ΙΕΡΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ & ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΕΣ

 Σε αυτή την σελίδα θα γίνει μια ιστορική έρευνα ενάντια στους ισχυρισμούς των νεοΕθνικών, περί θρησκευτικής ειρήνης, όπως προκύπτουν μέσα από τις δηλώσεις τους και οι οποίες θα επεκταθούν τόσο πριν τους Χριστιανικούς Χρόνους όσο επίσης και κατά την διάρκειά των. Σκοπός δεν είναι να κατηγορηθούν οι αρχαίοι Έλληνες, καθ’ άλλο, αλλά για ακόμη μια φορά να λάμψει η αλήθεια μέσα από τις νεοΕθνικές ψευδείς ιστορικές ειδήσεις, που οτιδήποτε άλλο παρά τιμούν το αρχαίο κλασσικό πνεύμα των ιστορικών Ηροδότου και Θουκυδίδη. Ο καθείς ας σκεφτεί γιατί και ο ποιος ο σκοπός της συνεχής και ασύστολης παραχάραξης, απόκρυψης και εξιδανίκευσης της αρχαίας Ελληνικής ιστορίας μας. Επίσης θα γίνει μια εκτενής αναφορά στις Αμφικτιονίες και πως αυτές μετουσιάστηκαν και βρήκαν τελειότερη εφαρμογή κάτω από την επήρεια του μονοθεϊσμού της Ορθοδοξίας, ικανοποιώντας παλιές επιθυμίες των προγόνων μας. Τέλος και παράλληλα με τα παραπάνω η σελίδα αυτή είναι απολογητικά χρήσιμη ως προς τις κατηγορίες προδοτικής στάσης του Ορθόδοξου κλήρου κατά την επανάσταση του 21, τις κατηγορίες περί αναθεμάτων της Χριστιανικής Εκκλησίας, την καταγωγή του ονόματος Έλληνας, Γραικός και των Ελλήνων, την ιστορία των Δωριέων κ.α..

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΕΣ ή ΑΜΦΥΚΤΙΟΝΙΕΣ

Η διπλή γραφή της λέξης οφείλεται στην διπλή ετυμολογία αυτής από τους αρχαίους Έλληνες Αυτή με το «υ» είναι εκείνη κατά την οποία η μυθολογική παράδοση κατά την οποία η αμφικτιονία των Θερμοπυλών ήταν θεσμός που ιδρύθηκε από τον Αμφικτύνωα, υιό του Δευκαλίωνα και αδελφού του Έλληνα. Η δια του «ι» είναι η πραγματική και μαρτυρεί την προέλευση του θεσμού δηλαδή συνέλευση γειτονικών λαών (αμφικτιόνων, περικτιόνων, περιοικούντων δηλ.) σε κοινό ιερό χώρο κατά τακτή ημέρα προς τέλεση εορτής υπέρ του λατρευόμενου θεού στο ιερό. Το θρησκευτικό αυτό έθιμο ανάγεται σε πανάρχαια χρόνια και ίσως είναι αρχαιότερο της εγκαταστάσεως των Ελλήνων στις Ελληνικές χώρες, όταν αμφικτιονικός θεός ήταν ο Πελασγικός Θεός Ζευς. Από τους αρχαίους όμως Έλληνες οργανώθηκε ως πανίσχυρος και θρησκευτικός και πολιτικός θεσμός, των οποίων η πολιτική ιστορία μπορεί κανείς να πει ότι ξεκινά από αυτό το σημείο, διότι η αναγνώριση από τους αμφικτίονες κοινής λατρείας και ενιαίας προς κοινό θεό, επέβαλε στους μετέχοντες αυτής τακτές υποχρεώσεις, οι οποίες υπήρξαν τα πρώτα σπέρματα κοινού πολιτικού βίου των αμφικτιόνων αυτών. Η συνένωση των πρότερα διαχωρισμένων φύλων, με τα ίδια ήθη, την ίδια ύπαρξη, και τους ίδιους βωμούς θεών, εις ένα λαό δημιούργησε και την ανάγκη κοινού ονόματός τους, το οποίο θα ξεχώριζε αυτούς από τους μη λαμβάνοντας μέρος στις αμφικτιονίες. Γι αυτό δε και συναδέλφωσαν οι Έλληνες τους 2 συμβολικούς αντιπρόσωπους της Εθνικής και της αμφικτιονικής ένωσής τους, τον Έλληνα και τον Αμφικτύωνα, πλάθωντας αυτούς ως αδελφούς και υιούς του Δευκαλίωνα, του κοινού γενάρχη των Ελλήνων μετά τον μυθολογούμενο κατακλυσμό.

ΑΜΦΙΚΤΥΩΝ

 (Μυθ.) Υιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και αδελφός του Έλληνα, ο οποίος πιστεύονταν ότι γεννήθηκε από τον Δία και την Πύρρα, και της Πρωτογένειας, εκ της οποίας και του Διός γεννήθηκε ο Αέθλιος. Ο Αμφικτύων, είναι η συμβολική παράσταση της ενώσεως γειτονικών φύλλων, και πιστεύονταν ως ο ιδρυτής των Αμφικτιονιών και γι αυτός στις Θερμοπύλες, κοντά την πόλη Ανθήλην, είχε δικό του ιερό της Αμφικτιονίδος Δήμητρας. Ο Αμφικτύωνας βασίλευσε στην Λοκρίδα όπου νυμφεύτηκε την Χθονοπάτρα και απέκτησε υιό τον Φύσκο, τον πατέρα του Λοκρού, γενάρχη των Λοκρών. Κατά τους αττικούς μύθους ο Αμφικτύων, υιός του Δευκαλίωνα η αυτόχθονος κατά άλλους, ήταν ο τρίτος βασιλιάς της Αττικής που διαδέχτηκε τον υπό αυτόν εκβληθέντα πεθερό του Κραναό, τον διάδοχο του Κέκροπα (ΠΑυς. Ι, 2, 6). Ο Αμφικτύωνας βασίλευσε στην Αττική για 12 χρόνια και εκβλήθηκε μαζί με τον υιό του Ιτώνη από τον Εριχθόνιο, υιού του Ηφαίστου και της Αθηνάς ή Ατθίδος κόρης του Κραναού (Απολλ. ΙΙΙ 14, 6). Αυτός πιστεύεται ότι ονόμασε την μεγαλύτερη πόλη της Αττικής Αθήνα, θέτοντας αυτή υπό την προστασία της θεάς Αθηνάς και έθεσε στην πόλη την λατρεία του Διονύσου, φιλοξενώντας τον ιερά του θεού Πήγασου που κατάφυγε σε αυτόν από τους Ελευθέρους. Του Πήγασου, του Αμφικτύωνα, του Διονύσου και των άλλων φιλοξενημένων θεών από τον Αμφικτύωνα, υπήρχαν αγάλματα θεών από πηλό στην Αθήνα (Παυσ. I 2. 5.). Εκτός από τον Αμφικτύωνα από τους αρχαίους αναφέρονταν ως ιδρυτές αμφικτιονιών ο Ακρίσιος (Στρ. C. 420) και ο Κρισαίος Στρόφιος.

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

 Η διαμόρφωση του Ελληνικού εδάφους, επέβαλλε ως γνωστό, την ίδρυση πολλών ανεξάρτητων απ’ αλλήλων πολιτείες και έτσι είχε επιβάλλει και την ίδρυση πολλών αμφικτιονιών, οι οποίες αργότερα ενώθηκαν σε λιγότερες. Παλαιότερες των ελληνικών αμφικτιονιών φαίνεται ότι ήταν (αν κρίνει κανείς από τις μαρτυρίες των αρχαίων ότι το πρώτο κοινό όνομα των ελληνικών φύλων ήταν το Γραικών, και με αυτό ήσαν γνωστοί αργότερα οι Έλληνες από τα συγγενή λατινικά φύλλα) η των Θεσπρωτών, Χαόνων και Μολοσσών

Κυρίως όμως φαίνεται ότι οι πρώτες αμφικτιονίες είχαν ιδρυθεί στα ιερά που βρίσκονταν δίπλα από τις παραλίες και στα οποία η δια θάλασσας επικοινωνία είχε φέρει και την πρώτη ημέρωση της ζωής. Έτσι τα πιο παλιά αμφικτιονικά ιερά φέρονται: του Ποσειδώνα στην Καλαυρεία (Πόρο), στην οποία συνέρχονταν οι αντιπρόσωποι των εξής 7 πόλεων Ερμιόνης, Επιδαύρου, Αιγίνης, Αθηνών, Πρασιών, Ναυπλίου και Ορχομενού του Μινυείου (Στρα. C 374), του Απόλλωνα στην Δήλο μνημονεύονταν και από τον ομηρικό ύμνο προς τον Απόλλωνα (στ. 146) στον οποίο «μεγάλη ξύνοδος ἦν τὸ πάλαι τῶν Ίώνων τε καὶ περικτιόνων νησιωτῶν∙ ξύν τε γὰρ γυναιξί καὶ πασὶν ἐθεώρουν Ἲωνες…» (Θουκ. Γ΄ 104) και του οποίο θεμελιωτή ονομάζει ο Πλούταρχος (Θησ. 21) τον Θησέα, της Δήμητρας αρχαιότερο πάντων κατά το πάριο χρονικό, στην παραλία του Μαλιακού Κόλπου, στον οποίο συνέρχονταν οι αντιπρόσωποι των φυλών της Οίτης, του Απόλλωνα στην Παγασά, του ίδιου θεού στην κοιλάδα των Τεμπών, του Ποσειδώνα στον Ογχηστό της Βοιωτίας, που αντικαταστάθηκε αργότερα από το «Κοινὸν τῶν Βοιωτῶν» και του Απόλλωνα στους Δελφούς. Από τις 7 αρχαιότερες αυτές αμφικτιονίες, οι 5 είχαν συγκροτηθεί σε ιερά που βρίσκονταν σε νησιά ή παράλιες χώρες. Άλλες αμφικτιονίες στην Ελλάδα που αμφισβητούνται είναι του Πυθέως Απόλλωνα στο Άργος (Παυσ. IV 5, 2), του Σαμίου Ποσειδώνα στο Σαμικό της Μεσσηνίας και στο οποίο συνέρχονταν όλοι οι Τρυφύλιοι (Στρ. C 343), του Ποσειδώνα στην Τήνο και της Αμαρυνθίας Αρτέμιδας στην Εύβοια (Στρ. C.448). Αμφικτιονικό τύπο είχαν παρά τις αμφισβητήσεις μερικών, το Πανιώνιο, συνέλευση των Ιώνων στο εν Μυκάλη ιερό του Ποσειδώνα, η συνέλευση των Δωριέων στην Μ. Ασία στο Τροπίω κοντά στο ιερό του Απόλλωνα και η των Αιολέων στο Γρύνειο στο ιερό του ίδιου θεού (Ηροδοτ. Α΄ 144 - 149) Με αμφικτιονικό τύπο οργάνωσαν στην αρχαία Ολυμπία και οι Δωριείς της Λακωνικής την Πελοποννησιακή Συμμαχία, στην οποία μετείχαν πόλεις της Πελοποννήσου, των οποίων τις διαφορές έλυναν Πελοποννησιακοί άρχοντες που καλούνταν Ελλανοδίκες και οι Ηλείοι κριτές των Ολυμπιακών αγώνων. Η απόπειρα όμως αυτή των Λακεδαιμόνιων δεν πέτυχε εξ αντιδράσεως των πόλεων παραλιακά της Πελοποννήσου.

Ο θεσμός των αμφικτιονιών εξαπλώθηκε και στην Μεγάλη Ελλάδα και έτσι ο Ομάριος ή Ομαγύριος Ζευς ήταν ο προστάτης των κοινών πολιτικών θεσμών αχαϊκών και ιωνικών αποικιών στην Κάτω Ιταλία, ιδίως δε η Λακινία Ήρα του Κρότωνα, της οποίας το ιερό υπήρξε κέντρο μεγάλων εορτών. Ο ναός της ήταν ιδρυμένος σε μεγάλο πυκνόφυτο δάσος ελάτων και ήταν το εντευκτήριο όλων των περιοίκων. Σε αυτόν απόστελλαν οι Ιταλιώτες τους θεωρούς τους για να συσκεφτούν για τις κοινές υποθέσεις και γύρω από αυτών εξέθεταν τα προϊόντα της βιομηχανίας και της καλλιτεχνίας τους. Στο ναό της Λακωνίας Ήρας κανονίστηκαν τα κοινά σταθμά των Ιταλιωτών και αναγνωρίσθηκε ως κοινό σύμβολο των νομισμάτων τους το κεφάλι της λατρευόμενης εν αυτό θεάς. Όπως όμως καμιά πόλη δεν κατάφερε να ενώσει τις διεσπαρμένες πόλεις των αποίκων της κάτω Ιταλίας, έτσι και τα αμφικτιονικά ιερά δεν κατόρθωσαν να συνενώσουν και να προλάβουν την διάσπαση και την οξεία αντίθεση Αχαιών, Ιώνων και Δωριέων της χώρας αυτής. Έτσι λοιπόν οι αμφικτιονίες είχαν γίνει πανελλήνιος θρησκευτικός και πολιτικός θεσμός στην μητροπολιτική Ελλάδα και στις αποικίες της. Από όλες όμως της αμφικτιονίες αυτές σπουδαία επέδρασε στις τύχες του ελληνισμού και στην ηθική του προαγωγή η αμφικτιονία της Δήλου και μάλιστα η αμφικτιονία των Δελφών.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ

 Η αρχαιότατη αυτή αμφικτιονία της Δήλου, το θρησκευτικό κέντρο των Ιώνων της Μ. Ασίας και των Κυκλάδων, είχε περιπέσει σε αφάνεια, από όταν αποσύρθηκαν οι Ίωνες της Μ. Ασίας από αυτήν ιδρύοντας δικό τους θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο, στην Μυκάλη το Πανιώνιο. Από τα μέσα όμως του 6^ου π.Χ. αιώνα, όταν ο μεγαλοφυής Πεισίστρατος διέγνωσε ότι το μέλλον των Αθηνών πρέπει να αναζητηθεί στο Αιγαίο και στις Κυκλάδες και ανέλαβε την εντολή από το μαντείο των Δελφών ανανεώσεως της παλαιότερης μεγαλοπρεπής λατρείας του Απόλλωνα στην Δήλο η θρησκευτική πανήγυρη και η αμφικτιονία της Δήλου απέκτησε την παλιά και πρότερη σπουδαιότητά της και ανήλθε σε μεγάλη ακμή όταν ο Αριστείδης μετά τους Περσικούς πολέμους, έδωσε στον οργανισμό της υπό αυτού ιδρυθείσας ναυτικής συμμαχίας, υπό την προεδρία των Αθηνών, εθνικό και ελευθερώτατο αμφικτιονικό τύπο, ο οποίος είχε κέντρο την Δήλο και σκοπό είχε την διάλυση των πειρατών, την διατήρηση της ελευθερίας της εμπορικής οδού μεταξύ του Εύξεινου Πόντου και του Αιγαίου και προ πάντων την απαλλαγή όλων των νήσων και όλων των παραλίων της Ιωνίας από την Περσική παρουσία. Αυτός ο θρησκευτικός θεσμός της αμφικτιονίας είχε μεταβληθεί σε εθνικότατο θεσμό που αποσκοπούσε στην προστασία από τους βαρβάρους, όπως άλλωστε είχε μεταβληθεί και η πελοποννησιακή συμμαχία, της οποίας ο στρατός συνέρχονταν στην Σπάρτη «Ελλήνιον» (Παυσ. ΙΙΙ 12.6) μετά την προηγούμενη αποτυχημένη προσπάθεια των Λακεδαιμονίων να επιτύχουν ώστε η υπό την προεδρία τους πελοποννησιακή συμμαχία αμφικτιονικού τύπου, να έχει κέντρο την αρχαία Ολυμπία. Τον αμφικτιονικό χαρακτήρα της συμμαχίας της Δήλου εμφαίνει και η ονομασία των αρχόντων «ἐλλληνοταμιῶν» που είχαν την διοίκηση του ταμείου των συμμάχων, οι οποίοι εκλέγονταν από τους Αθηναίους μόνο (Θουκ. Α΄ 96 και Γ΄10, Διοδ. XI 47, Πλουτ. Αρ. 24). Η αμφικτιονία της Δήλου απώλεσε την σημασία της όταν η ναυτική συμμαχία μετατράπηκε σε ναυτική ηγεμονία των Αθηνών η οποία μεριμνούσε διοικώντας τους άλλους και το ιερό για καθαρά λόγους πολιτικούς. Γι’ αυτό και η κάθαρση του νησιού επιχειρήθηκε κατά το 425 π.Χ., όταν οργάνωσαν την εορτή κατά τα μέγιστα και εισήγαγαν νέο αγώνα τα Δήλια και την ανάσταση των Δηλίων το 423 π.Χ. επανερχόμενοι ξανά έπειτα από κέλευσμα του εν Δελφών μαντείου. Το δικαίωμα της διοικήσεως του ιερού κατά τους χρόνους της 2^ης τους ναυτικής ηγεμονίας των Αθηναίων από τους τελευταίους, αμφισβήτησαν οι φιλιππίζοντες της Δήλου τα έτη 377 - 343 π.Χ. αλλά οι Αθηναίοι απέτυχαν κατά του Δηλιακού Λόγου του Υπερείδη στους Δελφούς να επιτύχουν την αναγνώριση των δικαιωμάτων τους κατόπιν απόφασης του αμφικτιονικού συνεδρίου (Δημοσθ. «περὶ τοῦ στεφάνου» 134).

Την διαλυμένη αμφικτιονία της Δήλου αντικατέστησαν αργότερα το «Κοινὸν τῶν νησιωτῶν» υπό την προστασία των Πτολεμαίων.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ ή ΠΥΛΑΙΑ

 Η αμφικτιονία αυτή προήλθε από την συγχώνευση άλλων 3 μικρότερων αμφικτιονιών, του Απόλλωνα της κοιλάδας των Τεμπών, της Δήμητρας στις Θερμοπύλες και του Πυθίου Απόλλωνα στους Δελφούς, όπου οι Κρήτες είχαν ιδρύσει ναό και μαντείο της Πυθίας. Η συγχώνευση αυτών των 3 αμφικτιονιών και η οργάνωση της εξ αυτής νέας προερχόμενης ήταν το μεγάλο έργο των Δωριέων, δια του οποίου η ιερατική πολιτεία των Δελφών, παρείχε ιδιάζουσα προστασία και εύνοια προς τους Δωριείς. Μεταναστεύοντας αυτοί από την Θεσσαλία όπου τόσο πολύ είχαν εγκολπωθεί την λατρεία του Απόλλωνα, ώστε και τον γενάρχη τους Δώρο κάλεσαν υιό του Απόλλωνα, πέτυχαν στην βόρεια πλευρά του Παρνασσού την συνένωση των 2 Αμφικτιονίων η οποία πέτυχε την ένωση λαών που κατοικούσαν από τον Όλυμπο μέχρι και τον Κορινθιακό Κόλπο. Για να συνενώσουν αυτά τα 2 ιερά και να επιτύχουν την επικοινωνία για την λατρεία του Απόλλωνα, έστρωσαν από τους Δελφούς από την Δώριδα και την Θεσσαλία μέχρι και τον Όλυμπο ιερά οδό, δια της οποία περνούσαν οι ιερές πομπές κάθε ένατο έτος. Έτσι στην ομάδα αυτών που ήταν δίπλα από τον Θεσσαλικό Όλυμπο και την Όσσα, επί της οποία κείτονταν το Ομόλιον, του οποίου το όνομα μαρτυρεί την συνένωση περίοικων φυλών, αμφικτιονιών Θεσσαλών και των παλαιότερων κατοίκων της Θεσσαλίας, Περραιβών, Μαγνήτων, και Αχαιών Φθιωτών, προσετέθησαν οι αμφικτίονες των Δελφών Φωκείς, Βοιωτοί, Δωριείς και Ίωνες. Μετά από την ένωση των 2 αυτών ομάδων και δια της μεγάλης προσπάθειας των Δωριέων, οι οποίοι θεωρούσαν την διάδοση της λατρείας του Απόλλωνος ως ιστορική τους αποστολή, αναγκάστηκαν και χάρη της ασφάλειάς τους, να ενωθούν και με την περί την Ανθήλη των Θερμοπυλών Αμφικτιονίδα Δήμητρα Οιταίοι λαοί και δηλαδή οι Μαλιείς, οι Αινιάνες, οι Δόλοπες και οι Λοκροί.

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ

 Την αμφικτιονία διοικούσε ένα συμβούλιο, το «Αμφικτιονικὸν Συνέδριον» και η «ἀμφικτιονικὴ Ἐκκλησία». Το συνέδριο αποτελούνταν από 24 μόνιμα μέλη των «ἱερομνημόνων», που κληρώνονταν ανά 2 από κάθε μια από τι 12 φυλές, τα οποία απάρτιζαν την αμφικτιονία, (διότι ουδεμία διαφορά υπήρχε μεταξύ φύλων που την αποτελούσαν ακόμη και όταν μερικές από αυτές μετατράπηκαν σε ισχυρές πολιτείες), των «πυλαγόρων», του γραμματέα του συνεδρίου και ενός ιεροκήρυκα. Οι ιερομνήμονες, που αποκαλούνταν και «ἀμφικτίονες» και «σύνεδροι», ήσαν οι διαρκείς αντιπρόσωποι αυτών των φυλών που αποτελούσαν την αμφικτιονία η δε εκκλησία, που συγκαλούνταν εκτάκτως, ήταν η συγκέντρωση όλων των παρευρισκομένων στην εορτή για οποιοδήποτε λόγο. Το αμφικτιονικό συνέδριο επαγρυπνούσε για την περιουσία του ιερού, μίσθωνε τις οικίες, τα αμπέλια και τα κτήματά του, τα οποία για διάκριση έφεραν τρίποδες σκαλισμένους επί στηλών ή βράχων, μεριμνούσε για την κανονική τέλεση της εορτής και δια την πιστή τήρηση όλων των τύπων της λατρείας, επέβαλε πρόστιμα στους παραβάτες των διατάξεων της αμφικτιονίας, μεριμνούσε για την αποστολή θεωριών και όριζε την από αυτό ακολουθούμενη οδό, είχε την προεδρία των Πυθίων αγώνων, ενέκρινε τα σχέδια των προς ανέγερση μελλοντικών ιερών και όριζε το χρηματικό ποσό που όφειλε να καταβάλει κάθε πόλη (Ηρόδοτ. Β. 180), ανέγραψε την ιδιοκτησία του ιερού στους τοίχους του ναού, φύλασσε τους θησαυρούς και τα αναθήματα, δάνειζε με τόκο ιδιώτες και πόλεις, άμειβε τους ευεργέτες του ναού με ασφάλεια, ασυλία, προδικία, ατελείας, προεδρίας και χορηγούσε σε αυτούς κυρήκειον με την σφραγίδα του ως δείγμα προνομίου, κήρυσσε τον πόλεμο κατά των αρνούμενων πόλεων να καταβάλλουν το επιβεβλημένο πρόστιμο, όριζε την πολιτεία η οποία θα αναλάμβανε τον αγώνα κατά των ιερόσυλων και εν γένει είχε ανώτατη δικαιοδοσία επί όλων των αμφικτιονίδων ελληνικών πόλεων. Η δε συνερχόμενη εκκλησία είχε το δικαίωμα να εκδίδει ψηφίσματα.

Το αμφικτιονικό συνέδριο συνέρχονταν 2 φορές το χρόνο, την άνοιξη στους Δελφούς στο ιερό του Απόλλωνα, και το Φθινόπωρο στην Ανθήλη, δίπλα από τις Θερμοπύλες, στον ιερό χώρο της Αμφικτιονίδας Δήμητρας. Οι μετέχοντες αντιπρόσωποι των πόλεων σε αυτές τις αμφικτιονίες, δηλαδή οι πυλαγόροι ή αγορατροί (Αισχ. «κατὰ Κτησιφῶντος» 117), ποίκιλλαν κατά τον αριθμό και εκλέγονταν κύρια κάθε έτος και αντιπροσώπευαν τα συμφέροντα της πόλης από την οποία προέρχονταν, από την οποία στέλνονταν μετά από εκλογή. Και οι δύο οι σύνοδοι ονομάζονταν «Πυλαῖαι», Πυλαία εαρινή των Δελφών και Πυλαία μετοπωρινή η της Ανθήλης, από το οποίο φαίνεται ότι στην αρχή κατέρχονταν μόνο μια φορά στις Θερμοπύλλες, που στην αρχαιότητα καλούνταν Πύλας.

Από την μελέτη των υπαρχόντων στοιχείων για τον οργανισμό του Αμφικτιονικού Συνεδρίου, δεν έχει εξακριβωθεί ούτε ο τρόπος κατανομής των έργων του συμβουλίου μεταξύ των μελών του, ούτε ο τρόπος της ψηφοφορίας τους. Μένει δηλαδή άλυτο το πρόβλημα αν οι ιερομνήμονες μετείχαν στην ψηφοφορία για τις υποθέσεις που συζητιόνταν στην συνέλευση ή σε όλες ή μερικών μόνων. Από το είδος όμως των ψηφισμάτων που διασώζονται «ἐπὶ ἱερέως… Ἒδοξε τοῖς πυλαγόραις καὶ τοῖς συνέδροις τῶν ἀμφικτιόνων καὶ τῷ κοινῷ», εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι πυλαγόρες και οι ιερομνήμονες συναποφάσιζαν για όλες τις υποθέσεις της Αμφικτιονίας.

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

 Δύο ήσαν οι θεμελιώδεις διεθνείς διατάξεις των αμφικτιονιών, δηλαδή νομίμων, που συμπληρώθηκαν αργότερα από άλλες:

1. η απαγόρευση της καταστροφής αμφικτιονίας πόλης από άλλη σε καιρό πολέμου «μηδεμίαν τῶν ἀμφικτιονίδων ἀνάστατον ποιήσειν»

2. και η απαγόρευση της καταστροφής υδραγωγείου αμφικτιονίδος πόλεως «μηδ᾽ ὑδάτων ναματιαίων εἴρξειν, μήτ᾽ ἐν πολέμῳ μήτ᾽ ἐν εἰρήνῃ»

Η παράδοση των διατάξεων αυτών προκαλούσε τον συνασπισμό όλων των αμφικτιονιών εναντίον του παραβάτη (Αισχ. «Περὶ παραπρεσβείας» 115). Οι δύο θεμελιώδεις αυτές διατάξεις, αρχαιότατα λείψανα δημόσιου δικαίου των Ελλήνων είναι οι πρώτες απόπειρες εισαγωγής κοινών ηθών μεταξύ εμπόλεμων γειτονικών πόλεων.

ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΕΠΙ ΗΘΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ

 Κανείς άλλος θεσμός στην αρχαία Ελλάδα δεν επέδρασε τόσο στα ήθη του πολιτικού και του εθνικού βίου, όσο εκείνος της αμφικτιονίας. Οι θρησκευτικές της διατάξεις χρησίμευαν ως βάση για την συναρμολόγηση των θρησκευτικών διατάξεων και άλλων εορτών, ολόκληρης της πίστης προς τους θεούς δια την αναγνώριση μερικών κοινών λατρειών και τον διακανονισμό 12 θεών ως αμφικτιονικών (Ερν. Κουρτ. Μετάφ. Σ. Λάμπρου «Ελληνική Ιστορία» Α΄ 159) και η οποία προέλαβε κάθε απόπειρα εισαγωγής νέων θεών και υπήρξε σωτήριος φραγμός ως προς την τάση των Ελλήνων προς την πολυθεΐα, διότι ήθελαν και στην θεολογία τους να έχουν κοινή τάξη και σταθερή οργάνωση όπως είχαν και στην ένσπονδη συμμαχία τους. Με τον καθαρισμό τακτών ημερών ως εορτών αναγκάστηκαν οι Έλληνες σε κοινό υπολογισμό του έτους, στην ανάθεση του Ελληνικού ημερολογίου στην επίβλεψη των Δελφών και στις πρώτες απόπειρες για τον συμβιβασμό της αντιθέσεως σεληνιακού και ηλιακού έτους δια των εμβόλιμων ετών. Με την κατάρα κατά των παραβατών του όρκου των αμφικτιονιών «ἡ γῆ των νὰ μὴν παράγῃ καρπούς, αἱ γυναῖκές των νὰ γεννῶσι τέρατα, νὰ ἐξαφανισθῶσιν αὐτοί τε, ἡ πόλις των καὶ ἡ φυλή των καὶ αἱ πρὸς τοὺς θεοὺς θυσίαι των νὰ μὴν γίνωνται δεκταὶ» συγκρατούνταν οι έλληνες στους μεταξύ τους πολέμους στο επίπεδο της επιείκειας. Με την επίδραση των Αμφικτιονικών νόμων εγκαταλείφθηκε η διηνεκές οπλοφορία, εξασφαλίστηκε η επικοινωνία μεταξύ των διάφορων ελληνικών πόλεων, αναγνωρίσθηκε η ιερότητα των βωμών και ναών, και προ πάντων συντελέσθηκε από τις πατρικές κώμες η μεγάλη πατρίδα. Γι’ αυτό πιθανότατα ο Όλυμπος θεωρήθηκε στην αρχαιότητα ως φρουρός των μεθορίων της κυρίως Ελλάδας, διότι από αυτόν και έπειτα άρχιζαν οι αμφικτιονικοί ελληνικοί λαοί.

 Οι αμφικτιονικοί λαοί της αμφικτιονίας των Δελφών, ως λαοί κατά το πλείστον μεσογειακοί, συνήθισαν πρώτοι να έχουν δική τους κοινή χώρα η οποία να έχει ορισμένα σύνορα και έμαθαν να αγαπούν και να την υπερασπίζονται ως ιδιαίτερη τους πατρίδα, εν αντιθέσει με τους ναυτικούς λαούς, οι οποίοι εφόσον περιπλανιόνταν σε διάφορες ακτές θεωρούσαν οικίες όλες τις χώρες και τους τόπους στις οποίες αποδημούσαν. Ότι ο Αμφικτύωνας, ο μυθικός ήρας που εκπροσωπούσε όλη την Θεσσαλική και την Δελφική αμφικτιονία, παρίσταται ως αδελφός του Έλληνα, είναι μια ισχυρή ένδειξη ότι η αμφικτιονία των Δελφών συνετέλεσα στα πλείστα ως προς την εθνική ενότητα των Ελλήνων και στην καθολικότητα του ονόματος έλληνας, αφού έλληνες ονομάστηκαν οι γενικότερα συμμετέχοντες στο συνέδριο της αμφικτιονίας των πέριξ φυλών. Γι’ αυτό και αυτοί που δεν συμμετείχαν στο Αμφικτιονικό συνέδριο προς Β. και Δ. ελληνικές χώρες με τον χρόνο αποξενώνονταν από τον ελληνικό κόσμο και θεωρούνταν ημιβάρβαροι, όπως η Μακεδονία, η Ήπειρος και αυτή η Θεσσαλία όταν έπαψαν να συμμετέχουν σε αυτή την αμφικτιονία, οι περί τον Αχελώο ελληνικές χώρες, ενώ οι μετέχοντες σε αυτήν είχαν κοινή εθνική συνείδηση, διότι είχαν την συναίσθηση ότι ανήκαν στο ίδιο έθνος. Από αυτή την αντίληψη και από την στενή σχέση αμφικτιονίας και Δελφών πήγασαν οι διατάξεις κατά τις οποίες απαγορεύονταν ο χρηστηριασμός ελληνικής πόλης εναντίων άλλης ελληνικής πόλης, η απαθανάτιση ενός πολέμου με μόνιμα τρόπαια, ο εξανδραποδισμός Ελλήνων από άλλους Έλληνες κ.τ.λ. Είναι αλήθεια ότι το αμφικτιονικό Συνέδριο δεν πρόλαβε ούτε την καταστροφή των Μυκηνών από τους Αργείους κατά το 468 π.Χ., ούτε των Θεσπιών και των Πλαταιών από τους Θηβαίους κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, ούτε των Θηβαίων από τον Μέγα Αλέξανδρο. Αλλά η αποδεδειγμένη αυτή ηθική αδυναμία των Αμφικτιονιών δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απόδειξη ότι δεν εξασκούσαν ουδεμία ηθική επιβολή επί των εμφυλίων ελληνικών πολέμων.

Από την αντίληψη ότι άνηκαν στο αυτό έθνος πήγαζε η δύναμη του πυθικού ιερού, ως πνευματικού και ηθικού κέντρου των Ελλήνων, συμβολικά παριστάμενη ως ο ομφαλός, ορίζοντας πολλές φορές τα πεδία της αποικιακής δράσης των Ελλήνων, να δίνει εντολές διώξεως των πειρατών, την εντολή προς τους Αθηναίους να κομίσουν τα οστά του Θησέα στην Αθήνα από την Σκύρο για να τιμωρηθούν οι ληστές των Θεσσαλών εμπόρων Σκύριοι πειρατές, να εκδικάζει όχι μόνο τα του θείου δικαίου (ιδίως τα φονικά) αλλά και τα του κοινού δικαίου των ελλήνων και να εκπροσωπεί τον Ελληνισμό απέναντι στους μη Έλληνες. Γι΄ αυτούς τους λόγους οι Έλληνες είχαν συμφέρον να διατελεί το πυθικό ιερό σε ακμή δυνάμεως, τιμής και σεβασμού εκπροσωπώντας το ελληνικό έθνος και τα δε ιερά γένη των Δελφών να καλλιεργούν την ιδέα και τους δεσμούς της εθνικής ενότητας, διότι η δύναμη και η επιβολή τους στηρίζονταν στην Εθνική δύναμη των ελληνισμού. Μολονότι όμως οι αμφικτιονίες καλλιέργησαν και προήγαγαν το πνεύμα της εθνικής ενότητας, το ατομιστικό πνεύμα της φυλής δεν επέτρεψε σε αυτές να λάβουν χαρακτήρα εθνικής Διαίτης.

ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ

 Οι αμφικτίονες εκτός των άλλων δικαιωμάτων τους είχαν και το δικαίωμα της κοπής νομισμάτων και το έπρατταν αλλά σπάνια. Τα νομίσματα αυτά ήταν των εξής τύπων α) επί της μεν πρόσθιας όψης κεφαλή Δήμητρας πεπλοφόρου, επί της οπίσθιας Απόλλωνα καθισμένου επί ομφαλού, κρατώντας κλάδο δάφνης και έχοντα την λύρα προ των ποδών του, και επιγραφή ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΩΝ και β) Επί της πρόσθιας όψης κεφαλή Δήμητρας πεπλοφόρου, επί της οπίσθιας δε όφι (τον Πύθωνα) περιβάλλοντα ομφαλό. Τα νομίσματα αυτά κόπηκαν μετά το πέρας του Φωκικού πολέμου (346 π.Χ.), οπότε έγινε μεγάλη Πυθική ζωή. Αλλά και κατά τις άλλες Πύλαιες, όταν συγκρατούνται οι Πυλάτιδες αγορές κόπτονται νομίσματα.

 ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑΣ

 Η Πυλαία ή των Δελφών αμφικτιονία έγινε από 3 μικρότερες άλλες, των οποίων οι λαοί είχαν αν δύο ένα ψήφο. Οι ψήφοι αυτοί, επειδή μερικές από τις φυλές (Οι Δωριείς, οι Ίωνες, οι Λοκροί) περιλάμβανε σε αυτούς περισσότερες από 2 αυτόνομες και ανεξάρτητες μεταξύ τους πολιτείες, μοιράζονταν και μερικές φορές συνέβαινε μια πόλη να έχει μισή ή και τέταρτο ψήφου στο αμφικτιονικό συνέδριο (Στρ. C. 420). Έτσι από τις 2 ψήφους των Δωριέων μία είχαν οι 4 πόλεις των Δώριδος και μια οι Δωριείς της Πελοποννήσου, γι αυτό και άλλοτε τον ψήφο των Δωριέων Πελοποννήσου, άλλοτε είχε η Σπάρτη, άλλοτε το Άργος και άλλοτε η Σικυών. Το αυτό συνέβαινε και με τους Ίωνες, εκ των οποίων μία είχαν οι Αθηναίοι και μια οι Ίωνες της Εύβοιας, και με τους Λοκρούς εκ των οποίων μια ψήφο είχαν οι Επικνημίδιοι και άλλοι οι Οζόλοι η Εσπέριοι κ.ο.κ. Οι Δελφοί δεν είχαν δική τους ψήφο αφού περιλαμβάνονταν στους Φωκαιείς, μέχρι και τους Περσικούς πολέμους, μετά τους οποίους με επέμβαση των Λακεδαιμονίων απέκτησαν δική τους. Οι ψήφοι των αμφικτιονιών ήταν ισοδύναμοι και συνέβαινε, όπως έλεγε ο Αισχύνης, η ψήφος των πόλεων της Δώριδος Κυτινίου ή Δωρίου να είναι ισοδύναμος προς αυτή την Σπάρτης και η ψήφος της Ερέτριας προς αυτή των Αθηνών. Ήσαν όλες 24, ανά 2 των πρώτων 12 φυλών. Αυτά έμειναν έτσι μέχρι και τον φωκικό πόλεμο αν και μετά τους Περσικούς πολέμους οι Λακεδαιμόνιοι πρότειναν να καταργηθούν τα φύλα τα οποία δεν μετείχαν στους Εθνικούς αγώνες και να αντικατασταθούν με άλλα. Στην πρόταση των Λακεδαιμονίων είχε αντισταθεί ο Θεμιστοκλής, ο οποίος είχε προβλέψει ότι σε αυτή την κίνηση των Λακεδαιμόνιων υπήρχε δόλος με σκοπό την είσδυση στο αμφικτιονικό συνέδριο φύλων με φιλικές διαθέσεις προς την Λακεδαιμόνα. Το πρώτο άξιο λόγου ιστορικό γεγονός του αμφικτιονικού συνεδρίου υπήρξε ο α΄ ιερός πόλεμος κατά το 600 π.Χ. τον οποίο ανέθεσε το αμφικτιονικό συνέδριο στον τύραννο της Σικυώνος, Κλεισθένη, μετά του οποίου συμμάχησαν οι Αθηναίοι, διοικούμενοι τότε από τον Σόλωνα, και οι Σκοπάδες της Θεσσαλίας κατά των Κρισσαίων, ο ι οποίοι υπό διάφορα προσχήματα φορολόγησαν τους διερχόμενους προς το ιερό προσκυνητές. Η Κρίσα καταστράφηκε και η χώρα τους καθιερώθηκε στον θεό των Δελφών. Τότε καθωρίσθηκε ο όρκος των αμφικτιόνων που περιλάμβανε τις δύο προρρηθείσες διατάξεις και την φρικιαστική κατά των παραβατών κατάρα (Αισχ. Κατᾶ Κτησιφῶντος 117)

Κατά τους Περσικούς πολέμους το αμφικτιονικό συνέδριο ή η πλειοψηφία του και αυτό ακόμη το ιερό των Δελφών ακολούθησαν φιλειρηνική πολιτική και δεν ενθουσιάστηκαν από τους εθνικούς εκείνους αγώνες και μόνο μετά το πέρας οι αμφικτιονίες κόσμησαν τα μνημεία των πεσόντων στις Θερμοπύλες και του βασιλιά Λεωνίδα με στήλες και επιγράμματα και κήρυξαν ως προδότη τον Εφιάλτη. Γι’ αυτό και είχε προηγηθεί η ματαιωθείσα όμως, τιμωρία των αμφικτιονικών πολιτειών που λιποψύχησαν από τους Λακεδαιμόνιους. Κατά το 448 π.Χ. προκλήθηκε ο β΄ ιερός πόλεμος κατά τον οποίο οι Δελφοί απώλεσαν την αυτονομία τους, υπαγόμενοι ξανά στους Φωκαιείς. Κατά τις αρχές του Δ΄ αιώνα όταν ανήγαγαν στο αμφικτιονικό συνέδριο οι Θηβαίοι την Σπάρτη για την κατάληψη της Καδμείας (382 π.Χ.) από τον Φοιβίδα, οι αμφικτιονίες καταδίκασαν την Σπάρτη σε πρόστιμο 500 ταλάντων που διπλασιάστηκε αργότερα αλλά η καταδίκη έμεινε κενό γράμμα. Οι αμφικτιονίες έμειναν μόνο με την ικανοποίηση ότι απέκλεισαν τους Λακεδαιμόνιους από τα Πύθια. Κατά το 356 π.Χ. οι αμφικτίονες με επέμβαση των Θηβαίων, οι οποίοι επιθυμούσαν να καταστήσουν το συνέδριο ως όργανό τους, επέβαλλαν στους Φωκείς βαριά χρηματική ζημία και τους απείλησαν ότι σε περίπτωση μη αποτιμήσεως αυτής θα καθιέρωναν ολόκληρη την Φωκίδα στον θεό (Διοδ. XVI. 23), διότι γαιοκτήμονες Φωκείς είχαν καταπατήσει τις γαίες του ιερού. Η Εκκλησία του δήμου των Φωκιαίων αντιστάθηκε στης απαίτηση των αμφικτιονιών και εξερράγη ο λεγόμενος γ΄ ιερός πόλεμος ο οποίος τελείωσε κατά των Φωκεών με την ανάμειξη του Φιλίππου. Ο δ΄ ιερός πόλεμος κατά των Αμφισσέων προκλήθηκε από πολιτική σκευωρία των φίλων του Φιλίππου (Δημοσθ. «περὶ τοῦ στεφάνου» 143) και κατάληξε στην μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ.. Μετά την μάχη αυτή και την επακολουθούμενη διάσπαση της Λακωνικής με την εισβολή του Φιλίππου, συγκλήθηκε στην Κόρινθο το πανελλήνιο συνέδριο κατά το οποίο ο Φίλιππος αναγνωρίσθηκε ως εντολοδόχος των εθνικών ιδεών και ανέλαβε το εκδικητικό πολεμικό έργο ενάντια στους Πέρσες, ενώ το αμφικτιονικό συνέδριο, το οποίο σε συνεδρία του ανακήρυξε τον κατά των Περσών πόλεμο των Ελλήνων υπό τον Φίλιππο και αργότερα από τον Αλέξανδρο, συνήλθε στις Θερμοπύλες και ορίσθηκε ως δικαστήριο των συμμάχων για να τιμωρεί κάθε αδικία εναντίων των (Παυσ. VII, 10, 10) Έτσι με τύπο αμφικτιονικής συμμαχίας ο διπλωμάτης Φίλιππος δικαιολόγησε την ανάληψη της ηγεμονίας της Ελλάδας.

Νέα ρύθμιση της αμφικτιονίας έγινε μετά τον λαμιακό πόλεμο (323 π.Χ.) όταν εβλήθησαν από το αμφικτιονικό συνέδριο οι Μακεδόνες και μετείχαν σε αυτήν οι Αιτωλοί. Κατά το 278 π.Χ. ανέκτησαν τους ψήφους τους οι Φωκείς, τις οποίες είχαν χάσει στον γ΄ ιερό πόλεμο, συχωρεμένοι πλέον για την παλιά τους ιεροσυλία, ένεκα της γενναιότητας με την οποία πολέμησαν ενάντια στους Γαλάτες (ΠΑυσ. X 8, 3) και οι Δελφοί έλαβαν διπλή ψήφο. Σε αυτό το χρονικό διάστημα πανίσχυροι έγιναν σε αυτό το συνέδριο οι Αιτωλοί. Αλλά κατά τον συμμαχικό πόλεμο (220 - 210), οι αμφικτίονες, έχοντας την ηθική ενίσχυση των Αχαιών και του Φιλίππου, ρύθμιζαν τα της Αμφικτιονίας περιορίζοντας την ισχύ των Αιτωλών, των οποίων οι ιερομνήμονες έφθαναν τον αριθμό των 14.

 Οι Ρωμαίοι έχοντας ως οδηγό τους τις παλιές αποφάσεις των ιερομνημόνων αποκατέστησαν την σύνθεση του αμφικτιονικού Συνεδρίου κατά το 189 και κατά το 186 π.Χ. όπως είχε παλιά. Ο Σίλας ανάγκασε τους σύνεδρους να παραδώσουν σε αυτόν τα πλούτη του ιερού, ο Αύγουστος διαρρύθμισε την σύνθεση της Αμφικτιονίας, δίνοντας στους κατοίκους της Νικοπόλεως τις ψήφους των Θεσσαλών. Κατά τα χρόνια του Παυσανία (X. 8. 3.) οι ιερομνήμονες ήταν 30 (6 Νικοπόλεως, 6 Μακεδονίας, 6 Θεσσαλίας, 2 Βοιωτών, 2 Φωκέων, 2 Δελφών, 1 Δώριδος, 1 Οζολών Λοκρών, 1 Επικνημιδίων Λοκρών, 1 Ευβοίας, 1 Δωριέων Πελλοπονήσου και 1 Αθηνών). Η αμφικτιονία ημιθανής όντας «ἡ ἐν Δελφοῖς σκιὰ» όπως την καλούσε στους προγενέστερους χρόνους ο Δημοσθένης, αναγεννήθηκε όπως άλλωστε και όλος ο Ελληνικός κόσμος, επί Αδριανού, ο οποίος έκτισε και οίκημα των συνέδρων στους Δελφούς και ίδρυσε βιβλιοθήκη με χρήματα του ιερού, αλλά έσβησε πολύ γρήγορα μετά τους Αντωνίνους.

ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

 Η αμφικτιονία υπήρξε ο τελειότερος τρόπος σύνδεσης γειτονικών κωμοπόλεων ή δήμων ή πολιτειών ενώ ατελέστερα ήταν τα συστήματα δήμων, οι συμπολιτευόμενοι δήμοι, οι συνικισμοί κ.ο.κ.. Ήταν ένωση που προκαλούνταν από ποικίλες ανάγκες και αιτίες (πολιτικές, θρησκευτικές, φορολογικές) και την επέβαλλε η αδυναμία των πολιτικών μικροοργανισμών προς αυτοσυντήρηση, επάρκεια και άμυνα κατά των απειλούμενων αυτούς κινδύνους, γι αυτό και όταν έλειψαν οι αμφικτιονίες, το αμφικτιονικό πνεύμα δεν έλειπε και διάφορες κωμοπόλεις ή δήμοι ή πολιτείες διατελούσαν σε τέτοια ένωση, η οποία έλαβε το όνομα «Κοινὸν» (Αιτωλών, νησιωτών, ελευθερωλακώνων κ.ο.κ.)

Προς τον θεσμό των αμφικτιονιών της αρχαίας Ελλάδος πολλή ομοιότητα έχει ο μεταπολεμικός (Β΄ Π.Π.) διεθνής οργανισμός της Κοινωνίας των Εθνών (σημερινός Ο.Η.Ε.)

Πηγή: Γ.Δ. Καψάλης, Εκπαιδευτικός Σύμβουλος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Δ, σσ. 405 - 407

ΙΕΡΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

 Η πρώτη κατάρριψη του νεοΕθνικού ιστορικού ψεύδους είναι πανεύκολη διότι στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστοί 4 ιερείς πόλεμοι που προκλήθηκαν από τον σφετερισμό ή από την βλάβη της περιουσίας και των προσόδων του ιερού του Δελφικού Απόλλωνα. Ο πρώτος 595 - 586 π.Χ., ο δεύτερος το 448 π.Χ., ο τρίτος το 356 - 346 π.Χ και ο τέταρτος το 339 - 333 π.Χ..

ΠΡΩΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 595 - 586 π.Χ.

Αιτία της εκρήξεως του 1^ου ιερού πολέμου υπήρξε η αντιζηλία των φωκικών πόλεων Κρίσης, Δελφών και Κίρρας. Από αυτές η αρχαιότερη και η ισχυρότερη ήταν η Κρίσα, η οποία καρπώνονταν τα χρήματα που συνέρεαν στο ιερό του Απόλλωνα από τα ωφελήματα των προσκυνητών. Η φήμη όμως του μαντείου και η συρροή πολλών προσκυνητών έγινε αφορμή ώστε η παράλια πόλη Κίρρα κοντά στο μαντείο των Δελφών να αυξηθεί σε πληθυσμό διότι ήταν η πόλη στην οποία αποβιβάζονταν οι από θαλάσσης προσκυνητές του ιερού μαντείου. Τότε στους κατοίκους των Δελφών γεννήθηκε η επιθυμία να γίνουν Κύριοι του μαντείου και στους κάτοικους της Κίρρας να αυξήσουν τα κέρδη τους από την φορολογία των θρησκευτικών προσόδων των προσκυνητών. Η συμπεριφορά των κατοίκων της Κίρρας προς του προσκυνητές προκάλεσε την αγανάκτηση του Αμφικτιονικού συνεδρίου και αυτό κήρυξε, έπειτα από εισήγηση των Φωκέων, είτε έπειτα από πρόταση του Αθηναίου Σόλωνα, πόλεμο κατά αυτών. Ψυχή του πολέμου αυτού, ήταν όπως λέγεται ο ίδιος ο Σόλωνας και αρχηγοί ο Θεσσαλός Ευρύλοχος, από το αριστοκρατικό γένος των Αλευαδών, ο Αθηναίος Αλκμέων και ο περίφημος τύραννος της Σικύωνος Κλεισθένης.

Ο πόλεμος διάρκεσε 10 χρόνια, διότι οι κάτοικοι της Κίρρας αντιστάθηκαν γενναία, μέχρι που η πόλη τους αποκλείσθηκε από τον στόλο του Κλεισθένη από την θάλασσα. Τότε αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και αμύνθηκαν με περισσότερο πείσμα πάνω από την Κίρρα, στο όρος Κίρφη, στο οποίο είχαν καταφύγει. Αλλά στο τέλος υποτάχθηκαν. Αποτέλεσμα του πολέμου υπήρξε η καταστροφή της Κίρρας ίσως δε και της Κρίσας (ή ο περιορισμός αμφότερων σε μικρά χωριά) και η αφοσίωση-καθιέρωση όλης της κοιλάδας μαζί με αυτήν στον Δελφικό Απόλλωνα. Σε αυτή την κοιλάδα δεν επιτρέπονταν ούτε καλλιέργεια, ούτε κτίσιμο πόλης. Επιτρέπονταν μόνο στους λειμώνες της ποίμνια προβάτων και αγέλες βοών προς ευκολία των προσκυνητών για την αγορά και την θυσία των προς τον θεό. Από τότε οι Δελφοί διεύθυναν (παρά τις κατά διαλείμματα αμφισβητήσεις του Κοινού των Φωκέων, στο οποίο υπάγονταν και αυτοί) κυριαρχικά το ιερό και οι προς τιμή του Απόλλωνα εορτές (Πύθια) έγιναν πυκνότερες και μεγαλοπρεπέστερες. Από τους νικητές ο Κλεισθένης, ο οποίος υπήρξε και νικητής με το τέθριππο άρμα στην 2^η Πυθιάδα, προς ανάμνηση της αίσιας εκβάσεως του ιερού πολέμου, περιέβαλλε τον ναό του Απόλλωνα στην Σικυώνα με μεγαλοπρεπή μαρμάρινη στοά.

Τότε επίσης καθιερώθηκε ο όρκος των αμφικτιονιών που περιλάμβανε τις 2 θεμελιώδεις απαγορευτικές διατάξεις και την φρικιαστική κατά των παραβατών κατάρα (Αισχ. Κατά Κτησιφώντος 117)

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 448 π.Χ.

 Προκλήθηκε όταν οι Φωκείς κατέλαβαν τις χώρες του ιερού των Δελφών και έχασαν την αυτονομία τους υπαγόμενοι στους Φωκείς για ακόμη μια φορά.

 ΤΡΙΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 356 - 346 π.Χ.

Την έκρηξη του 3^ου ιερού πόλεμου προκάλεσαν κατά πρώτο οι Φωκείς, των οποίων γαιοκτήμονες καταπάτησαν μέρος των κτημάτων του ιερού, βαριά υποστηρίζοντας ότι δεν συμμετείχαν με τους Δελφούς στην διοίκησή αυτών, και από την άλλη οι Θηβαίοι και από μίσος προς τους Φωκείς, διότι είχαν αποσπαστεί αυτοί από την συμμαχία τους, και διότι επεδίωκαν να καταστήσουν το Αμφικτιονικό Συνέδριο ως πολιτικό τους όργανο. Κατηγορήθηκαν λοιπόν οι Φωκείς ως καταπατητές της ιεράς χώρας και καταδικάστηκαν από τους Αμφικτίονες, με πρόταση των Θηβαίων, με βαριά χρηματική ποινή και απειλήθηκαν ότι αν δεν πληρώσουν, όλη η Φωκίδα θα καθιερώνονταν στον Απόλλωνα (Διοδ. XVI. 23). Η καταδικαστική απόφαση αντί να πτοήσει του Φωκείς, τουναντίον εξέγειρε αυτούς και παρά τις μερικές φωνές μετριοπάθειας που ακούστηκαν, η εκκλησία του δήμου τους αποφάσισε να αντιτάξουν ερρωμένη αντίσταση κατά των Αμφικτιόνων και να επιστρατευτούν όλοι. Όλες οι αποφάσεις λήφθηκαν έπειτα από εισήγηση του Φιλομήλου και του Ονομάρχου, αδρών τολμηρών, ευφυών και δραστήριων, εκ των οποίων τον μεν πρώτο εξέλεξαν ως στρατηγό αυτοκράτορα, τον δε δεύτερο (Ονόμαρχο) συναρχηγό. Ενώ όμως οι Φωκείς ήταν μόνοι τους στο πόλεμο αυτό, διότι εκτός των Αχαιών, οι οποίοι έστειλαν μικρή βοήθεια προς αυτούς, ούτε η Σπάρτη, η οποία βαριά έφερε την καταδίκη της από τους Αμφικτίονες προς πληρωμή προστίμου δια την εναγή (όπως χαρακτηρίσθηκε από τον Αμφικτιονικό Συνέδριο) κατάληψη της Καδμείας (383 π.Χ.), ούτε η Αθήνα, παρά τις υποσχέσεις τους, έστειλαν βοήθεια προς αυτούς. Οι εχθροί τους (Θηβαίοι, Θεσσαλοί, Δωριείς, Λοκροί και τα γύρω από την Πίνδο και την Οίτη ελληνικά φύλλα) και πολλοί ήσαν και γύρω και δίπλα στην χώρα τους ήταν. Ένεκα λοιπόν αυτών των λόφων ο Φιλόμηλος αποφάσισε να στηριχθεί στους μισθοφόρους αλλά για την συντήρηση αυτών χρειάζονταν πολλά χρήματα, τα οποία δεν είχαν οι ορεσίβιοι Φωκαιείς.

Αναγκαστικά λοιπόν ο Φιλόμηλος δεν μπόρεσε να αποφύγει τον πειρασμό της διαρπαγής των χρημάτων και των θησαυρών του ιερού των Δελφών, υπό τύπου δανείου στην αρχή αλλά έπειτα απροφάσιστα. Η αξία του αρπαγμένου θησαυρού, ο οποίος έμενε αδιατάρακτος στο ιερό, υπολογίσθηκε τότε σε 10.000 τάλαντα. Με την αρπαγή αυτή μπόρεσε ο Φιλόμηλος να συντηρήσει τους μισθοφόρους του και με αυτούς να επιτύχει μερικές μάχες υπέρ του. Το 354 όμως προσβλήθηκε από πολυάριθμο στρατιά στην κοιλάδα του Κηφισού (κοντά στην πόλη Νέωνα) και ηττήθηκε και μόλις και μετά βίας κατάφερε και διέφυγε της αιχμαλωσίας φέροντας και ο ίδιος πολύ μεγάλα τραύματα.. Η λύπη του ήταν τόση για την ήττα ώστε δεν θέλησε να ζήσει άλλο και έπεσε από την κορυφή των βράχων της Τιθόρας.

Ο πόλεμος όμως δεν κατάπαυσε αλλά το εξακολούθησε ο Ονόμαρχος, έχοντας για βοηθό τον αδελφό του Φάΰλλο. Και ο Ονόμαρχος εν αρχή είχε στρατιωτικές επιτυχίες διότι οι δυνάμεις των αντίπαλων των Φωκέων είχαν μειωθεί, αφ’ ενός μεν ένεκα της αποστολής θηβαϊκού στρατού υπό τον Παμμένη προς βοήθεια του στρατηγού που αποστάτησε από τον μεγάλο βασιλέα σατράπη Αρτάβαζο, και αφ’ ετέρου ένεκα της παρεμποδίσεως των Θεσσαλών να επέλθουν κατά των Φωκέων, υπό των τυράννων των Φερών Λυκόφρονα και Πειθόλαου, με τους οποίους είχε συμμαχήσει ο Ονόμαρχος. Αυτός μπόρεσε όχι μόνο να καταλάβει τις Θερμοπύλες και να δηώσει την χώρα των Δωριέων και την χώρα των Λοκρών, αλλά και να ορμήσει με όλη την στρατιά του στην Θεσσαλία προς καταπολέμηση του αναμειγμένου εις τον πόλέμο αυτό και εναντίων του, βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Β΄, τον οποίον και νίκησε δύο φορές κατά το έτος 353 π.Χ. Αλλά αφού επανήλθε ο Φίλιππος στην Θεσσαλία με πολυάριθμη στρατιά, νίκησε κατά το έαρ του 352 π.Χ. τον Ονόμαρχο σε φονικότατη μάχη, κατά την οποία σκοτώθηκαν από τους Φωκαιείς 6000 και αιχμαλωτίσθηκαν 3000 και έπεσε και αυτός ο Ονόμαρχος.

Κατά το 346 π.Χ. ο Φίλιππος διήλθε από τις Θερμοπύλες και έγινε άνευ αντιστάσεως κυρίαρχος της Φωκίδας συγκάλεσε το Αμφικτιονικό Συνέδριο, το οποίο υπό την προεδρία του απέκλεισε τους Λακεδαιμόνιους και τους Κορίνθιους ως εναγείς, διότι συμμάχησαν με τους Φωκείς και τους Αθηναίους επειδή δεν συνέπραξαν, αν και προσκλήθηκαν, μαζί με τον Φίλιππο ενάντια στους ιερόσυλους και διότι όχι μόνο διαμαρτυρήθηκαν για την εξορία μερικών πολιτών των Δελφών με επέμβαση των Θηβαίων, αλλά και επειδή έδωσαν στους εξόριστους πολιτικά δικαιώματα στην Αθήνα. Έτσι τότε μεταρρυθμίστηκε για πρώτη φορά η σύνθεση της αμφικτιονίας και ελήφθησαν οι εξής αποφάσεις από το εν λόγω συνέδριο:

1. Όλες οι Φωκικές πόλεις (22 στο σύνολο), πλην των Αβών η οποία δεν μετείχαν στις ιεροσυλίες, να κατασκαφούν και οι κάτοικοί τους να μετακομίσουν σε κωμοπόλεις οι οποίες δεν θα είχαν περισσότερους από 50 κατοίκους

2. να πληρώνουν ετήσιο φόρο οι Φωκείς 60 τάλαντα μέχρι να αποπληρωθεί ο διαρπαγμένος θησαυρός του ιερού

3. Οι φυγάδες Φωκαιείς να θεωρηθούν σε όλη την Ελλάδα εναγείς

4. Ο Φίλιππος θα έχει από εδώ και πέρα τους 2 ψήφους των Φωκαιών και θα προΐσταται με τους Θεσσαλούς και τους Βοιωτούς στα Πύθια. (Διοδ. XVI. 60, Παυσ. X 33)

ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΙΕΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 339 - 338 π.Χ.

Κατά τον 3^ο ιερό πόλεμο οι Αμφισσείς είχαν ταχθεί εναντίων των Φωκεών και γι αυτό μετά το πέρας του έτυχαν αρκετών ωφελιμάτων, τα οποία τους κατέστησαν θρασείς και αλαζόνες. Την αλαζονεία αυτή και το μίσος των κατά των Φωκεών, φίλων των Αθηναίων, εκμεταλλεύτηκαν οι Θηβαίοι, οι οποίοι από τον καιρό της μάχης της Μαντίνειας (362 π.Χ.) επιδίωκαν την υποδούλωση της Φωκίδας υποκίνησαν κατά το 339 π.Χ. τους Αμφισσεις να εξεγείρουν το Αμφικτιονικό Συνέδριο εναντίων των Αθηναίων οι οποίοι ασεβώντας προς τα ήθη των Ελλήνων είχαν αφιερώσει στο μαντείο των Δελφών ενεπίγραφες ασπίδες, στις οποίες μνημονεύονταν η μάχη των Πλαταιών και η κοινή ήττα των Περσών και των Θηβαίων από τους Αθηναίους «Ἀθηναῖοι ἀπὸ Μήδων καὶ Θηβαίων, ὅτε τἀναντία τοῖς Ἕλλησιν ἐμάχοντο». Τον πυλαγόρα των Αμφισσέων που πρότεινε την επιβολή προστίμου 50 ταλάντων στους Αθηναίους και που είπε ότι έπρεπε να αποπέμψουν τους Αθηναίους από το ιερό ως εναγείς (Αισχ. Κατά Κτησφώντος), στο θυελλώδης συμβούλιο των αμφικτιονιών, αντέκρουσε με πειστικότητα ο Αισχίνης που επέρριψε το άγος στους Αμφισσείς, οι οποίοι είχαν ανεγείρει κεραμεία επί της χώρας της αρχαίας Κίρρας, δια της οποίας κατά τον 1^ο ιερό πόλεμο (γύρω στο 600 π.Χ.) είχε επιβληθεί αρά, απαγορευμένης προς κάθε σκοπούς βέβηλους χρήση αυτής, είχαν τειχίσει τον ιερό λιμένα τον «ἐξάγιστον» και «ἐπάρατον» και εισέπρατταν τέλη από αυτόν. Με μια βίαιη μάλιστα κίνηση του χεριού του δείχνοντας το καπνό που έβγαινε από τα κεραμεία, διότι η συνέλευση γίνονταν στο ύπαιθρο, παρέσυρε τους συνεδριάζοντες σε πόλεμο κατά των κεραμέων το πρωί της επομένης, όπου οι Δελφοί ηγούμενοι των αμφικτιόνων, πυρπόλησαν τα κεραμεία και κατέσκαψαν τον λιμένα. Οι Αμφισσείς αγανάκτησαν από την πράξη αυτή των Αμφικτιόνων και έστησαν ενέδρα φονεύοντας πολλούς των Δελφών κατά την επιστροφή τους.

Το νέο αυτό άγος προκάλεσε νέα σύγκληση έκτατου συνεδρίου των αμφικτιονιών στις Θερμοπύλες. Σε αυτό το συνέδριο οι Αθηναίοι δεν έστειλαν πυλάγορες διότι πείσθηκαν από τον Δημοσθένη ότι με το σχέδιο του Αισχύνου επιδιώκονταν η κατάβαση των Μακεδόνων. Το συνέδριο όμως δεν ματαιώθηκε αν και απείχαν από αυτό και οι Θηβαίοι. Επειδή όμως ο Φίλιππος ήταν απασχολημένος με πόλεμο κατά των Σκυθών και των Τριβάλλών, οι φιλιππινίζοντες αμφικτιονείς ανέθεσαν την διεξαγωγή του κατά των Αμφισσέων κηρυχθέντος ιερού πολέμου στον πρόεδρο των αμφικτιόνων Κόττυφο τον Φαρσάλλιο. Οι Αμφισσείς αντιλήφθησαν τότε ότι διέτρεχαν τον κίνδυνο να ιδούν την χώρα τους καθιερωμένη στον Απόλλωνα υποσχέθηκαν να πληρώσουν πρόστιμο για τις εναγείς πράξεις τους. Δυστυχώς για αυτούς δεν τήρησαν την υπόσχεσή τους και έτσι έδωσαν αφορμή στους Αμφικτίονες να αναθέσουν την διεξαξωγή αυτού του ιερού πολέμου αντί στον Κόττυφο στον Φίλιππο, ο οποίος στο μεταξύ είχε ελευθερωθεί από τους εκ βορρά εχθρούς του και ήταν έτοιμος να πραγματοποιήσει τα φιλόδοξα σχέδιά του και να γίνει ηγεμόνας της Ελλάδας.

Κατά την άνοιξη του 338 π.Χ. επήλθε ο Φίλιππος κατά της Άμφισσας και με ψευδείς διαδόσεις και με διάφορα στρατηγήματα και δόλου (Πολυαιν. Στρατηγήματα IV, 2, 8) πέτυχε να διέλθει τα στενά της Δωρίδος και να νικήσει τους Αμφισσαίους και τους συμμάχους τους κοντά στην πόλη της Άμφισσας. Η πόλη και η γύρω της χώρα καταστράφηκε και ο Φίλιππος στράφηκε προς την Ανατολή και μετά την ματαίωση των περί της ειρήνης διαπραγματεύσεων, κατέληξε στην πεδιάδα της Χαιρώνειας, όπου έγινε η γνωστή μάχη (338 π.Χ.) και που είχε ως αποτέλεσμα την ηγεμονία του Φιλίππου επί της Ελλάδας.

 Πηγή: Γ.Δ. Καψάλης, Εκπαιδευτικός Σύμβουλος, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος ΙΒ, σσ. 881 - 882 & τόμος Δ, σελ. 418

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΩΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει για την σημασία των αμφικτιονιών ως προς την εθνική ενότητα των Ελλήνων, εφόσον μάλιστα έφθασαν μέχρι του σημείου να καταριόνται τους ίδιους τους Έλληνες φοβερίζοντας τους δια να μην λατρεύουν νέους θεούς (βλέπε άκρατη πολυθεΐα). Δηλαδή οι αρχαίοι ημών σοφοί πρόγονοι Εθνικοί, κατά νεοΕθνικούς, διέβλεπαν σαφώς από μόνοι τους ότι το ελληνικό στοιχείο δεν μπορούσε ούτε καν στην εποχή του Περικλή να οχυρωθεί πίσω από «12» θεούς, αυτούς πίσω από τους οποίους θα ήθελαν να «οχυρώσουν» τον ελληνισμό οι σημερινοί νεοΕθνικοί. Αλλά τότε αυτή η προσπάθεια απέτυχε έστω και αν οι αμφικτιονίες υπήρξαν σημαντικές με το κύρος τους. Σαφώς και έτσι εξηγείται (ελληνική πολυθεϊστική μανία) η προσπάθεια προς τον ενοθεϊσμό του Σάραπι από τους Πτολεμαίους αλλά και η μεγίστη εισροή ξένων θεοτήτων στο ελληνικό πάνθεον κατά τα ελληνιστικά αλλά και τα προηγούμενα χρόνια όπως και η αποδοχή του Χριστού από πλείστους Έλληνες αργότερα, κάτι που οι σημερινοί νεοΕθνικοί προσπαθούν να αναιρέσουν με ευθύ τρόπο ανιστόρητα ή ψευδοϊστορικά με πλάγιο τρόπο ανάγοντας όλους τους περίγυρους λαούς της Μεσογείους ως «Ελληνικούς». Αλλά και πάλι αυτό είναι μικρότερης σημασίας γεγονός.

Σημαντικότατο γεγονός μπορεί να χαρακτηρισθεί ότι η πραγματική αμφικτιονία των Ελλήνων υπήρξε η Ορθοδοξία και ο Χριστιανισμός εν γένει ως προς την ίδρυση του νέο ελληνικού κράτους. Διότι μπορεί μεν αρκετές φορές κατά την διάρκεια της ελληνικής «αναγέννησης» ο ελληνισμός να ανέτρεξε σε αρχαία πολιτικά πρότυπα αλλά από την άλλη ως προς την θρησκεία υπήρξε όντως, αρκετούς αιώνες, πριν ενωμένος. Η Ορθοδοξία και ο μονοθεϊσμός της είχε πετύχει σε ότι είχαν αποτύχει οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Όποιος δεν το διαβλέπει αυτό ιστορικά τότε όχι μόνο εθελοτυφλεί αλλά και ψεύδεται μπρος στην συνείδησή του. Πέρα του ότι οι παγανιστικοί θεοί δεν μπορεί παρά να είναι απλά πιθανά φιλαφήματα περί του Αποκαλυμμένου πλέον Όντος, η βαρύτητα της αμφικτιονικής Ορθοδοξίας θα μπορούσε να καταστήσει πιο προσβάσιμη στον απλό μελετητή την προσπάθεια εξωγενών παραγόντων ως προς την επαναφορά της αρχαίας ελληνικής θρησκείας (βλέπε WCER).

Ας υπογραμμιστεί ότι επί Ορθοδοξίας το ελληνικό έθνος υπήρξε πάντοτε ενωμένο και ένιωθε ομαδικά ελληνικό και ουδέποτε Ορθόδοξοι έλληνες ήρθαν σε θρησκευτικό πόλεμο μεταξύ τους ανάλογα με το τι έπραξαν οι αρχαιότεροι και σπουδαιότεροι πάντοτε, κατά νεοΕθνικούς, πρόγονοι τους-μας. Επίσης είναι άξιο προσοχής στο τι θα επιφέρει ο επερχόμενος δήθεν «διαφωτισμός» των ελλήνων από τους φανατικούς ηγέτες νεοΕθνικούς. Διότι ας μην γελιόμαστε. Υπάρχουν και απληροφόρητοι και άλλοι φανατικοί πλην των ηγετών, που τους αρέσει να γαργαλιόνται τα ωτία τους.

ΠΗΓΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ

Εγκυκλοπαίδειες

1. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμοι Δ΄ 

Περιοδικά

1. Ιχώρ, τεύχος 30

2. Δαυλός τεύχος 278

Επιπλέον Βιβλιογραφία

1. P. Foucart «Des associations religieuses chez les Grecs» Rheinisches Museum XXIV. 308

2. Γ. Κρέμου Ιερόσυλοι του Πυθοί Ιερού και ιεροί πόλεμοι

3. Sauppe «Commentatio de amphictionica delphica»

4. Weil «De Amphictionum Delphicorum suffragiis»

5. Γ. Φιλάρετου «Πολιτείαι και κοινότητες» και «Αμφικτιονία Δήλου»

6. Ερ. Κουρτίου «Ελληνική Ιστορία» κατά μετάφραση Σ. Λάμπρου

7. Ι. Δρόυσεν «Ιστορία Μακεδονικού Ελληνισμού»

Αρχαίοι συγγραφείς

1. Ηρόδοτος

2. Θουκυδίδης

3. Πλούταρχος

4. Διόδωρος

5. Στράβων

6. Παυσανίας και οι υπέρ αυτού ρήτορες Υπερείδης, Λυκούργος, Αισχίνης και Δημοσθένης

ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ