδώ ως «Ελλάδα» εννοείται το σύνολο των Ελλήνων ως ανθρώπων, αντίστοιχα με την «Εκκλησία» ως σύνολο πιστών.
12. «Ήδη εις τας κατακόμβας και είτα εις τας σαρκοφάγους συναντώμεν την παράστασιν ταύτην. Η έννοια όμως της ενταύθα απεικονίσεως είναι καθαρώς συμβολική. Η παράστασις δηλαδή σημαίνει τας ψυχάς των ευσεβών, τας όποιας ό Θεός προστατεύει εκ του πυρός του Άδου, την λύτρωσιν λοιπόν διά του Κυρίου. [...] Αργότερον η σκηνή ζωγραφείται διά την ιστορικότητα της, χωρίς βεβαίως να ελλείπη ο συμβολισμός των επί μέρους στοιχείων της [...] Ο άγγελος ο βοηθών και δροσίζων τους Τρεις Παίδας γίνεται προεικόνισις του Ιησού Χριστού, του κατελθόντος εις τον Άδην και λύσαντος "τας οδύνες τών πεπεδημένων" δικαίων. Οι ρωμαιοκαθολικοί μάλιστα [...] εις την διάσωσιν των Τριών Παίδων εξαίρουν τον συμβολισμόν του "αειπαρθένου" της Θεομήτορος [...] Οι Τρεις Παίδες δηλαδή, οι όποιοι έμειναν άθικτοι από το πυρ, ανακαλούν την "φλεγομένην και μη καιομένην Βάτον" ήτοι την Θεοτόκον, ήτις "και μετά τόκον πάλιν παρθένος" έμεινεν. Τούτο βεβαίως δεχόμεθα και οι ορθόδοξοι, αλλ’ εις την τέχνην δεν δίδεται ιδιάζουσα σημασία. Αντιθέτως συμβαίνει με την υμνογραφίαν (πρβλ. προσόμοιον των Αίνων της ιθ΄ Δεκεμβρίου: "Ἤτραψεν εὐφρόσυνος ἡ ἐν καμίνῳ τῶν παίδων χόρευσις καὶ Χριστοῦ τὴν Γέννησιν προκηρύσσει σαφῶς ὡς σεπτὴ δρόσος γάρ, καταβὰς Κύριος, τὴν τεκούσαν σῴζει ἄφλεκτον...".» (Πηγή: Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962-1968, στ.(ήλη) 844, λήμμα: «Τρεις παίδες»)
13. Πράξεις των Αποστόλων, Κεφ. Ι΄ «34 Ἀνοίξας δὲ Πέτρος τὸ στόμα αὐτοῦ εἶπεν· Ἐπ' ἀληθείας καταλαμβάνομαι ὅτι οὐκ ἔστι προσωπολήπτης ὁ Θεός»
14. Ως «στενοχώρια» εδώ εννοείται κυριολεκτικά ο στενός χώρος και δηλαδή η δυσφορία ενός να υπάρχει μέσα στον ίδιο χώρο με ένα άλλο πρόσωπο και στην συγκεκριμένη περίπτωση με τον Χριστιανικό Θεό.
15. Αποκάλυψη Ιωάννου, Κεφ. Κα΄ «1 Καὶ εἶδον οὐρανὸν καινὸν καὶ γῆν καινήν· ὁ γὰρ πρῶτος οὐρανὸς καὶ ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον, καὶ ἡ θάλασσα οὐκ ἔστιν ἔτι. 2 καὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν Ἰερουσαλὴμ καινὴν εἶδον καταβαίνουσαν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, ἡτοιμασμένην ὡς νύμφην κεκοσμημένην τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς. 3 καὶ ἤκουσα φωνῆς μεγάλης ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λεγούσης· Ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σκηνώσει μετ' αὐτῶν, καὶ αὐτοὶ λαὸς αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ' αὐτῶν ἔσται, 4 καὶ ἐξαλείψει ἀπ’ αὐτῶν ὁ Θεὸς πᾶν δάκρυον ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, καὶ ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι, οὔτε πένθος οὔτε κραυγὴ οὔτε πόνος οὐκ ἔσται ἔτι· ὅτι τὰ πρῶτα ἀπῆλθον. 5 Καὶ εἶπεν ὁ καθήμενος ἐπὶ τῷ θρόνῳ· Ἰδοὺ καινὰ ποιῶ πάντα. καὶ λέγει μοι· Γράψον, ὅτι οὗτοι οἱ λόγοι πιστοὶ καὶ ἀληθινοί εἰσι.»
16. Αποκάλυψη, Κεφ. Κα΄ «23 καὶ ἡ πόλις οὐ χρείαν ἔχει τοῦ ἡλίου οὐδὲ τῆς σελήνης ἵνα φαίνωσιν αὐτῇ· ἡ γὰρ δόξα τοῦ Θεοῦ ἐφώτισεν αὐτήν, καὶ ὁ λύχνος αὐτῆς τὸ ἀρνίον. 24 καὶ περιπατήσουσι τὰ ἔθνη διὰ τοῦ φωτὸς αὐτῆς, καὶ οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς φέρουσι τὴν δόξαν καὶ τὴν τιμὴν αὐτῶν εἰς αὐτήν, 25 καὶ οἱ πυλῶνες αὐτῆς οὐ μὴ κλεισθῶσιν ἡμέρας· νὺξ γὰρ οὐκ ἔσται ἐκεῖ· 26 καὶ οἴσουσι τὴν δόξαν καὶ τὴν τιμὴν τῶν ἐθνῶν εἰς αὐτήν. 27 καὶ οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς αὐτὴν πᾶν κοινὸν καὶ ὁ ποιῶν βδέλυγμα καὶ ψεῦδος, εἰ μὴ οἱ γεγραμμένοι ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς ζωῆς τοῦ ἀρνίου»
17. Κατά Μάρκον, Κεφ. Ζ΄ « «26 ἡ δὲ γυνὴ ἦν Ἑλληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει· καὶ ἠρώτα αὐτὸν ἵνα τὸ δαιμόνιον ἐκβάλῃ ἐκ τῆς θυγατρὸς αὐτῆς.»
18. Α΄ Ιωάννου, Κεφ. Δ΄ «8 ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν».
19. Βλ. επικεφαλίδα άρθρου & την φράση «Αυτό το εβραϊκό Πάσχα ο Ιησούς ούτε κατήργησε ούτε υποτίμησε» όπως επίσης το ότι «οι Εβραίοι εν τέλει ιδιοποιήθηκαν και διέσωσαν αυτό το έθιμο».
20. Γ. Λ. Αρβανιτάκης, Αιγυπτιολόγος, Διευθυντής της Βιβλιοθήκης του Υπουργείου των Εξωτερικών, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Ιθ΄, σσ. 774 - 775
21. Ό,π., σελ. 774
Γρηγόριος ο Θεολόγος |
«Βάλλε μοι Πυθαγόρου την σιωπήν, και τους κυάμους τους Ορφικούς και την περί τον Αυτός έφα καινοτέραν Αλαζονεία. Βάλλε μοι Πλάτωνος τας ιδέας και τας μετενσαρκώσεις και περιόδους των ημετέρων ψυχών και τας αναμνήσεις και τους ου καλούς δια των καλών σωμάτων επί ψυχήν έρωτας. Επικούρου την αθεΐα και την του ατόμου και την αφιλόσοφον ηδονή. Αριστοτέλους την μικρόλογον πρόνοιαν και τον έντεχνον, και τους θνητούς περί λόγους, και τον ανθρώπινον των δογμάτων». Πρώτο Θεολογικό
|
Τατιανός(αιρετικός, Εγκρατίτες) |
«Τι δύνανται να ωφελήσουν λεκτικόν αττικόν και σωρευτά τα επιχειρήματα φιλοσόφων και πιθανότητες συλλογισμών και μέτρα γης και θέσεις άστρων και δρόμοι ηλίου;» Προς Έλληνας, παρ. 27
|
Ίσως κάποιοι να αναρωτιούνται, γιατί από την μια κάποιες φορές οι Πατέρες της Εκκλησίας εκφέρθηκαν κατά των Ελληνικών φιλοσοφημάτων και από την άλλη υπάρχουν τα εξής εγκώμια:
|
|
Κλήμης Αλεξανδρινός |
Η Ελληνική φιλοσοφία «προπαιδεύει εις την δια Χριστό τελείωσιν, όσοι αξιούσι μήτε φιλοσοφίας άπτεσθαι μήτε διαλεκτικής, μόνην δε και ψιλήν την πίστην απαιτούσιν ουδεμίαν επιμέλειαν ποιησάμενοι της αμπέλου, αξιούσιν ευθύς εξ΄ αρχής τους βότρυας λαμβάνειν»
|
«Ην μεν ουν προ της Κυρίου παρουσίας εις δικαιοσύνην Έλλησιν αναγκαία φιλοσοφία νυνί δε χρησίμη προς θεοσέβειαν γίνεται»
|
|
«Πριν την έλευση του Χριστού ο Θεός έδωσε στους Εβραίους το Νόμο και στους Έλληνες την φιλοσοφία»
|
|
«λάβετε καὶ τάς ἐλληνικάς βίβλους, ἐπίθγνωτε Σίβυλλαν, ὡς δηλοῖ ἔναν Θεόν καὶ τά μέλλοντα ἔσεσθαι· καὶ τον Ὑσπάσπην λαβόντες ἀνάγνωτε· καὶ εὑρήσετε πολλῶ τηλαυγέστερον και σαφέστερον γεγραμμένον τον ὑιόν του Θεοῦ» Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, Παρίσι 1550, σελ. 268. Εθνική βιβλιοθήκη Αθηνών. (Πηγή: Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 113) |
|
Μέγας Βασίλειος
|
«ουκ άχαρι γε μην ουδέ την θύραθεν σοφίαν περιβεβλήσθαι»
Στο «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» προτρέπει «και ποιηταίς και λογοποιοίς και ρήτορσι και πάσιν ανθρώποις ομιλητέον, όθεν αν μέλλη προς την τής ψυχής επιμέλειαν ωφέλειά τις έσεσθαι».
|
Κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει ότι οι Χριστιανικοί Πατέρες αντιφάσκουν. Όμως δεν αντιφάσκουν, διότι απλά η Ελληνική φιλοσοφία γίνεται δεκτή ως μορφωτικό εργαλείο, όπως και ως εργαλείο σκέψης. Αλλά όποιος είναι Χριστιανός δεν μπορεί να την καταστήσει αντικείμενο πίστης, διότι ο Χριστιανός πιστεύει στον Χριστό, τον Υιό του Θεού. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρει ρητά πως οι Χριστιανοί δεν έχουν κανένα πρόβλημα με τους Έλληνες κατά την φύση - φυλή αλλά μόνο με την εσφαλμένη - πλανεμένη γνώμη
|
|
Ιωάννης Χρυόστομος |
«Τί οὖν φησίν, ἂν ἐχθροὶ ᾧσι καὶ Ἒλληνες οὐ δεῖ μισεῖν; Μισεῖν μέν, οὒκ ἐκείνους δέ, ἀλλὰ τὸ δόγμα, οὐ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὴν πονηρὰν πρᾶξιν, τὴν διεφθαρμένην γνώμην». Scr. Eccl. Work #156 61.282.3 61 to .282.7.
|
Απόστολος Παύλος |
Ο Απόστολος Παύλος, ελληνιστής Ιουδαίος, είναι όχι μόνο κάτοχος της ελληνικής γλώσσας, στην οποία έγραψε και τις επιστολές του, αλλά και πολλές φορές αναφέρει σε αυτές χωρία Ελλήνων συγγραφέων όπως π.χ. του Αράτου, του Μενάνδρου, και του Επιμενίδη(Πράξεις Ιζ΄, 28 -Α Κορινθίων Ιε΄, 33 και προς Τίτον Α΄, 12) και δείχνει σαφή επαφή προς τον ελληνικό πνευματικό βίο, και συνιστά όμως στους αναγνώστες του προσοχή ώστε να μην συλαγωγήσει κανείς αυτούς στην απάτη της φιλοσοφίας (Κολλοσαείς, Κεφ. β’ «8 Βλέπετε μή τις ὑμᾶς ἔσται ὁ συλαγωγῶν διὰ τῆς φιλοσοφίας καὶ κενῆς ἀπάτης, κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου καὶ οὐ κατὰ Χριστόν·»).(Πηγή: Βασιλείου Μεγάλου, «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων», Εισαγωγή Δημήτριου Σίμου Μπαλάνου, Καθηγητού του Εθνικού Πανεπιστημίου, Μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, Εκδ. επιστημονική Εταιρεία των Ελληνικών Γραμμάτων ΠΑΠΥΡΟΣ, σελ. 3 και 7)
|
Γρηγόριος ο Θεολόγος
|
«αλλά και την έξωθεν, ην οι πολλοί χριστιανών διαπτύουσιν, ως επίβουλον και σφαλεράν και θεού πόρρω βάλλουσαν, κακώς ειδότες [...] και τούτων, το μεν εξεταστικόν τε και θεωρητικόν (το φιλέρευνο και το θεωρητικό πνεύμα) εδεξάμεθα [...] Ούκουν ατιμαστέον την παίδευσιν (ενν. την ελληνική), ότι τούτο δοκεί τισιν (γιατί έτσι νομίζουν μερικοί)»
|
Ευσέβιος
|
«Μόνη γάρ ἡ Ἐλλάς ἀψευδῶς ἀνθρωπογονεῖ, φυτόν οὐράνιον και βλάστημα θεῖον ἠκριβωμένον, λογισμόν άπικτίνουσα οίκειούμενον ἐπιστήμη» Ευαγγελική Προπαρασκευή, Παρίσι, 1599 μ.Χ., Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών (θεολ. 4391) . (Πηγή: Τα αρχεία της χαμένης Γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εικ. 112) |
Άγιος Ιππόλυτος
|
«Ο Ηράκλειτος μεν λοιπόν ισχυρίζεται ότι το παν είναι δαιρετόν αιδαίρετον, γεννητόν αγένητον, θνητόν αθάνατον, Λόγος αιών, Πατήρ Υιός, Θεός δίκαιος. Δεν είναι δικά μου, αλλά ο Ηράκλειτος ισχυρίζεται ότι, αφού άκουσαν τον Λόγον, είναι σοφόν να ομολογούμε ότι τα πάντα είναι Εν» Refutatio omnium haeresium, 9,9
|
Γρηγόριος Θεολόγος
|
Δίδασκε ο Ωριγένης «την λογικήν και την διαλεκτικήν, ίνα ορθώς σκέπτονται, την φυσικήν ίνα θαυμάζωσι τον Θεό εκ των έργων Του, την αστρονομία, ίνα υψώσι το βλέμμα των προς τα υψηλά, την ηθική, ίνα διαπαιδαγωγή αυτούς και στηρίζη στην αρετή, και τους Έλληνας ποιητάς και φιλοσόφους, ίνα φωτίζη το πνεύμα των και υψώνη δια των υπέρ αληθείας ερευνών αυτών, και έπειτα εισήγαγεν εις την μελέτη των θείων Γραφών, ίνα γνωρίσουν την πλήρη αλήθειαν» Αποχαιρετηστήριος Λόγος προς Ωριγένη, 9,9
|
Άγιος Ιουστίνος
|
«Και οι διαβιώσαντες συμφώνως προς τον Λόγον είναι Χριστιανοί, ακόμη και αν θεωρήθηκαν άθεοι, όπως εις τους Έλληνες μεν ο Σωκράτης και ο Ηράκλειτος και οι όμοιοι με αυτούς» Απολογία Α΄, 46,3
|
«Ουκ αλλότρια εισί τα Πλατώνος διδάγματα του Χριστού»
|
|
Γρηγόριος Νανζιανζηνός |
«Νομίζω δ’ ὅτι πάντες οἱ ἔχοντες νοῦν ἀνομολογοῦν ὅτι ἡ παίδευσις εἶναι τὸ πρῶτον τῶν ἡμετέρων ἀγαθῶν· καὶ δὲν ἐννοῶ μόνον τὴν εὐγενεστέραν ἱδικήν μας παιδείαν, δηλ. τὴν χριστιανικήν… ἀλλὰ καὶ τὴν ἐθνικήν, τὴν ὁποία πολλοὶ ἐκ τῶν Χριστιανῶν κακῶς γνωρίζοντες τὰ πράγματα, ἀπορρίπτουν ὡς ἐπίβουλον καὶ σφαλερὰν καὶ ἀπομακρύνουσαν τοῦ Θεοῦ… Δὲν πρέπει λοιπὸν νὰ ἀτιμάζωμεν τὴν παίδευσιν, ὅπως νομίζουν τινές, τοὺς ὁποίους πρέπει νὰ θεωρῶμεν ὡς σκαιοὺς καὶ ἁπαιδεύτους» Γρ. Νανζ. Επιτάφιος εις Μ. Βασίλειον κ., 11 (Migne Ε. Π. 36, 508)
|
Ενάντια βέβαια σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι η Ορθοδοξία δεν έχει σχέση με το αρχαίο Ελληνικό πνεύμα αρκεί η δήλωση του πραγματικά αρχαίου φιλόσοφου Πορφύριου, που έγραψε το πολύ γνωστό αρχαίο σύγγραμμα «Κατά Χριστιανών», και σύμφωνα με το οποίο:
|
|
Πορφύριος
|
«Οι Χριστιανοί θεολόγοι Ελληνίζουσι»
|
«Θα μπορούσε ίσως να φανεί σε μερικούς, ότι είναι παράδοξο να προλέγεται το μέλλον από εμάς. Διότι οι θεοί φανέρωσαν ότι ο Χριστός έχει υπάρξει ευσεβέστατος και αθάνατος, και με ωραιότατα λόγια αυτόν μνημονεύουν» Περί της εκ λογίων φιλοσοφίας, 178
|
|
Αλλά αν παρά ταύτα ακόμη κάποιος πιστεύει ότι οι Χριστιανοί Πατέρες, κατά κάποιο τρόπο είναι «ανθέλληνες», όπως παρουσιάζουν οι φίλοι νεοΕθνικοί, τότε δεν έχει παρά να ανατρέξει στα λόγια του Ιωάννη του Χρυσόστομου και αν και αυτός δεν του αρκεί ας διαβάσει τα λόγια του Θεού μας για να δει αν ο Χριστός είναι «ανθέλληνας»:
|
|
ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ |
«20 Ἦσαν δὲ τινες Ἕλληνες ἐκ τῶν ἀναβαινόντων ἵνα προσκυνήσωσιν ἐν τῇ ἑορτῇ. 21 οὗτοι οὖν προσῆλθον Φιλίππῳ τῷ ἀπὸ Βηθσαϊδὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἠρώτων αὐτὸν λέγοντες· Κύριε, θέλομεν τὸν Ἰησοῦν ἰδεῖν. 22 ἔρχεται Φίλιππος καὶ λέγει τῷ Ἀνδρέᾳ, καὶ πάλιν Ἀνδρέας καὶ Φίλιππος καὶ λέγουσι τῷ Ἰησοῦ· 23 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀπεκρίνατο αὐτοῖς λέγων· Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.». Καινή Διαθήκη, Κατά Ιωάννη κεφ. ΙΒ΄, ομιλεί ο ΘΕΟΣ της ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ «θρησκείας».
|
Άγιος Νεκτάριος
|
«Οι θείοι λόγοι του Σωτήρος, όταν του ανάγγειλαν ότι εζήτησαν να Τον δουν Έλληνες, νυν εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου, είχαν βαθιά έννοια, ήταν λόγοι προφητικοί, πρόβλεψη των μελλόντων. Οι εκεί εμφανισθέντες Έλληνες ήταν οι αντιπρόσωποι όλου του Ελληνικού έθνους. Εις την παρουσία τους ο Θεάνθρωπος Ιησούς διέκρινε το έθνος εκείνο, εις το οποίο έμελλε να παραδώσει την ιερά παρακαταθήκη δια να την διαφυλάξει χάριν της ανθρωπότητας. Από τον πόθο των Ελλήνων να Τον αναζητήσουν, διέκρινε την προθυμία της αποδοχής της διδασκαλίας Του, προέβλεψε ότι θα δοξαστεί από την πίστη των εθνών, και αναγνώρισε το έθνος, που από καταβολής κόσμου ήταν προετοιμασμένο να φέρει εις πέρας τον ύψιστο σκοπόν. Διότι πραγματικά από καταβολής κόσμου το Ελληνικό Έθνος ήταν πλασμένο δια τον σκοπόν αυτόν. Ο Θεός μέσα εις τα πλαίσια της θείας Του Προνοίας, διέπλασε το Ελληνικόν Έθνος ως οφθαλμόν εις το σώμα της ανθρωπότητος και απ αυτήν την θέσιν το εκάλεσε να εργασθεί δια την αναγέννησίν της» Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως προπαιδείας εις τον Χριστιανισμό, σελ. 15
|
«ο Έλλην είναι πλασμένος φιλόσοφος, είναι και πλασμένος Χριστιανός, είναι πλασμένος να γνωρίσει την αλήθεια και να την διαδίδει εις τα άλλα έθνη. Ναι, ο Έλλην εγεννήθη κατά την Θεία Πρόνοια διδάσκαλος της ανθρωπότητος. Αυτό το έργο είναι η πνευματική κληρονομιά του, αυτή είναι η αποστολή του, αυτό είναι το ξεχωριστό κάλεσμά του μεταξύ των εθνών». Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως προπαιδείας εις τον Χριστιανισμό, σελ. 12 - 13
|
Περιοδικά
1. Περιοδικό «Τότε...», τ. 45, Νοεμ.-Δεκ. 1993
2. Αερόπος, τεύχος 51
3. Corpus, τεύχη 34, 40
4. Πολεμικές Μονογραφίες, τεύχος 8, - «Βυζαντινός Στρατός 490 -630 μ.Χ.»
5. Τρίτο Μάτι, τεύχη 95, 109, 141, 146
6. Ιχώρ, τεύχη 30, 34, 59, 66
7. Δαυλός, τεύχη 62, 227, 228, 272-273, 274, 278, 279, 280, 285, 288, 299
Εγκυκλοπαίδειες:
1. «Περί των Ο’ Αποστόλων», Migne, Ελληνική Πατρολογία
2. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμοι Ιγ΄, Ιθ΄, Κβ΄
3. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτικής Αθηνών Α.Ε., τ. ΣΤ΄
4. Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 11, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1962-1968
Βιβλία
01. Τα αρχεία της χαμένης γνώσης, Παναγιώτης Α. Τουλάτος, εκδόσεις Άμμων
02. Σειρά «Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας», Μ. Αθανασίου, Έργα 1, Πατερικές Εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1973
03. Αρχαία Ελλάδα και Βίβλος, Σύγκρουση Κοσμοαντιλήψεων, πρωτ. Assumptions that Affect Out Lives, Christian Overman, εκδόσεις Άροτρον, 2004
04. Χαλδαϊκά Λόγια ή Χρησμοί, Κείμενον Αρχαία Σχόλια, Πρόλογος και Σχόλια του Παναγιώτη Μαρίνη, Εκδόσεις Ιδεοθέατρον, Αθήνα 1998
05. Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Κλήμεντος Αλεξανδρέως Άπαντα τα Έργα 4, Στρωματείς, Λόγοι Ε΄ - Η΄, Πατερικές Εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς», Επόπτης - Επιμελητής Εκδόσεως Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχος Θεολογίας, Εκδοτικός Οίκος Ελευθερίου Μερετάκη «Το Βυζάντιον», Κείμενο - Μετάφραση - Σχόλια Ιγνάτιος Σακαλκής Φιλόλογος
06. Christian Overman, Αρχαία Ελλάδα και Βίβλος, Σύγκρουση Κοσμοαντιλήψεων, τίτλος πρωτότυπου Assumptions That Affect our Lives, Εκδόσεις Άροτρον, 2004
07. Γιάνη Κορδάτου, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, εκδ. Μπουκουμάνη
08. S. Runciman, The Great Church in captivity
09. Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας, Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, Ιουστίνος, Τατιανός, Μελίτων, Αθηναγόρας, Μέρος Β΄, Τόμος Τέταρτος, Έκδοση της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1955
10. Ελληνική Νομαρχία, Ανώνυμος Έλλην, Βενετία 1806
Διαδίκτυο
1. http://www.ardin.gr/html-txt/ziakas28.htm Θεόδωρος Ζιάκας
2. Αλληλογραφία Αδελφού εν Χριστώ
3. http://www.davlos.gr/dissue.php?issue=227
Αρχαίοι Συγγραφείς
01. Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς
02. Άγιος Βασίλειος, «Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων»
03. Ευσέβιος, Ευαγγελική Προπαρασκευή
04. Άγιος Ιππόλυτος, Refutatio omnium haeresium
05. Γρηγόριος Θεολόγος, Αποχαιρετιστήριος Λόγος προς Ωριγένη
06. Άγιος Ιουστίνος, Απολογία Α΄, 46,3
07. Γρηγόριος Νανζιανζηνός, Επιτάφιος εις Μ. Βασίλειον κ., 11, Migne Ε. Π.
08. Άγιος Νεκτάριος, Περί της Ελληνικής Φιλοσοφίας ως προπαιδείας εις τον Χριστιανισμό
09. Διογένης Λαέρτιος, Βίοι Φιλοσόφων
10. Πλουτάρχου, Περί Ίσιδος και Οσίριδος, Λυκούργος, Σόλων
11. Ισοκράτη, Βούσιρις
12. Φιλόστρατου, Βίοι Σοφιστών
13. Πορφύριου Πυθαγόρου βίος
14. Ιουστίνος, Παραινετικός προς Έλληνας
Εποπτικό Υλικό
1. Alexander, Oliver Stone - Christopher Kyle , Intermedia films, DVD, 2004
Δημόσιες Υπηρεσίες
1. Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Γνωμάτευση-Απόφαση της Ολομέλειας της Εθνικής Επιτροπής της 25/9/2003 επί του 4ου θέματος της ημερήσιας διάταξης : Αίτηση από την Επιτροπή του Δωδεκάθεου για παραβίαση των δικαιωμάτων του Ανθρώπου