ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ

Παρακάτω θα βρει κανείς απάντηση στην τυφλή και ολοκληρωτική εξιδανίκευση της ελληνικής ιστορίας από τους φανατικούς Εθνικούς, που σκοπό έχουν όχι απλά την ωραιοποίηση του Ελληνικού Έθνους και της ιστορίας του, αλλά κυρίως στοχεύουν τον εξοβελισμό του Θεού Ιησού Χριστού από την Ελληνική ψυχή, μέσω ενός τεχνητού καλλωπισμού όλης της αρχαιότητας και συνεπώς όλων των αρχαίων θρησκευτικών συνηθειών, γεγονός που επιφέρει, δυστυχώς, πλείστους συμπολίτες μας εις το σκότος της ελλείψεως της αληθινής παιδείας.

ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ & ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΟΙ

Ανθρωποφαγία είναι να είναι κανείς ανθρωποφάγος, το να τρέφεται κάποιος με ανθρώπινες σάρκες.

Την ανθρωποφαγία ή και άλλως κανιβαλισμό καλούμενη, εκ των «Καννιβάλων» ως ονομάστηκαν υπό των πρώτων Ισπανών θαλασσοπόρων εν αρχή οι Κάριβαλς ή Καρίβες ή Καραΐβες, κάτοικοι του συμπλέγματος των νήσων Αντιλλών του Νέου Κόσμου, περιώνυμοι διά την ανθρωποφαγική τους κλίση, γνώρισε μέγα μέρος της ανθρωπότητας, ανεξαρτήτως φυλετικής διακρίσεως. Ασκήθηκε αυτή κατά διαφόρους εποχές, από τους αρχαιοτάτους χρόνους, των προϊστορικών πιθανώς, μέχρι της σήμερον ακόμη, οπότε σποραδικώς εμφανίζεται και εις τους αγρίους, όπως καλούμε λαούς, άλλα και εις τους πλέον πολιτισμένους, και ένεκα άλλοτε άλλων λόγων.

Περί της αρχής της ανθρωποφαγίας είναι δύσκολο, αν μη αδύνατον, να γνωρίζουμε μετά Θετικότητας. Ίχνη κανιβαλισμού εκ των παλαιότατων περιόδων του τεταρτογενούς, της παλαιολιθικής δηλαδή περιόδου της ζωής του ανθρώπου, παρά την αντίθετη γνώμη του C. Mortillet ιδία, αλλά και άλλων, και του δυσχερούς του ελέγχου, πιστεύεται ότι ευρέθησαν εις τίνα πραγματικά γεωλογικών χρόνων εκ των σπηλαίων της Γαλλίας και άλλων χωρών. Και είναι λίαν φυσικό, νομίζουμε, να ασκήθηκε ο κανιβαλισμός ενιαχού τουλάχιστον έκτοτε και παρ’ ημίν, αφού εμφανίζεται και κατόπιν εις νεώτερους χρόνους. Πάντως, γενική διάδοση δεν αποδεικνύεται να είχε η ανθρωποφαγία. Σαφείς αποδείξεις αυτής, δηλαδή συστηματικώς ηνεωγμένα τα επιμήκη ανθρώπινα οστά προς εξαγωγή του τόσο αγαπητού μυελού, αν και ελάχιστου επί των ανθρωπίνων τοιούτων, αφθονία τεμαχισμένων μακρών ανθρώπειων οστών μεταξύ των «υπολειμμάτων μαγειρείου», των γνωστών της νεότερης λιθικής περιόδου Kjoekkenmoeddinger και άλλων, συναντάμε εις τους προϊστορικούς νεολιθικούς χρόνους και τους μεταλλικούς (ορειχάλκου) της Ευρώπης. Έκτοτε, στη σύγχρονη περιόδο της ζωής του ανθρώπου και μέχρι σήμερον ακόμη, δεν έπαυσε εντελώς να υφίσταται ή ανθρωποφαγία. Τα αίτια, εκ των οποίων ήχθη ο άνθρωπος εις την σκέψη της ανθρωποφαγίας, είναι ποικίλα. Γενικώς, η ανθρωποφαγία ασκήθηκε υπό του ανθρώπου είτε ως συστηματικό έθιμο παρ’ ορισμένους λαούς, και ταύτη δυνάμεθα, νομίζομε, να ονομάσουμε «αληθή ανθρωποφαγία» ή «κανιβαλισμό», είτε ως μοναδικό περιστατικό, τυχαίο γεγονός, την «εκ περιστάσεων ανθρωποφαγία», στην οποία οδηγήθηκε εκ της στιγμιαίας ανάγκης ο άνθρωπος.

Εκ της σπουδής των διαφόρων λαών, παρ’ τους οποίους παρατηρήθηκε κατά το πρόσφατο Ιδία παρελθόν, βλέπουμε ότι η αληθής ανθρωποφαγία δεν είναι πάντοτε συνέπεια της ανάγκης. Οι αντιθέσεις των ενστίκτων, τα οποία συναντούμε στους διάφορους λαούς, απέχθεια παρά τοις μεν απέναντι της ανθρώπινης σαρκός, κλίση άλλων μέγιστη κλπ., δεικνύουν ποικίλη πιθανώς την αρχική αιτία εκάστοτε του κανιβαλισμού, όπως είναι ποικίλα και τα έθιμα της ασκήσεως τούτου παρά τοις συστηματικώς ανθρωποφάγους λαούς. Πάντα ταύτα δεικνύουν ότι είναι «επίκτητο» το ελάττωμα αυτό εις τον άνθρωπο.

Πράγματι, αν και «συναντωμένη ἐν τῲ λίκνῳ ὅλων σχεδὸν τῶν λαών» και πρωτίστως χαρακτηρίζουσα τους λαούς τους ισταμένους στην κατωτάτη βαθμίδα του πολιτισμού, παντός χρόνου και τόπου, δεν φαίνεται να παριστά η ανθρωποφαγία αρχικό, φυσικό ένστικτο των ανθρωπιδών, δεν αποτελεί κατά την γνώμη των περισσοτέρων «πρωτογενές» ένστικτο αυτού, υπόλειμμα αρχικής τυχόν καταστάσεως των ανθρωπείων όντων.

Ο εξελισσόμενος άνθρωπος ήταν φυτοφάγο ζώο αρχικά, και σήμερα δ’ έτι εκατομμύρια ανθρώπων (Ινδίες κλπ.) φυτοφαγούν κατά κανόνα. Εξελίχθηκε δε βαθμηδόν σε παμφάγο, αναγκασθείς εκ διαφόρων περιστάσεων, του εξωτερικού περιβάλλοντος ιδίως, να κατέλθει του δένδρου και να προσαρμοσθεί προς την τελείως εδαφική ζωή, και είτα την ποικιλία της τροφής, ένεκα της ανεπαρκείας της φυτικής τοιαύτης, εις τα μέρη εις τα οποία διαπλάσσονταν το γένος μας.

Γενικεύθηκε μάλλον η κρεατοφαγία μόνο με την ανακάλυψη του πυρός, όταν και μπόρεσε ο άνθρωπος δια της εψήσεως της ζωικής σάρκας να εθισθεί σε αυτήν, υπερνικώντας πιθανών φυσική αντιπάθεια.

Δεν είναι δύσκολο να φαντασθούμε, πως ήταν δυνατόν να αχθεί ο άνθρωπος έπειτα και εις την σκέψη της χρησιμοποιήσεως αυτού του ομοίου του, προς αυτοσυντήρηση, σε δεδομένη περίπτωση. δεν υπάρχει ουδείς λόγος να αμφιβάλλουμε επομένως ότι ασκήθηκε από πολλούς ανθρώπους, όλου του κόσμου, και από μακρινούς χρόνους, κατά το μάλλον ή ή ήταν ευρεία η ανθρωποφαγία. Εν τούτοις, αν και ο άνθρωπος διήλθε κατά την αρχή της διαπλάσεώς του σχεδόν, ως γνωστό, δια τραχυτήτων κλιματικών μεταβολών, δια των παγετωδών περιόδων καθ’ τις οποίες ακριβώς ίσως, ένεκα της καταστροφής της φυτικής ζωής σε μεγάλη ακτίνα, αναπτύχθηκε καθόλου η κρεοφαγική του τάση, δεν φαίνεται εν τούτοις να κατέφυγε αυτός συστηματικά και σε ευρεία κλίμακα στην χρήση της ανθρώπινης σαρκός προς συντήρηση του ή προς συμπλήρωση του πενιχρού του εξ άλλων ζώων κυνηγίου, ως θα ήταν φυσικό, εάν ο άνθρωπος ήταν ανθρωποφάγος εξ ενστίκτου. Τούτο αποδεικνύουν τα ελάχιστα ίχνη αυτής ως είπαμε.

Περί τούτου κρίνουμε και εκ της παρατηρήσεως των συγχρόνων λαών. Διότι, δεν συναντάται η ανθρωποφαγία ουδέ εις τους σημερινούς κατοίκους των αρκτικών χωρών της γης, οι οποίοι τόσο δοκιμάζονται σε άξενες παγωμένες χώρας, όπου ζουν, τους Εσκιμώους και τους Αλεούτιους ή τους Σιβηρίους καθόλου. Επίσης, δεν βρίσκουμε ανθρωποφαγικά έθιμα στους τόσο άθλια ζωή διάγοντας Μπουσμάνους της Νοτίου Αφρικής και άλλους λαούς. Φαίνεται ότι, εις έκτακτους μόνον περιστάσεις η αλλοφροσύνη εκ της πείνας υπερνίκησε την έμφυτο αποστροφή του ανθρώπου προς την ανθρώπινη σάρκα και κατά τους απωτάτους εκείνους χρόνους, και ανάγκασε αυτόν να κατέλθει έτσι διά της πράξεως αυτής σε κατώτερη βαθμίδα των συγγενών του πρωτευόντων, των πιθήκων και πολλών άλλων ζώων, φυτοφάγων, αλλά και σαρκοφάγων, μεταξύ των οποίων σπανίως παρατηρείται ομοειδοφαγία, εάν επιτρέπεται η λέξη.

Εφ’ όσον ο άνθρωπος πλήθαινε, επομένως και ό άγων περί υπάρξεως καθίστατο αγριότερος, επί τοσούτο και το φυλετικό μίσος ενεφανίζονταν ισχυρότερο. Επίσης, εφ’ όσον αναπτύσσονταν ο άνθρωπος ανερχόμενος την κλίμακα του πολιτισμού, επί τοσούτο διαστρέφονταν και τα ένστικτα αυτού. Και είναι αυτά, μίσος και διαστροφή, τα κύρια αίτια τα οποία οδήγησαν πολλαχού εις την συστηματική άσκηση κανιβαλικών πράξεων. Ήταν φυσικό δ’ άπαξ παρεκτραπείς πρωτογενής άνθρωπος να μη κάμει διάκριση μεταξύ του ζωϊκού και του ανθρωπίνου κυνηγίου. Εις την επέκταση δε ή μάλλον την μετά φανατισμού εδραίωση του κανιβαλισμού στον οποίο συνέβαλε η ανάπτυξη των προλήψεων και του θρησκευτικού αισθήματος, τα οποία δεν υπήρχαν παρά τους πρώτους ανθρώπους, εις τους οποίους είπαμε ότι δεν φαίνεται να ασκείται και ο κανιβαλισμός.

Οπωσδήποτε, ο άνθρωπος κατέφυγε, ουδεμία δ’ αμφιβολία υπάρχει περί τούτου βεβαίως, εις την τελευταία του ταύτη πηγή διατροφής, πρώτιστα πάντων, προς ικανοποίηση της ανάγκης της πείνας και αυτοσυντήρηση, εν ελλείψει πάσης άλλης τροφής γενικώς, βαθμηδόν δε και εν ελλείψει μόνον της ζωικής τοιαύτης. Και η ανθρωποφαγία εκ της τοιαύτης αίτιας ασκήθηκε όχι μόνον υπό των κατωτάτης αναπτύξεως ανθρωπίνων όντων, αλλά και υπό των πλέον πολιτισμένων, είναι δηλαδή ή αιτία και της εκ περιστάσεων ανθρωποφαγίας. Η αιτία όμως αυτή, ως είπαμε, δεν είναι πάντοτε εμφανής.

Βρίσκουμε, έπειτα την ανθρωποφαγία εις ευρύτατη κλίμακα, στους λαούς που διάγουν φυσική ζωή, ως έθιμο πολεμικό, εξ εκδικήσεως, μίσους, εφαρμοζόμενο μόνον επί του ηττημένου εχθρού, φονευμένου ή αιχμαλωτιζομένου. Εγκρύπτει αυτή τον εξευτελισμό του αντιπάλου και τον υποβιβασμό αυτού εις την τάξη των ζώων. Άλλοτε, τουναντίον, αποτέλεσε η ανθρωποφαγία την πλέον τιμητική και πλήρη σεβασμού μέθοδο καταστροφής του πτώματος οικείων υπό της οικογενείας τους, παρά διαφόρους λαούς, συνδεόμενη μάλιστα συχνάκις και με αυτή την θανάτωση των γερόντων ή ασθενών. Μερικοί διακρίνουν την ανθρωποφαγία αυτή ως «ενδοκανιβαλισμό», κατ’ αντίθεση προς τον «εξωκανιβαλισμό» ασκούμενο επί των ξένων μόνον. Σε μερικές φυλές περιορίζεται στην πόση της τέφρας μόνον του θανόντος, ή αλλού των προϊόντων της σήψεως του πτώματος. Ομοίως και ποινική ανθρωποφαγία προς τιμωρία, ή εκδίκηση, καθ’ ορισμένων ατόμων της φυλής ή εκτός αυτής (κλεπτών σε ειδικές περιστάσεις, μοιχών, ενδογάμων κλπ.) παρατηρείται, αλλά και εξ άλλων αίτιων ακόμη, αποφασιζομένη επισήμως από δικαστήριο.

H ανθρωποφαγία διαδόθηκε όμως εις τον κόσμο κυρίως υπό την προσωπίδα του θρησκευτικού ή μαγικού ή τελετουργικού εθίμου. Κυρία βάσις τούτου είναι γενικώς ή πρόληψη. Ιδιαιτέρως δ’ η ιδέα ότι αποκτά ο τρώγων τις ψυχικές και σωματικές ιδιότητες του εσθιομένου. Πλην της εκδικήσεως και του εξευτελισμού, που είδαμε επί του πολεμικού κανιβαλισμού, μία αιτία τούτου έγκειται και εις την επιθυμία της αποκτήσεως της ρώμης του αντιπάλου (καταβρόχθησης ωμής της καρδιάς αυτού κλπ.)- Είναι η αυτή πρόληψη που βρίσκουμε προκειμένου και περί της διατροφής δι’ ορισμένων ζώων (καρδίας λέοντος κ.τ.τ.). Άλλοτε πιστεύεται ότι η ανθρώπινη σαρξ έχει θεραπευτικές ιδιότητες, ιδίως η των καταδίκων (στην αρχαιότητα, στην Κίνα κλπ.).

Άλλοτε, τελείται υπό το πρόσχημα θυσίας σε ορισμένο θεό, εις τον οποίο προσφέρεται συνήθως, εξαγομένη από τον ιερέα, η καρδιά του θυσιασμένου ανθρώπου, του λοιπού σώματος διανεμομένου μεταξύ των παρόντων στην τελετή. Ως κυριότερη δικαιολογία της θηριωδίας αυτής ως εθίμου, δυνάμεθα να πούμε ότι τίθεται πάντοτε βάση της προλήψεως οιαδήποτε, προσήλωση επί των εθίμων λατρείας, μεταξύ των οποίων αυτή κατείχε μετά της ανθρωποθυσίας σπουδαία θέση εις τις σύγχρονες κατώτερες φυλές. Επιζητείται η μεταβίβαση της δυνάμεως ισχυρού αντιπάλου κ.τ.τ., επιζητείται η πλήρη εξαφάνιση του πτώματος, φίλου ή εχθρού, πτώματος, του οποίου φοβείται πάντοτε ο πρωτογενής την επάνοδο, απλοποιείται τέλος ή ταφή κλπ. Τα αίτια αυτά υπήρξαν τα κυριότερα της διαδόσεως της ανθρωποφαγίας, ολικής ή μερικής, ολοκλήρου δηλαδή του σώματος, ή ορισμένων, ως είπαμε, τμημάτων, της καρδίας, του θύματος, των οφθαλμών ή και μόνον του αίματος ή των υγρών εκ της σήψεως του πτώματος.

Κατά κανόνα όμως, εις όλες τις ανωτέρω φαινομενικές αιτίες, η δικαιολογία δεν χρησιμεύει στις εκάστοτε περιστάσεις, ειμή προς συγκάληψη, ασυνείδητη ίσως, της αναπτυχθείσης διαστροφής της φυλής. Εάν, όπως είπαμε αρχόμενοι, δεχθούμε ότι δεν πρόκειται περί ενστίκτου, ασφαλώς όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις, βρισκόμαστε προ μιας εκφάνσεως διεστραμμένης επιθυμίας, γεννηθείσης ίσως εκ των περιστάσεων, αναπτυχθείσης δε εκ των προλήψεων, της ηθικής καταπτώσεως κλπ. Είναι, νομίζομε, λίαν αμφίβολον εάν η λατρεία, ο φόβος της παραβάσεως νόμων ανωτέρας δυνάμεως κ.τ.τ., αποτελούν πραγματική αιτία της τόσον επιμόνου κανιβαλικής διαθέσεως, ή μάλλον η μετά την δοκιμή διέγερση επιθυμίας γεύσεως ανθρωπίνης σαρκός δεν έθεσε ως πρόσχημα την λατρεία, προς κορεσμό του πάθους. Είναι πολύ πιθανόν ότι «η ως χάρτου τρυφερότης» της ανθρώπινης σάρκας, ως υποστηρίζουν οι ανθρωποφάγοι, επεξέτεινε κυριότατα το έθιμο μεταξύ των προτογενών λαών, τοσούτον αγρίως πολεμούνταν αλλήλους. Διότι είναι αναντίρρητο, ότι η ανθρωποφαγία, καθώς και η δουλεία βραδύτερο, υπήρξαν οι μέγιστες αφορμές της διαιωνίσεως των πολέμων μεταξύ των λαών εκείνων.

Δεν θα αναφέρουμε ενταύθα την απειρία των εθίμων, των σχετικών προς την άσκηση της συστηματικής ανθρωποφαγίας, του αληθούς κανιβαλισμού, λίαν ποικιλλόντων κατά φυλάς. Αναφέρουμε μόνον, μεταξύ άλλων, ότι οι ανθρωποφάγοι δεικνύουν π. χ. μεγάλη προτίμηση γενικώς προς την σάρκα των γυναικών και των παιδιών, επίσης προς τον μυελό των μακρών οστών, τα οποία σχίζουν κατά μήκος, και προς την εγκεφαλική ουσία, την οποία συνήθως πολτοποιούν διά μακρού στυλέου μέσω οπής ανατρήσεως, ή διά των οφθαλμικών κόγχων, αναρροφώντες κατόπιν αυτήνν, άλλα και προς άλλα μέρη του σώματος, τις παλάμες, τα πέλματα, τους γλουτούς κλπ. Η σάρξ των λευκών είναι υποδεεστέρας ποιότητας διά πολλούς των κανιβάλων, ως πλέον αλμυρά. Αποφεύγεται δε υπό άλλων (Ωκεανία) εκ προλήψεως, επί του φόβου μήπως το πνεύμα του λευκού βλάψει αυτόν κατά κάποιο τρόπο.

Οι γυναίκες, τα κύρια θύματα άλλωστε του πάθους, λάμβαναν και οι ίδιες συνήθως μέρος στα κανιβαλικά γεύματα, αλλού όμως αυτές απεχθάνονταν το «ανδρικό» αυτό έδεσμα. Εν τούτοις, σε μερικούς λαούς (Μαρκεζάνες κ. άλ.) αποκλείονταν στις γυναίκες, τα παιδιά και τον πολύ λαό, το δικαίωμα να δοκιμάσουν, κατά τα τελετουργικά γεύματα, το ανθρώπινο έδεσμα, επιφυλασσόμενο μάλιστα κατ’ αρχήν δια τους επισήμους, στους αναλόγως της ιεραρχικής τάξεως διενέμονταν και οι μερίδες από των εκλεκτότερων εις τας κατωτέρας ποιότητας. Συνήθως οι οφθαλμοί αποτελούσαν εκλεκτό και τιμητικό μερίδιο διά τον αρχηγό προοριζόμενο.

Η έψηση του άτυχους θύματος γίνονταν ακεραίου του σώματος συνήθως, και πολλές φορές, επί αιχμαλώτου, και ζώντος ακόμη, τεμαχίζονταν δε κατόπιν. Μερικοί άφηναν το πτώμα εντός ύδατος επί μακρό, όπως γίνει ευγευστότερο. Άλλοι χρησιμοποιούν και το λίπος του ανθρώπου προς φωτισμό (Νιάμ - Νιάμ). Παρά τους λαούς, ο ίδιος ο φονεύων δεν μετείχε του κανιβαλικού γεύματος (Ν. Γουινέα). Άλλοτε ό νικητής έσχιζε το πτώμα του αντιπάλου με τα δόντια. Σε μερικούς δε λαούς (Βαττάκ της Σουμάτρας), η τράπεζα εις την οποία τεμαχίζονταν ανθρώπινο σώμα, στολίζονταν δι’ ιδίων διαφορετικών απεικονίσεων. Γενικώς δε στους πλείστους λαούς (Ν. Γουϊνέα, Αζτέκοι Αμερικής κλπ., η ανθρωποφαγία αποτελεί αφορμή ιδιαιτέρας τελετής, κατά την οποία θυσιάζεται αιχμάλωτος παχυνθείς πρότερο καταλλήλως η γυνή κλπ., και η οποία δειξάγονταν καθ’ ορισμένους τύπους. Σε μερικούς μάλιστα (Βιττί), το ανθρώπινο έδεσμα λαμβάνονταν κατά τα τοιαύτα επίσημα γεύματα διά περονών ξύλινων, οικογενειακών κειμηλίων και όχι δια των δακτύλων, όπως τα συνήθη φαγητά.

Υπάρχει όμως «πειρία λεπτομερειών επί του εθίμου της ανθρωποφαγίας αναλόγως της φυλής, εις τις οποίες δεν μπορούμε να επεκταθούμε.

Μεταξύ τής συγχρόνου ανθρωπότητας, ασκούν την αληθή ανθρωποφαγία, μέχρι προ ολίγου ακόμη, δοκιμάζουν δ’ αναμφιβόλως μερικοί κρυφά και εν κατάλληλη ευκαιρία και σήμερον ακόμη, πλείστες των πρωτογενών φυλών της Αφρικής, Αμερικής και Ωκεανίας. Δεν ήταν όμως και τόσον διαδεδομένη, όπως κοινώς νομίζεται, εξ εσφαλμένων εντυπώσεων των ταξιδιωτών, και της ευκολίας με της οποίας αυτές οι φήμες γίνονται πιστευτές. Και πρώτα, βρίσκουμε τον κανιβαλισμό κατ΄ εξοχήν διαδεδομένο σε διάφορες φυλάς Νέγρων τής Κεντρικής Αφρικής, του κυριότερου κέντρου κανιβάλων καθόλου. Μερικοί εξ ανάγκης (Κάφροι) ή προλήψεως (Γουϊνέα), άλλοι εκ καθαρής επιθυμίας (Ζουλού, Μπαντού, Νιάμ-Νιάμ, όπως και το όνομα αυτό δηλώνει, Νέγροι τον Κογκό, του Σουδάν κλπ.) τρώγοντες κατά προτίμηση τους πεθαμένους ξένης φυλής ή τους αιχμαλώτους εκ των πολέμων, τους οποίους ακριβώς προκαλούν, ως είπαμε, δια τον σκοπό της αποκτήσεως θυμάτων κυρίως. Στην Δυτική Αφρική το ανθρώπινο κρέας εκτίθεται προς πώληση στην αγορά, όπως οιονδήποτε άλλο εμπόρευμα, ή πουλούσαν τα πτώματα τα στο κοινό προς κατανάλωση. Είναι αναντίρρητο ότι οι λαοί αυτοί ζουν εν μέσω αφθόνου βλαστήσεως και συντροφεύονται από ποικίλης κατοικίδιου ή μη πανίδας, μη δικαιολογουσών την άσκηση κανιβαλισμού εξ ανάγκης.

Στην Ωκεανία οι Αυστραλοί, σε μικρή κλίμακα αληθώς, ασκούν τον κανιβαλισμό και δι’ έλλειψης τροφής, ιδίως επί των γυναικών των εν καιρώ λιμού, άλλα και εκ προλήψεων επί πεθαμένων γενικώς, ιδιαιτέρως των μάγων κ.τ.τ., προς εκμηδένηση αυτών, και επί των τέκνων των, τα οποία σκότωναν, όταν ασθενούσαν βαριά ή κυρίως όταν πλεόναζαν. Επίσης οι Παπούα της Μελανησίας και οι Πολυνήσιοι ιδίως της Ν. Γουϊνέας, της νήσου Σολομώντος (ανθρωποφάγοι και σήμερον ακόμη, αναζητούντες την γυναικεία σάρκα ως εντείνουσαν τις παραγωγικές των δυνάμεις), κατ’ εξοχήν όμως οι Βιττί των ομωνύμων νήσων (κοινώς Φίτζι), εφαρμόζοντες τον κανιβαλισμό και στις λατρείες των και εκτός αυτών, οι ΝεοΚαληδόνιοι (Κανάκες) εκ συνήθειας αποκτηθείσης επί τη βάσει τελετουργικών αρχικά ανθρωποθυσιών, αντιθέτως του θεωρουμένου ως γενικού κανόνα, καθώς και επί βάση πολεμικών γευμάτων, οι Νεοζηλανδοί (Μαόρι) ασκούντες την ανθρωποφαγία φανερά υπό θρησκευτικό τύπο και εκ καθαρής επιθυμίας ανθρώπινης σαρκός, οι Μαρκεζάνοι εκ πολεμικής εκδικήσεως κλπ.

Σε μερικούς εκ των νήσων τούτων (Βιττι) η ανθρωποφαγία επί τοσούτο είχε εξελιχθεί ως καθαρό αισθησιακό έθιμο, ώστε να φυτεύωνται από τους αυτόχθονες, περί τους ειδικούς δια τον κορεσμό του πάθους τόπους συγκεντρώσεως, και ίδια φυτά (π. χ. Solanum anthropophagorum και άλλα), απαραίτητα για την μαγειρική προετοιμασία της ανθρώπινης σάρκας, του «μακρού χοίρου» όπως καλούσαν το ανθρώπινο σφαγίο, ώπερ παχυναν κατά τον ίδιο με τους κοινούς χοίρους τρόπο.

Ενταύθα υπάγομεν και στα νησιά νήσους του Μαλαιϊκού αρχιπελάγους (Ασιατικά), ως εθνογραφικώς λίαν συνδεδεμένα με το σύνολο. Μεταξύ των αυτοχθόνων, διακρίνονταν δια την ανθρωποφαγία τους οι, τόσον ήπιοι κατά τα αλλά, Βαττάκ της νήσου Σουμάτρας, θυσιάζοντας και σήμερον ακόμη τους γέροντες γονείς των, αλλά και τιμωρώντας διά της δήθεν ποινής αυτής, τον μοιχό, τον προδότη, τον εχθρό, τον εις θάνατον καταδικασθέντα κ.λ.π., του οποίου το πτώμα υποχρεωτικώς πρέπει να φαγωθεί. Τον κανιβαλισμό συνάντησαν απ’ άκρη εις άκρη διαδεδομένο και κατά την ανακάλυψη της Αμερικής, μεταξύ των περισσοτέρου Ινδικών φυλών. Και ένταύθα δε, μη δικαιολογούμενου πάντοτε εκ της ανάγκης, δηλαδή της στερήσεως άλλης τυχόν ζωϊκής τροφής, όπως π.χ. λέγεται αν και αμφισβητείται από πολλούς, ότι έκαναν οι αθλία καθόλου ζωήν διάγοντες κάτοικοι της Γης του Πυρός (Φονέγιοι), των νοτιότατων της Ν. Αμερικής χωρών, τρώγοντας τας γραίας συνήθως. Κυρίως, ασκείτο η αθρωποφαγία από τους πλείστους αυτόχθονες της Αμερικής, πλην ολίγων εξαιρέσεων (Ακάδιοι), μετά πολεμικές επιτυχίες, και δη υπό των Ινδών τής Νοτίου, ιδίως των Άνδεων (Νορί), των κατοίκων των Παμπάς, της Παταγονίας, των Βοτοκούτος κλπ., αλλά και της Βορείου και Κεντρικής Αμερικής υπό των Καριβών, ονομαστών ως είπαμε, ανθρωποφάγων, υπό των τόσον προηγμένων εις τον πολιτισμό Μεξικανών, ως γνωστές οι ανθρωποφαγικές τελετές των Αζτέκων, και υπό πολλών Βορειοαμερικανικών φύλων, των Ιροκέζων, με τα βάρβαρα πολεμικά των ήθη, των Αλγονκίνων και άλλων. Εφάρμοζαν δε κυρίως την ανθρωποφαγία επί των αιχμαλώτων, τους οποίους μερικοί (Τουπί της Νοτίου κ. αλ.) περιποιούνταν και πάχυναν παντοιοτρόπως σε ειδικά κλουβιά και μετά φόνευαν. Ίχνη κανιβαλισμού αναντίρρητα βρίσκουμε στους παλαιούς «σωρούς υπολειμμάτων», τα αμερικανικά Kjoekkenmoeddingen, αλλά και εις νεοτάτους χρόνους.

Περί της ανθρωποφαγίας στην Ασία εξαιρουμένων των Μαλαιϊκών νήσων, περί των οποίων είπαμε οι πληροφορίες και οι γνώσεις μας είναι ασαφείς λίαν. Πάντως, οι περιπτώσεις είναι ενταύθα μεμονωμένες, στην Ινδία π. χ. και αλλού, πιθανώς, δεν είναι γνωστοί όμως μετά βεβαιότητα λαοί ασκήσαντες τον κανιβαλισμό συστηματικά. Αποδίδονται κανιβαλικές έξεις από μεσαιωνικούς εξερευνητές στους πρωτογενείς λαούς της Κίνας, ως είπαμε, του Θιβέτ κλπ. και στους αρχαίους Άινο των βορειοανατολικών νήσων, Σαχαλίνης, Υεσώ κλπ.

Στην Ευρώπη τέλος, πλην των αμφιβόλων, ως είδαμε, των παλαιολιθικών χρόνων και των βεβαιότερων Ιχνών της ανθρωποφαγίας κατά τους νεολιθικούς, βρίσκουμε και προσφατότερα ακόμη ίχνη κανιβαλισμού σε διαφόρους νεότερους λαούς, φέροντας όνομα πλέον, είτε εξ αγριότητας ακόμη είτε εκ διαστροφής. Και μνημονεύουμε π. χ. τους νομαδικούς Σκύθες (Μασσαγέτες), οι οποίοι κατά τον Ηρόδοτο, «Ἀνδροφάγοι» φόνευαν και έτρωγαν τους αναπήρους γέροντας γονείς τους, όπως ακριβώς έκαμαν και οι άλλοι πρωτογενείς λαοί των νεότερων χρόνων, των νήσων του Ειρηνικού κ.λ.π. τους Αιγυπτίους, τους Ρωμαίους και πολλούς μεσογειακές φυλές λαών, οι οποίες είτε για θεραπευτικό σκοπό ή εκ προλήψεως ασκούσαν ανθρωποφαγία (Γαληνός, Πλίνιος, Άρεταίος, κλπ.) διά της χρησιμοποιήσεως του αίματος, του εγκεφάλου, ήπατος κλπ., αποδιδομένης υπερφυσικής ιαματικής δυνάμεως στους νεκρούς, είτε εκ διαστροφής, είτε εξ εκδικήσεως και στους Έλληνες μερικές φορές, τους αρχαίους Σκώτους, έπειτα και στους Ιρλανδούς, οι οποίοι τιμούσαν, ιδιαιτέρως, φαίνεται, κατά τας επιδρομές των στην ηπειρωτική Ευρώπη, τους μαστούς των κορασίδων και τους γλουτούς των νεανιών, έπειτα τους Ρωμαίους (Γαληνός), τέλος δ’ ακόμη και τους νεοτέρους Σλάβους. Πλην τούτων όμως, κατά τους χριστιανικούς χρόνους, σημειώθηκαν παρά των εκκλησιαστικών συγγραφέων περιπτώσεις ανθρωποφαγίας εκ θρησκευτικού φανατισμού των ειδωλολατρών, ιδίως στην Μικρά Ασία.

Είναι αναμφιβόλως οι αναμνήσεις των παλαιοτέρων εξ αυτών ως και των ανθρωποφαγιών των νεολιθικών χρόνων, οι οποίες αποτέλεσαν την πηγή των παραδόσεων περί ανθρωποφάγων τεράτων, κυκλώπων κ.τ.τ. και των μύθων του παρελθόντος από της Οδύσσειας μέχρι των ημερών μας, στην Ιστορία των αρχαίων Ελλήνων και άλλων λαών, Εβραίων κλπ. Κατά τους σημερινούς χρόνους σπανίως γίνεται λόγος περί ανακαλύψεως πράξεων κανιβαλισμού, υπό τίνων κατωτέρων λαών, της Κεντρώας Αφρικής, της Νοτίου Αμερικής, των νήσων του Ειρηνικού, αδιόρθωτων ανθρωποφάγων. Τείνει δε να εξαλειφθεί τελείως από της γης ή κηλίς αυτή των παλαιών χρόνων και λαών, χάρις ειςς τις εκπολιτιστικές αποστολές και την επίβλεψη των πολιτισμένων κατακτητών επί των πρωτογενών λαών, υπό την απειλή βαρύτατων τιμωριών, αναλόγων του όγκου των ριζών του πάθους και προς αποτελεσματικό παραδειγματισμό. Εις την εξάλειψη συνέβαλαν κατ’ πολύ αναντιρρήτως και οι απαγορευτικές διατάξεις των μεγάλων θρησκειών (Βουδισμού, Ισλαμισμού, Χριστιανισμού κλπ.).

Και αυτά μεν, ως προς την συστηματική ανθρωποφαγία, τον αληθή κανιβαλισμό. Μεμονωμένες όμως περιπτώσεις «ανθρωποφαγίας εκ περιστάσεως», εκ της απολύτου ανάγκης κορεσμού της πείνας, εμφανίζονται από καιρό εις καιρό και παρά τους πλέον πολιτισμένους λαούς, ίσως μάλιστα έρχονται στο φως, πολύ λιγότερες των πραγματικών. Αιτία είναι εδώ πράγματι μόνον ο λιμός. Είναι δε γνωστές και περιεγράφησαν οι μεταξύ των πρωτογενών λαών φυσικά, αλλά και στην πολιτισμένη ανθρωπότητα, επανειλημμένα περιπτώσεις καταφυγής εις το βδελυρό αυτό μέσον σωτηρίας, άλλοτε μεν δια της χρησιμοποιήσεως των κατά τας δυστυχείς αυτές στιγμές θνησκόντων, άλλοτε δε επί τούτω θυσιαζομένων ατόμων. Σε περιπτώσεις λιμών εκ πολιορκίας στις πόλεις, παραπλανήσεων ομάδων κλπ., κατ’ εξοχήν όμως εις περιπτώσεις ναυαγίων, υπό των ναυτών ιδίως κ.λ.π.

Και είναι αυτές μόνο, επαναλαμβάνουμε, περιπτώσεις, των περισσοτέρων ασφαλώς άλλων, ουδέποτε αποκαλυπτομένων, άτε των λαβόντων μέρος εις την φρικτή πανδαισία απολλυμένων, μεθ’ όλη την χρησιμοποίηση ανθρωπίνης σαρκός. Μερικές των περιπτώσεων τούτων τραγικών ανθρωποφαγιών έμειναν περιώνυμοι στην Ιστορία των λαών. Και μνημονεύουν μόνον την πολιορκία των Αθηνών από τον Σύλλα, της Ιερουσαλήμ υπό τον Τίτο, τον λιμό της Γαλλίας του 1030, την πολιορκία των Παρισίων του 1590, τον λιμό της Αιγύπτου του 1200 κλπ., και εις νεότερους χρόνους ακόμη, την πολιορκία της Μεσσήνης, την μάχη της Λειψίας κ. ά., ;καθώς αναφέρονται ορισμένες εκδηλώσεις κανιβαλισμού. Αφθονότερες είναι οι γνωστές περιπτώσεις μεγάλων ναυαγίων. Ως περίεργο, άτε ιδιαιτέρως ενδιαφέρει ημάς, σημειώνουμε την αναγκαστική ανθρωποφαγία των αιχμαλώτων του αιμοβόρου Αλή-πασά των Ιωαννίνων, επιβάλλοντος σε αυτούς την καταβρόχθιση της ρινός και των ώτων των, αποκοπτόμενων υπό του δημίου.

Τέλος, πλείστες είναι οι μεμονωμένες περιπτώσεις της «παθολογικής» ανθρωποφαγίας, παρατηρούμενης επί φρενοπαθών, επί εγκύων γυναικών κλπ., η παρ΄ άτομα έκφυλα πολλά από τα οποία αναφέρει η Ιστορία. Προσθέτουμε τέλος και τας σκηνές αγριότητας στους εμφύλιους ή άλλους πολέμους.

Εις σχέση τινά προς την ανθρωποφαγία βρίσκεται κατά μερικούς και η απλή «ανθρωποθυσία» προς τους θεούς, παριστώσα ίσως υπόλειμμα κανιβαλικών εθίμων, στους αρχαίους πεπολιτισμένους λαούς, αλλά και σε μερικούς εκ των κατωτέρων συγχρόνων, οι οποίοι έπαυσαν μεν προ πολλού να είναι οι ίδιοι ανθρωποφάγοι, προσφέρουν όμως εις τους θεούς την ανθρώπινη σάρκα, θεωρώντας τούτους ασφαλώς ανθρωποφάγους. Αφού ως θεοί έχουν δικαίωμα επί παντός εκλεκτού, πρέπει να τρώγουν ασφαλώς ανθρώπινο κρέας, δεδομένου ότι αυτό είναι εκλεκτότερο κατά την αντίληψη τους (βλ. ανθρωποθυσία).

Όμοια αρχή έχουν πιθανώς και το «κυνήγι τών κεφαλών» και τα «τρόποια κρανίων», ήτοι ο στολισμός των καλυβών δια σωρών κρανίων και οστών φονευμένων ανθρώπων ξένων. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι πολλαχού σε αμέσως γειτονική ομάδα βρίσκουμε αφ’ ενός μεν ανθρωποφαγία, αφ’ ετέρου δε κυνήγιο κεφαλών, κεχωρισμένα. Επίσης, και η πόση δια τον θόλου κρανίου φονευθέντος αντιπάλου, έθιμο που παρέμεινε μέχρι των ήμερων μας σχεδόν και στην Ευρώπη, πιθανόν να θυμίζει παλαιά ανθρωποφαγία. Τουναντίον, ουδεμία σχέση προς αυτή έχει το έθιμο της ταφής, μετά του αποθανόντος αρχηγού, και της συζύγου του (μιας ή περισσοτέρων) θανατουμένης, ή των δούλων του κ.τ.τ.

Είναι βέβαιο ότι ο «αληθής κανιβαλισμός» ως κοινωνικό έθιμο θέλει, μετά της αναπτύξεως των κατωτέρων φυλών, εξαλειφθεί θάττον ή βραδύο εντελώς από του προσώπου της γης.

Πηγή: Ι.Γ. Κούμαρης, Καθηγητής της ανθρωπολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος Δ΄, σσ. 769 - 771

ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Τα απομεινάρια περίπου 500 σκοπίμως ακρωτηριασμένων ανθρώπων εντοπίστηκαν σε Νεολιθικό οικισμό, ηλικίας 7.000 ετών, στο Harxheim της Ρηνανίας. Σύμφωνα με το περιοδικό αρχαιολογίας Antiquity, τα σπάνια αυτά ευρήματα υποδηλώνουν ότι ενδεχομένως πραγματοποιούνταν εκεί τελετουργίες που περιελάμβαναν «μαζικούς κανιβαλισμούς». Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις επιστημόνων, ο κανιβαλισμός στην Ευρώπη της Νεολιθικής περιόδου μπορεί να σημειωνόταν σε περιόδους λιμού, καθώς η γεωργία ήταν ήδη διαδεδομένη στο συγκεκριμένο μέρος του κόσμου.

Πηγή: Περιοδικό Science Illustrated, τεύχος 57, Νέες της Επιστήμης, σελ. 29

ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ & ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟΣ ΣΕ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ

«121 οὐκ εἰσὶν ἐν τῷ κατορθοῦν. Ἡρακλείδης μέντοι ὁ Ταρσεύς, Ἀντιπάτρου τοῦ Ταρσέως γνώριμος, καὶ Ἀθηνόδωρος ἄνισά φασι τὰ ἁμαρτήματα. Πολιτεύσεσθαί φασι τὸν σοφὸν ἂν μή τι κωλύῃ, ὥς φησι Χρύσιππος ἐν πρώτῳ Περὶ βίων· καὶ γὰρ κακίαν ἐφέξειν καὶ ἐπ' ἀρετὴν παρορμήσειν. καὶ γαμήσειν, ὡς ὁ Ζήνων φησὶν ἐν Πολιτείᾳ, καὶ παιδοποιήσεσθαι. ἔτι τε μὴ δοξάσειν τὸν σοφόν, τουτέστι ψεύδει μὴ συγκαταθήσεσθαι μηδενί. κυνιεῖν τ' αὐτόν· εἶναι γὰρ τὸν κυνισμὸν σύντομον ἐπ' ἀρετὴν ὁδόν, ὡς Ἀπολλόδωρος ἐν τῇ Ἠθικῇ. γεύσεσθαί τε καὶ ἀνθρωπίνων σαρκῶν κατὰ περίστασιν. μόνον τ' ἐλεύθερον, τοὺς δὲ φαύλους δούλους· εἶναι γὰρ τὴν ἐλευθερίαν ἐξουσίαν αὐτοπραγίας, τὴν δὲ δουλείαν στέρησιν» (Πηγή: Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, [ed. H S Long, Oxford 1964], Βιβλίον Ζ΄ 121· 188, http://www.mikrosapoplous.gr/dl/dl.html)

Η κατά περίσταση βρώση ανθρωπίνων σαρκών πέμπει εις την κατά «περιστάσεως ανθρωποφαγία», δηλαδή εις εκείνη η οποία συντελείται τυχαία και πιθανώς ένεκα ανάγκης. Η ανθρωποφαγία θεωρείται αποτρόπαιη ακόμη και από τους νεοπαγανιστές: «Εάν αναζητήσουμε από τις απαρχές του ανθρωπίνου γένους την πιο αποτρόπαια πράξη που αρνητικά χαρακτηρίζει τον άνθρωπο, αναμφισβήτητα όλες οι γνώμες θα συγκλίνουν και θα καταδείξουν ως τέτοια, εκείνη του κανιβαλισμού, δηλαδή της ανθρωποφαγίας». (Πηγή: Μιχάλης Μιχελλής, περιοδικό Ιχώρ, άρθρο Καννιβαλισμός, τεύχος 1, σσ. 65 - 67)

«187... Εἰσὶ δὲ οἳ κατατρέχουσι τοῦ Χρυσίππου ὡς πολλὰ αἰσχρῶς καὶ ἀρρήτως ἀναγεγραφότος. ἐν μὲν γὰρ τῷ Περὶ τῶν ἀρχαίων φυσιολόγων συγγράμματι αἰσχρῶς τὰ περὶ τὴν Ἥραν καὶ τὸν Δία ἀναπλάττει, λέγων κατὰ τοὺς ἑξακοσίους στίχους ἃ μηδεὶς

188 ἠτυχηκὼς μολύνειν τὸ στόμα εἴποι ἄν. αἰσχροτάτην γάρ, φασί, ταύτην ἀναπλάττει ἱστορίαν, εἰ καὶ ἐπαινεῖ ὡς φυσικήν, χαμαιτύπαις μᾶλλον πρέπουσαν ἢ θεοῖς, ἔτι τε καὶ παρὰ τοῖς περὶ πινάκων γράψασι <οὐ> κατακεχωρισμένην· μήτε γὰρ παρὰ Πολέμωνι μήτε παρ' Ὑψικράτει, ἀλλὰ μηδὲ παρ' Ἀντιγόνῳ εἶναι, ὑπ' αὐτοῦ δὲ πεπλάσθαι. ἐν δὲ τῷ Περὶ πολιτείας καὶ μητράσι λέγει συνέρχεσθαι καὶ θυγατράσι καὶ υἱοῖς· τὰ δ' αὐτά φησι καὶ ἐν τῷ Περὶ τῶν μὴ δι' ἑαυτὰ αἱρετῶν εὐθὺς ἐν ἀρχῇ. ἐν δὲ τῷ τρίτῳ Περὶ δικαίου κατὰ τοὺς χιλίους στίχους καὶ τοὺς ἀποθανόντας κατεσθίειν κελεύων.» (Πηγή: Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, [ed. H S Long, Oxford 1964], Βιβλίον Ζ΄ 121· 188, http://www.mikrosapoplous.gr/dl/dl.html)

Η περίπτωση της βρώσης των πεθαμένων, και όχι των σκοτωμένων μιας μάχης [αποκτηνομένων], με διαταγή - κέλευσμα είναι ασφαλώς η περίπτωση του «ενδοκανιβαλισμού», δηλαδή της βρώσης των νεκρών από τους απογόνους, ήτις της βρώσης του πεθαμένου πατέρα ή μητέρα από τους παίδες και τους συγγενείς, οι οποίοι τιμούσαν θρησκευτικά τον νεκρό με την καταβρόχθισή του. Αυτή η περίπτωση αναφέρεται και από τους νεοπαγανιστές που επικαλούνται τον Στράβωνα για να αποδείξουν την καταγωγή των Κελτών από τους Έλληνες:

Κατά τον Στράβωνα... οι δε κάτοικοι της Ιβερνίας, ήσαν βαρβαρότεροι των Βρετανών, πολυφάγοι και ανθρωποφάγοι, οι οποίοι έτρωγαν ακόμη και τους γονείς τους όταν πέθαιναν. Αυτοί έρχονταν επίσης, φανερά σε συνουσία με άλλες γυναίκες, καθώς και με τις μητέρες και τις αδελφές τους. (Πηγή: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 22, Οι προϊστορικοί Έλληνες των Βρεττανικών νησιών, Αθανάσιος Αγγελόπουλος, σελ. 30)

«73 Μηδέν τε ἄτοπον εἶναι ἐξ ἱεροῦ τι λαβεῖν ἢ τῶν ζῴων τινὸς γεύσασθαι· μηδ' ἀνόσιον εἶναι τὸ καὶ τῶν ἀνθρωπείων κρεῶν ἅψασθαι, ὡς δῆλον ἐκ τῶν ἀλλοτρίων ἐθῶν· καὶ τῷ ὀρθῷ λόγῳ πάντ' ἐν πᾶσι καὶ διὰ πάντων εἶναι λέγων. καὶ γὰρ ἐν τῷ ἄρτῳ κρέας εἶναι καὶ ἐν τῷ λαχάνῳ ἄρτον, καὶ τῶν σωμάτων τῶν λοιπῶν ἐν πᾶσι διά τινων ἀδήλων πόρων [καὶ] ὄγκων εἰσκρινομένων καὶ συνατμιζομένων, ὡς δῆλον ἐν τῷ Θυέστῃ ποιεῖ, εἴ γ' αὐτοῦ αἱ τραγῳδίαι καὶ μὴ Φιλίσκου τοῦ Αἰγινήτου ἐκείνου γνωρίμου ἢ Πασιφῶντος τοῦ Λουκιανοῦ, ὅν φησι Φαβωρῖνος ἐν Παντοδαπῇ ἱστορίᾳ (FHG iii. 582 sq.) μετὰ τὴν τελευτὴν αὐτοῦ συγγράψαι. μουσικῆς τε καὶ γεωμετρικῆς καὶ ἀστρολογίας καὶ τῶν τοιούτων ἀμελεῖν, ὡς ἀχρήστων καὶ οὐκ ἀναγκαίων. » (Πηγή: Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, [ed. H S Long, Oxford 1964], Βιβλίον Στ΄ 121 - 128, http://www.mikrosapoplous.gr/dl/dl.html)

ΣΕΞΤΟΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ΠΥΡΡΩΝΕΙΕΣ ΥΠΟΤΥΠΩΣΕΙΣ, Γ΄ 207

«αλλά και το ανθρωπείων γεύεσθαι σαρκών παρ’ ημίν μεν άθεσμον, παρ΄ όλοις δε βαρβάροις έθνεσιν αδιάφορόν εστίν. και τι δει τους βαρβάρους λέγειν, όπου και ο Τυδεύς* τον εγκέφαλον του πολεμίου λέγεται φαγείν, και οι από της Στοάς ουκ άτοπον είναί φασι το σάρκας τινά εσθίειν άλλων τε ανθρώπων και εαυτού;»

«Μα και η βρώση ανθρώπινης σάρκας σε εμάς είναι απαγορευμένη, ενώ για όλα τα βαρβαρικά έθνη είναι πράξη αδιάφορη. Τι να αναφέρουμε όμως τους βαρβάρους, τη στιγμή που ο Τυδεύς* λέγεται πως έφαγε το μυαλό του εχθρούς του και οι οπαδοί της Στοάς λένε πως δεν είναι άτοπο να τρώει κάποιος σάρκες άλλων ανθρώπων μα και τις δικές του;»

Πηγή: Σέξτος Εμπειρικός, Πυρρώνειοι υποτυπώσεις Β (ιγ΄-κβ΄)- Γ, Άπαντα, τόμ. 2, μτφρ. Αναστασία-Μαρία Καραστάθη, Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1998, σσ. 214 - 217

* Ο Τυδεύς ήταν πατέρας του ομηρικού ήρωα Διομήδη και έφαγε το μυαλό του αντιπάλου του Μελάνιππου. «Ἀμφιάραος δὲ αἰσθόμενος τοῦτο, μισῶν Τυδέα ὅτι παρὰ τὴν ἐκείνου γνώμην εἰς Θήβας ἔπεισε τοὺς Ἀργείους στρατεύεσθαι, τὴν Μελανίππου κεφαλὴν ἀποτεμὼν ἔδωκεν αὐτῷ [ τιτρωσκόμενος δὲ Τυδεὺς ἔκτεινεν αὐτόν]. ὁ δὲ διελὼν τὸν ἐγκέφαλον ἐξερρόφησεν» (Πηγή: Ψεύδο Απολλόδωρος, Βιβλιοθήκη Γ΄)

ΣΕΞΤΟΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ, ΠΥΡΡΩΝΕΙΕΣ ΥΠΟΤΥΠΩΣΕΙΣ, Γ΄ 248-9:

«εν δε τοις περί του καθήκοντος περί της των γονέων ταφής ρητώς φησιν "απογενομένων δε των γονέων ταφαίς χρηστέον ταις απλουστάταις, ως αν του σώματος, καθάπερ ονύχων ή οδόντων ή τριχών, ουδέν όντος προς ημάς, και ουδέ επιστροφής ή πολυωρίας προδεομένων ημών τοιαύτης τινός. διό και χρησίμων μεν όντων των κρεών τροφή χρήσονται αυτοίς, καθάπερ και των ιδίων μερών, οίον ποδός αποκοπέντος, επέβαλλε χρήσθαι αυτώ και τοις παραπλησίοις [...]". Τοιαύτα μεν πλείστα όσα λέγουσιν οι φιλόσοφοι. άπερ ουκ αν τολμήσειαν διαπράττεσθαι, είγε μη παρά Κύκλωψιν ή Λαιστρυγόσι πολιτεύοιντο[...]».

Στο έργο Περί καθήκοντος λέει ρητά [ο Ζήνων] για την ταφή των γονιών: «όταν πεθάνουν οι γονείς, πρέπει να τους θάβουμε με τον πιο απλό τρόπο, ωσάν το σώμα, όπως ακριβώς τα νύχια, τα δόντια ή οι τρίχες, να μην ήταν τίποτε για μας - δεν πρέπει να φροντίζουμε ούτε να χρονοτριβούμε για κάτι τέτοιο. Επομένως, σε περίπτωση που οι σάρκες είναι εκμεταλλεύσιμες, οι άνθρωποι πρέπει να τις χρησιμοποιούν ως τροφή, όπως ακριβώς και τα ίδια τους τα μέλη, για παράδειγμα πόδι που κόπηκε πρέπει να το εκμεταλλεύονται αυτό και τα παρόμοιά του [...]». Τέτοια πολλά λένε οι φιλόσοφοι, που βέβαια δεν θα τολμούσαν ποτέ να εφαρμόσουν στην πράξη, εκτός αν ζούσαν με τους νόμους των Κυκλώπων και των Λαιστρυγόνων

Πηγή: Σέξτος Εμπειρικός, Πυρρώνειοι υποτυπώσεις Β (ιγ΄-κβ΄)- Γ, Άπαντα, τόμ. 2, μτφρ. Αναστασία-Μαρία Καραστάθη, Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1998, σσ. 238 - 241

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ

Τα άνωθι ήσαν γνωστά εις τον Χριστιανούς Απολογητές που είχαν μεγάλη γνώση της Ελληνικής παιδείας και μπορούσαν και αυτοί από μνήμης να συγγράφουν για τις θεωρίες και τις θεολογίες όλων των προηγούμενων φιλοσόφων. Μια τέτοια περίπτωση είναι εκείνη του Επίσκοπου Αντιοχείας Θεόφιλου, όπου εις την προς Αυτόλυκον [Εθνικός φίλος του ίσως όμως και πλαστό πρόσωπο κατά μερικούς] επιστολή, βιβλίο β΄ αναφέρει κατά ελεύθερη [μνήμης] περιγραφή: «Ἐπειδὴ οὖν πολλὰ ἀνέγνως, τί σοι ἔδοξε τὰ Ζήνωνος ἣ τὰ Διογένους καὶ Κλεάνθους, ὁπόσα περιέχουσιν αἱ βίβλοι αὐτῶν, διδάσκουσαι ἀνθρωποβορίας, πατέρας μὲν ὑπὸ ἰδίων τέκνων ἕψεσθαι καὶ βιβρώσκεσθαι, καὶ εἰς τις οὐ βούλοιτο ἣ μέλος τι τῆς μυσερᾶς τροφῆς ἀπορρίψειεν, αὐτὸν κατεσθίεσθαι τὸν μὴ φαγόντα; Πρὸς τούτοις ἀθεωτέρα τις φωνὴ εὑρίσκεται, ἡ τοῦ Διογένους διδάσκοντος τὰ τέκνα τοὺς ἑαυτῶν γονεῖς εἰς θυσίαν ἄγειν καὶ τούτους κατεσθίειν. Τί δὲ; Οὐχὶ καὶ Ἡρόδοτος ὁ ἱστοριογράφος μυθεύει τὸν Καμβύσην τὰ τοῦ Ἁρπάγου τέκνα σφάξαντα καὶ ἑψήσαντα παρατεθεικέναι τῷ πατρὶ βοράν;»

(Μτφρ: Επειδή λοιπόν ανέγνωσες πολλά. Πως σου εφάνηκαν τα λεγόμενα από τον Ζήνωνα ή τον Διογένη και τον Κλεάνθη, τα οποία περιέχουν τα βιβλία αυτών, τα διδάσκοντα ανθρωποφαγία, να τρώγωνται οι πατέρες από τα τέκνα των και αν κανείς δεν ήθελε ή απέρριπτε μέλος της μυσαράς τροφής, να καταβροχθίζεται αυτός ο μη φάγων; (1). Ευρίσκεται μάλιστα και μια αθεωτέρα από αυτά φωνή, η του Διογένους, ο οποίος διδάσκει τα τέκνα να οδηγούν τους γονείς τους εις θυσία και να τους κατατρώγουν (2). Μήπως δε και ο ιστοριογράφος Ηρόδοτος δεν έπλασε τον μύθο ότι ο Καμβύσης, αφού έσφαξε τα τέκνα του Αρπάγου και τα έψησε, τα παράθεσε εις τον πατέρα προς βορά;(3))

(1) Βλ. Σέξτου Εμπειρικού, Πυρρώνειοι Υποτυπώσεις 3, 24. Διογένους Λαέρτιου, Περί βίου φιλοσόφων 7, 121· 128

(2) Διογένους Λαέρτιου, Περί βίου φιλοσόφων 6, 73

(3) Ηροδότου, Ιστορίαι 1, 119. Ο Θεόφιλος και εδώ παραθέτει από μνήμης. Ο φερόμενος ως διαπράξας το ανοσιούργημα είναι ο Αστυάγης, όχι ο Καμβύσης, και επρόκειτο περί του μοναδικού υιού του Αρπάγου.

Πηγή: Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Απολογηταί ΙΙ, Τατιανός Αθηναγόρας, Πατερικές Εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, Επόπτης Εκδόσεως Παναγιώτης Κ. Χρήστου, Καθηγητής Πανεπιστημίου & Επιμελητής Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχο Θεολογίας, Θεσσαλονίκη 1986, σσ. 460 -461

Σημ: Οι καθηγητές πανεπιστημίου που προλογίζουν και σημειώνουν τον λόγο του επισκόπου Θεόφιλου, κάνουν λάθος εις τις παραπομπές τους και οι σωστές για την ανθρωποφαγία διαταζομένη από φιλοσόφους ευρίσκεται εις Διογένη Λαέρτιου Περί βίου φιλοσόφων, 7, 188 και όχι 128 & Σέξτου Εμπειρικού, Πυρρώνειες Υποτυπώσεις Γ΄207 & Γ΄248-249 και όχι Γ΄24

ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ & ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Η ανθρωποφαγική νηπιοφαγία ήταν φαινόμενο υπαρκτό, ακόμα και στην Αρχαία Ελλάδα. Υπήρχε εποχή στην Αρκαδία, που στο Ιερό του Δια γινόντουσαν τελετές νηπιοφαγίας, (Πηγή: Britannica, «Ανθρωποθυσία», τόμος 9, σελ 207-208). Δηλαδή το νήπιο τεμαχίζονταν, ψήνονταν και αφού ολοκληρωνόταν η τελετή, τα κομμάτια του μοιράζονταν προς βρώση.

Ο Πενθεύς, βασιλιάς της Θήβας εμπόδιζε να γίνονται όλα αυτά. Όταν όμως πήγε στον Κιθαιρώνα να κατασκοπεύσει τις Βάκχες, έγινε κομματάκια από την ίδια του τη μάνα την Αγαυή. Κι αφού έδειξε στους Θηβαίους ο Διόνυσος ότι είναι θεός, ήρθε στο Άργος. Κι εκεί, επειδή δεν τον τιμούσαν, έκανε τις γυναίκες μαινάδες να παίρνουν τα βουνά με τα μωρά στο βυζί και να τρέφονται από τις σάρκες των ίδιων των μωρών τους. (..) Έτσι οι άνθρωποι πίστεψαν ότι είναι θεός και τον τιμούσαν.» (ΠΗΓΗ: Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, εκδ. Αφών Τολίδη).

Σε ένα πλαίσιο (LM IB) στις ανασκαφές ακριβώς σε μια πλευρά του βασιλικού δρόμου, σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά του μικρού παλατιού της Κνωσσού βρέθηκαν 327 κόκαλα παιδιών σε μια καμένη κατάθεση, στο υπόγειο ενός κτηρίου που ονομάστηκε ως «το βόρειο σπίτι». Αρχικά στα παιδιά αυτά αποδόθηκε ηλικία μεταξύ οκτώ και ένδεκα χρονών παιδιών και πρόσφατα μεταξύ δέκα και δεκαπέντε ετών, και σε ποσοστό μεταξύ 21% και 35% αυτών των κόκαλων, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν τεμάχια κρανίων καθώς επίσης και άλλα κόκαλα, και που βρέθηκαν όλα υπό μορφή ενός ασαφή σωρού, βρέθηκαν λεπτά σημάδια μαχαιριών, ακριβώς συγκρίσιμα με τα σημάδια σφαγής σε ζωικά κόκαλα, που συμβαίνουν ως αποτέλεσμα της αφαίρεσης του κρέατος. Ο κανιβαλισμός φαίνεται σαφώς υποδειγμένος. Μεταξύ των πιθανών ερμηνειών είναι τελετουργική χρήση (ειδάλλως χωρίς προηγούμενο στην ανοικτή πόλη Knossos) και έλλειψη όλων των άλλων τροφίμων, λόγω της δηλητηρίασης ή άλλη επιβλαβής επίδραση των αερίων ή διακοπής ένεκα της εντατικής δραστηριότητας του ηφαιστείου της Θήρας. Οι επόμενες αναλύσεις αποκάλυψαν ότι τα κόκαλα δεν μπορούσαν να ανήκουν σε παραπάνω από 4 άτομα, δύο από τα οποία μπορεί με αρκετή ακρίβεια να υπολογιστεί με τη βοήθεια της οδοντοστοιχίας τους, ότι είχαν ηλικία μεταξύ οκτώ και δώδεκα ετών. Μερικές φάλαγγες (κόκαλα δάχτυλων) από νέους ανθρώπους, ένας ανθρώπινος σπόνδυλος που έφερε κοψιά από μαχαίρι, μερικά θαλάσσια κοχύλια, μερικά κοχύλια των εδώδιμων σαλιγκαριών και καμένη γη, βρέθηκαν να πληρούν ένα πιθάρι στο «υπόγειο δωμάτιο λατρείας», ένα δωμάτιο που βρίσκονταν διασχίζοντας τον διάδρομο από το «δωμάτιο των κόκαλων των παιδιών», όπου βρέθηκαν τα 327 παιδικά κόκαλα. Το περιεχόμενο του πιθαριού, προτείνει ότι μερικές μερίδες των νέων παιδιών μαγειρεύτηκαν μαζί με ποικίλες άλλες εδώδιμες ουσίες. Μαζί με την μεγαλύτερη συγκέντρωση των κόκαλων των παιδιών, βρέθηκαν επίσης και μερικά κόκαλα από πρόβατο συμπεριλαμβανομένων των αρθρωμένων σπονδύλων. Ένας από τους τελευταίους είχε ένα σημάδι κοψιάς σε μια θέση που δείχνει πως ο λαιμός του κτήνους ήταν σκισμένος, έτσι ώστε η θυσία του προβάτου θα μπορούσε να συνδεθεί με το θάνατο και τον διαμελισμό των παιδιών, τα οποία οι εμπειρογνώμονες ιατροδικαστές έχουν αποφασίσει πως βρίσκονταν σε τέλεια υγεία κατά την διάρκεια του θανάτου τους. Δεν υπάρχει δυστυχώς καμία μέθοδος από την οποία αυτοί οι σκελετοί θα μπορούσαν αν αποκαλύψουν το φύλο τους και έτσι παραμένουμε ανίδεοι ως προς το εάν άνηκαν σε αγόρια, κορίτσια, ή και στα δύο. Θα μπορούσε να υπάρξει μερική σύνδεση μεταξύ αυτών των σφαγμένων παιδιών, των νεολαιών και των κοριτσιών που πηδούσαν τους ταύρους στην αντιπροσωπευτική Μινωική τέχνη, και του φόρου των αθηναϊκών αγοριών και των κοριτσιών που πληρώθηκαν στο θρυλικό βασιλιά Μίνωας στον οποίο ο Θησέας, ο ηρωικός αθηναϊκός πρίγκηπας, έβαλε ένα τέλος με την αγαπητή βοήθεια της κόρης του Μίνωα Αριάδνης, με την δολοφονία του τερατώδους Μινώταυρου;

Πηγή: S. M. Wall, J. H. Musgrave, and P. M. Warren, Human Bones from a Late Minoan Ιb House at Knossos, BSA 81(1986) 333-388. και http://devlab.dartmouth.edu/history/bronze_age/lessons/15.html#19

ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ & ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

Υπερόπτες νεοπαγανιστές διατείνονται πως στα δύο εδάφια Λευτικόν Κστ΄ 27 & Δευτερονόμιο Κη΄52 (1) ο Θεός προστάζει την ανθρωποφαγία. Όμως αυτό είναι παντελώς αναληθές. Λίγο νωρίτερα (2) στα ίδια αυτά κεφάλαια ο Θεός λέγει προς τους Ισραηλίτες, πως αυτά θα πάθαιναν, δηλαδή θα γίνονταν και κατά περίσταση ανθρωποφάγοι, αν σταματούσαν να λατρεύουν τον πραγματικό Θεό και ξεκινούσαν εκείνη των δαιμόνων και των ειδώλων.

Ο Θεός δεν εκδικήθηκε αλλά είχε υποδείξει εις τους Ισραηλίτες πως αν δεν λάτρευαν Αυτόν, Εκείνος δεν θα τους προστάτευε και όλα τα δεινά θα τους έβρισκαν, δηλαδή πόλεμοι, εξανδραποδισμοί, πείνα κα.α.. Και πράγματι τους βρήκαν αυτά που τους μαρτυρήσει ο Θεός εις την Πεντάτευχο για το μέλλον, όταν αργότερα πολιορκήθηκαν από τον Σύρο βασιλιά Άδερ (3) και όταν εγκαταλείποντας τον Ιησού Χριστό, εμμένοντας εις την αίρεση του Σιωνισμού, πολιορκήθηκαν από τους Ρωμαίους του Τίτου, όπου και εκεί ιστορικά υπάρχει περίπτωση ανθρωποφαγίας από τον λαό των Ισραηλιτών. Άλλωστε η κατάρα του Χριστού προς την συκιά (4) που είχε μόνο φύλα και όχι καρπούς ως όφειλε, αυτό εικόνιζε. Την εγκατάλειψη του Ισραήλ από τον Θεό και την στροφή Του εις τα έθνη με την προφητευμένη καταστροφή των Ιεροσολύμων από τους Ρωμαίους (5).

Λεπτομέρειες για το Δ΄ Βασιλειών, Κεφ. Στ΄

Ο λόγος που οι Ασσύριοι επιτέθηκαν στη Σαμάρεια, είναι επειδή ο Θεός τους εγκατέλειψε λόγω της ειδωλολατρίας τους

Στο Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Γ΄ 1-3 (6) αναφέρει ότι ο βασιλιάς της Σαμάρειας, για δεύτερη γενιά συνέχιζε τις αμαρτίες των γονέων του Αχαάβ και Ιεζάβελ. Στο κείμενο των Ο΄ (7) αναφέρει πως ο Ιωράμ ήταν λίγο καλύτερος από τους εξαιρετικά κακούς και ειδωλολάτρες γονείς του, αλλά συνέχισε την κακή τους πορεία. Το εδάφιο λέει ότι «εκολλήθη» στις αμαρτίες του οίκου Ιεροβοάμ, και δεν κράτησε απόσταση από αυτές. Ποιες ήταν οι αμαρτίες του οίκου Ιεροβοάμ;

(Γ΄ Βασιλέων Κεφ. ιβ΄ ή Α΄ Βασιλέων κατά το Μασοριτικό «28 καὶ ἐβουλεύσατο ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπορεύθη καὶ ἐποίησε δύο δαμάλεις χρυσᾶς· καὶ εἶπε πρὸς τὸν λαόν· ἱκανούσθω ὑμῖν ἀναβαίνειν εἰς Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἱ ἀναγαγόντες σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. 29 καὶ ἔθετο τὴν μίαν ἐν Βαιθὴλ καὶ τὴν μίαν ἔδωκεν ἐν Δάν. 30 καὶ ἐγένετο ὁ λόγος οὗτος εἰς ἁμαρτίαν· καὶ ἐπορεύετο ὁ λαὸς πρὸ προσώπου τῆς μιᾶς ἕως Δάν. καὶ εἴασαν τὸν οἶκον Κυρίου. 31 καὶ ἐποίησεν οἴκους ἐφ΄ ὑψηλῶν καὶ ἐποίησεν ἱερεῖς μέρος τι ἐκ τοῦ λαοῦ, οἳ οὐκ ἦσαν ἐκ τῶν υἱῶν Λευί.»)

Για τον λόγο αυτό λοιπόν, συνέβη η πολιορκία της Σαμάρειας (Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Στ΄ 24), και ήταν τόση σκληρή ώστε γυναίκες έφαγαν τα παιδιά τους, ως είδαμε. Μάλιστα ήταν τόσο αμετανόητος, ώστε ήθελε να κόψει το κεφάλι του προφήτη Ελισσαιέ (9)

Οι κανίβαλοι λοιπόν που αναφέρονται εις την πόλη της Σαμάρειας, δεν ήσαν πιστοί εις τον Γιαχβέ αλλά Ιουδαίοι ειδωλολάτρες και μάλιστα εχθροί Του, που ο ίδιος τους είχε εγκαταλείψει στο έλεος των εχθρών τους.

1. Λευϊτικόν Κεφ. Κστ΄ «27 ἐὰν δὲ ἐπὶ τούτοις μὴ ὑπακούσητέ μου, καὶ πορεύησθε πρός με πλάγιοι, 28 καὶ αὐτὸς πορεύσομαι μεθ’ ὑμῶν ἐν θυμῷ πλαγίῳ, καὶ παιδεύσω ὑμᾶς ἐγὼ ἑπτάκις κατὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. 29 καὶ φάγεσθε τὰς σάρκας τῶν υἱῶν ὑμῶν καὶ τὰς σάρκας τῶν θυγατέρων ὑμῶν φάγεσθε»

Δευτερονόμιο Κεφ. Κη΄ «52 καὶ ἐκτρίψῃ σε ἐν ταῖς πόλεσί σου, ἕως ἂν καθαιρεθῶσι τὰ τείχη τὰ ὑψηλὰ καὶ τὰ ὀχυρά, ἐφ’ οἷς σὺ πέποιθας ἐπ’ αὐτοῖς, ἐν πάσῃ τῇ γῇ σου, καὶ θλίψει σε ἐν ταῖς πόλεσί σου, αἷς ἔδωκέ σοι. 53 καὶ φαγῇ τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου, κρέα υἱῶν σου καὶ θυγατέρων σου, ὅσα ἔδωκέ σοι Κύριος ὁ Θεός σου, ἐν τῇ στενοχωρίᾳ σου καὶ ἐν τῇ θλίψει σου, ᾗ θλίψει σε ὁ ἐχθρός σου»

2. Λευϊτικόν Κεφ. Κστ΄ «1 ΟΥ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς χειροποίητα, οὐδὲ γλυπτά, οὐδὲ στήλην ἀναστήσετε ὑμῖν, οὐδὲ λίθον σκοπὸν θήσετε ἐν τῇ γῇ ὑμῶν προσκυνῆσαι αὐτῷ· ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν...»

Δευτερονόμιο Κεφ. Κη΄ «15 Καὶ ἔσται ἐὰν μὴ εἰσακούσῃς τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον, καὶ ἐλεύσονται ἐπὶ σὲ πᾶσαι αἱ κατάραι αὗται καὶ καταλήψονταί σε. 16 ἐπικατάρατος σὺ ἐν πόλει, καὶ ἐπικατάρατος σὺ ἐν ἀγρῷ· 17 ἐπικατάρατοι αἱ ἀποθῆκαί σου καὶ τὰ ἐγκαταλείμματά σου· 18 ἐπικατάρατα τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου καὶ τὰ γενήματα τῆς γῆς σου, τὰ βουκόλια τῶν βοῶν σου καὶ τὰ ποίμνια τῶν προβάτων σου· 19 ἐπικατάρατος σὺ ἐν τῷ εἰσπορεύεσθαί σε καὶ ἐπικατάρατος σὺ ἐν τῷ ἐκπορεύεσθαί σε.....»

3. Δ΄ Βασιλειών, Κεφ Στ΄ «24 Καὶ ἐγένετο μετὰ ταῦτα καὶ ἤθροισεν υἱὸς Ἄδερ βασιλεὺς Συρίας πᾶσαν τὴν παρεμβολὴν αὐτοῦ καὶ ἀνέβη καὶ περιεκάθισεν ἐπὶ Σαμάρειαν. 25 καὶ ἐγένετο λιμὸς μέγας ἐν Σαμαρείᾳ, καὶ ἰδοὺ περιεκάθηντο ἐπ’ αὐτήν, ἕως οὗ ἐγενήθη κεφαλὴ ὄνου πεντήκοντα σίκλων ἀργυρίου καὶ τέταρτον τοῦ κάβου κόπρου περιστερῶν πέντε σίκλων ἀργυρίου. 26 καὶ ἦν ὁ βασιλεὺς διαπορευόμενος ἐπὶ τοῦ τείχους, καὶ γυνὴ ἐβόησε πρὸς αὐτὸν λέγουσα· σῶσον, κύριε βασιλεῦ. 27 καὶ εἶπεν αὐτῇ· μή σε σώσαι Κύριος, πόθεν σώσω σε; μὴ ἀπὸ ἅλωνος ἢ ἀπὸ ληνοῦ; 28 καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς· τί ἔστι σοι; καὶ εἶπεν ἡ γυνή· αὕτη εἶπε πρός με· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φαγόμεθα αὐτὸν σήμερον, καὶ τὸν υἱόν μου φαγόμεθα αὐτὸν αὔριον· 29 καὶ ἡψήσαμεν τὸν υἱόν μου καὶ ἐφάγομεν αὐτόν, καὶ εἶπον πρὸς αὐτὴν τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φάγωμεν αὐτόν. καὶ ἔκρυψε τὸν υἱόν αὐτῆς.»

4. Κατά Ματθαίον, Κεφ Κα΄ «19 καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ ἦλθεν ἐπ' αὐτήν, καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ εἰ μὴ φύλλα μόνον, καὶ λέγει αὐτῇ· Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ.»

5. Κατά Μάρκον, Κεφ Ιγ΄«2 καὶ ὁ Ἰησοῦς ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτῷ· Βλέπεις ταύτας τὰς μεγάλας οἰκοδομάς; οὐ μὴ ἀφεθῇ ὧδε λίθος ἐπὶ λίθον ὃς οὐ μὴ καταλυθῇ.»

6. Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Γ΄ «1 ΚΑΙ Ἰωρὰμ υἱὸς Ἀχαὰβ ἐβασίλευσεν ἐν Ἰσραὴλ ἐν ἔτει ὀκτωκαιδεκάτῳ Ἰωσαφὰτ βασιλέως Ἰούδα καὶ ἐβασίλευσε δώδεκα ἔτη. 2 καὶ ἐποίησε τὸ πονηρὸν ἐν ὀφθαλμοῖς Κυρίου, πλὴν οὐχ ὡς ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ οὐχ ὡς ἡ μήτηρ αὐτοῦ. καὶ μετέστησε τὰς στήλας τοῦ Βάαλ, ἃς ἐποίησεν ὁ πατὴρ αὐτοῦ· 3 πλὴν ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ Ἱεροβοὰμ υἱοῦ Ναβάτ, ὃς ἐξήμαρτε τὸν Ἰσραήλ, ἐκολλήθη, οὐκ ἀπέστη ἀπ’ αὐτῆς.»

7. Γ΄ Βασιλειών Κεφ. Α΄ «18 ΚΑΙ Ιωράμ υιος Αχαάβ εβασίλευσεν εν Ισραήλ εν έτει οκτωκαιδεκάτω Ιωσαφάτ βασιλέως Ιούδα και εβασίλευσε δώδεκα έτη. 2 και εποίησε το πονηρόν εν οφθαλμοίς Κυρίου, πλήν ουχ ως ο πατήρ αυτού και ουχ ως η μήτηρ αυτού. και μετέστησε τας στήλας του Βάαλ, ας εποίησεν ο πατήρ αυτού· 3 πλήν εν τη αμαρτία Ιεροβοάμ υιού Ναβάτ, ος εξήμαρτε τον Ισραήλ, εκολλήθη, ουκ απέστη απ ‘ αυτής.»

«18·1 Και Ιωράμ υιος Αχαάβ βασιλεύει επί Ισραήλ εν Σαμαρεία έτη δεκαδύο, εν έτει οκτωκαιδεκάτω Ιωσαφάτ βασιλέως Ιούδα. 18·2 και εποίησε το πονηρόν ενώπιον Κυρίου, πλήν ουχ ως οι αδελφοί αυτού, ουδέ ως η μήτηρ αυτού. 18·3 και απέστησε τας στήλας του Βάαλ, ας εποίησεν ο πατήρ αυτού, και συνέτριψεν αυτάς· πλήν εν ταις αμαρτίαις οίκου Ιεροβοάμ, ος εξήμαρτε τον Ισραήλ, εκολλήθη, ουκ απέστη απ ‘ αυτών. 18·4 και εθυμώθη οργή Κύριος εις τον οίκον Αχαάβ.»

8. Δευτερονόμιο, Κεφ. Κζ΄ «15 Ἐπικατάρατος ἄνθρωπος, ὅστις ποιήσει γλυπτὸν καὶ χωνευτόν, βδέλυγμα Κυρίῳ, ἔργον χειρῶν τεχνιτῶν, καὶ θήσει αὐτὸ ἐν ἀποκρύφῳ· καὶ ἀποκριθεὶς πᾶς ὁ λαὸς ἐροῦσι· γένοιτο.»

9. Δ΄ Βασιλειών, Κεφ. Στ΄ ««31 καὶ εἶπε· τάδε ποιήσαι μοι ὁ Θεὸς καὶ τάδε προσθείη, εἰ στήσεται ἡ κεφαλὴ Ἑλισαιὲ ἐπ’ αὐτῷ σήμερον. »

ΙΝΔΟΥΙΣΤΕΣ (ΠΑΓΑΝΙΣΤΕΣ) ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΟΙ ΤΡΩΝΕ ΚΑΜΕΝΑ ΠΤΩΜΑΤΑ

Ρεπορτάζ: Μ. ΠΕΤΡΟΥΤΣΟΥ - Σ. ΜΑΝΙΑΤΗΣ - Δ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

Αγκόρι Σάντους ονομάζονται οι ινδουιστές ασκητές που, σύμφωνα με τον μύθο, για να ενωθούν με το θείο, τρώνε τις σάρκες των μισοκαμένων πτωμάτων που επιπλέουν στον Γάγγη. Υπάρχουν ή όχι; Και αν υπάρχουν, είναι απλώς παρανοϊκοί κανίβαλοι ή όντα που ανήκουν σε μια πραγματικότητα που εμείς αδυνατούμε να αντιληφθούμε; Με το αποψινό ντοκιμαντέρ του «Εξάντα» που προβάλλει η ΝΕΤ στις 22.00, ο Γιώργος Αυγερόπουλος επιχειρεί να ρίξει φως σε αυτόν τον μύθο με τις «Σάρκες του Σίβα».

Το Βαρανάσι είναι ο ιερός τόπος των ινδουιστών, ό,τι η Μέκκα για τους μωαμεθανούς και τα Ιεροσόλυμα για τους χριστιανούς. Σύμφωνα με τις Βέδες, τα ιερά κείμενα του Ινδουισμού, όποιος πεθαίνει και αποτεφρώνεται στο Βαρανάσι, κερδίζει την πολυπόθητη λύτρωση. Ο θάνατος στο Βαρανάσι είναι για τους ινδουιστές χαρά και ευλογία. Οι συγγενείς μάλιστα του ετοιμοθάνατου θεωρούν καθήκον τους να προσφέρουν αυτό το δώρο στους αγαπημένους τους που φεύγουν από τη ζωή.

Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ του Γ. Αυγερόπουλου «Οι σάρκες του Σίβα»

Στις όχθες του ιερού Γάγγη όπου επιπλέουν τα καμένα πτώματα των πιστών, ο Γιώργος Αυγερόπουλος ανιχνεύει τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις, τον τρόπο σκέψης και την κουλτούρα του Ινδουισμού. Η κάμερα καταγράφει τα βαθιά, στοχαστικά λόγια των ινδουιστών ασκητών και στην ηρεμία του βλέμματός τους, αναζητά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον κόσμο.

Με το βλέμμα του δύσπιστου ορθολογιστή, το συνεργείο του «Εξάντα» ξενυχτάει στο Βαρανάσι και αναζητά τους Αγκόρι Σάντους, τη σέκτα των ασκητών που για να ενωθούν με το Θείο τρώνε τα απομεινάρια από τα καμένα πτώματα που ξεβράζει ο ιερός ποταμός. Υπάρχουν ή είναι μύθος; Και αν υπάρχουν, πρόκειται απλώς για παρανοϊκούς κανίβαλους ή για θεοσεβούμενους ασκητές που στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τον Σίβα, έχουν ξεπεράσει κατά πολύ όσα οι αμύητοι αδυνατούν ακόμη και να αντιληφθούν;

Η νεκροφαγία λαμβάνει χώρα πολύ σπάνια, ίσως και μόνο μία φορά στη ζωή ενός Αγκόρι Σάντους, στο πλαίσιο μιας τελετουργικής προσευχής. Μέσα από αυτήν επιδιώκουν να συμφιλιωθούν με οτιδήποτε τους προκαλεί φόβο και αποτροπιασμό.

Πηγή: Ελευθεροτυπία - 28/06/2007, http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=28.06.2007,id=40321700

ΝΕΟ-ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο τέλος κάθε σελίδας του Ανώνυμου Απολογητή θα παρουσιάζονται νεοπαγανιστικές και αθεϊστών (δήθεν ελληνιστών) απάτες που έχουν σχέση με το θέμα της σελίδας. Αυτές οι απάτες δεν έχουν σκοπό να βάλουν τα περιοδικά στα οποία εμφανίζονται τα νεοπαγανιστικά ψεύδη, εφόσον ούτως ή άλλως παγανιστές συγγράφουν σε διάφορα ανυποψίαστα εξ αυτών και αυτά δεν εκφράζονται από τις απόψεις των αρθρογράφων, αλλά σκοπό έχουν:

1. να καταδείξουν τον κρυφοπαγανιστή αρθρογράφο ώστε να γίνει γνωστός και

2. είτε ο κάθε ενδιαφερόμενος που αναγιγνώσκει εκ νέου άρθρα του να θέτει τον εαυτό του εν εγρήγορση και να ελέγχει θαρρετά τα ψεύδη του κρυφοπαγανιστή (δήθεν ελληνιστή), αν είναι μελετημένος και έχει πρόσβαση σε πρωτογενή βιβλιογραφία

3. είτε εάν δεν έχει πρόσβαση σε βιβλιογραφία, να μην δείχνει πλέον εμπιστοσύνη στον αρθογράφο εφόσον γνωρίζει πως εκφράζει ψεύδη για να σπιλώσει τον Χριστιανισμό υποστηρίζοντας θέσεις παγανισμού, που όμως δεν είναι σχεδόν ποτέ ξεκάθαρες, αλλά που παρουσιάζονται ως «ελληνικές» μιας και η πλειοψηφία των νεοπαγανιστών ντρέπεται να ομολογήσει δημοσίως την θρησκεία που ακολουθεί και προτιμά να καμουφλάρεται με κάτι οικοιότερο, τον πατριωτισμό, που όμως αρρωστημένα έχει μετατραπεί σε ένα παγανιστικό εθνικισμό.

ΕΞΑΙΡΕΣΗ: εξαιρούνται τα προσωπικά βιβλία του κρυφοπαγανιστή αθρογράφου ή τα έντυπα με καθαρά νεοπαγανιστικό προσανατολισμό, ανάμεσα στα τόσα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.

Κεντρική σελίδα με νέο-παγανιστικές απάτες

ΚΤΗΝΩΔΙΑ & ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΝΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

(Κατά: Μιχάλη Μιχελλή, Περιοδικό Ιχώρ, άρθρο Καννιβαλισμός, τεύχος 1, σσ. 60 - 67)

Τελετή ανθρωποφαγίας από την νήσο του Πάσχα (Μιχάλης Μιχελλής, περιοδικό Ιχώρ, άρθρο Καννιβαλισμός, τεύχος 1, σελίδα 62)

Στην πραγματικότητα οι αρχαιολόγοι διαίρεσαν τον κανιβαλισμό σε 3 κατηγορίες: α) στην ανθρωποφαγία που οφείλεται σε πείνα β) στον καννιβαλισμό που έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και γ) στον μυστηριακό, οργιαστικό κανιβαλισμό που πολλές φορές καταλήγει εις τον ακρωτηριασμό των μυημένων λατρών. Με βάση αυτή την κατάταξη η ανθρωποφαγία θα μπορούσε να διαιρεθεί στις ακόλουθες κατηγορίες: την μαγική, που είχε σκοπό να αποκτήσει ο δράστης τις ιδιότητες του νεκρού, τρώγοντας τις σάρκες του, την τελετουργική, που συνίστατο σε μια θυσιαστική προσφορά, την ωφελιμιστική, με καθαρά επισιστικό χαρακτήρα, και την εξιλαστική που επιβαλλόνταν ως εξαγνισμός.

Ο ΒΙΒΛΙΚΟΣ ΚΑΝΙΒΑΛΙΣΜΟΣ

Την περίπτωση όμως που αναφέρει η Βίβλος δεν γνωρίζουμε που θα ήταν καλύτερα να την κατατάξουμε. Είναι τόσο ιδιάζουσα, πρωτόγονη και ανατριχιαστική και γίνεται πιο απάνθρωπη από το γεγονός ότι αναφέρεται σε ένα βιβλίο που θεωρείται ιερό, αυτό της Παλαιάς Διαθήκης «24 Καὶ ἐγένετο μετὰ ταῦτα καὶ ἤθροισεν υἱὸς Ἄδερ βασιλεὺς Συρίας πᾶσαν τὴν παρεμβολὴν αὐτοῦ καὶ ἀνέβη καὶ περιεκάθισεν ἐπὶ Σαμάρειαν. 25 καὶ ἐγένετο λιμὸς μέγας ἐν Σαμαρείᾳ, καὶ ἰδοὺ περιεκάθηντο ἐπ’ αὐτήν, ἕως οὗ ἐγενήθη κεφαλὴ ὄνου πεντήκοντα σίκλων ἀργυρίου καὶ τέταρτον τοῦ κάβου κόπρου περιστερῶν πέντε σίκλων ἀργυρίου. 26 καὶ ἦν ὁ βασιλεὺς διαπορευόμενος ἐπὶ τοῦ τείχους, καὶ γυνὴ ἐβόησε πρὸς αὐτὸν λέγουσα· σῶσον, κύριε βασιλεῦ. 27 καὶ εἶπεν αὐτῇ· μή σε σώσαι Κύριος, πόθεν σώσω σε; μὴ ἀπὸ ἅλωνος ἢ ἀπὸ ληνοῦ; 28 καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς· τί ἔστι σοι; καὶ εἶπεν ἡ γυνή· αὕτη εἶπε πρός με· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φαγόμεθα αὐτὸν σήμερον, καὶ τὸν υἱόν μου φαγόμεθα αὐτὸν αὔριον· 29 καὶ ἡψήσαμεν τὸν υἱόν μου καὶ ἐφάγομεν αὐτόν, καὶ εἶπον πρὸς αὐτὴν τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φάγωμεν αὐτόν. καὶ ἔκρυψε τὸν υἱόν αὐτῆς.»...Βασιλειών Δ΄ 24 - 29 [Σημ. Απολογητή: το σωστό είναι Δ΄ Βασιλειών, Κεφ. Στ΄]

Στην περίπτωση που διαβάσαμε, υπάρχει βέβαια το γεγονός της μεγάλης πείνας. Αυτό μειώνει άραγε το γεγονός ότι οι δύο μάνες σχεδιάζουν να φάνε τα παιδιά τους; Απαλύνεται το γεγονός της ανθρωποφαγίας αυτού του αγοριού, επειδή η γαϊδουροκεφαλή και οι κοπριές των περιστεριών είχαν πληθωριστικά φτάσει στα ύψη;

Όταν αυτή την αποτροπιαστική συμπεριφορά την αντιπαραβάλλουμε με εκείνη της Ελληνίδας μάνας που πλακωμένη στα συντρίμμια του γκρεμισμένου από σεισμό σπιτιού της, σχίζει το δάκτυλο της με γυαλί και για να μην πεθάνει το παιδί της, το ταΐζει από το ίδιο της το αίμα, τότε μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος της κτηνωδία, του μητρικού κανιβαλισμού που περιγράφεται εις την Παλαιά Διαθήκη.

Χωρίς κανένα ηθικό ενδοιασμό ή αναστολή, η βιβλική «μάνα» ψήνει και τρώει τον γιό της και μοιράζεται τις σάρκες του παιδιού της με μία άλλη ανθρωποφάγο μάνα, η οποία εκτός από κανίβαλος, παρουσιάζεται και ιδιαιτέρα πονηρή, διότι την επόμενη κρύβει τον δικό της υιό. Έτσι την επόμενη ημέρα, που καταλαβαίνει ότι η άλλη μάνα δεν διαθέτει τον γιό της για φάγωμα, ψάχνει να βρει το δίκιο της.

Δεν νιώθει ίχνος ντροπής, δεν βρίσκει καιρό για θρήνο, που ο υιός χάθηκε έτσι άδοξα.

ΕΠΙΜΥΘΙΟ

Ανάμεσα στις περίεργες συμπεριφορές που καταγράφονται στην Παλαιά Διαθήκη θα υπάρχει και το ντοκουμέντο αυτό για να δοκιμάζει την ανθρώπινη λογική.

Και είναι απορίας άξιο αλήθεια, ποια είναι η ιερότητα και ο συμβολισμός που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτή την διήγηση και ταυτόχρονα ποιος ο διδακτικός και συμβουλευτικός χαρακτήρας που μπορεί κάποιος να αποκομίσει από παρόμοια αναγνώσματα. Και πόσο μακριά από όλες αυτές τις αποτροπιαστικές πράξεις στέκει η Ελληνίδα μάνα, το σύμβολο της αυταπάρνησης, της αυτοθυσίας, της αγάπης και της στοργής.

Ας μένουν λοιπόν αυτά τα αποσπάσματα και ας προβάλλονται, για να γίνονται πιο εύκολα οι συνειρμοί και οι συγκρίσεις και να κατανοούμε έτσι για πολλοστή φορά την ευγνωμοσύνη που θα πρέπει να οφείλουμε στο γεγονός ότι η μάνα που όλους εμάς μας έφερε κάποτε στον κόσμο ήταν Ελληνίδα. Αυτή η μάνα, αυτή η ιερή μορφή που μας ανέθρεψε με άλλες αξίες και ιδανικά, μα άλλες ανησυχίες και οράματα. Γιατί εν τέλει ιερό δεν είναι ότι επιβάλλεται, αλλά ότι από μόνο του στέκει και κατξιώνετε ως τέτοιο εις την συνείδηση και τις πράξεις μας. Η βιβλική «μάνα» και η Ελληνίδα. Η επιλογή προτύπων είναι δική σας υπόθεση. (Πηγή: (Μιχάλης Μιχελλής, περιοδικό Ιχώρ, άρθρο Κανιβαλισμός, τεύχος 1, σσ. 65 - 67)

Μυθοπλάστης: Μιχάλης Μιχελλής

Απάντηση: Στο άρθρο του ο Μιχάλης Μιχελλής βάζει τα μέγιστα για να αποδείξει τους κανιβαλισμούς εις τις Ινδίες και Ανατολική Αφρική, στους Σκύθες και στους Μασσαγέτες [Ηρόδοτος], στους Ινδούς, Βέλγους και Δέρβικες [Στράβων], στους Κέλτες [αρχιεπίσκοπος Σικελίας Θεόδωρος Κρίθινος] στους πολεμιστές του βόρεια του ποταμού Βορυσθένη, [παραδοξογράφος ιστορικός Ισίγονος από την Νίκαια της Βιθυνίας] στον Άνω Νείλο [Πλίνιος], στην Λατινική Αμερική (Γουαδελούπη) [Χριστόφορος Κολόμβος], Κίνα, φυλή Νκούντου του Ισημερινού [ταξιδιώτης Χούστερτ], Μπαλούμπα [Βερμπέκε], Ινδονησία, Γκοναρανί Αμαζονίας, Κολομβιανούς Ινδιάνους Ουϊτότο κ.α. . Δηλαδή προσπαθεί να καταδείξει κανιβαλικά έθιμα σε όλο τον υπόλοιπο κόσμος εκτός ασφαλώς της Ελλάδας. Μια τέτοια όμως δημοσιογραφία ή αντίληψη δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθεί το λιγότερο εθνικιστική. Αλλά ας δει κανείς τα περισσότερο ενδιαφέροντα που ακολουθούν κατωτέρω.

ΟΙ ΛΑΘΟΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ

Αφού λοιπόν παραθέτει ο αρθογράφος όλους αυτούς του παγανιστικούς λαούς που εκτελούσαν την λεγόμενη «αληθή ανθρωποφαγία» και όχι την τυχαία, την «εκ περιστάσεων ανθρωποφαγία», μετά προσπαθεί να χτυπήσει προφανέστερα την Βίβλο και να συγκρίνει την λεγόμενη κατ’ αυτόν «Βιβλική» μάνα με την Ελληνίδα, προσπαθώντας με πλάγιο τρόπο να μειώσει την ηθική του Χριστιανισμού και των ιερών του βιβλίων, εφόσον διατείνεται πως : «Και είναι απορίας άξιο αλήθεια, ποια είναι η ιερότητα και ο συμβολισμός που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτή την διήγηση και ταυτόχρονα ποιος ο διδακτικός και συμβουλευτικός χαρακτήρας που μπορεί κάποιος να αποκομίσει από παρόμοια αναγνώσματα.»

Εκείνο ασφαλώς που δεν έχει εννοήσει ο αναγνώστης που αναγιγνώσκει στα γρήγορα τα λεγόμενα του Μιχάλη Μιχελλή εις το περιοδικό Ιχώρ, είναι πως κατ’ αρχάς οι συγκρίσεις τις οποίες προσπαθεί να κάνει ο συγγραφέας είναι άνισες, δηλαδή γίνονται μεταξύ διαφορετικών μεγεθών. Και αυτό μπορεί να καταδειχθεί λίαν ευκόλως:

...η μάνα που όλους εμάς μας έφερε κάποτε στον κόσμο ήταν Ελληνίδα...

Εδώ είναι φανερό πως το πρώτο μέγεθος της σύγκρισης είναι εθνικό δηλαδή η μητέρα Ελληνίδα στην εθνικότητα. Ασφαλώς καμιά μητέρα εις την Ελλάδα δεν ήταν παγανίστρια την ημέρα που οι συγγραφείς του περιοδικού γεννήθηκαν (το τεύχος 1 εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 2000) και έτσι εδώ το «Έλληνας» με την εθνική έννοια χρησιμοποιείται και όχι με την αρχαία θρησκευτική του όρου, εφόσον η αρχαία θρησκεία είχε εξαφανιστεί αιώνες πριν γεννηθεί η «...η μάνα που όλους εμάς μας έφερε κάποτε στον κόσμο...».

Η βιβλική «μάνα» και η Ελληνίδα.

Το δεύτερο σκέλος της σύγκρισης, δηλαδή η «βιβλική «μάνα»» δεν δηλώνει εθνικότητα. Μια φορά για λόγους ιστορικούς θα πρέπει να λεχθεί πως η γυναίκα εκείνη ήταν Ισραηλίτισσα. Βέβαια και ο αρθρογράφος δεν δείχνει να ενδιαφέρεται μόνο για την σύγκριση των εθνών αλλά για την ηθική των θρησκειών, εφόσον λέει «...γίνεται πιο απάνθρωπη από το γεγονός ότι αναφέρεται σε ένα βιβλίο που θεωρείται ιερό».

ΟΙ ΣΩΣΤΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ

Σωστή σύγκριση για αυτά τα δύο παραδείγματα μπορεί να γίνει μόνο θρησκευτικά, διότι η Ελληνίδα μάνα που μας ανέθρεψε όλους εις τον 20 αιώνα, ήταν Χριστιανή και ασφαλώς τουλάχιστον όχι Εθνική (παγανίστρια). Διότι η Εθνική (παγανίστρια μάνα) ακόμη και αν στην εθνικότητα ήταν Ελληνίδα, είχε εκτελέσει ανθρωποφαγία του παιδιού της ή των παιδιών μιας άλλης μητέρας και αυτό έχει αποδειχθεί ανασκαφικά για την Κνωσό της Κρήτης, επιβεβαιώνοντας τα λεγόμενα των μύθων του Διονύσου:

Βέβαια για αυτές τις περιπτώσεις ελληνικού κανιβαλισμού παιδιών ο αρθρογράφος Μιχάλης Μιχελλής δεν αναφέρει κάτι ανάλογο όπως προς την «μάνα της βίβλου» :«Δεν νιώθει ίχνος ντροπής, δεν βρίσκει καιρό για θρήνο, που ο υιός χάθηκε έτσι άδοξα.»

Το ζήτημα όμως είναι να φανερωθεί η θρησκεία που ακολουθούσε εκείνη η μητέρα της βίβλου που έφαγε το παιδί της μαζί με την άλλη μητέρα, διότι μόνο η θρησκεία ορίζει παραμέτρους ηθικής και όχι τα έθνη. Σίγουρα εκείνες οι μητέρες δεν ακολουθούσαν τον Θεό της Βίβλου και πατέρα του Ιησού Χριστού και αυτό φαίνεται από τα εξής γεγονότα:

Ο λόγος που οι Ασσύριοι επιτέθηκαν στη Σαμάρεια, είναι επειδή ο Θεός τους εγκατέλειψε λόγω της ειδωλολατρίας τους. Στο Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Γ΄ 1-3 αναφέρει ότι ο βασιλιάς της Σαμάρειας, για δεύτερη γενιά συνέχιζε τις αμαρτίες των γονέων του Αχαάβ και Ιεζάβελ. Στο κείμενο των Ο΄ αναφέρει πως ο Ιωράμ ήταν λίγο καλύτερος από τους εξαιρετικά κακούς και ειδωλολάτρες γονείς του, αλλά συνέχισε την κακή τους πορεία. Το εδάφιο λέει ότι «εκολλήθη» στις αμαρτίες του οίκου Ιεροβοάμ, και δεν κράτησε απόσταση από αυτές. Ποιες ήταν οι αμαρτίες του οίκου Ιεροβοάμ;

(Γ΄ Βασιλέων Κεφ. Ιβ΄ ή Α΄ Βασιλέων κατά το Μασοριτικό «28 καὶ ἐβουλεύσατο ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπορεύθη καὶ ἐποίησε δύο δαμάλεις χρυσᾶς· καὶ εἶπε πρὸς τὸν λαόν· ἱκανούσθω ὑμῖν ἀναβαίνειν εἰς Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ θεοί σου, Ἰσραήλ, οἱ ἀναγαγόντες σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. 29 καὶ ἔθετο τὴν μίαν ἐν Βαιθὴλ καὶ τὴν μίαν ἔδωκεν ἐν Δάν. 30 καὶ ἐγένετο ὁ λόγος οὗτος εἰς ἁμαρτίαν· καὶ ἐπορεύετο ὁ λαὸς πρὸ προσώπου τῆς μιᾶς ἕως Δάν. καὶ εἴασαν τὸν οἶκον Κυρίου. 31 καὶ ἐποίησεν οἴκους ἐφ΄ ὑψηλῶν καὶ ἐποίησεν ἱερεῖς μέρος τι ἐκ τοῦ λαοῦ, οἳ οὐκ ἦσαν ἐκ τῶν υἱῶν Λευί.»)

Να ποια ήταν η αμαρτία του Ιεροβοάμ την οποία συνέχισε: «η ειδωλολατρία». Και αν κανείς συμβουλεθεί από το εδάφιο αυτό Γ΄ Βασιλειών Κεφ. Ιβ΄ ως το Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Γ΄ 1-3, θα δει ότι ο Ισραήλ από τότε, συνέχιζε την ειδωλολατρία. Όμως ο Θεός τους είχε προειδοποιήσει για την περίπτωση αυτή, στα εδάφια Λευτικόν Κστ΄ 1 (Λευϊτικόν Κεφ. Κστ΄ «1 ΟΥ ποιήσετε ὑμῖν αὐτοῖς χειροποίητα, οὐδὲ γλυπτά, οὐδὲ στήλην ἀναστήσετε ὑμῖν, οὐδὲ λίθον σκοπὸν θήσετε ἐν τῇ γῇ ὑμῶν προσκυνῆσαι αὐτῷ· ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν..... 27 ἐὰν δὲ ἐπὶ τούτοις μὴ ὑπακούσητέ μου, καὶ πορεύησθε πρός με πλάγιοι, 28 καὶ αὐτὸς πορεύσομαι μεθ’ ὑμῶν ἐν θυμῷ πλαγίῳ, καὶ παιδεύσω ὑμᾶς ἐγὼ ἑπτάκις κατὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. 29 καὶ φάγεσθε τὰς σάρκας τῶν υἱῶν ὑμῶν καὶ τὰς σάρκας τῶν θυγατέρων ὑμῶν φάγεσθε») & Δευτερονόμιο Κη΄ 15, λέγοντας προς τους Ισραηλίτες, πως αυτά θα πάθαιναν, δηλαδή θα γίνονταν και κατά περίσταση ανθρωποφάγοι, αν σταματούσαν να λατρεύουν τον πραγματικό Θεό και ξεκινούσαν εκείνη των δαιμόνων και των ειδώλων. Αυτό φαίνεται και εις το Δευτερονόμιο Κεφ. Κζ΄ 15. Για τον λόγο αυτό λοιπόν, συνέβη η πολιορκία της Σαμάρειας (Δ΄ Βασιλειών Κεφ. Στ΄ 24), και ήταν τόση σκληρή η πολιορκία, ώστε γυναίκες έφαγαν τα παιδιά τους. Μάλιστα ήταν τόσο αμετανόητος ο βασιλιάς, ώστε ήθελε να κόψει το κεφάλι του προφήτη Ελισσαιέ.

Έτσι λοιπόν οι προειδοποιήσεις του Θεού για κανιβαλισμό πραγματοποιήθηκαν, όπως έγινε τόσο εις την περίπτωση που περιγράφει ο Μιχάλης Μιχελλής, όσο και αργότερα όταν εγκαταλείψανε τον Θεό με την άρνησή τους προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Η κατάρα του Ιησού προς την συκιά (Κατά Ματθαίον, Κεφ Κα΄ «19 καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ ἦλθεν ἐπ' αὐτήν, καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ εἰ μὴ φύλλα μόνον, καὶ λέγει αὐτῇ· Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ.») είναι η εγκατάλειψη της προστασίας προς το έθνος του Ισραήλ από τον Χριστό με την επακόλουθη πολιορκία της Ιερουσαλήμ και την καταστροφή της (Κατά Μάρκον, Κεφ Ιγ΄«2 καὶ ὁ Ἰησοῦς ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτῷ· Βλέπεις ταύτας τὰς μεγάλας οἰκοδομάς; οὐ μὴ ἀφεθῇ ὧδε λίθος ἐπὶ λίθον ὃς οὐ μὴ καταλυθῇ.»)

Έτσι λοιπόν τόσο η Ελληνίδα μητέρα που ακολουθούσε τα είδωλα όσο και η Ισραηλίτισσες που ακολουθούσαν παρόμοιες Εθνικές θρησκείες, έπεσαν στον κόλαφο της ανθρωποφαγίας. Μάλιστα η της Κνωσού μητέρα έπεσε και στα πλοκάμια της ανθρωποθυσίας. Τι πιο λογικό; άλλωστε ο ίδιος ο Μιχάλης Μιχελλής εις το άρθρο του δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να παραθέτει παραδείγματα από ανθρωποφαγίες παγανιστικών λαών. Δεν υπάρχει διαφορά εις την γυναίκα της Βίβλου και στις άλλες του κόσμου.

ΤΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ

Αυτά διερωτάται ο Μιχάλης Μιχελλής. Όμως ο διδακτικός και συμβουλευτικός χαρακτήρας είναι ξεκάθαρος. Το πρώτο συμπέρασμα που συνάγεται είναι πως ο Θεός της Βίβλου είναι αληθινός εφόσον τα λόγια Του έχουν επαληθευτεί πολλές φορές μέσα στην ιστορία. Ο δεύτερος είναι η απομάκρυνση από τα είδωλα και η στροφή προς τον πραγματικό Θεό όπως επιτευχθεί η θέωση του ατόμου.

Ασφαλώς αν και ο Μιχάλης Μιχελλής διερωτάται για τις συμβουλές που ενέχει η μαρτυρία αυτών των ιστορικών γεγονότων, εντούτοις ουδέν αναρωτιέται για τις συμβουλές και των Ελλήνων φιλοσόφων προς τους μαθητές τους (Διογένης Λαέρτιος 7, 121 - 7, 188, - 6, 73, Σέξτος Εμπειρικός, Πυρρώνειες Υποτυπώσεις, Γ΄ 207 - ,Γ΄ 248-9) όπου δίδονται οδηγίες προς βρώση τμημάτων ανθρωποθυσιών και γονέων τεθνεότων.

ΤΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ

...σχίζει το δάκτυλο της με γυαλί και για να μην πεθάνει το παιδί της, το ταΐζει από το ίδιο της το αίμα...

Τέλος δύο είναι τα βασικά παράλογα εις το άρθρο του Μιχάλη Μιχελλή.

α) Πρώτο είναι το ότι αν και το άρθρο του ουσιαστικά στρέφεται ενάντια εις τον κανιβαλισμό, εντούτοις παραθέτει μια μορφή του κανιβαλισμού για να εξυψώσει το ήθος της Ελληνίδας μητέρας «...το ταΐζει [το παιδί της] από το ίδιο της το αίμα...». Το ανθρώπινο αίμα είναι επιστημονικά υγρός ανθρώπινος ιστός, όπως ακριβώς ιστός, αλλά «στέρεος», είναι π.χ. και ο μυς και το κόκαλο. Ποια λοιπόν η διαφορά εις την βρώση ανθρωπίνου κρέατος από μια μητέρα, από την πόση του ανθρωπίνου αίματος από ένα παιδί; Και αν δεν είναι η μάνα που γίνεται κανίβαλος αλλά το παιδί της, ποια η διαφορά για τον Μιχάλη Μιχελλή, εφόσον τον άρθρο του ενάντια εις την ανθρωποφαγία στρέφεται ή τουλάχιστον από κει εκκινεί; Μήπως το άρθρο έχει τίτλο «η αγάπη της μητέρας», ώστε να μπορεί να συγκρίνει μόνο μητέρες, ή ο «Κανιβαλισμός,»; Σαφώς το δεύτερο. Διότι αν συγκρίνουμε μητέρες θρησκευτικά, τότε μπορεί κανείς να του πει πως οι Ισραηλίτισσες πιστές εις τον Γιαχβέ δεν πετούσαν τα παιδιά τους (έκθεση) μήτε τα θυσίαζαν, όπως ανάλογα έκαναν οι παγανίστριες.

β) Αν και ο Μιχάλης Μιχελλής κόπτεται να αποδείξει την ανθρωποφαγία εις όλα τα έθνη του κόσμουεκτός του Ελληνικού, εντούτοις στο ίδιο περιοδικό μετά από μερικά τεύχη, και δηλαδή στο τεύχος 22, δημοσιεύεται άρθρο υπό του Σ. Δώρικα και Κ. Χατζηγιαννάκη με τίτλο «Ελληνικά Γλωσσικά στοιχεία στην Πολυνησία -Χαβάη», ενώ στο τεύχος 23 - 24 από τους ίδιους άλλο άρθρο με τίτλο «Οι Μάορι, Μια ελληνόφρονη εστία στον Ειρηνικό» και στο 25 ακόμη ένα με τίτλο «Οι Διάλεκτοι του Συμπλέγματος των νήσων Σαμόα και η αρχαιοελληνική τους προέλευση». Δηλαδή στο τεύχος 1 οι Πολυνήσιοι εμφανίζονται ως κανίβαλοι από τον Μιχάλη Μιχελλή (βλέπε φωτό κάτω) και στο τεύχος 22, 23-24 & 26 οι Πολυνήσιοι εμφανίζονται ως Έλληνες από τους Σ. Δώρικα και Κ. Χατζηγιαννάκη. Ειδικά οι Μαόρι ήσαν αληθινοί κανίβαλοι.

Μα και ακόμη όλα τα άνωθι να παραβλέψει κανείς, δεν μπορεί παρά να πει: γιατί ενοχλεί τόσο πολύ τους νεοπαγανιστές που γυναίκες, ένεκα της πείνας έφαγαν τα παιδιά τους, όπως και Ελληνίδες το έθνος ή το θρήσκευμα (βλ. Κνωσσός - Μαινάδες Άργους), και δεν τους ενοχλούν ακόμη περισσότερο τα θυέστεια δείπνα των θεών τους; (η θεά Δήμητρα εξαπατήθηκε από θνητό και έφαγε ανθρώπινη σάρκα). Εκεί γιατί δεν χωρεί πλέον ερώτηση τύπου «Και είναι απορίας άξιο αλήθεια, ποια είναι η ιερότητα και ο συμβολισμός που μπορεί να εμπεριέχονται σε αυτή την διήγηση...»

Αριστερά: Τελετή ανθρωποφαγίας από την νήσο του Πάσχα (Μιχάλης Μιχελλής, περιοδικό Ιχώρ, άρθρο Καννιβαλισμός, τεύχος 1, σελίδα 62)

Μέσο: (Πηγή Φώτο: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 23-24, άρθρο «Οι Μάορι, Μια ελληνόφρονη εστία στον Ειρηνικό», Σ. Δώρικος -Κ. Χατζηγιαννάκης, σελίδα 105)

Δεξιά: (Πηγή Φώτο: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 23-24, άρθρο «Οι Μάορι, Μια ελληνόφρονη εστία στον Ειρηνικό», Σ. Δώρικος -Κ. Χατζηγιαννάκης, σελίδα 101)

Αριστερά: (Πηγή Φώτο: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 25, άρθρο «Οι Διάλεκτοι του Συμπλέγματος των νήσων Σαμόα και η αρχαιοελληνική τους προέλευση» ,Σ. Δώρικος -Κ. Χατζηγιαννάκης, σελίδα 97)

Δεξιά: (Πηγή Φώτο: Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 23-24, άρθρο «Οι Μάορι, Μια ελληνόφρονη εστία στον Ειρηνικό», Σ. Δώρικος -Κ. Χατζηγιαννάκης, σελίδα 107)

ΠΗΓΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ

1. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμοι Δ΄, Θ΄΄

2. Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, [ed. H S Long, Oxford 1964]

3. Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Απολογηταί ΙΙ, Τατιανός Αθηναγόρας, Πατερικές Εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, Επόπτης Εκδόσεως Παναγιώτης Κ. Χρήστου, Καθηγητής Πανεπιστημίου & Επιμελητής Ελευθέριος Γ. Μερετάκης, Πτυχιούχο Θεολογίας, Θεσσαλονίκη 1986

4. Σέξτος Εμπειρικός, Πυρρώνειοι υποτυπώσεις Β (ιγ΄-κβ΄) - Γ, Άπαντα, τόμ. 2, μτφρ. Αναστασία-Μαρία Καραστάθη, Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1998

6. S. M. Wall, J. H. Musgrave, and P. M. Warren, Human Bones from a Late Minoan Ιb House at Knossos, BSA 81(1986)

3. Ελευθεροτυπία, http://www.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=28.06.2007,id=40321700

ΑΝΘΡΩΠΟΦΑΓΙΑ - ΝΗΠΙΟΦΑΓΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ

1.

2.

3.

4.

(Μιχάλης Μιχελλής, Περιοδικό Ιχώρ, τεύχος 1, σσ. 61 - 67)

5.

6.