Επειδή ο Κοραής χρησιμοποιείται από την Εθνική προπαγάνδα, ώστε να αποδοθούν ευκόλως σε ένα νεκρό εκείνα τα οποία δυσκόλως αποδίδονται εις έναν ζωντανό, θα παρουσιαστούν ορισμένα κομμάτια της ζωής του δια να καθαριστούν ορισμένα βασικά τμήματα της «Άριας» (τίτλος σε Εθνικά περιοδικά ομότιμος με την Ελληνική) επιχειρηματολογίας. Ιδιοποιούνται οι Εθνικοί τον Κοραή, διότι εκείνος ήταν υπερθεματιστής της αρχαίας λογίας παραδόσεως των Ελλήνων, όπως και άλλοι νεοέλληνες, και επειδή ήταν και Διαφωτιστής του Έθνους. Αυτό όμως που ξεχνούν να υποσημειώσουν οι νεοπαγανιστές, είναι πως ουδέποτε δεν υποστήριξε την αρχαία Εθνική θρησκεία. Αυτό το αποδεικνύει ο βίος του και όχι οι κάθε λογιών φανταστικές υποθέσεις. Και σε αυτόν τον βίο, αυτού του Έλληνα Διαφωτιστή, θα φανούν περίλαμπρα παραδείγματα ενώσεως των Χριστιανών Ελλήνων ιερέων, τόσο με την κλασική λόγια παράδοση όσο και με την κλασσική φιλοσοφία. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς και να δει ιστορικά, και έχει μεγάλη σημασία αυτό, ποιοί είναι εκείνοι που μόρφωσαν και διαπαιδαγώγησαν τον Αδαμάντιο
Αδαμάντιος Κοραής (1748 - 1833). Ο «Έλληνας Βολταίρος», υπέρμαχος της αστικής τάξης, ήταν φυσικό να ταχθεί εναντίον του μοναχισμού, αφού για την αστική κοινωνία οι μοναχοί δεν είναι παρά «αργές οικονομικές μονάδες», «νωθροί πολίτες» και «φορείς σκοταδιστικής κουλτούρας». Συνεπής με αυτές τις θέσεις, ο Κοραής ήταν υπέρ της δήμευσης των μεγάλων κτημάτων των μοναστηριών - ωστόσο, δεν διαμαρτυρήθηκε όταν αυτά δεν δόθηκαν σε ακτήμονες αγρότες, αλλά σε μεγαλοαστούς κεφαλαιούχους...(Πηγή: Πολίτης και Μοναχός, Βασίλης Μπακούρος, Περιοδικό Τρίτο Μάτι, τεύχος 139, σελ. 64)
Διδάχθηκε τα εγκύκλιο μαθήματα στην ευαγγελική Σχολή την οποία διεύθυνε ο Ιθακήσιος Ιερομόναχος Ιερόθεος Δενδρινός. Διδάσκαλος της Λατινικής είχε τον σοφό και ενάρετο ιερέα του εν Σμύρνη Ολλανδικού Προξενείου Βερνάρδο Κώνον (Keun). Στην Ολλανδία διδάχθηκε αργότερα όταν πήγε από τον «Σωκρατικό» σοφό Θεολόγο Ανδριανό Βούρτο όπου διδάχθηκε τα στοιχεία του Ευκλείδη και την Λογική. Αργότερα ο σοφός της Χίου Μητροπολίτης Πλάτων μεριμνώντας και αυτός περί της παιδείας του έθνους σκέφθηκε ότι θα ωφελούσε την νεολαία,μια καλή έκδοση των «Ηθικών του Πλούταρχου» και ζήτησε την βοήθεια του Κοραή.
Ο Κοραής μελέτησε την Αγία Γραφή και κατέληξε εις το συμπέρασμα «να μένη πάντοτε εις τας σταθεράς και αμετακινήτους αρχάς της χριστιανικής πίστεως υπηγορευμένες από τον ορθόν λόγον και σφραγισθείσας από την αποκαλυφθείσαν θρησκείαν, και ο κόσμος όλος ήθελε κρίνει το εναντίον».
Το 1825 γράφοντας προς τον Μητροπολίτη Ουγαροβλαχίας Ιγνάτιον να μην παύσει να διδάσκει τους τουρκομάχους το Ευαγγέλιο πρόσθεσε «Μόνον του Ευαγγελίου η διδαχή μπορεί να σώσει την αυτονομίαν του Γένους. Η θρησκεία μας έχη τοσούτον εξαίρετον παρά τας λοιπάς θρησκείας χαρακτήραν θεότητος, ότι το βιβλίον είναι εν αυτώ χάρτης και της επίγειου και της ουρανείου πολιτείας, ζώντος και αποθανόντος μόνος ο χάρτης ούτος αρκεί να μας σώσει». «Ο ιερός ημών κλήρος, έγραφε, δύναται πολύ να συνεργήσει εις την θεραπείαν της Ελλάδος, όσοι μάλιστα εξ αυτών μετέχουν οπωσούν από σοφίαν προγονικήν και γνωρίζουν ακριβώς την χριστιανική παιδεία, ήτις δεν είναι άλλη παρά η εν δικαιοσύνη παιδεία. Οι τοιούτοι μπορούν να κατορθώσουν την θεραπείαν τόσον ευκολώτερα όσο κρατούν το όργανον της θεραπείας εις τα χείρας των, την επ’ εκκλησίας κήρυξιν και εξήγησην του Ευαγγελίου» . «Ενώ την απαιδευσία του κλήρου ακολουθεί μια γενική διαστροφή των ηθών και μύριαι προλήψεις και δεισιδαιμονίες» .
Και σαφώς, όπως και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος καυτηρίασε πολλούς ιερείς των πρωτοχριστιανικών χρόνων για τα ήθη τους ανάλογα και ο Κοραής λέγει προς τους Ορθόδοξους Έλληνες ιερείς «η ελληνική παιδεία ελευθερώνουσα τον νουν από την άγνοιαν, διδάσκει τον άνθρωπο τα προς του Θεόν και τους ανθρώπους καθήκοντα, τούτους μεν να στοχάζεται ως αδελφούς του και να προσφέρεται προς αυτούς ως επιθυμεί να προσφέρονται προς αυτόν εκείνοι, το δε Θεόν να σέβεται ως δημιουργόν και προνοητήν του, μηδέν να τολμά να τον ατιμάζει, συγχέει δεισιδαιμόνως τας ταλειώτητάς του με τας ανθρώπινας ασθενείας» . «Η Εκκλησία αν και είναι έργο αυτού του Θεού, τοσούτον εφθάρη κατά την εξωτερικήν εμφάνιση ώστε η σημερινή θρησκεία δεν είναι πλέον η αυτή και απαράλλακτος θρησκεία, καθώς εξήλθεν από τας χείρας του Ιησού.»
Σημαντικό είναι να γνωρίζει ο αναγνώστης ότι ο Κοραής θεωρούσε την ελπίδα ένωσης των εκκλησιών «μωρία». Για την δεν ανεξιθρησκία έγραφε «δεν είναι άλλο τι εναντιώτερο εις την χριστιανική πραότητα παρά το άλογον μίσος, με το οποίον όλες σχεδόν οι χριστιανικές εκκλησίες κατεδίωξαν και κατεδιώκουσιν έτι εις τίνα μέρη της Ευρώπης τους ταλαίπωρους Ιουδαίους. Γιατί; Διότι οι πρόγονοί των σταύρωσαν τον πράον και φιλάνθρωπον Ιησού, όστις και παρεδίδων το πνεύμα του επάνω εις τον σταυρό παρεκάλει τον Πατέρα να συγχωρήση τους σταυρωτές» και συνεχίζει «Ημείς οπαδοί της αληθινής θρησκείας του πραότατου Ιησού, την αυτή πραόττητα χρωστούμεν να δείξουμε εις όλας τις άλλες θρησκείες και εις αυτόν ακόμη την θρησκεία των τυρράνων μας, αν ημερωθώσι και συνυποταχθώσι εις τους αυτούς νόμους με ημάς» . Αλλά βέβαια ο Κοραής ερχόταν εις αντίφαση διότι δεν δέχεται την πλάνη την οποία με νόμο ήθελε να εκδιώκεται.
Ο Κοραής έγραψε και λόγους έναντι διάφορων κληρικών και του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ελέγχοντάς τους, ότι δηλαδή έπραξε και ο Χρυσόστομος αλλά ουδέποτε εκφράστηκε έναντι του Ελληνικού Ορθόδοξου Δόγματος του οποίου ήταν υπερ - υποστηριχτής
1. Ο Κοραής παρά τα κάποια μικρά του λάθη (που οφείλονται κυρίως σε προτεσταντικές επιδράσεις) είναι ένας από τους εκλεκτότερους Ρωμιούς. Εβαλε βαθιά στην ψυχή του, ότι το Γένος πρέπει να φωτισθεί για να μπορέσει να ελευθερωθεί. Είχε σ’ αυτό τις ίδιες ιδέες με τον Πατριάρχη Γρηγόριο.
Τον φωτισμό τον κατανοούσε μόνο υπό το γλυκό φως του Ευαγγελίου του Χριστού. Τις αθεϊστικές ιδέες τις θεωρούσε πανούκλα. Ιδού τι λέει: «Οσάκις μου εδόθη αφορμή να λαλήσω περί θρησκείας, τας μεν εις αυτήν προσκολληθείσας από απαιδεύτους δεισιδαιμονίας εξέρυξα , ουδέ θέλω παύσει εκσυρίττω. Περί αυτής δε ελάλησα πάντοτε με το προς αυτήν χρεωστούμενον σέβας. Όχι μόνον, διότι και πραγματικώς την πιστεύω…, αλλά και διότι, εάν κατά δυστυχίαν δεν την επίστευον, ήθελεν όμως είσθαι καθαρά μανία να πολεμώ φανερά ολάκερου Έθνους δόγμα. Εις ποίον σκοπόν αποβλέπων;… νακαταστήσω παντάπασιν άθρησκους τους ομογενείς μου;… Και τίς ωφέλεια, ή ποία τιμή ήθελε εκ της τοιαύτης ασέβειας προξενηθήν εις εμέ;» (Επιστ. προς Ιάκ. Ρώταν)
Εις το βιβλίο του Παραινέσεις προς τους Έλληνας επιτίθεται εναντίον των, ελαχίστων άλλωστε, αντικληρικαλιστών της εποχής του με οξύτητα. «Εις τι», τους ερωτά, «χρησιμεύουν οι κατ’ αυτών κατηγορίαι; Μήπως ημείς οι κοσμικοί (αν εξαιρέσεις ολίγους τινάς φίλους αληθείς του Γένους) ηξίζαμεν τι πλέον παρά τους ιερωμένους»;
2. Και τώρα ας δούμε τι άξιζε για τον Κοραή ο …αφοριστής του. Ορίστε λοιπόν τι έγραφε στον πρόλογο της εκδόσεως του Πλουτάρχου το 1808: «Το Πατριαρχείον είναι τρόπον τινά Ηγεμονική Αυλή. Εις απαίδευτον Έθνος ηγεμών μεγαλουργός και φρόνιμος είναι πράγμα πολλά σπάνιον. Και ακόμη σπανιότερον, εάν βρεθεί τοιούτος, να αφήσει και διάδοχον όμοιον αυτού, διότι… Δια να μη συμβεί λοιπόν τοιαύτη δυστυχία… έπρεπε ο νυν Πατριαρχεύων να είναι αθάνατος. Τοιαύτην αθανασίαν εύχεται το Γένος όλον εις αυτόν».
3. Ο Κοραής ενδιαφερόταν τόσο για την θρησκευτική διαπαιδαγώγηση του Ελληνικού λαού, ώστε ο ίδιος μετέφρασε και εξέδωσε την Ορθόδοξο Διδασκαλία του Πλάτωνος Μόσχας. Και έγραψε ειδικό βιβλίο για τον κλήρο που τιτλοφορείται Συνέκδημος Ιερατικός και εκδόθηκε το 1831, δηλ 10 χρόνια από τον απαγχονισμό του Γρηγορίου. Σαν μη θεολόγος, στο βιβλίο αυτό έκανε μερικά μικρά λάθη, επειδή ένας φίλος του προτεστάντης πάστορας τον είχε λίγο επηρεάσει, χωρίς να το καταλάβει. Το βιβλίο του αυτό επικρίθηκε από τους εκκλησιαστικούς κύκλους. Παρά ταύτα, και παρά την αξίωση εκ μέρους κάποιων, να κατακριθεί σαν μη ορθόδοξος στις απόψεις του περί κλήρου, ο φωτισμένος Πατριάρχης Κωνσταντίνος Α΄ (1830-1834) όχι μόνο δεν συμφώνησε μαζί τους αλλά και Επέτρεψε να του γίνει το μνημόσυνο στην Πόλη σε πείσμα εκείνων που τον κατηγορούσαν για τα από άγνοια λάθη του. (Βλέπε Ε. Γ. Παντελάκη, άρθρον Κοραής εν Μ.Ε.Ε τομ. 14, σελ. 863).
Τι φοβερή παραποίηση της ιστορία όταν κάποιοι λένε ότι αφορίστηκε! Τότε πώς το Πατριαρχείο του έκανε μνημόσυνο;
Τι ανευθυνότητα όταν μερικοί ισχυρίζονται ότι τον Κοραή τον αφόρισε ο Γρηγόριος ο Ε΄!
Ένα ακόμη ψέμα στα τόσα άλλα..