ΝΗΣΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑ,ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ & ΝΕΟ-ΠΑΓΑΝΙΣΤΕΣ

Ποίημα Εμαννουήλ Χρυσάφη του Δούκα Ψάλλονταν στην Βασίλισσα των Πόλεων   Ήχος α΄ «Θεαρχίῳ νεύματι, πάντοθεν τὰ τῶν ἀνθρώπων συστήματα, ἀπό οἱκείων δωμάτων φερόμενα.» πλ. α΄ «Καταλαβόντα τὴν πανέντιμον τοῦ Λειψάνου σου θήκην, ἀξίως ἀσπάζονται» β΄ «Αἱ δὲ ὑπέρτατοι τῶν ἐπὶ γῆς ἀξίαι, σὺν Βασιλεῖ ἡγεμόνι παραγενόμεναι» πλ. β΄ «Τὸ Θεοφόρον καὶ ἀξιέπαινον σκῆνος ἐξᾳδοῦσαι, τῷ δέει κρατούμεναι, ὑπὲρ ἐπαίνου δὲ ποιούμεναι· καὶ ὁρατῶς ἐκβοῶσι τὴν τῶν ᾀσμάτων σοι μελῳδίαν· ἰδοὺ ὁ θαυμάσιος Σπυρίδων νῦν προτίθεται» γ΄ «Ἄρωμεν τοίνυν τὸν ὕμνον, καὶ κατὰ δύναμιν ὑμνήσωμεν τῶν Ἀρχιερέων τὸ μέγα κλέος» Βαρύς «Διὰ τούτου γὰρ ἡ παγγενής, Κωνσταντιανῶν σωτηρία γίνεται· ᾦ ἀτενίζειν οὐκ ἰσχύουσιν ἔθνη πάντα, ἄξιόν τε ἀπονέμειν ἐφύμνιον» δ΄ «Τούτου γὰρ τὸ τῶν θαυμάτων ὑπερέχει πᾶσαν ἐννοιαν» πλ. δ΄ «Διὸ πάνσοφε ἱεράρχα, ἀεὶ σὺν τῇ Μητρὶ τοῦ Ἰησοῦ, καὶ μετὰ πότμον πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ ἡμῶν προστασίαν κεκτήμεθα» α΄ «Εἰς τοὺς αίῶνας ἀγλαοφανῶς μακαρίζοντες» (38)

«Καὶ ζῇς ἐν μακάρεσι, καὶ οὐ βαρὺν ὕπνον ἰαύεις Ἀλλά φέρεις μορφὴν ἀρτιθανοῦς Σπυρίδων. Ἅσσα δέ σοι φθιμένῳ σταυρόγραφα ῥήγεα θῆκαν Λάτριες, εὐθρύπτου σητὸς ἄμοιρα πέλει. Καὶ λιπαρήν Κέρκυραν ἔχεις, καὶ θαύματα πρήσσεις Λάτρι φίλε Χριστοῦ, λάτρι φίλε Τριάδος»

(2) Ιώβ. Α΄, 1

(3) βλ. Ιω. Ράμφου, μν. έργ. σελ. 11. Ο Ιερομ. Πολύκαρπος Βούλγαρις (1822), εις το ανέκδοτο έργο του, υπό τον τίτλο «Σύνοψις τοῦ τε βίου καὶ τῶν θαυμάτων τοῦ πανενδόξου Ἁγ. Σπυρίδωνος», σημειώνει τα εξής· «Μετὰ τὴν ἐν τῇ συνόδῳ ταύτη (ενν. τὴν ἐν Σαρδικῇ) παρουσία του, ἐπανῆλθεν εἰς Κύπρον ὅπου διάφορα ποιήσας θαύματα, ἀπεδήμησε πρὸς Κύριον τῷ 350 ὑπερεννενηκονταέτης ἐπί τῆς Κωνσταντίου, διαδόχου τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, βασιλείας, καὶ ἔσχεν αὐτόθι ταφήν. Μετά 101 ἔτη ἀπό τῆς ταφῆς ἐξετάφη, ἕνεκα τῶν εὐωδῶν ἀναθυμιάσεων αἵτινες ἐξήρχοντο ἀπὸ τὸν τάφον αὐτοῦ, καὶ διετηρήθη ἐπὶ 200 ἔτη τὸ σεπτὸν αὐτοῦ λείψανον εἰς τὸν ἐν Τριμυθοῦντι ναόν του» (εν Λ. Σ. Βροκίνη. «Περὶ τῶν ἐτησίως τελουμένων ἐν Κερκύρα λιτανειῶν τοῦ θ.΄ Λειψάνου τοῦ ἀγίου Σπυρίδωνος κ.λ.π.» έκδ. γ΄ Κέρκυρα 1909, σε. 32 -33

(4) κεφ. 20

(5) Ασματική ακολουθία και Βίος...υπό Σ. Παπαγεωργίου, σελ. ι΄. Υπάρχει και η άποψη ότι το ιερό λείψανο ήταν τοποθετημένο κάτω από το θυσιαστήριο του Ναού, στηριζόμενη επί της φράσεως του εν λόγω Βίου, «ἀσπασάμενός τε καὶ τὸ θυσιαστήριον τὸ ὄν ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ἔνθα κεῖται τὸ τίμιον αὐτοῦ λείψανον» (κεφ. 23, βλ.) P. van den Ven, μν. εργ. σελ. 143 εν υποσ.

(6) Ο Κ. Κρουμπάχερ εκφράζει την γνώμη ότι «την βιογραφία ανέγνωσε ο συγγραφέας αυτής Θεόδωρος επίσκοπος Πάφου κατά την εορτή του Αγίου το 655, στο Ναό της Τριμυθούντας» Ασματική Ακολουθία και Βίος... υπό του Σ. Παπαγεωργίου, σελ. 110

(7) Πρόκειται περί των αυτοκρατόρων Κώνσταντος - Κωνσταντίνου του Γ΄ (641 - 688) και Κωνσταντίνου Δ΄ του Πωγωνάτου (668 - 685) , υιού του προηγουμένου.

(8) βλ. P. van den Ven, μν. έργ. σελ. 145

(9) ενθ. ανωτ. σελ. 145 - 146, * πρβλ. και Σωφρονίου Ευστρατιάδου Μητροπολίτη πρ. Λεοντοπόλεως, Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, σελ. 429

(10) ενθ. ανωτ. σελ. 143 *

(11) ενθ. ανωτ. σελ. 146 * πρβλ. και Ι. Ράμφου, μν. έργ. σελ. 13

(12) Α. Κύρου, Βησσαρίων ο Έλλην, τόμος Β΄ , Αθήνα 1947, σελ. 15

(13) Η άποψη κατά την οποία ο πρεσβύτερος Γεώργιος Καλοχαιρέτης μετάφερε το Λείψανο του ιερού Σπυρίδωνος και εκείνο της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστης εις την Κωνσταντινούπολη εις την Κέρκυρα, διατυπώθηκε από τον Νικόλαο Βούλγαρη, σε έκθεσή του περί του ιερού Λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνος, η οποία δημοσιεύτηκε πρώτα ιταλικά εις την Βενετία το έτος 1669 (Vera relatione del thaumaturgo etc. Venetia MDCLXIX). Ο Βούλγαρης στηρίζει την άποψή του σε διάφορα έγγραφα της οικογένειάς του. Την είδηση επαναλαμβάνει μετά από λίγο ο Κερκυραίος ιστορικός Ανδρεάς Μαρμοράς (Della Historia di Corfu, descritta da Andrea Marmora, nobile corcirese, libri otto - Venetia MDCLXXII, pp. 261 - 263), ο οποίος μάλιστα, άγνωστο από που αντλεί, σημειώνει και τον τρόπο μεταφοράς των ιερών Λειψάνων, «dentro sacchi di paglia, e postili sopra un giumento, dava a intendere a coloro, che l' incotravano, che la soma era cibo della bestia». - Η περί του πρεσβύτερου Γ. Καλοχαιρέτη μαρτυρία έμεινε απρόσβλητη μέχρι το έτος 1808, όταν ο νομοδιδάσκαλος και θεολόγος Στυλιανός Βλασόπουλος ανακοίνωσε εις τον Πρόεδρο της Ιονίου Γερουσίας δι’ εγγράφου του, από 22 Ιανουαρίου 1808, τα εξής: «Risulta da una Ducale del Consiglio de’ Dieci delli 14 Maggio 1489, che un certo Papa Gregorio Poliefto salvo dall’ incursione de’ barbari, che occuparono la Capitale del Greco Impero, unitamente ad altri corpi santi, anco il Protettor nostro (αγ. Σπυρίδωνα), di cui vuole far ricca di tanto tesoro la nostra Patria (Κέρκυρα). Da esso passarono tutte le Sante relique in potere di Giorgio Calochieretti, cui succesero i suoi tre figli, Filippo, Lucca e Marco, de’ quali i due primi ebbero di loro porzione il Santo (Σπυρίδωνα), ed il terzo ebber l’ altra reliquia di sa Theodora». Η άποψη αυτή κοινολογήθηκε ιδιαίτερα από το έτος 1909, όταν ασχολήθηκε με την ανωτέρω είδηση ο Λ. Βροκίνης (μν. έργ. σελ 33 - 34). Αναίρεση των απόψεων του Βροκίνη ανέλαβε ο Ιεροδ. Γροπέτης, μετά πάροδο δεκαετίας (βλ. Γ. Γροπέτου, Τα Λείψανα Σπυρίδωνος Τριμυθούντος και Αυγούστης Θεοδώρας εν Κέρκυρα, περιοδ. «Ἡ Καινὴ Διδαχή», έτος 1920). Περισσότερα σχετικά με την μεταφορά του ιερού Λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνα εις την Κέρκυρα, βλ. : 1) Αληθής έκθεση περί του εν Κερκύρα θαυματουργού Λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνα... παρά Νικολάου του Βουλγάρεως... Βενετία, 1880 2) Περί των ετησίως τελουμένων εν Κερκύρα λιτανειών του θ. Λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνος και της εν του έτους 1716 πολιορκίας της Κέρκυρας ιστορική επιτομή, εκ εκδιδομένων και ανέκδοτων εγγράφων ερανισθείσα από τον Λαυρέντιο Σ. Βροκίκη. Έκδοση τρίτη κ.λ.π. Κέρκυρα 1909. 3) Τα λείψανα Σπυρίδωνος Τριμυθούντος και Αυγούστης Θεοδώρας στην Κέρκυρα, υπό του Ιεροδ. Γεώργιου Γροπέτου, Εφόρου Δημοσίας Βιβλιοθήκης Κερκύρας (εν τω περιοδ. «Ἡ Καινὴ Διδαχή», έτος 1920, εν Αθήνα, σελ. 31 - 40 και 194 - 206)

(14) Οι υπογραμμίσεις και τα θαυμαστικά είναι του συγγραφέως, Σεβ. Μητρ. Μεθοδίου

(15) σελ. ιζ΄ - ιθ΄

(16) Και από αυτό αποδεικνύεται η ανακριβής η είδηση του λατινικού συναξαρίου περί εξορύξεως του δεξιού οφθαλμού του Αγίου.

(17) Ιω. Ράμφου, μν. έργ. σελ 14

(18) Vera relatione del thaumaturgo di Corfu Spiridione il Santo, oue si vede anco come da Constantinopoli, quando, e per chi segue la Sua traslatione in quella metropoli, e come ne goda il iuspatronato la famiglia Bulgari, Consacrata all’ immortal merito dell’ illustriss. e reverendiss. monsig. Carlo Labia dignissimo archiuescouo di Corfu, da Nicolo Bulgari, dottor di filosofia, e medicina nob. Concirense. in Venetia, peri il Mortali. M. DC. LXIX. Con licenza de’ Superiori.

(19) 1673 - 1693

(20) 1592 - 1605

(21) Cesare Baronio (1538 -1607), Καρδινάλιος και επιφανής εκκλησιαστικός ιστορικός. Φίλος του αγ. Φιλίππου Neri και διάδοχος αυτού, από το 1593, εις την ηγεσία του υπό του Φιλίπππου ιδρυθέντος Οραταρίου (1548)· εξομολόγος του πάπα Κλήμεντος Η΄

(22) «Ἀληθής Ἔκθεσις κ.λ.π.», σελ. 7. Εις υποσημείωση της σελ. 8 της «Ἀληθοῦς Ἐκθέσεως» καταχωρείται εν μετάφραση το εξής πιστοποιητικό γράμμα:

«Ο υπογεγραμμένος επίσκοπος Φερεντίνου (επαρχίας Ρώμης) πάσι τοις περί τούτου ενδιαφερόμενος πιστοποιεί ότι στην αποθήκη (Custodia) των Ιερών Λειψάνων της εν Ρώμης Νέας Εκκλησίας της και επ’ ονόματι της Υπεραγίας Θεοτόκου της Πεδιάδος (S. Maria in Vallicella) και των Φιλιππινών επίσης καλουμένης, διατηρείται εις των βραχιόνων του Αγίου Σπυρίδωνος Επισκόπου Τριμυθούντος και Προστάτη Κερκύρας του και εν Νίκαια Οικουμενικής Συνόδου παρευρεθέντος. Προς δε ότι ο ρηθείς βραχίονας υπάρχει εσώκλειστος στην αρχαία μετάλλινη λειψανοθήκη, βραχιονοειδές εχούσης το σχήμα και επιφερούσης αναγεγλυμμένη την εικόνα του Άγιου κατά το Ελληνικό ύφος - Το παρόν πιστοποιητικόν γράμμα βασίζεται επί σχετικού εγγράφου φέροντος ημερομηνία την 12η του μεσούντος μηνός και αποσταλέντος μοι παρά του προϊσταμένου της ρηθείσας Εκκλησίας και της σχετικής Ιερογραμματείας - Όθεν εις ένδειξη κ.τ.λ.»

Εν Φερεντίων κε της Επισκοπικής Καθέδρας την δεκάτη τετάρτη του μηνός Σεπτεμβρίου 1872.

Ιησουάλδος Βιτάλης Επίσκοπος Φερεντίνου»

(23) μν. έργο. σελ. 46 - 47

(24) Εννοείται τα σκεύη μέσα στον ναό και τα σκευοφυλάκια

(25) του Λατινοεπισκόπου

(26) Σύμφωνα προς την μαρτυρία αυτή το εν λόγω ι. λείψανο του βραχίονα μεταφέρθηκε κατ’ ευθείαν εκ Κωνσταντινουπόλεως εις Ρώμη κατά το μεταξύ των ετών 1592 - 1605 διάστημα, δηλαδή μετά ένα και ήμισυ αιώνα μετά την μεταφορά του ι. Σκηνώματος του Αγίου εις την Κέρκυρα (1456)

(27) ΟORATORIO SECOLARE DI SAN FILIPPO NERI

ROMA (221) 27. XII. 1966

VIA GOVERNO VECCHIO, 134 -TEL 655289

Nel Codice B. VI. 6 dell’ Archivio della Congregazione dell’ Oratorio di Roma, intitolato: «Inventario della Chiesa e Sacrestia di S. ta Maria in Vallicella. 1608» a. p. 489 e scritto: «Item un mezzo braccio di San Spiridione, che si conserva nel solito loco delle relique. Questo fu donato dal Card. l Baronio alla Constantinopoli al d^o Pontefice al tempo, che fu disfatta dal Turco la Chiesa di Constanbtinopoli p/ farne Moschea, affermando di piu aver inteso dall’ Arcivescovo di Corfu, che al Corpo di San Spiridione manca solam.te un braccio e Marcello Ferro Prete Romano testifica che era in Constantinopoli quando fu mancato d^o braccio a Papa Clem.te, e di tutto questo n’ e fatto un’ Instrom.to rogato per Domenico Amodei Notaro dell’ Audit.re della Camera sotto il di 11 di MAggio 1606 qual si trova nel nostro Archivio fol. 469 lib. H.»

Si fa notare che la donazione avvene nel 1606, il card. Baronio, mori del 1607 e l’ inventario fu redatto l’ anno dopo.

Della reliquia si acclude foto, in plico a parte.

Tale reliqua veine esposta sempre, nella ricorrenza della festa, su in altare di S. Maria in Vallicella e ci consta che, ogni anno, vengono a venerarla ei greci di Corfu, che sanno essere tale reliquia del loro patrono.

l’ Archivista

p. Carlo Gasbarrl d. O.

(28) κεφ. 17. πρβλ. και Ανωνύμου Cod. Laurentianus XΙ, 9κεφ. 6, και βίο υπό Συμεών του Μεταφραστή, εν Η Θεία και Ιερά Ακολουθία κ.λ.π. επιμ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 71

(29) Van den Ven, μν. εργ. σελ. 144* - 145*

(30) ενθ. ανωτ. υποσ. β.

(31) κεφ. 20

(32) ενθ. ανωτ. «... συμπαρόντων Σεργίου τοῦ ἁγιωτάτου ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίας τῆς Κύπρου καὶ Παύλου τοῦ ἁγιωτάτου ἀρχιεπισκόπου Κρήτης κατὰ συγκηρίαν ἀπὸ Αἰγύπτου ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀνερχομένου καὶ ἐκεῖ παρατυχόντος καὶ Θεοδώρου τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου τῶν αὐτόθι (δηλ. τῆς Τριμυθοῦντος), οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ Θεοδώρου τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου τῆς Κιτιαίων φιλοχρίστου πόλεως, Εὐσεβίου τε τοῦ ἁγιωτάτου ἐπισκόπου Λαπίθου»

(33) βλ. Βίον Σπυρίδωνος υπό Θεοδώρου Πάφου, κεφ. 23

(34) Σωφρ. Ευστρατιάδου, μν. έργ. σελ. 429. πρβλ. και Μ. Γεδεών, Βυζαντινό εορτολόγιο, εν Κωνσταντινούπολη 1898. Το παρεκκλήσιο του απόστ. Πέτρου, προσκείμενο εις το Ναό της του Θεού Σοφίας, οικοδομήθηκε υπό του αυτοκράτορα Βασιλείου του Α΄, (867 - 886)

(35) Σωφρ. Ευστρατιάδου μν. έργ.

(36) Δοξαστικόν των στιχηρών του μεγ. Εσπερινού της 12 Δεκεμβρίου

(37) πρβλ. Ν. Βουλγάρεως, Αληθής Έκθεσης περί του εν Κερκύρα θαυματουργού λειψάνου του Αγίου Σπυρίδωνος κ.λ.π. Βενετία 1880, σελ. 13. ΜΑνουήλ ή Εμμανουήλ Χρυσάφης, άλλως ονομαζόμενος Δούκας ή Δουξ Χρυσολωράς Χρυσάφης, ο πρεσβύτερος (υπάρχει και νεότερος). Συνέθεσε πολλούς ύμνους εις τον Άγιον Σπυρίδωνα και εις άλλους Αγίους και εορτές. Άκμασε κατά τους χρόνους του τελευταίου αυτοκράτορας Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου (ιε΄ αιώνας), ως Λαμπαδάριος της Μ. Εκκλησίας. πρβλ. και Ασματική Ακολουθία και Βίος... υπό Σ. Παπαγεωργίου, σελ. ε΄

(38) Ασματική Ακολουθία κ.λ.π. υπό Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών ΜΕθοδίου, σελ. 24 - 25

(39) βλ. την υπό του Σεβ. Μητρ. Κερκύρας και Παξών έκδοση του 1951, αποτελούμενη εκ σελίδων κγ΄ † 328. Η μνήμη του αγίου Σπυρίδωνος τιμάται και εορτάζεται εις ολόκληρη την Ελλάδα, μερικές δε πόλεις αυτής, ως ο Πειραιάς και το Μεσολόγγι, θεωρούν Αυτόν ως πολιούχο τους. Ξένος μελετητής αρίθμησε στην Ελλάδα 78 Ναούς αφιερωμένους εις τον Άγιο Σπυρίδωνα (βλ. P. Van den Ven, μν. έργ. σελ. 148*). Την μνήμη του ιερού Σπυρίδωνος τιμούν από αιώνες και οι Σλαυϊκές Εκκλησίες κατά την 12 Δεκεμβρίου, ως προκύπτει από το Εορτολόγιο του Mstislav, το οποίο εγράφη μεταξύ των ετών 1103 και 1117. Αντίθετα δεν αναφέρεται η εορτή εις το Συναξάριο της Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας και τα μηνολόγια των συριακών και αραβοκοπτικών Εκκλησιών, πράγμα το οποίο φανερώνει ότι δεν εξαπλώθηκε εις τις εκκλησίες της Ανατολής η εορτή (ενθ. ανωτ. σελ. 156*) Η Δυτική Εκκλησία τιμά την μνήμη του αγίου από αιώνων την 14η Δεκεμβρίου «XIX Kal. Jan.», καθώς μαρτυρούν τα μαρτυρολόγια και τα καλενδάρια (περί της ημερομηνίας βλ. εν εκτάσει ενθ. ανωτ. σελ. 149* κε). Μετά την νίκη των βενετικών όπλων, με συναντίληψη του Αγίου Σπυρίδωνος το 1716 οι Βενετοί ζήτησαν από τον Πάπα Κλήμεντα τον Ια΄ όπως επιτρέψει την εξάπλωση της λατρευτικής τιμής του Αγίου σε όλες τις βενετικές κτήσεις. Ο Πάπας επέτρεψε δια Διατάγματος του έτους 1717, το οποίο υπάρχει εις τον 7ο τόμο του «Bolario Romano». Στην Βενετία υπήρχαν προς τιμή του Αγίου, και συνέπεια του παπικού διατάγματος, ένα αλτάριο εις το Ναό «Di Pieta». Επίσης παρεκκλήσιο εις τον Ναό του «S. Samuele», όπου φυλάσσονταν «πολύτιμη λειψανοθήκη μεταφερθεῖσα ἐκ Κερκύρας (;) περιλαμβάνουσα ἕνα δάκτυλον τοῦ (Ἁγίου)». Ωσαύτως αλτάριο εις τους Ναούς των S. Biagio και S. Antonino. Η λατρευτική τιμή του ιερού Σπυρίδωνος διαδόθηκε, κατά μίμηση της πρωτεύουσας εις την Ιλλυρία, την Δαλματία και την Ιταλία (βλ. F. Scordilli, μν. εργ. σελ 118 - 119), εις την Ρώμη, «πρὸ τῆς ὑπὸ τοῦ Ἰταλικοῦ στρατοῦ καταλήψεώς της» (1870), ελιτανεύονταν η εκεί υπάρχουσα χειρ του Αγίου, μέχρι της Capella Sistina, όπου ετελείτο υπό του Πάπα η λειτουργία (Λ. Βροκίνη, μν. εργ. σελ. 47). Σήμερα εκτίθεται το αποδιδόμενο εις το ιερό Σπυρίδωνα οστού του βραχίοντα, εις τι αλτάριο της S. Maria in Vallicella.

(40) Εννοεί τους βενετούς άρχοντες, οι οποίοι «εἰς πάσας τὰς τελετὰς ταύτας παρευρίσκοντο» βλ. Αληθής Έκθεσης κ.λ.π. σελ. 56 - 57

(41) Κατ’ έθνιμο διανέμονταν κεριά εις τους ανωτέρω, από δε του έτους 1658 και εις τους εντόπιους άρχοντες (ενθ. ανωτ. σελ. 57 - 58)

(42) «Λόγος ἐγκωμισαστικὸς εἰς δόξαν τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν σπυρίδωνος τοῦ Θαυματουργοῦ. αψπστ' Ἑνετίῃσιν, 1786. Παρὰ Νικολάῳ Γλυκεῖ τῷ ἐξ Ἰωαννίνων.» Con Licenza De’ Superiori, σελ. 18

(43) Δια την ακώλυτη προσέλευση των πιστών εις προσκύνηση του ι. Λειψάνου, αναστέλονταν η εκτέλεση των ενταλμάτων συλλήψεως δια χρέη προς το Δημόσιο κ.ολ.π., κατά την διάρκεια του εορτασμού του αγίου, από το έτος 1694, δια διατάγματος του Γεν. Προβλεπτού Αντωνίου Molin:

1695. Decembre 24 S N. Corfu

L’ illustratissimo ed Eccel. mo sig. r Antonio Molin Proveditor Ganerale, et Inq. r fatto maturato riflesso al Decreto sive ordine stabilito li 12 Decembre 1694 S. N. dagl’ III.mi signori Reggimento Proveditore e Capitano di questo luoco, che non mente religiosa hanno meditato, che nella Festivita del Glorioso e Venerabile S. n. Spiridione nelli tre giorni che viene sollenizata la Sacra Reliquia dall’ adorazione de’ sudditi non habbino li debitori pre debiti civili ePubliche condanne da essere molestati con esecuzione personali li giorni medesimi; mosso pero S.E. non meno da la pia instituzione che dalle umili instanze in cio protateli dalli Spettabili signori Sindici di questa citta, e eoncorrendo ad un opera esemplare e christiana. Ha percio con d’ autorita del suo Generalato approbato il sopra espresso ordine salutare alli fedeli, affinche possano concorrere a tanta divozione senza rimorso et ostacolo.

Dovra pertanto in tutte le sue parti inviolabilmenete eseguito pet il di lui effeto sara anco registrato il presente ad perpetuam rei menoriam.

Antonio Molin Prov. r Generale Inq. r

(G. Pojago: Le Leggi Municipali delle Isole Jonie. Corfu 1846, p. 365).

(44) Η τρίτη έκθεση του σεπτού Λειψάνου σε προσκύνηση (11 - 13 Αυγούστου), καθιερώθηκε δι’ αποφάσεως του σεβ. Μητροπολίτη Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου, από 22 Σεπτεμβρίου 1950, η οποία επιδοκιμάσθηκε και επικροτήθηκε ευφήμως από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδας κατά την Συνεδρίαση της 17 Οκτωμβρίου 1950. βλ. Ασματική Ακολουθία κ.λ.π. υπό Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου σελ. κα΄ - κγ΄

(45) «Πρὸς τὰς προσκομισθείσας θέσεις παρὰ τῶν Ἱεροσολύμοις φρατόρων διὰ Πέτρου τοῦ αὐτῶν μαΐστορος, περὶ τῆς ἀρχῆς τοῦ Πάπα Ἀντιρρησις… ᾳχπβ΄ ἔτος τὸ σωτήριον, ἐν μηνὶ Ἰουλίῳ. Ἐν Γιασίῳ τῆς Μολδαβίας, σελ. 192»

(46) Εις το έργο του «Le glorie cadute dell’ antichissima et augustissima famiglia Comnena. Venezia 1663. p. 119… la carne (di s. Spyridione) si conserva hoggidi cosi viva e fresca, che toccandosi la polpa della gamba cede al ditto e poi torna al suo luogo, nonostante che avesse vissuto al tempo den primo Concilio Niceno» βλ. Λ. Σ. Βροκίνη, μν. εργ. σελ 48

(47) μν. Έργ. Σελ. 14

(48) (1) «Le corps de S. Spyridon est aussi pour les physicians un objet de juste curiosite. Mol et elastique, on diroit qu’ il est transpitable, en meme tems que compacte, indissoluble, et incorruptible. Les parties sailantes de sa face crystal de la Chasse ou il est place de bout, loesqu’ on la porte processionellela physique, sont aussi irrefragables que facile a etre constantes» F. Theotoky, Details sur Corfu. A Corfou, en 1826, p. 98-99

(49) Ασματική Ακολουθία και Βίος…, υπό Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου, σελ. 15

 

 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ & ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ

 

Ο Κυβερνήτης σε μια πολύ γνωστή προσωπογραφία του (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) (Πηγή: Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχος 436, Οκτώβριος 2004, άρθρο Ο Καποδίστριας εχθρός της γραφειοκρατίας, η δολοφονία του από αδελφοκτόνα βόλια, Μέρος β΄, Μιχάλης Κ. Τσώλης, σελ. 78)

 

Ο θάνατος του Κυβερνήτη

Αυτές τελικά οι «κλωστές θανάτου», μέσα από συμφέροντα οικογενειών, εταιρειών, καπετανάτων, καλλιέργησαν μίσος και φθόνο και έγιναν βόλια αδελφοκτόνα. Έτσι, στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας, στα πρώτα μεταπελευθερωτικά του βήματα, πέφτει νεκρός έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Ναυπλίου από τα δολοφονικά βόλια των Μαυρομιχαλαίων.

Ο Κυβερνήτης για να θυμάται τους Κορφούς, την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κέρκυρα, παρακολουθούσε τη λειτουργία στον Άγιο Σπυρίδωνα, μια μικρή ενοριακή εκκλησία του Ναυπλίου. Ήταν τακτικός στον εκκλησιασμό του και πήγαινε πολύ πρωί. Αυτό το γνωρίζουν οι δολοφόνοι του, Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, αδελφός του Πετρόμπεη και ο Γιωργάκης Μαυρομιχάλης, γιος του γέρου πολέμαρχου της Μάνης. Έχουν αποφασίσει την εξόντωση του γιατί θεωρούν προσβολή τους περιορισμούς που εκείνος τους έχει επιβάλει σε προηγούμενες αυθαιρεσίες που θεωρούσαν κεκτημένα δικαιώματα. Του στήνουν λοιπόν ενέδρα και περιμένουν.

Ο Καποδίστριας βγαίνει από το κυβερνείο φορώντας μια βαθυγάλαζη ρεντιγκότα με διπλά ασημένια κουμπιά και άσπρο λινό παντελόνι. Προχωρεί προς την εκκλησία έχοντας δίπλα του τον σωματοφύλακα του, τον Κοζώνη, τον κουλοχέρη. Στον δρόμο του, καθώς αναφέρει μια ανέκδοτη παράδοση, ορμάει κατ’ επάνω του ένας μαύρος σκύλος και του σχίζει το παντελόνι. Ο Κυβερνήτης αναγκάζεται να γυρίσει στο κυβερνείο όπου αλλάζει το σχισμένο ρούχο και ξεκινάει πάλι.

Φτάνει στο προαύλιο της εκκλησίας όπου βλέπει τους Μαυρομιχαλαίους να παραφυλάνε. Προαισθάνεται ίσως τον κίνδυνο που τον απειλεί αλλά προχωρεί. Κοντοζυγώνει στην πόρτα του ναού και τότε ο εκκλησιάρχης, που τον λέγανε Γούτο, φωνάζει:

-Ανοίξτε δρόμο, μπαίνει στην εκκλησία ο Κυβερνήτης!

Εκείνη τη στιγμή ακούγονται δύο απανωτές τουφεκιές. Ο Κωνσταντής Μαυρομιχάλης έχει πετύχει με το βόλι του τον Καποδίστρια αλλά τότε ξεπετάγεται και ο Γιωργάκης Μαυρομιχάλης με το φονικό του μαχαίρι για να δώσει το τελικό χτύπημα. Ο Κυβερνήτης πέφτει νεκρός.

Ο Κοζώνης πυροβολεί αμέσως με το πιστόλι του και χτυπάει τον Κωνσταντή Μαυρομιχάλη που τρέχει να ξεφύγει. Τον σημαδεύει με επιτυχία από το παράθυρο του σπιτιού του και ο Σουλιώτης στρατηγός Φωτομάρας. Έτσι ο ένας από τους δολοφόνους του Κυβερνήτη πέφτει νεκρός. Ο άλλος, ο Γιωργάκης, γιος του Πετρόμπεη, φεύγει τρέχοντας και παραδίδεται στο Γαλλικό Προξενείο. Σε λίγο όμως βρίσκεται στα ελληνικά χέρια. Το Στρατοδικείο τελικά τον καταδικάζει σε θάνατο. Λένε πως τον αντιμετώπισε με μεγάλο θάρρος. Είχε καταλάβει ότι το έγκλημα του ήταν συνέπεια του μίσους και του φθόνου. Γι’ αυτό λίγο πριν δώσει ο ίδιος στο απόσπασμα το παράγγελμα του πυροβολισμού του, φώναξε στο συγκεντρωμένο πλήθος:

«Αδέλφια! Ομόνοια, Αγάπη».

Σε επικήδειο που εκφώνησε για τον Καποδίστρια ο επίσκοπος Ανδρούσης Ιωσήφ, μεταξύ άλλων έλεγε:

«Αχ φθόνε, φθόνε! Αχ πάθη μιαρά και αλλόκοτα! Εκείνο που εμελετούσατε κατορθώσατε, εκείνο που επιθυμούσατε είδατε, εκείνο που εδιψούσατε απολαύσατε... Εξεριζώσατε το πλατύφυλλον δένδρον υπό την σκιάν του οποίου επαρηγορούντο τόσοι και τόσοι τετραυματισμένοι δυστυχείς».

Πηγή: Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχος 436, Οκτώβριος 2004, άρθρο Ο Καποδίστριας εχθρός της γραφειοκρατίας, η δολοφονία του από αδελφοκτόνα βόλια, Μέρος β΄, Μιχάλης Κ. Τσώλης, σσ. 82 - 83

  

ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ

 

Η παράθεση όλων των θαυμάτων του ιερού Σπυρίδωνος είναι αδύνατος, όχι δε μόνο η λεπτομερή αφήγηση αυτών, άλλα και η απλή απαρίθμηση δεν είναι πραγματοποιήσιμη, διότι ο αριθμός αυτών είναι άγνωστος, εφ’ όσον μυστικώς επιτελούνται τα περισσότερα. Την διαπίστωση αυτή εκφράζει και ο εκ των βιογράφων του Σπυρίδωνος Συμεών ο Μεταφραστής όταν γράφει: «τὸ πάντα μὲν τὰ ἐκείνου διεξελθεῖν, ἀπειρόκαλόν τε ὁμοῦ καὶ ἀδύνατον, ὥσπερ τὸ πάντα παραλιπεῖν ἀτεχνῶς ἐπιζήμιον». (1) Εις την συνέχεια του παρόντος κεφαλαίου θα εκτεθεί, με κάθε δυνατή βραχυλογία, η διήγηση των θαυμάτων, τα όποια διέσωσαν οι αρχαίοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς, οι αρχαίοι βιογράφοι του Σπυρίδωνος ως και οι νεότερες διηγήσεις των κατά καιρούς εκδοτών της Ασματικής Ακολουθίας και του Βίου του αγίου Σπυρίδωνος. (2)

Η σειρά της παρατάξεως των θαυμάτων, δια το πρώτο μέρος αυτών, είναι εκείνη την οποίαν ακολουθεί ο Μεταφραστής και τούτο διότι ο υπ’ αυτού Βίος του αγίου Σπυρίδωνος είναι ο μόνος γνωστός, εφ’ όσον από του έτους 1847 κατέστη αναπόσπαστο τμήμα του σώματος των ακολουθιών του αγίου Σπυρίδωνος. (3) Δια δε τα επόμενα ισχύει η σειρά της εκδόσεως της Ασματικής Ακολουθίας και του Βίου του Αγίου, υπό του Μεθοδίου Κοντοστάνου, Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών. (4) Το σύνολο της διηγήσεως των θαυμάτων διαιρείται εις δύο τμήματα: α) Το περιλαμβάνουν τα θαύματα, τα οποία τέλεσε ζων ακόμη ο Σπυρίδων, και β) τα μετά τον θάνατον αυτού.

 

Λιτανεία του Ι. Λειψάνου κατά την εποχή των Αυτ. Γάλλων (1807 -1814) - Κατά σχεδίασμα της εποχής (Πηγή: Ο Ιερός Σπυρίδων, Αθανάσιος Χ. Τσίτσας, πρωτοπρεσβύτερος, Κέρκυρα 1967, σελ 33)

 

ΘΑΥΜΑΤΑ ΕΝ ΖΩΗ

 

Ανομβρία στην Κύπρο

 

Η Κύπρος, ιδιαιτέρα πατρίς του ιερού Σπυρίδωνος, αξιώθηκε πρώτη της ευεργεσίας των θαυμάτων του. Πρώτον δε θαύμα αναφέρεται η διάσωση αυτής από τρομακτική ανομβρία, ένεκα της οποίας προεκλήθη «λιμός, τῷ λιμῷ δὲ λοιμός, καὶ τὸ πολὺ τοῦ πλήθους, τὸ μὲν ἤδη καὶ διεφθείρετο, τὸ δὲ ὅσον οὔπω τοῦτο παθεῖν ἠλπίζετο». (5) Τότε ό Σπυρίδων, δια θερμών προσευχών, ως άλλος Ηλίας, (6) άνοιξε τους ουρανούς, και «ὄμβρος αὐτίκα κατερράγη πολύς, καὶ πιαίνεται μὲν ἡ γῆ, τρέφεται δὲ τὰ ὡραῑα, καὶ τὰ λήϊα αὔξεται, καὶ πὰντα ὁμοῦ λύεται τὰ δεινά». (7)

 

 

Ο πλούσιος στην Κύπρο

 

Μεγάλη ακαρπία κυρίευε την Κύπρο και οι έμποροι έκρυβαν τους καρπούς δια να κερδίσουν παράνομα πολλά. Ήλθε τότε προς ένα εξ αυτών πλουσιώτατος, εις άνθρωπος πτωχός, και θερμώς και μετά δακρύων τον παρακάλεσε να τον βοηθήσει. Ματαίως όμως. Ο πλούσιος έμεινε ασυγκίνητος. Ακολούθως ο πτωχός άνθρωπος πήγε εις τον Άγιο και του ανέφερε την σκληρότητα του πλουσίου και την δική του πενία. Ο Άγιος τον παρηγόρησε και του προείπε ότι την επομένη ο ίδιος ο άσπλαχνος πλούσιος θα τον παρακαλούσε να λάβει όσους καρπούς ήθελε. Πράγματι, την νύκτα έπεσε ραγδαία βροχή, η οποία παρέσυρε τις αποθήκες του πλουσίου και σκόρπισε τους καρπούς του, και ο λαός ο πενόμενος επιδόθηκε εις την αρπαγή αυτών. Και παρουσιάσθη το εξής παράδοξο, ο πλούσιος έδιδε το δικαίωμα εις τον πτωχό να λάβει ότι ήθελε. Εν τούτοις δεν σωφρονίστηκε, καθώς μαρτυρεί το επόμενο γεγονός. (8)

 

 

Χρυσός και Όφις

 

Άλλος πτωχός γεωργός ζήτησε από τον ίδιο τον πλούσιο λίγον σίτο δια σπορά και υποσχέθηκε να τον επιστρέψει μετά την συγκομιδή, με το ανάλογο τόκο. Ο πλούσιος αρνήθηκε κατηγορηματικά. Ο γεωργός κατάφυγε εις τον Άγιο, ο οποίος με λόγια παρηγορητικά τον απέστειλε εις την οικία του. Την επόμενη αυτός ο Άγιος τον επισκέπτεται και του δίδει τεμάχιο χρυσού, δια να το βάλει ενέχυρο στον πλούσιο, να λάβει ότι του χρειάζονταν, και μετά την συγκομιδή, αφού του επιστρέψει το δάνειο, να επιστρέψει και τον χρυσό εις τον Άγιο. Έτσι και έγινε. Ο Άγιος αφού έλαβε τον επιστραφέντα χρυσό, οδήγησε τον πτωχό στο μικρό κήπο του, εκεί δε τοποθέτησε τον χρυσό εις την γη. Κατόπιν προσευχήθηκε στον Θεό με τους λόγους αυτούς: «Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ πάντα ποιῶν καὶ μετασκευάζων μόνῳ τῷ βούλεσθαι, ὁ ἐπὶ Μωϋσέως ποτὲ τὴν ράβδον εἰς ὄφιν μεταβαλὼν ἔμπροσθεν τοῦ Βασιλέως τῆς Αἰγύπτου, Αὐτὸς καὶ τὸ χρυσίον τοῦτο, καθὼς ἐκ ζώου πρότερον μετέβαλες εἰς τὴν μορφὴν ταύτην, οὕτω καὶ νῦν μετάτρεψον εἰς τὸ ἀρχαῖον αὐτοῦ εἶδος, ὅπως καὶ οὗτος ὁ δοῦλος σου μάθῃ τὴν περὶ ἡμᾶς σου πρόνοιαν, καὶ διδαχθῇ ἐμπράκτως, τὸ ἐν τῇ Θείᾳ Γραφῇ λόγιον, ὄτι πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησε». (9) Αμέσως δε προ του κατάπληκτου γεωργού, το τεμάχιο του χρυσού μεταβλήθηκε σε ερπετό, το οποίο κρύφθηκε στην λιθιά.

 

 

Η διάβαση του ποταμιού

 

Άλλοτε πάλι, φίλος του Αγίου και ενάρετος άνθρωπος, συκοφαντημένος καταδικάσθηκε άδικα σε θάνατο. Χρειάσθηκε να μεταβεί ο Άγιος και να τον υπεράσπιση ενώπιον του άρχοντος. (10). Ήταν όμως χειμώνας και ένας ποταμός, τον οποίο έπρεπε απαραίτητα να περάσει ο Άγιος, ήταν πλημμυρισμένος και ορμητικότατος. Ο Άγιος δεν δίστασε, άλλα μιμούμενος τον Ιησού του Ναυή (11) διέταξε τον ποταμό «στῆθι, ἔφη, ὁ κοινός σοι ἐπιτάττει δεσπότης καὶ διαβήσομαι ἐγώ, σωθήσεται δὲ ὁ ἀνήρ, ὑπὲρ οὗ σπεύδομέν τε καὶ πολλὰ τοῦ Θεοῦ ἐδεήθημεν». (12) Αφού δε είπε τους λόγους τούτους το ρεύμα του ποταμού ανακόπηκε αιφνιδίως και πέρασε ο Άγιος και άλλοι οδοιπόροι, οι όποιοι διεκήρυξαν αμέσως το θαύμα στην πόλη. Και ο άρχων γεμάτος θαυμασμό απέλυσε τον κατάδικο, τον όποιον επανέφερε ο Άγιος μαζί του χαίρων.

 

 

Η Αμαρτωλή Γυναίκα

 

Κάποτε ο Άγιος, έπειτα από οδοιπορία μακράν, επισκέφθηκε φίλο του (13) για να αναπαυθεί λίγο. Εκείνος δε ενθουσιωδώς υποδεξάμενος τον Άγιο, έβαλε ύδωρ εις τον νιπτήρα και ετοιμάζονταν να πλύνει τα πόδια του. Εν τω μεταξύ διαδόθηκε η είδηση ότι ο Σπυρίδωνας βρίσκονταν εκεί, έτρεχαν δε οι γείτονες δια να προσφέρουν τις υπηρεσίας τους εις τον Άγιο και να λάβουν την ευλογία του. Μεταξύ των πολλών ήλθε και μία γυνή αμαρτωλός, η οποία προθυμοποιήθηκε να πλύνει τα πόδια του. Εκείνος δε αποστρέφοντας το πρόσωπο του της είπε: «μὴ μοῦ ἅπτου ὦ γύναι» (14) και τούτο όχι εξ υπερηφάνειας κινούμενος, διότι ήταν εις ολόκληρη την ζωή του υπόδειγμα ταπεινώσεως, αλλά δια να προκαλέσει σε αυτήν την σώζουσα μετάνοια. Επειδή δε εκείνη επεχείρησε να πλησιάσει τον Άγιο, εκείνος μεγαλόφωνα φανέρωσε την αμαρτία της. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα την μετά δακρύων ειλικρινή εξομολόγηση της γυναικός δημοσία. Ο δε Σπυρίδων μιμούμενος τον Κύριο είπε προς την γυναίκα «Θάρσει θύγατερ· ἀφέωνται σοι αἱ ἀμαρτίαι σου». (15) και «Ἰδε, ὑγιὴς γέγονας, μηκέτι ἁμάρτανε», (16) και διά της συγχωρήσεως θεράπευσε αυτήν από την φοβερά νόσο της ψυχής, την αμαρτία. (17)

 

 

Η Ανάσταση της κόρης του

 

Ενώ ο Άγιος βρίσκονταν στην Σύνοδο της Νικαίας πέθανε στην Κύπρο η θυγατέρα του, Ειρήνη ονομαζόμενη. Κατά την επιστροφή του εις την Κύπρο τον επισκέφθηκε κάποια γυνή, η οποία με μεγάλη ταραχή του ανάφερε ότι είχε δώσει, εις την κόρη του ένα κόσμημα πολύτιμο δια να το φυλάξει, εν τω μεταξύ όμως πέθανε η Ειρήνη χωρίς να το επιστρέψει ή να φανέρωση τον τόπο όπου το είχε κρύψει. Ο Άγιος πήγε στον τάφο της θυγατέρας του, ακολουθούμενος από πολλούς άλλους και εκεί, απευθυνόμενος προς την νεκρά, ως να ζούσε, την ρώτησε πού έχει φυλαγμένο το ξένο κόσμημα. Εκείνη δε, αφού ανέκτησε προς στιγμήν την ζωή και ανακοίνωσε εις τον πατέρα της τον τόπο, κοιμήθηκε και πάλι. Ο δε Άγιος επέστρεψε εις την γυναίκα το κόσμημα. (18)

 

 

Η ίαση του αυτοκράτωρ Κωνστάντιου

 

Μετά τον θάνατον του Μ. Κωνσταντίνου (337), η αυτοκρατορία διαμοιράσθηκε μεταξύ των υιών του. Την ανατολή έλαβε ο Κωνστάντιος (337 - 361), ο οποίος έμεινε εις την Αντιόχεια. Έτυχε δε να προβληθεί ο βασιλεύς από φοβερά ασθένεια, την οποίαν κανείς ιατρός δεν μπορούσε να θεραπεύσει. Μετά από πολλές προσπάθειας άκαρπες υποδέχθηκαν στον βασιλέα υπό αγγέλου, κατά την διάρκεια ονείρου, δύο επίσκοποι, ανάμεσα εις πολλούς άλλους, και δηλώθηκε σε αυτόν, ότι μόνον αυτοί μπορούν να τον θεραπεύσουν (επρόκειτο περί του ιερού Σπυρίδωνος και του διακόνου του Τριφυλλίου, τον όποιον ο βασιλεύς είδε ως επίσκοπο εις τον ύπνο του, προοραματιζόμενος το μέλλον). Επειδή δεν φανερώθηκε εις τον βασιλέα ούτε το όνομα ούτε ο τόπος των επισκόπων, έδωκε εντολή να προσκληθούν διαδοχικά στην Αντιόχεια όλοι οι επίσκοποι της επικρατείας. Ο Σπυρίδων, ευχαρίστως αποδεχθείς την πρόσκληση, μετέβη συνοδευόμενος από τον Τριφύλλιο. Όταν όμως παρουσιάσθηκε στα ανάκτορα και ζήτησε να δη τον βασιλέα έγινε αντικείμενο περιφρονήσεως εξ αιτίας της πτωχικής περιβολής του, κάποιος μάλιστα αυλικός τον κτύπησε στο πρόσωπο. Ο Άγιος με υπομονή έστρεψε και την άλλην σιαγόνα του εφαρμόζων τους λόγους του Κυρίου. (19) Αφού εξακριβώθηκε ότι πρόκειται περί επισκόπου του επετράπη η είσοδος εις τα ανάκτορα, όταν δε, μαζί με τον Τριφύλλιο έφθασαν εις την αίθουσα του θρόνου, αμέσως αναγνωρίστηκαν από τον βασιλέα, ο όποιος έτρεξε προς αυτούς. Ο Άγιος έβαλε την χείρα του εις την κεφαλήν του βασιλέως και αμέσως ο βασιλεύς θεραπεύθηκε. Το θαύμα προκάλεσε μεγάλο θαυμασμό και θόρυβο. «Μόνος Σπυρίδων ἐν τοῖς ἁπάντων χείλεσιν ἔκειτο, Σπυρίδων ἐλαλεῖτο μόνος, Σπυρίδων ἦν πᾶσι τὸ σπουδαζόμενον». (20) Ο Άγιος, πριν εγκατάλειψη τα ανάκτορα, νουθέτησε τον βασιλέα δια μακρών, (21) δια να ευεργετήσει όχι μόνον το σώμα του αλλά και την ψυχή του. Μετά ταύτα ο βασιλεύς θέλοντας να ανταμείψει τον Άγιον έδιδε σε αυτόν χρυσόν πολύ, το όποιον ο Σπυρίδων αποποιήθηκε. Επειδή ό βασιλεύς επέμενε, ο Άγιος έλαβε τον χρυσόν και τον διαμοίρασε εις τους ανθρώπους του παλατιού, ο δε βασιλεύς, νουθετηθείς δια της πράξεως αυτής του Σπυρίδωνος, προέβη εις πολλές αγαθοεργίας.

 

 

Διπλή Ανάσταση

 

Πριν αναχώρηση ο Άγιος από την Αντιόχεια, δια να επιστρέψει εις την Κύπρο, τέλεσε το εξής θαυμάσιο και διπλό θαύμα. Ανέστησε πρώτα, κατόπιν προσευχής, όπως άλλοτε ο Ηλίας (22) και ο Ελισσαίος, (23) το τέκνον μιας ξένης (βαρβάρου) γυναικός. Εν συνεχεία χρειάσθηκε να ζητήσει και πάλι την χάρη και την ευσπλαχνία του Θεού για να αναστήσει και την μητέρα, η οποία μόλις είδε να ανακτά την ζωή το παιδί της, πέθανεν από την μεγάλη χαρά και συγκίνηση.

 

 

Οι αίγες και ο έμπορας

 

Σημειώθηκε και εις τα προηγούμενα, ότι ο Άγιος και όταν ακόμη ανήλθε στο επισκοπικό αξίωμα, έτρεφε ποίμνιο. Μία ημέρα προσήλθε εις αυτόν ένας έμπορος δια να αγοράσει αίγας. Κατέθεσε τα χρήματα εις τις χείρες του Αγίου ο οποίος εμπιστευόμενος δεν τα μέτρησε, εν συνεχεία δε ζήτησε να λάβει εκατόν αίγες. Ο ιερός Σπυρίδων εκ προορατικότητας γνώριζε ότι ο έμπορος δε του έδωσε το αντίτιμο εκατό αιγών, αλλά ενενήντα εννέα. Συνόδευσε λοιπόν τον έμπορον εις την στάνη και του είπε να λάβει τόσες αίγας, όσες πλήρωσε. Εκείνος δεν μπορούσε να καταλάβει ότι ο άγιος είχε εννοήσει την απάτη και δια τούτο έβγαλε από την μάνδρα εκατόν αίγες. Αλλά τότε συνέβη το έξης παράδοξο. Ένα από τα ζώα δεν δέχονταν κατ’ ουδέν τρόπο ν’ ακολουθήσει τον έμπορο στάθηκε δε αδύνατον εις αυτόν και να το μεταφέρει στους ώμους του ακόμη. Επεμβαίνων τότε ο Άγιος του είπε να προσέξει μήπως το ζώο δεν αρνείται χωρίς λόγο να τον ακολουθήσει, μήπως δηλαδή λησμόνησε να πλήρωση την αξία του. Κατάπληκτος ο άνθρωπος ωμολόγησε το αμάρτημα του, και ζήτησε με συντριβή συγγνώμη αφού δε πλήρωσε το οφειλόμενο, το ζώο τον ακολούθησε ήσυχα, όπως και τα άλλα. (24)

 

 

Ο αλαζών διάκονος

 

Κατάκοπος ο Άγιος από την οδοιπορία, και μάλιστα σε εποχή θέρους, πήγε κάποτε στον Ναό της πόλεως Ερυθράς της Κύπρου για να προσευχηθεί. Συνέστησε τότε σε ένα από τους διακόνους των εντοπίων να επιταχύνει την ακολουθία. Εκείνος όμως, από ματαιοδοξία κινούμενος, διότι ήταν καλλίφωνος, αντιθέτως προς την εντολή του Σπυρίδωνος, επιβράδυνε την ψαλμωδία. Αγανακτώντας τότε ο Άγιος του φώναξε «σιώπα», αμέσως δε ο διάκονος έχασε την φωνή του και έμεινε άλαλος. Έντρομος έπεσε στα πόδια του ιερού Σπυρίδωνος, ως και όλο το πλήθος των παρόντων πιστών, και θερμώς καθικέτευαν τον Άγιο να συγχωρέσει και να θεραπεύσει τον τιμωρημένο υπερήφανο. Ο δε Άγιος, πηγή ευσπλαχνίας και συγγνώμης, θεράπευσε μεν τον διάκονο, δεν του έδωσε όμως πάλι την αυτή καλλιφωνία, την οποία είχε, για να τον, θεραπεύσει και από την αλαζονίαν.

 

 

Οι άγγελοι & η ιερή ακολουθία

 

Εις την ανωτέρω πόλη την ονομαζομένη Ερυθρά, πήγε ο Άγιος στο Ναό για την εσπερινή ακολουθία. Ο Ναός ήταν σχεδόν έρημος και μόνο οι υπηρέτες και οι διάκονοι ήσαν εκεί. Έδωσε εντολή ο Άγιος να ανάψουν φώτα πολλά και όρθιος εμπρός στο θυσιαστήριο προσεύχονταν. Όταν όμως αναφώνησε το «Εἰρήνη πᾶσι» ακούστηκε αρμονία φωνών πολλών από τον ουρανό να αναφωνεί το «Καὶ τῲ πνεύματί σου». Επίσης, όταν ο διάκονος τελείωνε τις δεήσεις, ακούγονταν οι φωνές να ψάλλουν το «Κύριε ἐλέησον». Η αγγελική υμνωδία ακούστηκε μακριά έξω από τον Ναό και οι άνθρωποι της πόλεως έτρεξαν να ιδούν, αλλά κατελήφθησαν από τρόμο, βλέποντας τον Ναό μεν έρημο, ακούοντας δε τη ψαλμωδία.

 

 

Ο λύχνος και ο έλαιος

 

Άλλη πάλι φοράν μετέβη ο ιερός Σπυρίδων στον Ναό για να τελέσει την εσπερινή ακολουθία. Ενώ όμως βρίσκονταν εις το μέσο αυτής, ο λύχνος έσβηνε δι’ έλλειψη ελαίου, άλλο δε έλαιο δεν υπήρχε στον Ναό. Ο Άγιος λυπόνταν διότι δεν ήθελε να σταματήσει την ακολουθία ημιτελή. Και τότε παράδοξα και δι’ αοράτου δυνάμεως, υπερεκχειλίζει ο λύχνος έλαιο και τόσον πολύ χύνονταν στο έδαφος ώστε οι υπηρέτες του Ναού έφεραν σκεύη και το συνέλεγαν. (25)

Μετέβη κάποτε ο Άγιος συνοδευόμενος από τον Τριφύλλιο Επίσκοπο ήδη της πόλεως των «Καλλινικησέων», (26) στην πόλη Κυρήνη. Καθ’ οδό διήλθαν από την πόλη Κυθέρεια και το Πενταδάκτυλο όρος. Όταν έφθασαν στην Παρύμνη, ήταν τόσο ωραίο το τοπίο, ώστε ο Τριφύλλιος επιθύμησε την απόκτηση κτήματος, αλλά την επιθυμία του δεν φανέρωσε στον Σπυρίδωνα. Παρά ταύτα ο Άγιος, δυνάμενος να γνωρίζει τους διαλογισμούς των άλλων, ήλεγξε τον Τριφύλλιο δια την ματαιοδοξία του, υπομνήσας αυτόν ότι υπάρχουν άλλα αγαθά, τα ουράνια, τα όποια πρέπει να επιδιώκει ο άνθρωπος, και όχι τα επίγεια. Ο Τριφύλλιος αναγνώρισε την ορθότητα της απόψεως του γέροντος και ζήτησε συγνώμη απ’ αυτόν.

 

 

Η μοιχαλίδα

 

Κάποιος συμπολίτης του Αγίου, ναυτικός, επιστρέψας εις την πατρίδα του μετά διετή απουσία, βρήκε την σύζυγό του σε κατάσταση εγκυμοσύνης. Τόσο ταράχθηκε από το γεγονός ώστε ήθελε να την φονεύσει. Επικράτησε όμως εις αυτόν ηρεμότερη σκέψη και απόφυγε το έγκλημα, προσέτρεξε δε εις τον Άγιο, δια να ζήτηση την συνδρομή του. Τότε ο Άγιος δίχως να ρωτήσει καν την γυναίκα περί του γεγονότος, την έλεγξε δια την μοιχεία. Εκείνη όμως με προπέτεια και χωρίς ντροπή διεκήρυσσε μεν ότι ήταν αθώα, διαβεβαίωνε δε ότι όσον χρόνο έλειπε ο σύζυγος της εκείνη κυοφορούσε το βρέφος. Η στάση της γυναίκας προκάλεσε αγανάκτηση εις τους ακούγοντας, οι δε φωνές της είχαν αναστατώσει την πόλη ολόκληρη. Τότε ο ιερός Σπυρίδων, προσπαθώντας δια του φόβου να την οδηγήσει στην μετάνοια, της είπε «εἰ μέν ὦ γύναι, ὤσπερ εἰς μεγάλην έξώκειλας ἀμαρτίαν οὔτω δὴ καἰ μεγάλην εἰσῆγες τὴν μετάνοιαν, τάχα ἄν καὶ πολλή σοι περιελείπετο σωτηρίας ἐλπίς, οὐδεμία γὰρ οὕτως ἁμαρτίας ἰσχύς, ὡς μὴ τὴς τοῦ Θεοῦ ἡττᾶσθαι φιλανθρωπίας, ἐπεὶ δὲ τῇ μοιχείᾳ μὲν τὴν ἀπόγνωσιν, τῇ ἀπογνώσει δὲ καὶ τὴν ἀναισχυντίαν ὠδίνησας, δίκαιον μὲ ἦν τὰ ἐπίχειρα τούτων ἐπιγνῶναί σε, καὶ ὀξεῖαν ὑποστῆναι κόλασιν. πλὴν ἀλλὰ καὶ ἔτι χώραν σοι προτείνοντες μετανοίας, καθαρῶς ταῦτα προαγορεύομεν· ὡς οὐκ ἄν εἰς φῶς σοι τουτὶ τὸ κυοφορούμενον ἐξέλθοι, ποτέ, ἕως ἄν μὴ καὶ αὐτὴ τὸ τῆς ἀληθείας φέγγος ὑπὸ βαθεῖ σκότει τοῦ ψεύδους ἀπόσχῃ καλύπτειν, κρύπτειν οἰομένη καὶ τὰ τυφλοῖς, δ' φασι, καθορώμενα» (27). Μετ’ ολίγον πόνοι φοβεροί κατέλαβαν την γυναίκα, οι όποιοι έπαυσαν με τον θάνατο της. Ο δε Σπυρίδων αφού έκλαψε εκ λύπης, δήλωσε ότι δεν θα τιμωρούσε κανένα εις το μέλλον, εφ’ όσον τόσο γρήγορα οι λόγοι του πραγματοποιούνταν (28).

 

Βικέντιος Βοκατσιάμπης: Η λάρνακα του Αγίου Σπυρίδωνος. 1883. Ιδιωτική συλλογή: 64×44cm (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 205)

 

Ο ειδωλολάτρης ανήρ

 

Υπήρχε κατά τις ημέρας του Αγίου κάποια συνετή και ευσεβής γυνή, Σωφρονία ονομαζόμενη, η οποία είχε σύζυγο ειδωλολάτρη. Αυτή δεν έπαυε να προστρέχει εις τον Σπυρίδωνα και να τον παρακαλεί να μεσιτεύσει δια την σωτηρία του συζύγου της και την προσχώρησή του στον Χριστιανισμό. Αλλά και ο ειδωλολάτρης σύζυγος δεν εμπόδιζε την Σωφρονία στις προς τον Άγιο επισκέψεις της, διότι αφ’ ενός μεν δεν γνώριζε τον σκοπό αυτών, αφ’ ετέρου δε σέβονταν και τιμούσε τον Άγιο, τον οποίο δέχονταν μετ’ ευχαριστήσεως και στην οικία του (29). Μία ημέρα ενώ συνέτρωγε μετ’ αυτών ο Σπυρίδων, λέγει προς ένα υπηρέτη, εις τρόπον ώστε να γίνει ακουστός από όλους, ότι άφησε ένα μικρό υπηρέτη να φυλάσσει τα πρόβατα του. Κοιμήθηκε όμως ο μικρός και τα πρόβατα χάθηκαν. Αφού κατόπιν ξύπνησε, ματαίως ερεύνησε παντού, έστειλε δε αγγελιοφόρο να αναφέρει το γεγονός, και ότι ο αγγελιοφόρος ευρίσκονταν έξω από την θύραν· «ἀλλὰ σὺ κατελθών», πρόσθεσε εις τον υπηρέτη «γνώρισον αὐτῶ δὴ τῲ ἀγγέλῳ, ὅτι εὕρηνται ἀκριβῶς πάντα, καὶ οὐδὲ ἕν ἐνδεῖ τῷ ποιμνίῳ». (30) Ο υπηρέτης έσπευσε να εκτελέση την εντολή του Σπυρίδωνος, μετ’ ολίγο δε φάνηκε δεύτερος αγγελιοφόρος, ο όποιος ανάφερε την εύρεση των προβάτων, προς μεγάλη κατάπληξη των συνδαιτημόνων. Θαύμασε ο ειδωλολάτρης την προγνωστική δύναμιν του Αγίου και έσπευσε να τον προσκύνηση, και να προσφέρει εις αυτόν θυσία, εκείνος όμως τον συνκράτησε λέγοντας «οὐκ ἐγὼ Θεός, ἀλλὰ δοῦλος Θεοῦ μᾶλλον, ἄνθρωπος σοι ὁμοιοπαθὴς. ..». (31) και τον οδήγησε προς την αληθινή πίστη και την σωτηρία.

 

 

Οι κλέπτες των προβάτων

 

Κάποτε και κατά τις νυκτερινές ώρες, κλέπτες εισήλθαν στην μάντρα του Αγίου για να κλέψουν τα πρόβατα του. Τότε όμως συνέβη το έξης παράδοξο. Αόρατος δύναμη τους έδεσε κατά τρόπον, ο οποίος δεν επέτρεπε σε αυτούς ούτε την παραμικρή κίνηση. Στην θέση αυτή τους βρήκε το επόμενο πρωί ο Άγιος, ο οποίος τους απέλυσε, αφού τους νουθέτησε και τους δώρησε ένα κριό, «ἵνα μὴ μάτην ἠγρυπνηκότες ἦτε», (32) όπως είπε χαριτολογώντας.

 

 

Ο Πλοίαρχος και ο χρυσός

 

Ήλθε προς τον Άγιο ένας Τριμυθούντιος πλοίαρχος εμπορευόμενος, ο οποίος είχε ανάγκη χρυσού για το εμπόριο του. Ο Άγιος πρόθυμα του έδωσε ως δάνειο όσον χρυσό είχε για τις ανάγκες της επισκοπής. Έφυγε ο ναυτιλλόμενος έμπορος, πούλησε με κέρδος το εμπόρευμα του και επίστρεψε. Παρέδωσε το οφειλόμενο εις τον Άγιο, εκείνος δε χωρίς να το ελέγξει, του είπε να το τοποθέτηση στη θέση την οποίαν βρίσκονταν όταν του το έδωσε. Έκτοτε, οσάκις είχε ανάγκη, μόνος του έμπορος λάμβανε τον χρυσό και μόνος τον επανάφερε και τον φύλασσε. Δυστυχώς όμως το πάθος της φυλαργυρίας δεν βράδυνε να τον καταλάβει και όταν κάποτε έλαβε τον χρυσόν πάλι ως δάνειο προσποιήθηκε ότι τον επέστρεψε, ενώ εις την πραγματικότητα τον κατακράτησε. Μετ’ ολίγο πάλι ο έμπορος περιήλθε εις οικονομική δυσχέρεια. Τρέχει στον Άγιο και ζήτα ενίσχυση, ο δε Άγιος προσποιούμενος ότι δεν γνωρίζει την αφαίρεση του χρυσού, τον στέλνει, ως συνήθως, να λάβει το δάνειο άλλα και ο έμπορος υποκρινόμενος ερευνά τον κενό χώρο και, ως ήταν φυσικό, ουδέν ευρίσκει, εν συνεχεία δε αναφέρει την εξαφάνιση στον επίσκοπο. Και τότε ο ιερός Σπυρίδων του λέγει: «εἰ μέν, ὦ φίλτατε, ἀληθῶς ἐτύγχανες τεθεικώς, εὗρες ἄν καὶ ὅ κατέθηκας εὐχερῶς· εἰ δὲ ὅ παρὰ σοὶ ἔμεινε, τοῦτο νῦν παρ' ἡμῶν λαβεῖν ἐκζητεῖς, ἴσθι σεαυτὸν μᾶλλον, ἢπερ ἡμᾶς παραλογιζόμενος» (33). Ό άνθρωπος εκείνος δεν μπόρεσε να προσποιηθεί πλέον. Έπεσε στα πόδια του Σπυρίδωνος και αφού ομολόγησε την πράξη ζήτησε συγγνώμη, την οποίαν ο Άγιος δεν του αρνήθηκε, αφού προηγουμένως τον νουθέτησε (34).

 

 

Τα είδωλα της Αλεξάνδρειας

 

Αναφέρεται ότι ενώ ακόμη ζούσε ο Άγιος συγκλήθηκε, από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σύνοδος επισκόπων δια να γκρεμίσουν με κοινή προσευχή τα αγάλματα των ψευδών θεών, από τα οποία ήταν γεμάτη ακόμη η Αλεξάνδρεια. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν οι επίσκοποι, και πράγματι έπειτα από θερμή προσευχή συνετρίβησαν τα είδωλα, όλα εκτός από ένα. Παρά δε το γεγονός ότι επέμειναν στην προσευχή, δεν κατέστη δυνατή η συντριβή του αγάλματος. Κατά την νύκτα, ενώ ο Πατριάρχης προσεύχονταν, του υποδείχθηκε σε οπτασία ότι το είδωλο θα γκρεμίζονταν μόνο όταν θα προσεύχονταν ο επίσκοπος της Τριμυθούντας Σπυρίδων. Αμέσως ο Πατριάρχης στέλνει και προσκαλεί τον ιερό Σπυρίδωνα, ο δε Άγιος αμέσως σπεύδει εις την Αλεξάνδρεια. Μόλις έφτασε στο λιμένα της πόλεως το πλοίο, ο Σπυρίδων, προσευχόμενος νοερώς, αποβιβάζεται στην ξηρά, συγχρόνως δε πίπτει σε συντρίμια το άγαλμα. Όταν έμαθε ο Πατριάρχης την πτώση του ειδώλου λέγει προς τους επισκόπους «ὦ φίλοι, Σπυρίδων ἐκ Τριμυθούντος». (35) Έσπευσαν λοιπόν και υποδέχτηκαν τον Άγιο, ευρισκόμενο ακόμη στην παραλία, το δε θαύμα προκάλεσε τον θαυμασμό σε όλες τις πόλεις μέχρι και του Βυζαντίου. (36)

 

 

Αργυρή κανδήλα ελαίου με πολλά λυχνάρια, κερκυραϊκή τέχνη. Δωρεά του Εμμανουήλ Θεοτόκη, όπως μαρτυρεί η επιγραφή: «† ΕΝ ΠΑΡΙΣΙΟΙΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΤΟΙΣ ΥΠΟ ΡΩΣΣΩΝ ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΟΙΣ ΚΑΥΘΗΝΑΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΟΡΚΟΥΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡ ΤΕ ΤΗΣ ΕΙΣ ΚΕΡΚΥΡΑΝ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΠΑΝΟΔΟΥ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΖΩΣΑΣ ΕΥΡΕΙΝ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ / ₊ ΕΛΕΝΗΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΥΓΑΤΕΡΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΑΝ ΤΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΥΧΗΝ ΗΥΞΑΜΗΝ ΑΝΑΘΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΗΜΩΝ ΠΡΟΣΤΑΤΗΝ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΕΓΩ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΘΕΟΤΟΚΗΣ. ΗΝ ΕΞΕΤΕΛΕΣΑ ΕΝ ΕΤΕΙ: 1826: / ₊ ΚΑΤΑ ΤΑΣ ΘΕΡΜΑΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΕΛΕΕΙΝ ΓΕΝΙΚΩΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ ΤΗΣ ΟΡΦΑΝΗΣ ΛΕΥΚΙΜΝΙΑΣ ΑΝΑΠΑΥΘΕΙΣΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΟΛΙΓΑΣ ΣΤΙΓΜΑ ΠΡΙΝ Η ΤΩ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΕΑΥΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΥΝΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΗΝ». Ναός του Αγίου Σπυρίδωνος (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 185)

 

Η κοίμηση του Αγίου Σπυρίδωνος

 

Και αυτό το τέλος της επιγείου ζωής του ιερού Σπυρίδωνος, θαυματουργικά ανηγγέλθη σε αυτόν. Ήταν η εποχή του θερισμού. Ο αγρός του Αγίου είχε πλουσιώτατη καρποφορία. Ο Ιερός Σπυρίδων παίρνει το δρεπάνι, όπως συνήθιζε, δια να θερίσει. Αλλά ενώ ήταν καθαρός ο ουρανός, αιφνιδίως συννέφιασε και άρχισε να βρέχει, όχι παντού άλλα μόνον εις το σημείο όπου βρίσκονταν ο ίδιος, και δρόσιζε το κεφάλι του, εις την οποίαν φαίνονταν, άλλο παράδοξο, τρίχες μελανές, ξανθές και λευκές. Τα γεγονότα αυτά ως έξης ερμήνευσε ο ιερός Σπυρίδων εις τους κατάπληκτους παρευρισκομένους· «ἴστε φίλοι, ὡς ἐγὼ μὲν ἤδη τοῦ σώματος ἐκδημῶ· πολλῇ δὲ δόξῃ ὁ Κύριος τὴν ἐμὴν τῆς ἀποδημίας μνήμην περιβαλεῖ, καὶ πολλοῖς τῶν ἀνθρώπων ἡ τῆς τελευτῆς τῆς ἐμῆς ἡμέρα ὑπόθεσις ἑορτῆς ἔσται, καὶ φιλοτίμως ταύτην ἡλικία πᾶσα ἐπιτελέσει νέων τε καὶ μέσων καὶ παλαιῶν». (37) Αφού δε ο Ιερός Σπυρίδων νουθέτησε δια μία ακόμη φορά τα πνευματικά του τέκνα και τα προέτρυνε, άλλα και εμπράκτως ακόμη δίδαξε την μεγάλη του αρετή της προς τον Θεό και τον πλησίον αγάπης, κοιμήθηκε εν Κυρίω. (38)

 

 

ΘΑΥΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ

 

Η θαυματουργική δύναμις του ιερού Σπυρίδωνος, δεν σταμάτησε να ενεργεί με τον θάνατον του. Αυτός δε ο Παντοδύναμος Θεός, δια του αιωνίου και υπερφυούς θαύματος της αφθαρσίας του ιερού Λειψάνου του άγιου Σπυρίδωνος, ευδόκισε όπως ο θερμός παρηγορητής των θλιμένων, ο ιατρός των ασθενών, ο συμπαραστάτης των δοκιμαζόμενων ευρίσκεται μεταξύ των ανθρώπων, οι όποιοι ζητούν την θερμή πρεσβεία του προς την θεία Δύναμη και Αγάπη. Όχι μόνον πνευματικά άλλα και σωματικά. Πρώτα η Κύπρος, έπειτα η Βασιλεύουσα των πόλεων, ιδιαιτέρως δε η Κέρκυρα γνώρισαν, η τελευταία δε καθημερινά γνωρίζει, την ευεργεσία των θαυμάτων του. Δικαίως λοιπόν ο υμνητής του ιερού ανδρός λέγει ότι

 

«Ὁ θαυματουργὸς κᾂν τέθνηκε, Σπυρίδων,

 τοῦ θαυματουργεῖν οὐκ ἔληξεν εἰσέτι.» (39)

 

 

Ο προσκυνητής & η καταιγίδα

 

Κάποτε κατά την εορτή του Αγίου, την 12 του μηνός Δεκεμβρίου, προσήλθε κάποιος ευσεβής προσκυνητής, να προσκυνήσει τον τάφο του ιερού Σπυρίδωνος, εις τον εν Κύπρο Ναό του. Όπως δε ομολόγησε ο ίδιος δοκίμασε τόσον υπερκόσμια συγκίνηση, ώστε έπαυσε ολοσχερώς να σκέπτεται τα επίγεια και μόνον τα ουράνια αγαθά λογίζονταν, καθ’ όλη δε την ημέρα ούτε έφαγε, ούτε ήπιε, ούτε μίλησε. Κοινώνησε μόνον των Αχράντων Μυστηρίων. Ο αυτός ευσεβής άνθρωπος, άλλη φοράν, πάλι την ημέρα της μνήμης του Αγίου, μετέβη στην Τριμυθούντα αφ’ ενός μεν δια να προσκυνήσει το τίμιο του Αγίου Λείψανο, αφ’ ετέρου δε να αγοράσει ενδύματα και σκεπάσματα δια τους πτωχούς στο τελούμενο πανηγύρι. Αφού ξεπλήρωσε τον σκοπό της μεταβάσεως του και ήταν έτοιμος ν’ αναχωρήσει, τότε ο ουρανός γέμισε από νέφη, τα όποια απειλητικότατα προμήνυον την καταιγίδα. Τότε ό άνθρωπος εκείνος έτρεξε προς το άγιο Λείψανο του Σπυρίδωνος και παρακάλεσε αυτόν να τον βοηθήσει και να εμπόδιση την βροχή, η οποία θα καθιστούσε δυσχερή την πορεία του, να γίνει δε καλός οδηγός και συνοδοιπόρος του. Και τούτο έγινε. Αναχώρησε ο άνθρωπος και ο Άγιος συνταξίδευε μαζί του, η δε βροχή και ο άνεμος εμποδίζονταν από την δύναμη του Σπυρίδωνος να ξεσπάσουν επάνω εις τους οδοιπόρους. Έφτασε ο προσκυνητής στον προορισμό του και ο Άγιος αμέσως εξαφανίστηκε, συγχρόνως όμως και κατακλυσμιαία βροχή ξέσπασε, η οποία κράτησε επί τρία συνεχή μερόνυκτα. Ο ίδιος πάλι ο άνθρωπος διηγείται, ότι ενώ επιθυμούσε να μεταβεί στην Τριμυθούντα, άλλη φορά, κατά την μνήμη του Ιερού Σπυρίδωνος, του ήταν αδύνατο να πραγματοποίηση την επιθυμία αυτή. Με θλίψιν μεγάλη προσεύχονταν και παρακαλούσε τον Άγιο να μη τον στερήσει, έστω και μακρόθεν, της χάριτος του. Είδε τότε εις δράμα ότι μετάβηκε στον Ναό του Αγίου και ότι ο ιερός Σπυρίδων προσεύχονταν. Παρακολούθησε, όλη την ακολουθία και μετά το τέλος ο Άγιος αφού ευλόγησε τους παρόντας αναχώρησε. (40)

 

 

Ο λοιμός της Κέρκυρας

 

Όταν κατά το, απαίσιο της μνήμης για τους Έλληνες, έτος 1453 η Πόλη έπεσε στα χέρια των απίστων, η Βουλή του Θεού ευδόκισε όπως το σεπτό Λείψανο του θαυματουργού Σπυρίδωνος, όπως και εκείνον της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστης. (†867), (41) αποθησαυριστούν στην Κέρκυρα. Από του σωτηρίου λοιπόν έτους 1456, τρία έτη δηλαδή μετά την άλωση, τα ιερά αυτά Σκηνώματα, στο δυτικότερο άκρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού, ακτινοβολούν ως φάροι και κατευθύνουν τους ναυτιλομένους στην θάλασσαν του βίου και τους προστατεύουν από τις τρικυμίες των παθών και τις αντιξοότητες της ζωής.

Πρώτο από τα απειράριθμα θαύματα του Άγιου, τα οποία τέλεσε και εξακολουθεί να τελεί, στην Κέρκυρα αναφέρεται το θαύμα της σωτηρίας του λαού από την πείνα, την οποίαν προκάλεσε η εξ ολοκλήρου έλλειψη σίτου. Σχετικά με τούτο το θαύμα θα γίνει λόγος εκτενέστερος στο περί των Λιτανειών του Ιερού Λειψάνου του Αγίου κεφάλαιο. (42)

 

 

Η θεραπεία του τυφλού

 

Επίσης, κατά τα πρώτα έτη της ελεύσεως στην Κέρκυρα του σεπτού Σκηνώματός του, ο Άγιος θεράπευσε ένα τυφλό έμπορο ανατολίτη ονομαζόμενο Θεόδωρο, ο οποίος με πίστη μεγάλη είχε προστρέξει και ζήτησε την βοήθεια αυτού. (43) 

 

 

 

Οι τυφλοί, οι κατακρημνισμένοι & ο ασεβής

 

Μεγάλη κατάπληξη και θαυμασμό προκάλεσαν στον ευσεβή λαό και τα έξης θαύματα του Αγίου. Θεράπευσε δύο τυφλούς κωπηλάτες του Βενετικού στόλου. Επίσης, όταν κάποτε ευσεβείς άνθρωποι ανέβηκαν στο υψηλό κωδωνοστάσιο του Ναού του Αγίου για να σβήσουν πυρκαγιά, η όποια προκλήθηκε από κεραυνό και δεύτερος κεραυνός τους πέταξε με βία στο έδαφος, τότε, δια της θαυματουργικής επεμβάσεως του ιερού Σπυρίδωνος, δεν έπαθαν καμία βλάβη. Άλλοτε πάλι, ενώ το σεπτό Σκήνωμα λιτανεύονταν, κάποιος ανήκων στην τάξη των ευγενών περιέπαιζε ένα παιδί, το οποίο με πίστη θερμή είχε πέσει στον δρόμο, για να περάσει πάνω του το άγιο Λείψανο και να το θεραπεύσει. Ξαφνικά, αυτήν την στιγμή, εξερράγη το πυροβόλο και κατάστρεψε τον δεξιό οφθαλμό του ασεβούς αριστοκράτη, ο οποίος μετανόησε και έμεινε όλη την νύκτα προσευχόμενος στον Ναό του Αγίου.

 

 

Η ιεροσυλία των Λατίνων

 

Κατά το έτος 1718 ο Γενικός Καπιτάνος Ανδρέας Πιζάνης, υποκινούμενος από τον θεολόγο του, λατίνο ιερέα Φραγκίσκο Φραγγιπάνη, θέλησε να ιδρύσει ειδικό θυσιαστήριο (αλτάριο) στον Ναό του Άγιου, δια να τελείται καθ’ εκάστη και λατινική Λειτουργία, και ν’ αποδώσει κατ’ αυτό τον τρόπο ευχαριστίες στον Θεό και τον Άγιο για την σωτηρία της πόλεως από τους Τούρκους, γενομένη κατά το έτος 1716. Η απόφαση του Βενετού άρχοντος καταλύπησε τους ορθοδόξους, οι οποίοι παρακαλούσαν τον ηγεμόνα να μη πραγματοποίηση αυτήν. Ο Άγιος επί δύο φοράς κατά συνέχεια φανερώθηκε στον ύπνο του Πιζάνη και τον συμβούλευσε να ματαίωση την απόφαση. Ο άρχων ταράχθηκε, αλλά ο θεολόγος του τον καθησύχασε και του είπε, ότι το όνειρο ήταν έργο του διαβόλου, ο οποίος θέλει να τον αποτρέψει από ένα έργο θεάρεστο. Ενθαρρυνθείς ο Πιζάνης διέταξε την μεταφορά του υλικού στον Ναό και μετέβη και εκείνος, για να προσκυνήσει αλλά και, συνοδευόμενος από τους μηχανικούς και την ακολουθία του, να συζητήσει τα της εργασίας. Τότε οι ιερείς του Ναού ταπεινότατα και με δάκρυα προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, ματαίως όμως. Εκείνος οργίσθηκε και τους απείλησε ότι θα τους στείλει στις τρομερές φυλακές της Βενετίας. Ήταν η 11^η Νοεμβρίου 1718. Κατά το μεσονύκτιο ξέσπασε τρομακτική θύελλα με αλλεπάλληλους κεραυνούς. Τότε ο φρουρός της πυριτιδαποθήκης του παλαιού φρουρίου, είδε ένα γέροντα μοναχό, ο οποίος κρατούσε αναμμένο δαυλό. Με επιμονή τον ρώτησε ποιος είναι, τέλος έλαβε την απάντηση, «ἐγὼ εἶμαι ὁ Σπυρίδων». Ευθύς αμέσως εξερράγη η πυριτιδαποθήκη, ένεκα δε της φοβέρας αυτής εκρήξεως πολλά οικήματα κατεδαφίστηκαν, πολλοί δε των ευρισκομένων στο φρούριο φονεύτηκαν, μεταξύ δε τούτων ήταν ο Πιζάνης και ο θεολόγος του. Το τρομακτικό τούτο γεγονός ήλθαν να συμπληρώσουν και δύο άλλα. Στον Ναό του Αγίου κρέμονταν, και μέχρι σήμερα κρέμεται, μεγάλη κανδήλα την οποία είχε αφιερώσει κατά το προηγούμενο έτος 1717 ο ηγεμόνας μαζί με τους Βενετούς αριστοκράτες. Η κανδήλα έπεσε και παραμορφώθηκε στην βάση της, την στιγμή της εκρήξεως, ενώ καμία άλλη κανδήλα, από τόσες οι οποίες κρέμονται έπαθε το παραμικρό. Την ίδια στιγμή, 6πως εξακριβώθηκε αργότερα, έπεσε κεραυνός στην οικία του Πιζάνη, στην Βενετία και έκαψε την προσωπογραφία του, χωρίς να πειράξει άλλο τι. (44)

 

 

Η δαιμονισμένη

 

Καθώς αναφέρει ο Νικηφόρος ο Θεοτόκης («Λόγος περὶ ἀρετῆς», εκδ. Λειψίας 1766), την Κυριακή των Βαΐων και όση ώρα το ιερό Λείψανο του Σπυρίδωνος λιτανεύονταν έφεραν μία δαιμονιζόμενη γυναίκα, «ἥτις ἄφριζε καὶ ἔτριζε τοὺς ὀδόντας αὐτῆς· καὶ μολονότι αὕτη ἦτο χεῖρας καὶ πόδας δεδεμένη, μόλις δύο ἢ τρεῖς ἄνθρὼποι ἠδύναντὸ νὰ ἐμποδίσωσι τὴν ὁρμὴν τῶν κινημάτων αὐτῆς. Τὸ πρόσωπον της δὲν εἶχε μορφὴν ἀνθρώπου· ἠ φωνὴ αὐτῆς ἦτον ἠλλοιωμένη καὶ διάφορος· διότι πότε μὲν ὡς βοῦς ἐμύκιζε, πότε δὲ ὡς σκύλαξ ὑλὰκτει καὶ ἄλλοτε ὡς μικρὸν βρέφος ἐκλαυθμύριζεν». (45) Αφού την ξάπλωσαν στη γη και πέρασε επάνω της τρεις το σεπτό Σκήνωμα, θεραπεύθηκε και με δάκρυα ευγνωμοσύνης έπεσε και προσκύνησε τα πόδια του θαυματουργού Άγιου.

 

 

Ο Γερμανός Παράλυτος

 

Αργυρός κύλικας επιχρυσωμένος, τέχνη εξαιρετικής λεπτότητας. Προέρχεται από την Γερμανία και βρίσκεται στον ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Στην εξωτερική επιφάνεια αναγράφει: «CALIX P(RO)PRIVS LAVRENCII PLEBANI IN WIDENBACH EVNDATORIS HVIVS CAPELLE 1519». (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 179)

 

Το έτος 1769 θεράπευσε ο ιερός Σπυρίδων Γερμανό στρατιώτη παραλυτικό, ο οποίος θερμά επικαλέστηκε την βοήθειά του. Το γεγονός προκάλεσε μεγάλο θόρυβο στον λαό απ’ αυτόν δε τον θόρυβο και από τις κωδονοκρουσίες των Ναών πληροφορήθηκε το γεγονός και ο Γεν. Προνοητής της θαλάσσης (Proveditor generale da mar) Ανδρέας Δόνας (1767-1769). Αυτός αφού επιβεβαίωσε τις φήμες δια της μαρτυρίας των ιατρών, πορεύθηκε στο Ναό του Άγιου, όπου τελέστηκε ευχαριστήριος τελετή.

 

 

Η πανώλη στην Κέρκυρα

 

Κατά το έτος 1855 νέος κίνδυνος απείλησε την Κέρκυρα. Περί τον Οκτώβριο μήνα του έτους εκείνου, η μαστίζουσα την Εύρώπη χολέρα προσέβαλε και την Κέρκυρα, το δε πρώτον κρούσμα φανερώθηκε στο προάστιο Μανδούκι. Τρόμος μέγας κατέλαβε τους κατοίκους, οι όποιοι έτρεξαν και με δάκρυα θερμά ζήτησαν βοήθεια του προστάτη Αγίου. Και πάλι ο Σπυρίδων έσωσε τον λαό του. Τα κρούσματα, τα οποία σημειώθηκαν ήσαν πολύ ολίγα και οι θάνατοι ελάχιστοι, εν συγκρίσει με τις άλλες πόλεις. Αξίζει στο σημείο τούτο να προστεθεί, ότι ειδικά συστημένη επιτροπή, σε ανακοίνωσή της, της 16 Ιανουαρίου 1856 προς τον Άγγλο Αρμοστή Ι. Υούγγ, «ἀπορεῖ πῶς ἡ νόσος δὲν ἐξεπεραίωσε τὸ ἔργον της καταστροφῆς της, καὶ ἀποδίδει εἰς τὴν Θείαν ἀντίληψιν τὸ ἥπιον καὶ τὴν ταχεῖαν αὐτῆς παῦσιν». (46) Στην Λιτανεία της πρώτης Κυριακής του Νοεμβρίου του έτους εκείνου, ο λαός γονυπετών και μετά του Ιερού Κλήρου δεόμενος, παρουσίασε θέαμα εξαιρετικώς συγκινητικό. Μετ’ ολίγο τα κρούσματα λιγόστεψαν και την ενδεκάτη Δεκεμβρίου έπαυσαν τελείως. Ο Μητροπολίτης Κερκύρας Αθανάσιος ο Πολίτης (1848-1870) συνέταξε ευχαριστία προς τον Ύψιστο, η οποία αναπέμφθηκε σε όλους τους Ναούς, εν μέσω βαθύτατης συγκινήσεως.

 

 

Η Βασίλω

 

Την 13 Ιουνίου του έτους 1853, η Βασίλω σύζυγος Ιωάννου Ανδρέου εκ Βούνου της Χειμάρας, μετέβη εις το ορός Λογαρά, δύο ημέρας μακράν από το χωρίο της, δια να συλλέξει ξύλο ειδικό για φωτισμό, χρησιμοποιούμενο υπό των ηπειρωτών ως δάδα. Εκ του όρους επέστρεψε την 16. Ως ήταν κατάκοπη και ιδρωμένη λούστηκε με ψυχρό νερό. Αμέσως όμως κατέστησαν άχρηστα το αριστερό χέρι και το πόδι της. Από της ημέρας εκείνης και επί δυο έτη υπεβλήθη σε κάθε δυνατή θεραπεία, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Η ασθένεια της είχε ως αποτέλεσμα και το διαζύγιο, το όποιον ζήτησε και έλαβε ο σύζυγος της. Αλλά και αυτοί οι στενοί συγγενείς της άρχισαν να δυσανασχετούν δια την ενόχληση την οποίαν τους έδιδε η ανάπηρος. Μόνη ελπίς της απέμεινε ο Θεός και οι Άγιοι Αυτού, και μετά συντριβής και μετανοίας προσεύχονταν και παρακαλούσε για την σωτηρία της. Τον Δεκέμβριο του έτους 1855 είδε στον ύπνο της ένα Κληρικό, ο όποιος της πάτησε το άχρηστο πόδι και της είπε «μὴ γράψῃς πρὸς τὸν ἐν Κερκύρᾳ αὐτάδελφόν σου, ὡς κατὰ νοῦν ἔχεις, ἀλλ' αὐτοπροσώπως ἐλθέ». Κατάπληκτη τον ρώτησε· «ποιὸς εἶσαι σύ»; εκείνος δε της απάντησε «ὁ Ἅγιος ἐγὼ εἶμαι, τὸν ὁποῖον τόσες φορὲς ἐπεκαλέσθης». (47) Ξύπνησε έντρομη η Βασίλω και διηγήθηκε το όνειρό στους συγγενείς της, αμέσως δε έλαβαν απόφαση να την μεταφέρουν στον Ναό του ιερού Σπυρίδωνος, στην Κέρκυρα. Ο τρόπος της μεταφοράς της ήταν εξαιρετικά δύσκολος και η κατάσταση στην οποία βρίσκονταν προκαλούσε την φρίκη. Μετεφέρθηκε μέχρι της ιεράς Λάρνακας του αγίου Λειψάνου, οπού έμεινε επί τρεις νύκτας. Κατά την δεύτερη νύκτα και περί το μεσονύκτιο κάλεσε τον Εφημέριο του Ναού και με αγαλλίαση του ανάγγειλε ότι θεραπεύθηκε από του Αγίου, ότι θερμάνθηκαν τα ξηρά μέλη της και δεν μπορεί να κινηθεί. Ακολούθως εξομολογήθηκε και την επόμενη πρωία βάδισε μόνη της, τελείως υγιής, προς την Ωραία Πύλη και κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων. (48)

 

 

Ο τύφος του παιδιού

 

Θα ήταν παράλειψη εάν στην μικρή αυτή σύνοψη ολίγων από τα άπειρα θαύματα του ιερότατου Σπυρίδωνος, δεν αναφέρονταν και το έξης καταπληκτικό. Εις την πόλη της νοτίου Ιταλίας Βαρλέττας διέμενε η ορθόδοξος ελληνική οικογένεια του Σπυρίδωνος Πάλλιου. Κατά τις αρχές του Νοεμβρίου του έτους 1861, ο οκταετής μονάκριβος υιός της οικογένειας Ιωάννης Σ. Πάλλιος, προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό βαρύτατης μορφής. Μετά ένδεκα ημέρες από της αρχής της ασθενείας, και παρά τις προσπάθειας των ιατρών, ο μικρός Ιωάννης έφτασε σε απελπιστική κατάσταση. Η μητέρα του, η οποία καθ’ όλο το διάστημα της ασθενείας δεν έπαψε να ικετεύει τον Άγιο δια την σωτηρία του παιδιού της, παράγγειλε αιφνιδίως να τηλεγραφεί στους συγγενείς της, στην Κέρκυρα, ν’ ανοίξουν την ιερά Λάρνακα του σεπτού Λειψάνου και να κάμουν δέηση διά τον μικρό ασθενή, διότι, καθώς είπε, ήταν βεβαία, ότι ο Άγιος θα θεράπευε το παιδί της. Η επιθυμία της πραγματοποιήθηκε, την ώρα δε όπου γίνονταν η παράκληση στον Άγιο, ο ασθενής κατελήφθη από σπασμούς, τους οποίους οι ιατροί απέδωσαν στην τελευταία απόπειρα της ζωής. Έπειτα από ολίγον όμως ο παροξυσμός πέρασε και ο μικρός άνοιξε τα μάτια και γενικώς ανέκτησε όλα τα σημεία της ζωής προς κατάπληξη των ιατρών. Τέλος, μετά από την σχετική ανάρρωση, έγινε τελείως καλά την 11 Δεκεμβρίου, παραμονή της μνήμης του Αγίου Σπυρίδωνα.

 

 

Ο ασεβής αστυνομικός

 

Την 12 Φεβρουαρίου 1935 ο μαθητής της Αστυνομικής Σχολής Κερκύρας Χρίστος Διαμαντούδης του Θεοχάρους, από την Αρναία της Χαλκιδικής, ευρισκόμενος με ομάδα συμμαθητών του στο καφενείο του Σπυρίδωνος Τριβυζά, και ακούγοντας τον καφεπώλη, ο οποίος διηγείτο τα θαύματα του Αγίου, έδειξε απιστία και ανευλάβεια προς τον Άγιο. Αμέσως αισθάνθηκε τις δυνάμεις του να παραλύουν, ταυτοχρόνως δε ακουστήκαν δύο ισχυρά κτυπήματα, ωσάν να ρίπτονταν πέτρες. Διακόπηκε η συζήτηση χωρίς όμως να περάσει η ταραχή του Διαμαντούδη. Κατά την ώρα της μελέτης περιφέρονταν στους διαδρόμους της Σχολής, εις παρατήρηση δε του αρχιφύλακας Χ. Κομνηνού, διηγήθηκε σε αυτόν τα συμβάντα. Ο αρχιφύλακας του συνέστησε να ζήτηση συγνώμη από τον Άγιο. Έπειτα από μία ταραγμένη και κρίσιμη νύκτα, πείσθηκε ο Διαμαντούδης από τον φίλο του Χρίστο Τσάτσαρη, να μεταβούν μαζί στον Άγιο. Μόλις έφθασαν στην είσοδο της κρύπτης του Αγίου, αισθάνθηκε ο Διαμαντούδης δύναμη υπεράνθρωπη να τον σπρώχνει προς τα έξω, άκουγε δε συγχρόνως θορύβους από τό μέρος της ιεράς Λάρνακας -καθώς διηγήθηκε ο ίδιος αργότερα. Τότε ο Εφημέριος του Ναού τον στήριξε και τον οδήγησε στην Λάρνακα του Αγίου, και διάβασε υπέρ αυτού παράκληση. Την νύκτα πέρασε με σχετική ηρεμία, κατά δε τις πρωϊνές ώρας αποκοιμήθηκε και είδε στον ύπνο του τον άγιο Σπυρίδωνα, να τον κοιτάζει με ιλαρότητα. Την επόμενη, πλήρης μετανοίας ο Διαμαντούδης, μετέβη και προσκύνησε τον Άγιο, η δε υγεία του αποκαταστάθηκε οριστικά, χωρίς επέμβαση ιατρών. (49)

 

 

Ο μικρός τραυματίας

 

Εις το Μάριεμπαντ της Αυστρίας παραθέριζε, το θέρος του 1937, η οικογένεια των εκ Τεργέστης ομογενών Αφεντούλη. Μία ημέρα ο δεκαετής υιός τους, μαζί με ένα φίλο του, βγήκε από την θύρα του κήπου του ξενοδοχείου των διά να περάσει εις την απέναντι πλευρά του δρόμου, ήταν σακχαροπλαστείο. Έτρεχε δε και δεν πρόσεξε ότι έρχονταν το αυτοκίνητο με μεγάλη ταχύτητα. Ο οδηγός δεν μπόρεσε να σταματήσει, χτύπησε τον μικρό, πέρασε επάνω του και έφυγε. Εις το νοσοκομείο όπου μετεφέρθηκε ο μικρός τραυματίας, διαπιστώθηκε κάταγμα του μετωπιαίου οστού με έκχυση εγκεφαλικής ουσίας. Η διάγνωση διάσημων κρανιολόγων, οι όποιοι εκλήθησαν από την οικογένεια, ήταν απελπιστική. Η εκ μητρός μάμμη, Μαρία σύζ. Σπυρ. Μάρμορα, Κερκυραία, η οποία λυπήθηκε μέχρι παραφροσύνης, παρήγγειλε τηλεγραφικώς εις την Κέρκυρα ν’ ανοίξει η Λάρνακα του Αγίου και να γίνει παράκληση για την σωτηρία του εγγονού της. Το εσπέρας, την ώρα της παρακλήσεως, ο μέχρι τότε εν αφασία μικρός, άνοιξε τα μάτια, ψέλλισε λίγες λέξεις και άπλωσε στην μητέρα του τα χέρια. Οι παρακολουθούντες ιατροί έμειναν έκπληκτοι, ο δε μικρός έπειτα από σύντομη ανάρρωση έγινε τελείως καλά. (50)

 

 

Η δαιμονισμένη & οι βλασφημίες

 

Την 11 Δεκεμβρίου του έτους 1938, θεράπευσε ο Άγιος την Κωνσταντίνα σύζυγο Παναγιώτου Τεμπονέρα, από το Καταστάριο της Ζακύνθου. Αυτή προσβλήθηκε από πονηρό πνεύμα κατά την νύκτα της 20 Ιουλίου 1938, όταν ξύπνησε από τις φωνές του υιού της, ο όποιος βλασφημούσε το όνομα του Χριστού. (51)

 

 

Το υποβρύχιο & οι ναυαγοί

 

Την 12 Οκτωβρίου 1939, το ατμόπλοιο «Ἀρης» βλήθηκε βορείως της Ιρλανδίας από γερμανικό υποβρύχιο. Το πλήρωμα διασώθηκε επιβιβάσθηκε εις δύο λέμβους, οι οποίες δέθηκαν μεταξύ τους για να έχουν κοινή τύχη, και αφέθηκαν στο έλεος του Θεού, εις το μέσον του Ατλαντικού. Ο εκ των ναυαγών ασυρματιστής Γεώργιος Κόκκινος, από την Κέρκυρα, στην τραγική κατάσταση την οποίαν ευρέθησαν, σκέφθηκε ν’ αναθέσει τις ελπίδες του στην προστασία του Αγίου Σπυρίδωνος, διά τούτο άρχισε να τον επικαλείται. Η βοήθεια του θαυματουργού Αγίου δεν άργησε να φανεί. Την επομένη, 13 Οκτωβρίου, στις 4.25΄΄ το απόγευμα διεγράφη στο βορειοανατολικό μέρος του ορίζοντα η μορφή του Αγίου. Κατά δε το μεσονύκτιο φάνηκαν στα βορειοδυτικά του ορίζοντα εν, δύο, έπειτα περισσότερα φώτα. Οι ναυαγοί τα θεώρησαν αλιευτικά και έριξαν φωτοβολίδες για να δηλώσουν την ύπαρξη των και να επιτύχουν την σωτηρία, αλλά δεν έλαβαν καμία απάντηση, έως ότου έσβησαν. Το γεγονός προκάλεσε αγανάκτηση, ακόμη και έκτροπες σε βλασφημία εκ μέρους των ασθενών κατά την πίστη. Ο Γ. Κόκκινος δεν έπαψε όμως να τους συνιστά υπομονή και ελπίδα στον Θεό, τους προέτρεψε δε να κωπηλατήσουν προς το μέρος όπου είχαν φανεί τα φώτα. Τις πρώτες ώρας της επόμενης ήλθε η βοήθεια του Θεού διά της μεσιτείας του Αγίου. Στις 4.25΄΄ το πρωί επιβιβάζονταν στο Δανικό ατμόπλοιο «Σικελία». Του θαύματος τούτου ανάμνηση αποτελούν δύο μικρές βάρκες αργυρές, μέσα σε κρυστάλλινη θήκη, η οποία ευρίσκεται εις τον νάρθηκα του Ναού, αφιέρωμα των διασωθέντων ναυαγών.

 

 

Αργυρό δισκάριο για το κόψιμο του άρτου με εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνος σε ανάγλυφο με την επιγραφή: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΦΥΕΡΩΜΑ ΗΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΣΠΥΡΥΔΟΝΑ ΠΝΤΑ ΕΤΟΥΣ 1801 ΑΥΓ(Ο)ΥΣΤ(ΟΥ)». Μητροπολιτικό παλάτι. (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 181)

 

Η ψυχοπαθής, η δαιμονισμένη & ο βωβός εξ γενετής

 

Την 12 Ιουλίου 1946, παραμονή του εορτασμού αρχαίου θαύματος του Αγίου, (52) θεραπεύθηκε δια θαύματος του ιερού Σπυρίδωνος, στον εορταζόμενο Ναό του, στο Σαρόκο, η ψυχοπαθής Ντίνα Ραράκου. (53) Την δε 11 Αυγούστου του ιδίου έτους, ο θαυματουργός Άγιος θεράπευσε την βωβή και παράλυτο Αικατερίνη σύζ. Βασιλείου Υφαντή εξ Ιωαννίνων. (54) Επίσης, την 12 Δεκεμβρίου 1947, θεραπεύθηκε υπό του Αγίου η δαιμονιζόμενη Αγγελική Χ. Παπαφλωράτου από το Αργοστόλι της Κεφαλληνίας. Το δε επόμενο έτος, 13 Δεκεμβρίου, ο ενδεκαετής, βωβός εκ γενετής Γεώργιος Κων. Δεμίρης, θεραπεύθηκε κατά την ώρα της τριπλής περιφοράς του ιερού Λειψάνου, κατά την τελετή προς εναπόθεση αυτού στην Λάρνακα, και κατά την στιγμή που διέρχονταν επάνω του το σεπτό Σκήνωμα του Αγίου. Τέλος, την 3 Απριλίου του έτους 1951, ο θαυματουργός Άγιος απέδωσε την ομιλία στην βωβή Ευθυμία Χίσα του Δονάτου από το Καστρί της Ηπείρου. (55)

 

Ο άγιος Αθανάσιος και ο Άγιος Σπυρίδων διώχνουν την πανώλη από την Κέρκυρα (Πηγή Φώτο: Ο Ιερός Σπυρίδων, Αθανάσιος Χ. Τσίτσας, πρωτοπρεσβύτερος, Κέρκυρα 1967, σελ. 49)

 

Ελάχιστος ο αριθμός των σημειωθέντων από «τῶν θαυμάτων ταὴν πληθὺν» του ιερού Σπυρίδωνος. Σταγόνες από τον ποταμό των δωρεών, τις οποίες η Χάρις του Θεού επιδαψιλεύει στους ανθρώπους, δια των προσευχών του θαματουργού Ιεράρχη. Όσο όμως μικρός και αν είναι ο αριθμός των αναφερθέντων θαυμάτων, αρκεί δια να διαφανή απ’ αυτόν η δύναμη του Σπυρίδωνος και η θαυματουργική του χάρις, αποτέλεσμα της παναγίας ζωής και βραβείο δια τις πολλές και μεγάλες αρετές του, εφαρμογή δε του θείου λογίου «τοὺς δοξάζοντές με δοξάσω». (56) Ως προς δε το πλήθος των θαυμάτων του Αγίου, περί αυτού μαρτυρούν οι αναρίθμητοι ευγνώμονες προσκυνητές, διακηρύττουν δε του λόγου το ασφαλές «μὲ ἀλαλήτους φωνὰς» οι κανδήλες και τα άλλα πολυάριθμα όσον και πολύτιμα αφιερώματα.

 

(Πηγή: Ο Ιερός Σπυρίδων, Αθανάσιος Χ. Τσίτσας, πρωτοπρεσβύτερος, Κέρκυρα 1967, σσ. 32 - 49)

 

(1) Η Θ. και Ιερά Ακολουθία και Βίος... υπό Ιω. Τζεϊμπέντη, σελ. 47.

(2) Όσα δηλ. περιλαμβάνει ο Βίος του Μεταφραστή.

(3) Από της εκδόσεως της Ακολουθίας του αγίου Σπυρίδωνος, επιμελεία Ιω. Τζεϊμπέντη, εν Κερκύρα το έτος 1847 (εκδ. 12η), συνεκδίδεται και ο Βίος του Μεταφραστή εις όλες τις επόμενες εκδόσεις, εις γλωσσική έκφραση απλούστερη.

(4) ..σελ. 105-129.

(δ) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος, εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 47.

(6) βλ. Βασιλ. Γ΄ 18, 41-46.

(7) Μεταφραστής ενθ. ανωτ. Ο Πάφου αρχίζει την παράθεση των θαυμάτων (κεφ. 1) με το ίδιον θαύμα. Αναφέρει δε ότι αφού μετά την προσευχή του Αγίου έβρεξε επί πολλές ημέρες, ,«πάλιν ὁ ἅγιος ἥττησεν τὸν ἑαυτοῦ δεσπότην ἀναστεῖλαι τὸν ὑετὸν». πρβλ. και τον Ανώνυμο. Βίο Laurent. XI, 9 (φ. 137 - 143), κεφ. 2, όπου το θαύμα αναφέρεται δεύτερο, και όπου παρατίθεται η προσευχή του Σπυρίδωνος προς κατάπαυση της βροχής· «Θεὲ δέσποτα οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ πάσης τῆς κτίσεως, τοῖς αἰτήσασιν δοῦλοις τὰ πρὸς ζωὴν παράσχου αἰτήματα. ζωὴν γὰρ ᾔτησα διὰ τῶν ὑδάτων, ἵνα τῇ συμμετρίᾳ τοῦ ὄμβρου ἠ γῆ καρποφορήσῃ, οὐχ ἵνα κατακλυσθεῖσαι ἠ γῆ ζωῆς τοὺς ἀνθρώπους ἀποστερήσῃ, ἀλλ' ἴνα λιμὸν φύγῃ τὸ τῶν ἀνθρώπων γένος καὶ ζωὴν λάβῃ χρηστὴν καὶ μὴ θάνατον».

(8) πρβλ. Βίο, Θεοδ. Πάφ. (κεφ. 2). Ανων. Laurent. IX, 9 (κεφ. 3).

(9) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος, εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 50 πρβλ. την προσευχή του Σπυρίδωνος, ως αναφέρει αυτήν ο Πάφου (κεφ. 3)· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ πάντα ποιῶν καὶ μετασκευάζων. ὁ ποιήσας ποτὲ ἐπὶ Μωϋσέως τὴν ράβδον ὄφιν κατενώπιον Φαραὼ βασιλέως Αἰγύπτου καὶ τῶν θεραπόντων αὐτοῦ, μετασκεύασον καὶ μεταποίησον πάλιν τοῦτο τὸ κόσμιον ὡς ἤν ἀπ' ἀρχῆς φυσικὸν εἶδος ὄφεως ἵνα θεάσηται οῠτος ὁ ἄνθρωπος καὶ γνῳ τὴν σὴν φιλανθρωπίαν καὶ εὐεργετικὴν δύναμιν, καὶ μαθὼν ἀναγγείλῃ τοῖς ἄλλοις τὴν πανσθενῆ σου ἰσχὺν καὶ ὅτι σὺ εἰ δημιουργὸς τῶν ἀπάντων καὶ ἐξουσιαστὴς καὶ κύριος, ὅπως μάθῃ ἀκριβῶς τὸ ὑπὸ, τοῦ μακαρίου Δαυὶδ ἐν πνεύματι ἁγίῳ περὶ σοῦ είρημένον· Πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν» (Ψαλ. 134,6) όπου φαίνεται η συγγένεια των δύο κειμένων

(10) Ο Πάφου (κεφ. 4) και ο Ανώνυμ. Laurent. IX, 9 (κεφ. 5), αναφέρουν ότι η πόλη εις την οποία μετέβαινε ο Άγιος για να συναντήσει τον ηγεμόνα ήταν η Κωνστάντια.

(11) βλ. Ιησού Ναυή, 3

(12) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος, εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 51.

(13) πρβλ. Ανων. Laurent. IX, 9 (κεφ. 7) όπου αναφέρεται τό όνομα του φίλου τούτου του Σπυρίδωνος «Προβάτιος».

(14) πρβλ. Ιω. 20,17.

(15) πρβλ. Ματθ. 9,22 και 9,2. 9,10. Λουκ. 5,20.

(16) πρβλ. Ιω. 5,14.

(17) Μετά την παράθεση του γεγονότος της συναντήσεως του Αγίου μετά της αμαρτωλής γυναικός, και ο Μεταφραστής και ο Πάφου αναφέρουν τα κατά την Α΄ Οικουμ. Σύνοδο, και τα της συνδιαλέξεως του Αγίου προς τον φιλόσοφο. Ο Ανων. Laurent IX, 9 παραλείπει τελείως το γεγονός. Εις δε την ανωτέρω περιληπτική διήγηση παραλείπεται διότι γίνεται περί αυτού λόγος μακρύς εις το προηγούμενο κεφάλαιο.

(18) Την είδηση ότι η θυγάτηρ του Σπυρίδωνος πέθανε , κατά τον χρόνο που ο Άγιος παρευρίσκονταν στην Σύνοδο, αναφέρουν ο Πάφου (κεφ. 7) και ο Μεταφραστής. Ο Ανώνυμ. Laurent. IX, 9, ο οποίος παραθέτει το θαύμα της αναστάσεως της Ειρήνης πρώτο από όλα τα θαύματα, δεν ομιλεί περί Συνόδου, άλλωστε, ως σημειώθηκε, παραλείπει και την είδηση της συμμετοχής του Σπυρίδωνος σε αυτή. Το θαύμα αυτό είναι, εν εκ των δυο, τα οποία αναφέρονται από τους αρχαίους εκκλ. συγγραφείς, οι όποιοι ασχολήθηκαν με τον Σπυρίδωνα: Ρουφίνος (Hist eccl. X), Γελάσιος Καισαρείας (Βίος αγ. Μητροφάνους και Αλεξάνδρου, κατά το κείμενο το οποίον παραθέτει ο P. van den Ven, μν. εργ. σελ. 34* κε.), Σωκράτης ο Σχολαστικός (MPG. 67, IB, 104) και Σωζομενός (MPG, 67, IB 889)

(19) «...ὅστις σὲ ραπίσει ἐπὶ τὴν δεξιάν σου σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην» Ματθ. 5, 35. πρβλ. και Λουκ. 6, 29

(20) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος, εκδ. 1. Τζεϊμπέντη, σελ. 59

(21) πρβλ. Πάφου (κεφ. 8) όπου αναφέρεται ότι ο Σπυρίδων συνοδεύονταν και από τον διάκονο Αρτεμίδωρο, και όπου το θαύμα εκτίθεται διά πολλών, περιέχεται δε και τη νουθεσία του Αγίου προς τον Κωνστάντιο: «Μηκέτι λυποῦ, βασιλεῦ, ἀλλὰ χαῖρε πάντοτε εὐχαριστῶν τῷ Θεῷ τὴν σωτηρίαν σοι παρασχόνντι, καὶ ἔσο διὰ παντὸς μνημονεύων τῆς μεγάλης αύτοῦ εὐεργεσίας τῆς εἰς σέ γενομένης. ᾔτησας καὶ ἔλαβες, ἐξήτησες καὶ εὖρες, ἔκρουσας καὶ ἠνοίχθη σοι, καὶ τῆς χάριτος καὶ τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ άπήλαυσας. καὶ σὺ τοίνυν τοῖς αἰτοῦσιν καὶ ζητοῦσιν καὶ κρούουσιν μὴ κλείσῃς τὰ σπλάγχνα· ἕως καιρὸν ἔχεις ἐργάζου τὸ ἀγαθὸν πρὸς πάντας ἀνθρώπους, μάλιστα πρὸς τοὺς θλιβομένους καὶ τοὺς πένητας, τοῖς μὲν θλιβομένοις βοηθῶν, τοῖς δὲ πεινῶσιν καὶ γυμνητεύουσιν τὰς τροφὰς καὶ τὰ ἐνδύματα τὰ χρειώδη παρέχων, γνῶθι σεαυτόν, ὅτι ἄνθρωπος εἶ ὁμοιοπαθὴς τοῖς λοιποῖς, ἐν μηδενὶ διενηνοχὼς εἰ μὴ μόνον τῇ ἀξίᾳ ἥν ὁ μόνος καὶ αίώνιος βασιλεὺς τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γὴς καὶ δημιουργὸς τῶν ἁπάντων καὶ Κύριος καὶ Θεὸς εἰς εὐεργεσίαν καὶ σωτηρίαν τῶν ὑπ' αὐτοῦ κτισθέντων ἀνθρώπων (σοι) ἐχαρίσατο. γνῶθι οὖν σαυτὸν καὶ μακάριος ἔσῃ». πρβλ. και Ανώνυμ. Laurent. IX. 9, οπού το θαύμα τίθεται έπειτα από δυο άλλα (κεφ. 8).

(22) Βασιλ. Γ΄ 17,17 κέ.

(23) Βασιλ. Δ΄ 4, 32 κε.

(24) πρβλ. Πάφου κεφ. 10. και Ανώνυμ. laurent. ΙΧ 9 κεφ. 10, όπου παρουσιάζει ο συγγραφεύς την αίγα ομιλούσαν και λέγουσαν τα έξης εις τον έμπορο· «οὐ πεισθήσομαι σον οὐδὲ συνδραμοῦμαι τῷ κακίστῳ σου τρόπῳ· οὐ γὰρ ἄξιος εἶ κύριος ἐμός καλεῖσθαι, ἀρπάσαι με ἄνευ τιμῆς τοῦ δεσπότου μου θέλων· ἐκείνας μόνας ἔχεις τὰς αἶγας ἅς καλῶς ἠγόρασας δικαίου τιμήματος, ἐμέ δὲ καταλοίπείν σε χρὴ μετ' ἐκείνας τὰς αἶγας τῷ ἐμῷ δεσπότη, οὐ γὰρ ἔδωκάς μου τὸ τίμημα· διὸ οὺκ ἐᾶ με ὁ λόγος γεμέσθαι σήν βοῶ δὲ ταῦτα, ὅπως μάθῃ ὁ ἑμὸς δεσπότης». Ανάλογη περίπτωση αναφέρεται στην αγ. Γραφή (Ατιθ. 22, 27) , όπου παρουσιάζεται ομιλών ο όνος του Βαλαάμ.

(25) πρβλ. Ανων. Laurent. IX, 9 κεφ. 13, όπου το θαύμα παραβάλλεται προς εκείνο το οποίο τέλεσε ο προφήτης Ελισσαίος, όταν δια προσευχής του ο «καμψάκης» της χήρας γυναικός μεταβλήθηκε σε ακένωτη πηγή ελαίου (3 Βασιλ. 17, 10-16).

(26) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κ.λ.π. εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 65. Ο Πάφου (κεφ. 14)· «Καλλινικησέων Πόλεως ἤτοι Λευκῶν Θεῶν», και Ανων. Laurent. κεφ. 14 Η «Λευκῶν (Θεῶν)».

(27) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κλπ. εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 66.

(28) Τόσον ο Πάφου, (κεφ. 15) όσον και ο Μεταφραστής (ενθ. ανωτ.) αναφέρουν ότι το θαύμα προκάλεσε μεγάλο σεβασμό και φόβο στους κατοίκους, δια τον Άγιο, όπως ακριβώς μετά την τιμωρία του Ανανία και της Σαπφείρης «φόβος μέγας ἐπὶ πάντας τοὺς ἀκούοντας ταῦτα· τῶν δὲν λοιπῶν οὐδείς ἐτόλμα κολλᾶσθαι τοῖς ἁγίοις ἀποστόλοις». (Πράξ. 5, 11 -13).

(29) Ο Πάφου (κεφ. 16) αναφέρει ότι η Σωφρονία είχε «ἄνδρα εἰδωλολάτρην καὶ κακοπραγῆ ὀνόματι Ὄλυμπον» και ο Ανων. Laurent. ΙΧ, 9 (κεφ. 16) «ἄνδρα εἰδωλολάτρην κακὸν πάνυ, ὅντινα ἐκάλουν Ὄλυμπον Παλαιοῦρον».

(30) Μεταφραστής, έν Άκολ. καί Βίος κλπ. εκδ. Ί. Τζεϊμπεντη, σελ. 67.

(31) Μεταφραστής, ανωτ. σελ.68. Ο Συμεών και ο Πάφου παραλληλίζουν το γεγονός, προς εκείνον το συμβάν στα Λύστρα της Λυκαονίας, οπού οι κάτοικοι της πόλεως «έκάλουν τὸν μὲν Βαρνάβαν Δίαν, τὸ δὲ Παῦλον Ἑρμῆν... ὁ δὲ ἱερεὺς τοῦ Διός... ταύρους καὶ στέμματα έπὶ τοὺς πυλῶνας ἐνέγκας, σὺν τοῖς ὄχλοις ἤθελε θύεινν» (Πράξ. 14, 12-13). Ο Πάφου αναφέρει ότι η Σωφρονία ήταν εκείνη η οποία εμπόδισε, τον σύζυγό της να προσφέρει θυσία στον Άγιο, λέγοντας «οὐχ οὗτὸς ἐστὶν θεός, ἀλλὰ δοῦλος ἐστιν τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου τοῦ ποιήσαντος τὸν οὺρανὸν καὶ τὴν γῆν, ὅς καὶ ἐνοικῶν ἐν αὐτῷ πάντα αὐτῷ ἀποκαλύπτει>.

(32) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κλπ. εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 68. Το θαύμα τούτο αναφέρεται πρώτο (εκ των δύο), μια στους αρχαίους Εκκλ. Ιστορικούς: Ρουφίνος (Hist. eccl. X), Γελάσιος ο Καισαρείας (Βίος αγ. Μητροφάνου και Αλεξάνδρου, κατά το κείμενο το όποιον παραθέτει ο P. van den Ven, μν. εργ. σελ. 34 κε), Σωκράτης ο Σχολαστικός (MPG. 67. IB. 104), και Σωζομενός (MPG. 67. IB. 889). Ο Πάφου δεν αναφέρει το θαύμα, προφανώς διότι μετ’ ολίγο (κεφ. 18 - 19) παραθέτει αυτούσια την διήγηση του Σωκράτη, αναγράφοντος και τούτο το θαύμα. Ο Ανώνυμ. Laurent. IX, 9 αναφέρει το όνομα τελευταίο και σημειώνει ότι «τοῦτο τὸ παράδοξον καὶ ὄντως δεσποτικῆς μιμήσεως ἤγουν ἀμνησικακίας εἰκόνα φέρον θαῦμα ἐν μὲν τοῖς ὑπὸ τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου συγγραφεῖσιν οὐ περιέχεται· ἐκκλησιαστικῶν δὲ ἱστοριῶν μεμνημένος, ἐν αἷς καὶ ἄλλα αὐτοῦ ἐμφέρεται θαύματα, τοῦτο σώζων κατὰ διάνοιαν ὡς ὠφελείας πολλῆς γέμον μετὰ τῶν ὑπὸ τοῦ ἀγίου Τριφυλλίου συγγεγραμμένων ἐνταῦθα παρεθέμην» (κεφ. 17).

(33) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κλπ. εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 69.

(34) Τούτο το Θαύμα αναφέρει και ο Πάφου, όχι στην αυτή σειρά (κεφ. 21), ως λαβών δια της προφορικής παραδόσεως παρά τίνος Κυπρίου. «Γενομένου μου» γράφει «πρὸ τούτων τῶν τριάκοντα ἐτῶν ἐν τῇ αὐτῇ Τριμιθουντιαίων πόλει,ἐν τῇ μνήμῇ τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος (ἔτος 625), καὶ ἐμπόνως μου έρωτῶντος τὰ περὶ τοῦ Βίου τοῦ ἀγίου, ἀνήρ τις πάνυ προβεβηκὼς γέρων λίαν καὶ φιλόχριστος ὑπάρχων θεωρήσας οὕτω με θερμῶς τὰ περὶ τοῦ ἁγίου περιεργαζόμενον παρέδωκέν μοι τοῦτο ὅπερ μέλλω διηγήσασθαι, καὶ αὐτὸς ἐκ παραδόσεως ἄλλων τινῶν παλαιοτέρων αὐτοῦ ἀκούσας καὶ παραλαβών», και παραθέτει την διήγηση. Εκ της διηγήσεως του Πάφου, άντλησε ο Συμεών ο Μεταφραστής τα περί του θαύματος.

(35) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κλπ. εκδ. Ι, Τζεϊμπέντη, σελ. 70.

(36) Την διήγηση του θαύματος αναφέρει πρώτος ο Πάφου, ο οποίος την παρέλαβε εκ προφορικής παραδόσεως· γράφει δε σχετικώς (κεφ. 20): «Μοναχός τις τῆς εὐαγοῦς μονῆς τοῦ Συμβούλου τῆς διακειμένης ὡς ἀπὸ εἴκοσι ὀκτὼ σταδίων τῆς Κουρέων φιλοχρίστου πόλεως ὀνόματι Ἰωάννης, ἀδελφιδός γενόμενος Ἰωάννου του ἐν μακαρίᾳ τῇ μνήμῃ γενομένου ἐπισκόπου Θεοδοσιάδος ἢτοι Νέας Πόλεως τῆς Κυπρίων ἐπαρχίας, ὄντινα ἐγὼ πρεσβύτερον ὄντα ἀποταξάμενον τῷ βίῳ ἀπέθριξα ἐν τῇ προλεχθείσῃ εὐαγεῖ μονῇ τοῦ Συμβούλου, ἐν ᾖ κἀγώ αὐτός ἀπεταξάμην, διηγήσατό μοι λέγων ὄτι· «Πρὸ τοῦ ἀποτάξασθαί με εὐχῆς ἕνεκα τῆς εἰς τοὺς ἁγίους μάρτυρας Κῦρον καὶ Ἰωάννην παρεγενόμην ἐν Άλεξανδρείᾳ κατὰ τὸν καιρὸν ἐν ᾦ εἰσῆλθον οἱ Πέρσαι ἐν Αἰγύπτῳ (616), ....πληρώσαντός μου τὴν εὐχήν μου καὶ ἑτοιμαζομένου μου ἐπὶ τὸ ἐξελθεῖν τῆς πόλεως Ἀλεξανδρείας ...εὗρον ἄνδρα τινὰ Κύπριον Ἀκροτηριάτην Στέφανον μεν καλούμενον, διάκονον δὲ ὄντα τῆς ἁγίας τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίας.... ὅστις Στέφανος τότε, ὡς εἴρηται, ἔτι ὢν διάκονος φὶλος μου πάνυ γνήσιος ὑπῆρχεν ὅντινα καὶ ἀσπασάμενος καὶ τινας συντυχίας πρὸς αὐτὸν πεποιηκότος μου, εἶπον πρὸς αὐτόν· «Ὄντως, κύρι Στέφανε, ὀφείλομεν φροντίσαι καὶ σῶσαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν καὶ, ὡς ἔτι καιρὸν ἔχομεν, ἐξελθεῖν ἐκ τῆς πόλεως ταύτης, μήποτε συγχύσεως γενομένης κρατηθῶμεν ὧδε» ἐκάθητο δὲ ἐν τῷ κολλεκταρίῳ ἢγουν τραπεζιτείῳ μετὰ καὶ ἄλλων τινῶν εἶχεν δὲ μετὰ χεῑρας βιβλία τινά, ἐν οἷς καὶ τὸ βιβλίον Ναοὺμ τοῦ προφήτου, καὶ ἐζήτει σὺν τοῖς σὺν αὐτῶ οὗσιν καὶ τῷ τραπεζίτῃ μαθεῖν ἐκ τοῦ προειρημένου προφητικοῦ βιβλίου εἰ ἄρα εἰσέρχονται ἐν Ἀλεξανδρείᾳ οἱ Πέρσαι, ἧ δὲ ἐν τοῖς βιβλίοις ἐκείνοις ἓν ἐξ αὐτῶν ἔχον περὶ τοῦ ἀγίου πατρὸς ἡμῶν Σπνρίδωνος. ἐγώ δὲ ἤγειρα αὑτὸν ἐκ τοῦ τραπεζιτείου λέγων. «Ἀνάστα, κύρι Στέφανε, καὶ ἄγωμεν φροντίσωμεν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.» ἀναστάντος οὖν αὐτοῦ καὶ πορευομένον ἡμῶν καὶ ἀπερχομένον διὰ τῶν λεγομένων Ναυπηγίων καὶ τοῦ λεγομένου Ἀμπελίου εἰς τὸν Φάρον ἐπὶ τὸ πλοῖον τὸ ἴδιον αὐτοῦ Στεφάνου τοῦ διακόνου, εἶπον πρὸς αὐτόν· «Πὸθεν ὁ ἅγιος Σπυρίδων Κύπριος ὤν ὧδε εἰς τὴν πόλιν ταύτην;» ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπέν μοι· «Εὗρον ἐν τῷ βιβλίῳ ἐκείνῳ γεγραμμένον ὅτι ἐν τοῖς χρόνοις τῆς ἐπισκοπῆς αὐτοῦ ὁ πατριάρχης τῆς πόλεως ταύτης...». Και συνεχίζει δια μακρών την διήγηση του δια θαύματος της του Σπυρίδωνος κατακρημνίσεως του ειδώλου. Μετά την παράθεση της διηγήσεως, αναφέρει ο Πάφου ότι το γεγονός αποτέλεσε θέμα τοιχογραφίας εις τον Ναό του αγίου Σπυρίδωνος στην Τριμυθούντα. «Τούτου δὲ τοῦ παραδόξου θαύματος», γράφει, «μνημόσυνόν ἐστιν ἔτι καὶ νῦν ἐν τῇ πόλει τοῦ σεβασμίου πατρὸς Τριμιθοῦντι ἐπάνω τοῦ μέσου πυλεώνος ἤγουν τῆς ἀρχοντικῆς θύρας τοῦ ναοῦ ἔνθα κεῖται τὸ ταίμιον λείψανον τοῦ ἁγίου πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος, εἰκὼν πᾶσαν τὴν διήγησιν ταύτην γεγραμμένην ἔχουσα μετά καὶ ἄλλων τινῶν τῶν μὴ γεγραμμένων ἐνταῦθα»

(37) Μεταφραστής, εν Ακολ. και Βίος κλπ. εκδ. Ι. Τζεϊμπέντη, σελ. 71.

(38) Το γεγονός μνημονεύει και ο Ανώνυμ. Laurent. IX, 9» ως έκτο κατά σειρά θαύμα (κεφ. 6). Ο Πάφου κλείνει το πρώτο μέρος του Βίου με τούτο το θαύμα και δηλώνει· «Ταῦτα μὲν ἐν τῇ βίβλῳ τῇ διὰ ἰάμβων ἐκτεθείσῃ εὗρον, ἥντινα βίβλον λέγουσιν ὑπὸ τοῦ ἁγίου πατρὸς ἡμῶν Τριφυλλίου τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ τοῦ γενομένου ἐπισκόπου ταῆς Καλλινηκηςέων πόλεως ἤτοι Λευκῶν Θεῶν ἁγίας τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίας ἀναγεγράφθαι» (κεφ. 17).

(39) Στίχοι στο συναξάρι της 12 Δεκεμβρίου.

(40) Τα τελευταία αυτά θαύματα του αγίου Σπυριδωνος αναφέρει πρώτος ο Πάφου (κεφ. 22-21) παραλαβών εκ προφορικής μαρτυρίας του ιδίου του προσκυνητή, ο όποιος έτυχε της θαυματουργικής αντιλήψεως τού Άγιου. «Διηγήσατό μοί τις τῶν λίαν θερμῶς ἀγαπώντων τὸν ἅγιον τοῦ Θεοῦ δοῦλον Σπυρίδωνα» γράφει «λέγων ὅτι· «Γενομένου μου ἐν τῇ μνήμῃ αὐτοῦ...» και αναφερει το πρώτον θαύμα» (κεφ. 22). Ακολούθως (κεφ. 23) γράφει· «Θαρρῶν δὲ τῆς πρὸς ἐμὲ ἀγάπης ὁ αὐτὸς ἄνθρωπος καἰ πληροφορούμενος ὅτι οὐδαμῶς τοῖς ὑπ’ αὐτοῦ λεγομένοις περὶ τοῦ ἁγίου ἁπιστῶ, ἀλλὰ μᾶλλον πιστῶς ἅμα καὶ εὐλαβῶς δέχομαι καὶ φυλάττω, καὶ τοῦτό μοι διηγήσατο λέγων ὅτι....» ακολουθεί δε το δεύτερο θαύμα. Τέλος την διήγηση του τρίτου θαύματος εισάγει δια της φράσεως· «Καὶ τοῦτο δὲ διηγησάμενός μοι ὁ αὐτὸς τοῖς εἰρημένοις προσέθηκεν εἰπὼν ὅτι..» (κεφ. 24). Από τον Πάφου παρέλαβε την διήγηση των θαυμάτων Συμεών ο Μεταφραστής. Και οι δύο βιογράφοι του Σπυρίδωνος με τα θαύματα αυτά κλείνουν την βιογραφία.

(41) Συζύγου του αύτοκράτορος Θεοφίλου (829 - 842), η οποία συντέλεσεν στην αναστύλωση των αγ. Εικόνων (843).

(42) Εκτός από την περίπτωση της σωτηρίας των Κερκυραίων από τον λιμό, η επέμβαση του Αγίου πολλάκις έσωσε τον λαό της νήσου. Ιδιαιτέρως εμφανής υπήρξε η επέμβαση του κατά τις επιδημίες της πανώλης των ετών 1630 και 1673, και κατά την περίπτωση της πολιορκίας του έτους 1716, από τους Τούρκους. Και περί των τριών αυτών σπουδαιοτάτων γεγονότων και υπερφυών θαυμάτων, θα γίνει ιδιαίτερος λόγος στο σχετικό με τις Λιτανείες του ιερού Λειψάνου κεφάλαιο.

(43) Το θαύμα αυτό εορτάζεται και στην πόλη στο Ναό του Αγίου, ιδιαιτέρως όμως για το θαύμα τούτο τιμώμενο Ναό, στο προάστιο Σαρόκο, την 13 του μηνός Ιουλίου.

 (44) βλ. «Οὐρανοῦ Κρίσις, ἤτοι θαῦμα φρικτὸν κλπ...». παρά κάποιου ζηλωτή αδελφού,.. Δαπάνη Σπυρίδωνος Χαλιώτη. Εν Αθήνα 1850. Τούτου του θαύματος υπάρχει και ασματική Ακολουθία, (σελ. 30 κ.έ.) «ἥτις ὀφείλει ψάλλεσθαι ὑπὸ τῶν ὀρθοδόξων, κατὰ τὴν δωδεκάτην τοῦ Νοεμβρίου μηνός», και όχι, ως σημειώθηκε εσφαλμένα στην προμετωπίδα της ανωτέρω εκδόσεως, «τὴν πρώτην Κυριακὴν τοῦ Νοεμβρίου». Το Ιστορικό μέρος του έργου εκτείνεται σε τέσσερα κεφάλαια, η δε διήγηση του θαύματος καταλαμβάνει το δεύτερο εκ τούτων. Στην έκδοση του 1850 προστίθεται και πέμπτη (σελ. 27 - 29) υπό τον τίτλο «Σχέδιον. Εἴδησις περὶ τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου, τίνι τρόπῳ κατήντησεν εἰς Κέρκυραν... Ἐκ βίβλου τινὸς τετυπωμένης εἰς Βενετίαν» (προφανώς πρόκειται περί της «Ἀληθοῦς Ἐκθέσεως» βλ. σελ. 13 κε). Το Ιστορικό και ασματικό μέρος είναι έργο του Αθανασίου του Παρίου (1725 - 1813), μαθητή του Ν. Θεοτόκη και διδασκάλου του Γένους. Η πρώτη έκδοση έγινε στην Λειψία παρά τω Neuber το 1805. Δευτέρα έκδοση είναι η ανωτέρω (1850)). Ακολούθως συμπεριλήφθηκε στην εκδ. της Ακολουθίας του αγίου Σπυρίδωνος υπό Σεργίου Χ. Ραφτάνη Επιμέλεια Σ. Παπαγεωργίου στην Αθήνα, 1883) Τέλος συμπεριλήφθηκε στην τελευταία έκδοση της Ασματικής Ακολουθίας κλπ. υπό του Μητροπολίτη Μεθοδίου, στην Κέρκυρα 1951. (σελ. βλ. Ασματική Ακολουθία και Βίος.... υπό Μητρ. Μεθοδίου, σελ. η΄, 3 - 4). Το γεγονός του θαύματος επιζήτησε να παρουσίαση ως τυχαίο συμβάν ο S.G.U. De Biasi, περί το 1878, δια του πονηματίου του «Alcuni Documenti intorno l’ accidentale catastrophe , avvenuta dell’ anno 1718, publicati per le faustissime nozze Cafalino – Stauro…». Τον De Biasi αντέκρουσε ο ιερεύς Αρσένιος Πανδής δια του ολιγοσέλιδου έργου του «Ἐπιστολιμαία ἀπάντησις. Πρὸς τὸν Κύριον S.G.U. Δὲ -Βιάζην... Ἐν Κερκύρα, τυπογραφεῖον ὁ Κάδμος Νεοφύτου Καραγιάννη 1878». (βλ. και Ασματική Ακολουθία κλπ. εκδ. Μητρ. Μεθοδίου σελ. 261 κε). Το θαύμα περιγράφει και ο Κερκυραίος ιστοριοδίφης Σ. Θεοτόκης, Αναμνηστικό Τεύχος κλπ. Μέρος Α΄ Ενετοκρατία. Κέρκυρα 1911, σελ. 58 - 60

(45) Ασματ. Ακολουθία και Βίος, εκδ. Μητρ. Μεθοδίου, σελ. 109.

(46) Ασματ. Ακολουθία και Βίος, εκδ. Μητρ. Μεθοδίου, σελ. 111.

(47) ενθ. ανωτ. σελ. 112.

(48) βλ. «Νέα ἀπόδειξις τῆς προστασίας τοῦ Ἁγίου καὶ θαυματονργοῦ Σπυρίδωνος ... ὑπὸ Γρηγορίου Ἱερομ. Βάλμη. Κερκύρᾳ τυπογ. Σχερία. 1856». Ο Ιερομ. Γ. Βάλμης λαβών αφορμήν εκ των θαυμάτων του Αγίου, μεταξύ των οποίων και το ανωτέρω, έγραψε λόγο στον οποίο εξαίρεται η προστασία του ιερού Σπυρίδωνος. Εις την σελ. 7 του εξ 24 σελ. φυλλαδίου του λέγει μεταξύ των άλλων τα εξής: «Καἰ δὲν εἶναι ὁ αὐτὸς θαυματουργός Σ π υ ρ ί δ ω ν, ὅστις κατὰ ταύτας τὰς ἡμέρας ἐνώπιον τῶν ἰδίων ἡμῶν ὀφθαλμῶν ἰάτρευσεν τὴν πρὸ δύο καὶ ἐπέκεινα ἐτῶν κεκρατημένην τὴν χεῖρα καὶ τὸν πόδα, ἥτις ἐξ Ἠπείρου εἰς τὴν ἀξιοθρήνητον ταύτην κατάστασιν μετακομισθεῖσα, καὶ εἰς τὴν Χαριτόβρυτον καὶ Θαυματοφόρον Λάρνακα τοῦ Ἁγίου ἱκέτης προσπεσοῦσα, σήμερον μὲ ἀνέκφραστον τῆς φύσεως καὶ αὐτῶν τῶν δυσπίστων ἔκπληξιν σώα καὶ ὑγιὴς ἐντὸς τὴς κοινωνίας ἡμῶν ὑπάρχεί;». Εις υποσημείωση δε η οποία εκτείνεται στις σελ. 7 -10 παραθέτει λεπτομερή διήγηση του Θαύματος.

(49) «Τό θαύμα διηγήθηκε ο Χρίστος Διαμαντούδης.... στην Ιερή Μητρόπολη Κερκύρας, ενώπιον των συμμαθητών του, Χαραλάμπους Κομνηνού τον Βασιλείου από Καββαδάτες της Κέρκυρας, Αρχιφύλακας της Αστυνομίας Πόλεων, και Χρίστου Ι. Τσάτσαρη, μαθητή της αυτής Αστυνομικής Σχολής.... Ευρίσκεται δε πρακτικό περί της αφηγήσεως, με τις υπογραφές των αυτόπτων μαρτύρων και του Χρ. Διαμαντούδη, χρονολογούμενο από 14 Φεβρουαρίου 1935, και με επιβεβαίωση των υπογραφών δια της σφραγίδας της Σχολής και υπογραφής του Διοικητού αυτής Γ. Παπαδημητρίου από 23 Φεβρουαρίου 1935» (ενθ. ανώτ. σελ. 115).

(50) Περί του θαύματος τούτου έγραψε και η εφημερίδα «Κέρκυρα» της 14 Σεπτ. 1937.

(51) Εκτεταμένη διήγηση δημοσίευσε το περιοδικό «Ἅγιοι Ἰάσων καὶ Σωσίπατρος» της 22 Ιαν. 1939.

(52) Της θεραπείας του τυφλού Θεοδώρου.

(53) Του θαύματος δημοσίευσε εκτεταμένη διήγηση η εφημερίδα «Πρόμαχος» της 21 Ιουλ. 1946.

(54) Το θαύμα περιγράφεται δια πολλών στο Περιοδικό «Ἅγιοι Ἰάσων καὶ Σωσίπατρος»

(55 Περί του θαύματος έγραψε η «Ἐφημερὶς τῶν Εἰδήσεων» της 5 Απριλίου 1951.

(56) Βασιλ. Α΄ 2,30.

 

ΟΙ ΛΙΤΑΝΕΥΣΕΙΣ & ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ

 

Η ιστορία της Κερκύρας και η ζωή αυτής είναι αδιαρρήκτως συνδεδεμένη προς το σεπτό Σκήνωμα του ιερού Σπυρίδωνος, απ6 της πρώτης ήδη στιγμής, κατά την οποίαν μετεφέρθηκε τούτο στην νήσο. Και τούτο όχι μόνον ένεκα της τιμής και της εύνοιας εκ μέρους του Θεού, της οποίας αξιώθηκε η Κέρκυρα, να γίνει ο τόπος της αποθησαυρίσεως του ιερού τούτου Λειψάνου, άλλα κυρίως ένεκα της ζώσης παρουσίας του θαυματουργού Ιεράρχη στην ζωή της νήσου. Σε όλες τις κρίσιμες στιγμές αυτής της ζωής ο Σπυρίδων υπήρξε ο πρωταγωνιστής, ο προστάτης, ο σωτήρας. Υπήρξε και υπάρχει, όπως εύστοχα λέγει ο υμνογράφος του· των «Κερκυραίων προασπιστὴς πολυθρύλλητος». Πηγή θαυμάτων ανεξάντλητος ο Άγιος, όχι μόνον δια τα άτομα, αλλά και δια το σύνολο, δια τον λαό του. Τα πρώτα έτη από της εις την Κέρκυρα μετακομιδή του Σκηνώματος του, σώζει την νήσο από τον λοιμό.(1) Κατά το έτος 1537 η Κέρκυρα δοκιμάζεται τρομερά κάτω από την ανηλεή βαρβαρότητα του εξωμότη Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα και την κρίσιμη αυτήν στιγμή, όταν φαίνεται βέβαιος πλέον ο ολοκληρωτικός αφανισμός, επεμβαίνει ο Άγιος θαυματουργικά και αποτρέπει τον όλεθρο. (2)  Αλλά και άλλοτε, σε χρόνο άγνωστο επακριβώς, σώζει την νήσο από τον λιμό. Κατά τα έτη 1629 - 1630 και 1673 η πανώλης αφανίζει λαό πολύ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Από τις επιδημίας, ως ήταν φυσικό, προσβάλλεται και η Κέρκυρα, αλλά ο Άγιος δεν επιτρέπει στην τρομακτική νόσο να ολοκληρώσει το απαίσιο έργο της, διότι επεμβαίνει εγκαίρως και θαυματουργικά απομακρύνει τον έσχατο κίνδυνο από την νήσο. Το έτος 1716 οι Τούρκοι επέρχονται και πάλι εναντίον της Κερκύρας. Ο κίνδυνος και αυτήν την φοράν είναι μεγάλος άλλα και πάλι ο θαυματουργός Σπυρίδων σώζει τον λαό του. Την 28^η Οκτωβρίου 1940 κηρύχθηκε, ως είναι γνωστό ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Από της πρωίας της 1^ης Νοεμβρίου μέχρι της ημέρας της καταλήψεως της Κερκύρας υπό των ιταλικών στρατευμάτων (28 Απριλίου 1941), η πόλις βομβαρδίσθηκε ανηλεώς υπό της ιταλικής αεροπορίας. Τα θύματα των ιταλικών βομβαρδισμών, συγκρινόμενα προς τον αριθμό των επιδρομών, ήσαν ελάχιστα. Τούτο οφείλεται ιδιαιτέρως εις το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός βομβών έπεσε στην θάλασσαν. Το γεγονός αποδόθηκε από τον ευσεβή λαό, και δικαίως, εις την προστασία του θαυματουργού Αγίου, ο οποίος δια μία ακόμη φοράν έσωσε τον λαό του. Κατά την διάρκεια των ιταλικών βομβαρδισμών, όπως και των γερμανικών και των συμμαχικών τοιούτων, ο ναός του αγίου Σπυρίδωνος είχε μεταβληεί σε καταφύγιο. Κάτω από την αδύναμη ξύλινη στέγη του Ναού, αλλά και υπό την ακαταμάχητη σκεπή και προστασία του Αγίου, κατέφυγαν κατατρεγμένοι και κινδυνεύοντες τον έσχατο κίνδυνο οι Κερκυραίοι και ζήτησαν την σωτηρία.

Ανάλογη προς την προστασία του Αγίου υπήρξε απ’ αρχής και η ευσέβεια και η πεποίθηση των Κερκυραίων, προς τον ιερόν Σπυρίδωνα. Χαρακτηριστική, δια την αφοσίωση των Κερκυραίων στο ιερό Λείψανο, είναι η φράση ξένου ταξιδιώτη «ὁπόταν ὁ Ἅγιος Σπυρίδων ἐξήρχετο τῆς λειψανοθήκης του (ἐννοεί τᾶς Λιτανείας) ὅλη ἡ νῆσος ἐχόρευε». (3) Ενδεικτικό της ευλάβειας των Κερκυραίων προς τον Άγιο είναι και το έξης γεγονός. Περί το έτος 1797 ο λαός της Κερκύρας ενθουσιωδώς υποδέχθηκε τους Δημοκρατικούς Γάλλους ως ελευθερωτές. Εν τούτοις ο ίδιος λαός δεν δίστασε, μετά πάροδο δύο μόλις ετών, να σύμπραξη με τους Ρώσσους διά την αποπομπή των Γάλλων. Εις τούτο συντέλεσε κυρίως ο χλευασμός και η ασέβεια των Γάλλων προς το ιερό Λείψανο. Προκαλούσε φρίκη στον ευσεβή κερκυραϊκό λαό η ασεβής συμπεριφορά των ξένων, τους όποιους έβλεπαν «νὰ χλευάζωσι τὰς θρησκευτικάς των πεποιθήσεις καὶ τὴν λατρείαν των. Καὶ αὐτοὶ οὗτοι οἱ ἀρχηγοί,... δὲν ἔπαυον τοὺς σαρκασμούς διὰ τὴν εὐλάβειάν των (τῶν Κερκυραίων) πρὸς τὸν «παλαιὸν σκελετὸν» τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος». (4)

Έκφραση της ευγνωμοσύνης των Κερκυραίων προς τον Άγιο Σπυρίδωνα, δια τις πολλές ευεργεσίας του, είναι η καθιέρωση των Λιτανειών του σεπτού αυτού Λειψάνου, τέσσερις φορές κατά την διάρκεια του έτους και σε ανάμνηση τεσσάρων μεγάλων αυτού θαυμάτων.

Κατά τα πρώτα έτη της λιτανεύσεως αυτού το ιερό Λείψανο, ακάλυπτο φέροταν στην αγκαλιά ενός μόνου ιερέως. Τούτο γίνονταν μέχρι το έτος 1605, οπότε ο Πρωτοπαπάς Αρτέμιος Βούλγαρης (1605-1608) «ἔκρινεν ἀπρεπὲς» τούτο, και με δαπάνη δε του Κυπρίου Θωμά Μοτζάνεγα, κατασκευάσθηκε στη Βενετία η πρώτη λάρνακα («κρυσταλλίνη θήκη») του ιερού Λειψάνου. (5) Από έγγραφο σχετικό με την Λιτανεία των Βαΐων (1630), το όποιον καταχωρείται στον οικείο τόπο, γνωρίζουμε ότι κατά τον ΙΖ΄ αιώνα στις Λιτανείες λάμβαναν μέρος, υποχρεωτικώς και επί ποινή προστίμου είκοσι δουκάτων υπέρ του Ναού του Άγιου, τα λάβαρα (αγιόγραφα) των Ναών, οι συντεχνίες  των ραπτών και των υποδηματοποιών με τα λάβαρα των, οι αδελφότητες της Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης και της Υ.Θ. Αντιβουνιωτίσσης, και ο Κλήρος με επί κεφαλής τον Πρωτόπαπα. (6) Κατά την εποχή της ενετοκρατίας στις Λιτανείες παρευρίσκονταν, εκτός των εγχωρίων αρχών, και οι βενετοί άρχοντες, ενίοτε δε και ο Λατινεπίσκοπος και ο Κλήρος του «κατὰ τὴν θέλησιν αὐτῶν ὡς ἰδιῶται». (7) Επίσης «κατὰ τὴν διάρκειαν τῶν ἐκάστοτε τελουμένων λιτανειῶν τοῦ Ἁγίου, τὰ μὲν πλοῖα τοῦ Ἑνετικοῦ στόλου, μετακινούμενα ἐκ τοῦ λιμένος Γουβίου, ἔνθα ἠγκυροβολημένα διεχείμαζον, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ἐν καιρῲ ἐιρήνης προέβαινον μέχρι τοῦ παλαιοῦ φρουρίου, ὡς συνοδεία, οὕτως εἰπεῖν, τῆς Λιτανείας καὶ πολὺ πλησίον τῶν τειχῶν τῆς πόλεως διερχόμενα, ἐπυροβόλουν συγχρόνως μετὰ πάντων τῶν φρουρίων.(8) Ὁ δὲ στρατός τῆς ξηρᾶς παρατασσόμενος ἐν τῇ πλατείᾳ ἀπέδιδεν ἐπίσης διὰ πυροβολισμῶν τὰς προσηκούσας εἰς τὸν Ἁγιον τιμάςς». (9) Την Κυριακή των Βαΐων 1796 «τὸ σκῆνος τοῦ πάτρονος τῆς νήσου, ὀρθόν ἐντὸς τῆς ὑαλίνης, μὲ γωνίας ἐξ ἐβένου, λειψανοθήκης του περιήγετο ἐπισήμως διὰ μέσου ὅλης τῆς πόλεως, ἐνῷ οἱ κώδωνες ἐσήμαινον ἠχηρῶς, τὰ πυροβόλα τοῦ παλαιοῦ φρουρίου ἀπήντων δι’ ὁμοβροντιῶν, οἱ στρατιῶται ἔρριπτον τοὺς μουσκετισμούς των καὶ αἱ γαλέραι καὶ αἱ γαλιόται, σημαιοστόλιστοι, ἡκολούθουν τὴν συνοδείαν κατὰ μῆκος τῆς παραλίας· οἱ ἀσθενεῖς ἀθρόοι ἤρχοντο νὰ ριφθῶσιν ὑπὸ τὴν λειψανοθήκην, μερικοὶ τῶν ὁποίων κατελαμβάνοντο ὑπ’ σπασμῶν, γεγονὸς ὅπερ ἐπέφερεν ἀσφαλῶς ὀλίγην σύγχυσιν εἰς τὴν τάξιν τῆς τελετῆς, ἀλλ’ ὑπέκαιε ταὐτοχρόνως τὸν εὐλαβῆ ἐνθουσιασμὸν τῶν παρεστώτων». (10) Σήμερα στην ιερή πομπή, η οποία σχηματίζεται οσάκις λιτανεύεται το σεπτό Σκήνωμα, λαμβάνουν μέρος, εκτός από τον ιερό Κλήρο της Κερκύρας, με επί κεφαλής τον Μητροπολίτη, αντιπροσωπείες των σχολείων Μ. Εκπαιδεύσεως, τα σώματα των Προσκόπων και των φιλαρμονικών της πόλεως και της υπαίθρου και αντιπροσωπείες των Ένοπλων Δυνάμεων. Την τιμητικότερη θέση στην ιερή πομπή κατέχει, ως είναι φυσικό, το άγιο Λείψανο, φερόμενο υπό τεσσάρων Ιερέων, υπό την σκεπή πολυτελούς χρυσοΰφαντης ουρανίας (baldacino). Στην συνέχεια παρατίθενται αναλυτικότερα τα σχετικά προς εκάστη των Λιτανειών.

 

 

1. Η Λιτανεία του Μ. Σαββάτου

 

Είναι η αρχαιότερα όλων των Λιτανειών, καθιερώθηκε δε εις ανάμνηση θαύματος, δια του οποίου Άγιος έσωσε τον λαό της Κερκύρας από μεγάλη σιτοδεία. Η διήγηση των θαυμάτων του Αγίου με τους έξης λόγους αναγράφει το γεγονός: «Τὸ πάλαι ποτέ, εἰς τὴν τῶν Κερκυραίων νῆσον στερουμένην τῶν πρὸς τὸ ζῇν ἀναγκαίων, καὶ κατακεκυριευμένην ἀπὸ βιαίαν πεῖναν, ὁ ἅγιος ἐχάρισε διὰ πλοίων, σίτους, ἐπιφανεὶς εἰς τοὺς πλοιάρχους καὶ προμηνύσας εἰς τούτους τὴν τῆς νήσου ἀνάγκην, κατὰ τὸ ἅγιον μέγα Σάββατον· διὰ τοῦτο λαμπρὸν καὶ τερπνὸν ἐτελέσθη τὸ τότε Πάσχα εἰς τὴν πρώην τεθλιμμένην νῆσον, μὲ τὴν τοῦ ἁγίου προμήθειαν». (11) Φανερώθηκε δηλαδή ο Άγιος εις τον ύπνο των πλοιάρχων εμπορικών πλοίων, τα οποία παράπλεαν την Κέρκυρα και τους ζήτησε να μεταφέρουν εις αυτήν τα φορτία του σίτου, τα όποια μετέφεραν αλλού. Οι πλοίαρχοι υπάκουσαν εις την υπόδειξη του Αγίου, και η Κέρκυρα σώθηκε από τον λιμό.

Δεν είναι γνωστό το έτος της τελέσεως του θαύματος, τότε της καθιερώσεως της Λιτανείας. Η παράδοση θέλει την Λιτανεία αυτή ως την πλέον παλαιά από όλες, όπως ήδη σημειώθηκε. Την 27^η Απριλίου 1753 ο Γενικός Προβλεπτής της Ανατολής Αντώνιος Λορεδάνος επικύρωσε με διαταγή του την αρχαία αυτή Λιτανεία, την επικύρωση δε του Προβλεπτού επιδοκίμασε δια θεσπίσματός της η Βενετική Γερουσία (1 Ιουνίου 1753). Ίσως η Λιτανεία να τελέσθηκε δια πρώτη φορά κάποιο Μ. Σάββατον προ του έτους 1553, κατά το όποιον αποφάσισε η Βενετική Κυβέρνησης «μετὰ τὴν δεινὴν σιτοδείαν τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, νὰ συστήσῃ δημοσίας Σιταποθήκας». (12)

Αξίζει εις το σημείο αυτό να αναφερθεί ότι κατά την Λιτανεία του Μ. Σαββάτου μαζί με το σεπτό Σκήνωμα του Αγίου λιτανεύεται και το ιερό Κουβούκλιο του Επιταφίου. Τούτο οφείλεται εις το έξης γεγονός. Κατά την διάρκεια της Βενετικής κατοχής της Κερκύρας (1386-1797) η Ορθόδοξος Εκκλησία υπέστη πολλές ταπεινώσεις. Μεταξύ τούτων ήταν και η κατόπιν Αποφάσεως της Βενετικής Γερουσίας (1574), απαγόρευση των Λιτανειών των ορθοδόξων κατά τις ημέρες, της οποίας τελούσαν αυτές οι λατίνοι· υποχρεώνονταν δε ο ορθόδοξος ιερός Κλήρος να λαμβάνει επίσημα μέρος στις τελετές των Λατίνων. Εξ αιτίας αυτής της αποφάσεως οι ορθόδοξοι περιέφεραν τον Επιτάφιο τους όχι το εσπέρας της Μ. Παρασκευής, άλλα το πρωί του Μ. Σαββάτου. Τούτο εξακολούθησε να γίνεται μέχρι το έτος 1799, όποτε η Ορθόδοξος Εκκλησία της Κερκύρας απέλαβε πλήρη ελευθερία, διατηρήθηκε όμως, ως έθιμο πλέον για τον Επιτάφιο του Ναού του άγιου Σπυρίδωνος.(13)

Η ιερά πομπή της Λιτανείας του Μ. Σαββάτου, διακρινόμενη ιδιαιτέρως διά την επιβλητικότητα της, εξέρχεται από τον Ναό την 9ην πρωϊνή, μετά δε την επιστροφή της εις αυτόν, το σεπτό Λείψανο εκτίθεται εις νυχθημερινό προσκύνημα μέχρι του απογεύματος της Τρίτης της Διακαινησίμου εβδομάδος.

 

 

2. Η Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων

 

Το φθινόπωρο του έτους 1629 η πανώλης μάστιζε την Ιταλία. Καθώς ήταν επόμενο, η τρομακτική νόσος μεταδόθηκε και στην Κέρκυρα, κατά τις τελευταίες ημέρας του έτους εκείνου. Ο κερκυραίος ιστορικός Ανδρέας Μάρμορας (1618-1684 ή 1688), ο οποίος, καίτοι εις παιδική ηλικία υπήρξε αυτόπτης μάρτυς της τραγικής καταστάσεως, ως εξής αφηγείται τα γεγονότα: «... Κατά την νύκτα των Χριστουγέννων εις τέσσερα μέρη της πόλεως ανακαλύφτηκαν σημεία πανώλης, με κίνδυνο, ένεκα της πυκνότητας του λαού, να μολυνθεί η νήσος ολόκληρος, διότι μέσα από τα τείχη δεν ήσαν μόνον οι κάτοικοι της πόλεως, αλλά και μεγάλος αριθμός χωρικών, οι όποιοι είχαν έλθει από διάφορα χωρία εις την εορτή. Χρησιμοποιήθηκαν, διά ν’ ανακόψουν τις ρίζες του κακού μέσα μεγάλα, εν τω μεταξύ δε οι Προβλεπτές επί της Υγείας (14) ερεύνησαν τον τρόπον, διά του οποίου θα μπορούσαν να ανακαλύψουν τον πρώτον σπόρο του κακού. Έπειτα από αυστηρές ανακρίσεις έμαθαν ότι ένας υπηρέτης του Όδηγητριανού Σαραντάρη, συναδέλφου τους, (15) μέσα εις δύο τουρκικά μαντήλια μετέφερε το μικρόβιο εις την οικεία του Κυρίου του, από οπού η ασθένεια μετεδόθηκε στις άλλες συνοικίες. Ο υπηρέτης εκείνος είχε λάβει αυτά τα λινά μαντήλια, άγνωστο από ποιο, από ένα πλοίο ξένο, το οποίον είχε λάβει ελευθεροκοινωνία, χωρίς ουδεμία υποψία πανώλης, επειδή δε του φάνηκαν ωραία, τα δώρισε στην κυρία, εκείνη δε τα τοποθέτησε σε ένα σεντούκι μιας κόρης της, η όποια έπειτα από ολίγο καιρό πέθανε. Έτρεξαν, καθώς συνηθίζεται, οι κυρίες στην κηδεία και εναγκαλιζόμενες την μητέρα και τις άλλες συγγενείς της νεκρής κόρης, μερικές προσβλήθηκαν από την ασθένεια, η όποια πλέον απειλητική εις περισσότερα μέρη παρουσιάσθηκε. Αμέσως ο Σαραντάρης με την οικογένειά του οδηγήθηκαν στο Λαζαρέτο, (16) και ως συνένοχος δια το κακό, αλλ’ όμως αθωότατος, έλαβε από τους συναδέλφους του, και τους δημοσίους αντιπροσώπους την εις θάνατον καταδίκη, η όποια και εκτελέστηκε, προς μεγάλη λύπη των Ευγενών, οι όποιοι σχεδόν όλοι, είχαν αυτόν ως δικηγόρο των. Τον μετέφεραν έξω από το Λαζαρέττο, και τον διέταξαν να εξομολογηθεί σε ένα κληρικό, τον όποιον είχαν οδηγήσει διά αυτό τον σκοπό με μία λέμβο, αφού δε εξομολογήθηκε τον φόνευσαν δια τυφεκισμού. Έτσι ο Σαραντάρης χωρίς υπεράσπιση, χωρίς ευσπλαγχνία, χωρίς έγκλημα έπεσε ένεκα του μίσους και όχι του σφάλματος.....

Ήταν δυνατόν ανάμεσα εις δύο υφάσματα να κρυφτεί η πανώλης, πώς όμως ο υπηρέτης δεν προσβλήθηκε πρώτος από την ασθένεια; πώς εις το πλοίο πού τα έφερε δεν φάνηκε σημείο του κακού; εγώ προσωπικά πιστεύω, ότι ο δηλητηριώδης όφις από την Ιταλία πήδησε εις την Κέρκυρα, η όποια στα ανθρώπινα μέσα προσέθεσε και τα θεία δια να τον διώξει από τα όριά της. Ο Άγιος Σπυρίδων, πού εν όσο ζούσε είχε κυριαρχία επί των όφεων μέχρι του σημείου να μετατρέπει αυτούς εις χρυσόν, παρεκλήθηκε·  σε αυτόν άνδρες, γυναίκες και παιδία έτρεξαν με δάκρυα εις τους οφθαλμούς, και στεναγμούς στα χείλη, οι όποιοι έβγαιναν από την εσωτερική αφοσίωση της καρδίας. Ο Άγιος με τις προσευχές του έλαβε από τον Θεό την χάριν, η οποία με τον θάνατο εξήκοντα μόνον ανθρώπων, και όχι περισσοτέρων, φανερώθηκε την ημέρα των Βαΐων του 1630. Τα Βάϊα έφεραν την νίκη και με μία μεγαλοπρεπή λιτανεία οδηγήθηκε το Σώμα του Σπυρίδωνος εν θριάμβω· θρίαμβος δε υπήρξαν οι εορταστικές διακοσμήσεις, οι τάπητες εις τους δρόμους, οι σημαίες, οι εξέδρες, και ο τεράστιος αριθμός των ανθρώπων. Κατ’ έτος, την ημέρα αυτήν, με την ιδίαν μεγαλοπρέπεια εορτάζεται η ανάμνηση της ευεργεσίας του Ύψιστου, τη μεσιτεία του Αγίου, ο όποιος τον καιρό της επιδημίας φανερώθηκε σε πολλούς ασθενείς και τους υποσχέθηκε την υγεία. Στον Ναό του έκαμε ώστε κάθε νύκτα να φαίνεται ένα φως ως εις φανός, τον όποιον έβλεπαν οι φρουροί των Φρουρίων. Συνελλέγησαν πέντε χιλιάδες δουκάτα, ένεκα τόσων χαρίτων τα όποια καταναλώθηκαν στον εξωραϊσμό της Εκκλησίας πού περικλείει τα οστά (sic) εκείνου, ο οποίος ποτέ δεν είναι σκληρός στις ικεσίες των Κερκυραίων, ευσεβών προσκυνητών της εξαίρετου αξίας του». (17)

Η λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων τελέστηκε διά πρώτη φοράν κατόπιν αιτήσεως των Συνδίκων. (18) Εν συνεχεία οι Σύνδικοι με αναφορά των προς την «Περιφανεστάτην Κυβάρνησιν Κερκύρας», η οποία καταχωρείται εις την συνέχεια, ζήτησαν όπως καθιερωθεί διά κυβερνητικής αποφάσεως η Λιτάνευση του ιερού Σκηνώματος του Άγιου κατά την Κυριακή των Βαΐων εκάστου έτους.

 

«Περιφανεστᾶτη Κυβέρνησις Κερκύρας. (19)

 

Ἀφοῦ κατὰ διαταγὴν ὑμῶν, περιφανέστατοι κύριοι, ἐτελέσθη πάνδημος λιτανεία μετὰ τοῦ λειψάνου τοῦ ἐνδόξου Ἀγίου Σπυρίδωνος, τὴν παρελθοῦσαν Κυριακὴν τῶν Βαΐων, ἕνεκα τῆς πανώλους ἥτις εἶχεν ἐνσκήψει εἰς τὴν πόλιν ταύτην, καὶ θαυμασίως, διὰ τῆς χάριτος Κυρίου τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς μεσιτεύσεως τοῦ πολυτιμωτάτου καὶ ἱερωτάτου τούτου λειψάνου τοῦ ρηθέντος Ἁγίου, ἔπαυσε, καὶ ἐν ὀλίγῳ καιρῷ ἠλευθερώθημεν· ἐπειδὴ εἶναι νῦν πρέπον νὰ ἐξακολουθῇ ἡ τέλεσις τῆς ρηθείσης λιτανείας, κατὰ πᾶν ἔτος, τὴν αὐτὴν ἡμέραν τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ἵνα ἐν παντὶ χρόνῳ καὶ εἰς ἕνα ἕκαστον, οἱασδήποτε ἡλικίας ὄντα καὶ ἐσόμενον, τηρηθῇ ἐν τῇ μνήμῃ τὸ μέγα θαῦμα τοῦ ηὐλογημένου τούτου Ἁγίου, καὶ ἡ ρηθεῖσα λιτανεία νὰ τελῆται μετὰ τῆς αὐτῆς μεγαλοπρεπείας, καὶ τὸ ρηθὲν ἁγιώτατον λείψανον νὰ διέρχηται τὰ μέρη τῆς πόλεως, ὡς ἐγένετο τότε, ἀρχομένης τῆς ρηθείσης λιτανείας ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας, ὅπου μέλλει νὰ τελειώσῃ· ζητοῦμεν ἡμεῖς οἱ Σύνδικοι, ἐν ὀνόματι τῆς ἐντιμοτάτης ταύτης Κοινότητος, ἀφωσιωμένῃς δούλης ὑμῶν, περιφανέστατοι κύριοι, νὰ εὐαρεστηθῆτε νὰ διατάξητε, νὰ τελῆται ἡ λιτανεία αὕτη καθ’ ὅν τρόπον ἐτελέσθη τότε, εἰς δόξαν Κυρίου τοῦ Θεοῦ, εἰς τιμὴν τοῦ ρηθέντος Ἁγίου Σπυρίδωνος, καὶ πρὸς διάσωσιν τῆς Γαληνοτάτης Πολιτείας.'

Ἵνα δὲ, κατ’ οὐδένα καιρόν, οὐδεμία τῶν ἀδελφοτήτων ἐκείνων, αἵτινες συνεκρότησαν ἤδη τὴν λιτανείαν, δυνηθῇ νὰ ἀποσυρθῇ καὶ προφασισθῇ, ν’ ἀποφανθῆτε, ὑποχρεοῦντες αὐτὰς εἰς τὴν ρηθεῖσαν λιτανείαν, κατὰ τὴν ἁγιωτάτην ἐκείνην ἡμέραν, ἐπὶ ποινῇ εἰς οἱανδήποτε τῶν αὐτῶν ἀδελφοτήτων ἥθελε παρακούσῃ, δουκάτων εἴκοσιν, ἅτινα θέλουσι ληφθῇ ἀπὸ τοῦ ἐπιτρόπου τῶν ἐκκλησιῶν, καὶ τεθῆ εἰς τὸ ταμεῖον τῶν οἰκοδομῶν τοῦ ρηθέντος Ἁγίου.

Τὸ ἁγιόγραφον τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος – Τὸ ἁγιόγραφον τῶν ραπτῶν – Τὸ ἁγιόγραφον τῶν ὑποδηματοποιῶν – Οἱ ἀδελφοὶ τῆς ἐκκλησίας τῆς Δεσποίνης ἡμῶν τῆς Σπηλαιωτίσσης. Οἱ ἀδελφοὶ τῆς Δεσποίνης ἡμῶν τῆς Ἀντιβουνιωτίσσης – Τὸ ἁγιόγραφον τοῦ Ἁγίου Νικολάου -  Ὁ Αἰδεσιμώτατος Πρωτοπαπᾶς μετὰ τοῦ Κλήρου αὐτοῦ». (20)

Αποτέλεσμα της ανωτέρω αιτήσεως των Συνδίκων της Κερκύρας υπήρξε η εξής απόφαση των αποτελούντων την Βενετική Κυβέρνηση της Κερκύρας.

«Τῇ 21 Ἰουνίου 1630.

Ἡ περιφανέστατη Κυβέρνησις ἐδρεύουσα κτλ. Θεωρήσαντες τὴν ἀνωτέρω αἴτησιν γενομένην παρὰ τῶν ἐντιμωτάτων κυρίων Συνδίκων τῆς μεγαλοπρεποῦς ταύτης Κοινότητος, οἱ περιφανέστατοι κύριοι παρεδέχθησαν καὶ ἐπιδοκίμασαν αὐτὴν ὡς ἔχει καὶ ὑπάρχει, ἀποφαινόμενοι, ἵνα κατ’ ἔτος καὶ ἐπὶ παντὸς τελῆται ἡ λιτανεία πανδήμως καὶ μετὰ τῶν ἀδελφοτήτων, ὡς ἐν τῇ αὐτῇ αἰτήσει δηλοῦται.

 

Ἰωάννης Πριούλης Βάϊλος                   

Νικόλαος Τζάνης Σύβουλος                               Ἰάκωβος Μανιάτης Γραμματεὺς τῆς Διοικήσεως

Ἰάκωβος Δὰ - Ρίβας Σύμβουλος                        Ἀρσένιος Πολίτης Γραμμ. τῆς Κοινότητος». (21)

 

Η Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων έχει την μακρύτερη διαδρομή, διότι διανύει την ορίζουσα την περίμετρο της πόλεως οδό, όπου ανυψώνονταν την εποχή εκείνη τα τείχη. (22)

Ως ανακοινώθηκε προσφάτως, (23) υπάρχει ασματική ακολουθία χειρόγραφος (24) αναφερομένη εις το θαύμα της απαλλαγής της νήσου από της πανώλης, όπου το θαύμα τούτο αποδίδεται όχι μόνον εις τον αγ. Σπυρίδωνα, αλλά και εις τον αγ. Αθανάσιο. Τούτο μαρτυρείται και εκ της ειδήσεως: «ἐν τῇ δευτέρᾳ Μαΐου, ἑσπέρας ἐν τῷ Μεγάλῳ Ἑσπερινῷ ψάλλομεν τὴν ἀκολουθίαν τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν καὶ πολιούχου Ἀθανασίου Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας τοῦ Μεγάλου, διὰ τὴν ἀνακομιδὴν τοῦ  Ἱεροῦ αὐτοῦ Λειψάνου κ α ὶ  τ ὸ  ἐ π ὶ  τ ῇ  λ ο ι μ ώ δ ε ι ν ό σ ῳ  γ ε γ ο ν ὸ ς  θ α ῦ μ α  π α ρ ὰ  τ ῶ ν  Ἁ γ ί ω ν  κ α ὶ  π ο λ ι ο υ χ ῶ ν  (sic)  Σ π υ ρ ί δ ω ν ο ς  κ α ὶ  Ἀ θ α ν α σ ί ο υ», (25). Τα τροπάρια της Λιτής, ποίημα Γερμανού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, (26) συντέθηκαν, ως και άλλα πολλά τροπάρια της ακολουθίας, «κατὰ παράκλησιν καὶ αἴ'τησιν τοῦ εὐγενοῦς Κερκυραίου Νικολάου Βάραγκα». Ιδιαιτέρως αξίζει να προσεχτεί το υπόμνημα του συναξαρίου της εν λόγω φυλλάδας:

«Οὗτος (ὁ ἅγ. Ἀθανάσιος) ἦν ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ μεγάλου, ἐν τῇ πρώτῃ συνόδῳ διάκονος (ὤν) τὸν Ἄρειον σοφοῖς λόγοις, καὶ γραφικαῖς ἀποδείξεσι καθελών, συγγράμματα μελισταγῆ τῇ Χριστοῦ ἐκκλησία καταλιπὼν εἰς στερέωσιν τῆς Ὀρθοδοξίας. Τελευτήσαντος δὲ Ἀλεξάνδρου Ἀλεξανδρείας ὁ Ἀθανάσιος τοῦ θρόνου διάδοχος γίνεται. Ὅσας δὲ τὰς ἐξορίας παρὰ Κωνσταντίνου διὰ τῶν αἰρετικῶν ὑπέστη ἀδύνατον γράψαι. Τεσσαράκοντα καὶ δύο χρόνους διωκόμενος καὶ ὑπὲρ τῆς πίστεως τὸν καλὸν ἀγῶνα (;) ἀνέπτη εἰς οὐρανούς. Τοῦτο τὸ ἱερὸν λείψανον εἰς τὴν Κωνσταντίνου ἀνακομισθὲν παρ’ Ἑνετικῶν (sic) ἐν τῇ λαμπρᾷ αὐτοῦ πόλει εἰσήχθη καὶ μέχρι τοῦ νῦν τερατουργῶν (sic) παρὰ τῶν ἐκεῖσε εὐσεβῶν τιμᾶται. Τούτου καὶ παλαιάν τινα εἰκόνα ἐν Κερκύρᾳ ἐν ναῷ περικαλλεῖ κειμένην, ἐν τῇ πόλει τιμᾷ, (sic) λ ο ι μ ο ῦ  γ ὰ ρ  φ θ ο ρ ο π ο ι ο ῦ  σ ῦ ν  τ ῷ  θ α υ μ α σ τ ῷ  Σ π υ ρ ί δ ω ν ι  τ α ύ τα η ν  ἔ σ ω σ ε  καὶ παῖδα τινὰ Ἰωάννην ὀνόματι τοῦ τείχους, (ἐν  ᾧ ὁ ρηθεῖς τοῦ ἁγίου ναὸς οἰκοδόμηται (sic) ἐκπεσόντα ἐρρύσατο. Τ ο ύ τ ο υ  ἐ ν  τ ῷ  ν α ῷ  κ α τ’  ἔ τ ο ς,  ὡ ς  σ υ ν ε ρ γ ά τ ο υ  τ ο ῦ  θ α ύ μ α τ ο ς  τ ὸ  ἱ ε ρ ὸ ν  τ ο ῦ  μ ε γ ά λ ο υ  π ρ ο σ τ ά τ ο υ  Σ  π υ ρ ί δ ω ν ο ς  λ ι τ α ν ι κ ῶ ς  π ρ ο σ φ έ ρ ε τ α ι  λ ε ί ψ α ν ο ν,  ἔ κ τ ο τ ε  (τοῦ λοιμοῦ δηλονότι) τ ὰ ς  ἀ φ ο ρ μ ὰ ς  λ α β ὼ ν  (sic)· ὁλονυκτίοις γὰρ δεήσεις (sic) τότε ἐν τοῖς ναοῖς τῶν ρηθέντων ἁγίων ἐποίουν, τ ὸ  ἱ ε ρ ὸ ν π ε ρ ι φ έ ρ ο ν τ ε ς  τ ο ῦ  δ έ μ α ς  κ α ὶ  π α ν υ χ ὶ  ἐ ν  τ ῇ  τ ο ῦ  Ἁ γ ί ο υ  Ἀ θ α ν α σ ί ο υ  μ ο ν ῇ  ἀ π ο θ έ μ ε ν ο ι  ἔ ψ α λ λ ο ν. ὅθεν καὶ αὐτήκοοι ἐν τῷ ἀέρι τὰς φωνὰς οἱ Κερκυραῖοι ἤκουον τοὺς ρηθέντας προστάτας ὀδυνηρῶς καλουμένους παρὰ τοῦ λοιμοῦ, σωματώδη γὰρ τινες τοῦτον ἑώρων (τὸν λοιμὸν δηλονότι) διὸ καὶ λυτρωθέντες τοῦ λοιμοῦ ἐορτὴν χαρμόσυνον κατὰ τὴν δευτέραν Μαΐου οἱ Κερκυραῖοι τελοῦντες εἰς δόξαν Χριστοῦ καὶ τοῦ δούλου αὐτοῦ Ἀθανασίου δοξάζουσιν ἀμφότερους τοὺς προστάτας». (27)

Εις την έκθεση των συνδίκων και την κυβερνητική απόφαση δια την Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων ουδέν περί του άγιου Αθανασίου αναφέρεται. Ούτε άλλωστε εξ άλλης πηγής γνωρίζουμε τι περί της τελούμενης «πανυχίδος» εις τον Ναό του αγίου Αθανασίου. (28) Ίσως η ολονύκτιος αυτή ακολουθία να ετελείτο κατά τα πρώτα. έτη μετά την τέλεση του θαύματος, ατόνησε όμως κατόπιν και περιορίσθηκε εις την σύντομο δέηση, η οποία γίνεται παρά την θέση του εν λόγω Ναού, κατεδαφισθέντος το 1808, κατά την Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων. Την απόδοση του θαύματος και εις τους δύο αγίους μαρτυρεί και αρχαία τοιχογραφία, ευρισκομένη εις τον Ναό του αγ. Αθανασίου, εις την κωμόπολη της Κορακιάνας, και την οποίαν δημοσιεύουμε. Εις αυτήν εικονίζονται οι άγιοι Αθανάσιος και Σπυρίδων, ενισχυόμενοι υπό της χειρός του Κυρίου, εκδιώκοντες τον λοιμό, ο όποιος ιστορείται ως πτερωτό τέρας επιγραφόμενο «η πανούκλα». Η τοιχογραφία φέρει την επιγραφή : «ὅτε ἐδίοξαν (sic) τὸ πάθος τῆς λοιμικῆς νόσου ἐκ τοῦ τόπου τούτου».

 

 

3. Η Λιτανεία της πρώτης Κυριακής του Νοεμβρίου

 

Το έτος 1673 εμφανίσθηκε και πάλι στην Κέρκυρα, και μάλιστα δύο φοράς κατά το αυτόν έτος, η πανώλη. Έντρομος ο λαός κατάφυγε στον Ναό και με δάκρυα επικαλέστηκε την μεσιτεία του Αγίου προς τον Κύριο. Και πάλι η θαυματουργική επέμβαση του θείου Σπυρίδωνος έσωσε τον λαό της νήσου και τους ασθενείς θεράπευσε και οριστικά κατάπαυσε την νόσο την 13 Ιουλίου του έτους εκείνου 1673. «Καὶ τῳόντι μέγα ἧτο τὸ θαῡμα» λέγει η διήγηση των θαυμάτων του Αγίου, «διότι πρῶτον μὲν κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς πανηγύρεως τοῦ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου γενομένου θαύματος εἰς τὸν παραδόξως (...) ὀμματωθέντα Θεόδωρον, τῇ δεκάτῃ τρίτῆ τοῦ Ἰουλίου μηνός, ἔβλεπέ τις τοῦς ἡμιθανεῖς, ἐν τῷ ἅμα μὴ λοιμώττοντας πλέον· τὸ δὲ δεύτερον, κατ’ αὐτήν τὴν τῶν Βαΐων ἡμέραν τῆς ἐτησίου λιτῆς τοῦ μεγάλου Σπυρίδωνος, νὰ ἴδωσι πάλιν, ὤ τοῦ θαάματος, πεπαυμένον τὸν λιμόν». (29)

Εις το ανέκδοτο έργο του ιερομόναχου Πολυκάρπου Βούλγαρη «Σύνοψις τοῦτε βίου καὶ τῶν θαυμάτων τοῦ πανενδάξου Ἁγίου Σπυρίδωνος» αναφέρονται τα εξής: «Κατὰ τὸ ἔτος 1673 ἐνέσκηψεν ἡ πανώλης, λεγομένη «τῶν Τρυφεροῦ καὶ Καναλιώτου», πεισματώδης ἀνακαλυφθεῖσα ἐν τῷ προαστείῳ Γαρίτσης. Ἐπιτευχθείσης δι’ εὐχῆς τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου, ἐξέλιπε κατὰ τὰ τέλη του Ὀκτωβρίου ἡ νόσος. Τὸ δὲ πασιφανὲς θαῦμα ἧν τοιοῦτον. Διὰ μέσου σταθεροῦ φωτάς, τὸ ὁποῖον ἐπὶ τρεῖς συνεχεῖς νύκτας ἐβλέπετο ὲπὶ τῆς ἄκρας τοῦ κωδωνοστασίου τοῦ παρ’ ἀπάντων, διεκρίνετο ὁ Θαυματουργὸς Ἱεράρχης μετὰ Σταυροῦ ἐν τῇ χερί, καταδιώκων τὸ θανατικόν, τὸ ὁποῖον ἐφαίνετο ὥς περ φάσμα καὶ οὗτινος οἱ κλαυθμοὶ ἠκούοντο ὑπὸ τῶν κατοίκων». (30) Εις ανάμνηση του θαύματος τούτου, οι κάτοικοι της κώμης Κορακιάνα ανέγειρα τον υπάρχοντα ακόμη Ναό «ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος». (31)

Διά να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη των προς τον Άγιο, οι Κερκυραίοι ζήτησαν και καθιερώθηκε, δι’ αποφάσεως της Βενετικής Κυβερνήσεως, από 29 Οκτωβρίου 1673, ετησία Λιτανεία του σεπτού Σκηνώματος, τελούμενη κατά την πρώτη Κυριακή εκάστου μηνός Νοεμβρίου. (32)

 

 

4. η Λιτανεία της 11 Α υ γ ο ύ σ τ ο υ

 

Το έτος 1717 η Βενετική Δημοκρατία βρίσκονταν σε πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. (33) Εις το πλαίσιο των εχθροπραξιών των δύο αντιμαχόμενων δυνάμεων υπήρξε και η πολιορκία της Κερκύρας από τους Τούρκους. Ο κίνδυνος του ανδραποδισμού και του αφανισμού δια της σφαγής ήταν μεγάλος διότι οι δυνάμεις των απίστων ήσαν ασυγκρίτως μεγαλύτερες των χριστιανικών. Παρά δε την στρατηγική δεξιότητα του διευθύνοντος τα χριστιανικά όπλα σάξονα στρατάρχη Ιωάννου Ματθία κόμητα Schulemburg, και παρά την γενναιότητα και την αυτοθυσία με την οποίαν αντιμετώπισαν τον επιδρομέα οι Κερκυραίοι και οι άλλοι χριστιανοί μαχητές, στο τέλος θα υπέκυπταν, εάν δεν επενέβαινε η θεία δύναμις, και πάλι δια της μεσολαβήσεως του ιερού Σπυρίδωνος, αποτελεσματικά υπέρ των υπερασπιστών της πόλεως. Η πολιορκία άρχισε την 24 Ιουνίου (ε.π.) 1716, τερματίστηκε δε την 11 Αυγούστου του έτους εκείνου δια της άτακτου αναχωρήσεως των επιδρομέων. Ιδού δε πώς αναγράφει το γεγονός η διήγηση των θαυμάτων του Άγιου :

«Πολέμου καὶ μάχης ὑπαρχούσης μεταξὺ Ἑνετῶν καὶ Ὀθωμανῶν, μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Πελοποννήσου, ἐφάνη εὔλογον εἰς τὴν εὐτολμίαν τοῦ στρατηγοῦ τῶν δυσσεβῶν Ἀγαρηνῶν νὰ καταδουλώσωσι καὶ τὴν Κέρκυραν. Ὅθεν κατὰ τὸ χιλιοστὸν ἐπτακοσιοστὸν δέκατον ἕκτον σωτήριον ἔτος, τῇ εἰκοστῇ τετάρτῃ Ἰουλίου, ἐπιδραμόντες οἱ σκληροὶ οὗτοι ἐπολιόρκησαν ἐξαίφνης τὴν πόλιν διὰ ξηρᾶς καὶ διὰ θαλάσσης. Ἀφοῦ δὲ ἤρχισεν ὁ βαρβαρικὸς πόλεμος, μὲ πῦρ καὶ μὲ σίδηρον κατέθλιβον τὴν πόλιν καὶ τοὺς πολίτες· καὶ μετὰ παρέλευσιν πεντήκοντα ἡμερῶν, ἐν αἷς σφοδραὶ μάχαι εἶχον γίνει, οἱ βάρβαροι ἐβουλεύθησαν νὰ συγκεντρώσωσι τὰς δυνάμεις των, καὶ νὰ ἐπανέλθωσιν κατὰ τῆς πόλεως Κερκύρας. Πάντες δὲ οἱ πιστοὶ μὲ στεναγμοὺς καὶ δάκρυα ἐν νυκτὶ καὶ ἡμέρᾳ, τὸν Ἱεράρχην ἱκέτευον. Ὅτε δὲ τὰ τῶν Ἀγαρηνῶν στρατεύματα, ἐπανῆλθον πρὸς ἐπίθεσιν εἰς τὸ ἀκρότειχον τῆς πόλεως, μετ’ ὁλίγον πολλοὶ ἐξ αὐτῶν κακοὶ κακῶς ἠφανίσθησαν, καὶ διὰ τῶν πρεσβειῶν τοῦ  Ἱεράρχου διεσκορπίσθησαν. Μετὰ τοῦτο δὲ μεγαλυτέραν σκληρότητα καὶ ἀπάνθρωπον φόνον ἔπνεον οἱ βάρβαροι ἐπαπειλοῦντες ἐναντίον τῆς πόλεως ἄλλην ἐπιδρομὴν καὶ πανάλεθρον αἰχμαλωσίαν καὶ θάνατον. Αἱ δεήσεις δὲ καὶ αἱ προσευχαὶ ἀπὸ τοὺς πιστοὺς δὲν ἔλειψαν, διὰ τῶν ὁποίων μετὰ πολλῆς εὐλαβείας, ἐπεκαλοῦντο τὴν τοῦ κοινοῦ Πατρὸς προστασίαν καὶ σκέπην· διὸ καὶ τοῦ σκοποῦ δὲν ἀπέτυχον. Ἐνῷ λοιπὸν οἱ Κερκυραῖοι περιέμενον τὴν ἐκ τῶν βαρβάρων παντελῆ ἀπώλειαν, φαίνεται, ὄρθρου βαθέος, πρὸς τοὺς ἐχθροὺς ὁ μέγας πατὴρ ἡμῶν Σπυρίδων μετὰ πλήθους στρατιᾶς οὐρανίου καὶ, ἐπέχων εἰς τὴν δεξιὰν ἀστραπόμορφον ξίφος, ἐδίωκε μὲ θυμὸν αὐτούς. Τοιοῦτον λοιπὸν παράδοξον ἰδόντες οἱ Ὀθωμανοὶ στρατιῶται, εὐθὺς ἐτράπησαν εἰς φυγήν, καὶ συγκρουόμενοι μεταξύ τῶν ἐφοβοῦντο μήπως ἀοράτως πληγωθῶσιν. Ἔφυγον λοιπὸν καὶ συνετρίβησαν ἀπὸ φόβον, ἄνευ πολέμου, ἤ πυρός, ἤ μαχαίρας, ἤ ἄλλου τινὸς διώκοντος, εἰμὴ μόνης τῆς ἀοράτου δυνάμεως τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, διὰ τῶν θερμοτάτων εὐχῶν τοῦ θαυματουργοῦ Σπυρίδωνος. Ἀφοῦ λοιπὸν ἀνεχώρησαν τὰ πεζικὰ καὶ ἱππικὰ τάγματα, ἀπέπλευσε καὶ ὁ στόλος αὐτῶν· ἔτσι δὲ διέμενεν ἐλευθέρα ἡ Κέρκυρα. Τὸ δὲ πρωΐ ἐνῶ περιέμενον οἱ πολῖται τὴν συνήθη μάχην, δὲν εἶδον οὐδένα, εἰμὴ σιωπὴν καὶ ἡσυχίαν. Περίεργοι λοιπὸν ἐπελθόντες εἰς τὰς σκηνὰς τῶν ἐχθρῶν, ἐννόησαν τὸ θαῦμα· καὶ σκιρτῶντες μετ’ εὐφροσύνης, ἠγάλλοντο διὰ τὸ καινὸν καὶ παράδοξον· ἐπειδὴ ὄχι μόνον τοὺς ἔβλεπον τοὺς Ἰσμαηλίτας φεύγοντας, ἀλλὰ καὶ τὰ ὑπάρχοντα αῦτῶν ἐλαφυραγώγησαν·  ἐκεῖνοι δὲ καὶ ἐνῷ ἔφευγον, ἀναφανδὸν ὡμολόγουν, ὅτι ἀπὸ τινα σεβάσμιον μοναχόν, δηλαδὴ τὸν Σπυρίδωνα, ὅς τις άνεφάνη εἰς τὸν αἰθέρα μὲ ἔνδοξον στόλον στρατιᾶς οὐρανίου, ἐτράπησαν εἰς ταχυτάτην φυγήν. Ἔδραμον δὲ πάντες μετ’ εὐλαβείας, εἰς τὸν τοῦ ἁγίου ναό ν, δοξάσαντες τὸν Θεὸν καὶ εὐχαριστοῦντες τὸν Ἱεράρχην». (34)

Εις ανάμνηση του θαύματος τούτου, και εις δόξαν του Παντοδυνάμου Θεού και τιμήν του προστάτου αγίου Σπυρίδωνος, καθιερώθη η κατ’ έτος και κατά την 11 Αυγούστου Λιτανεία του σεπτού Σκηνώματος του Αγίου, δι’ αποφάσεως του Βενετού Γενικού Καπιτάνου Κερκύρας Ανδρέου Πιζάνη, από 1930 Μαρτίου 1717, και η όποια παρατίθεται εν συνεχεία. (35)

«Ἐπὶ τῆς πολιορκίας τοῦ φρουρίου τούτου τῶν Κορυφῶν, ὁρατὴ ὑπῆρξεν ἡ προστασία τοῦ ἐνδόξου ἁγίου Σπυρίδωνος ὑπὸ τῶν ἰσχυρῶν μεσιτεύσεων τοῦ ὁποίου, κινηθεῖσα ἡ θεία εὐσπλαχνία, ἡθέλησε νὰ ποιήσῃ τόσον λαμπρότερον τὸ θαῦμα, ὅσον καθ’ ἣν ὥραν ἦτο μάλιστα ἐπικείμενος ὁ κίνδυνος, διὰ ἀπροσδοκήτου εὐτυχοῦς μεταβολῆς ἠκολούθησεν ἡ ποθητὴ ἐλευθέρωσις τοῦ αὐτοῦ φρουρίου, κατεσπευμένως τῶν πολεμίων ἀράντων τὸ στρατόπεδον καὶ ἐγκαταλιπόντων τὸ πυροβολικόν, τὰ πολεμοφόδια καὶ τὴν ἀποσκευήν. Πρὸς τὴν ἐνάργειαν τοσούτου θαύματος, πᾶσα καρδία καὶ πᾶσα διάνοια ὀφείλει νὰ προσπέσῃ προσευχομένη καὶ ἐν ταπεινότητι τὰς εὐχαριστίας αὐτῆς ἀποδίδουσα, νὰ καταδείξη τὸ μέγεθος ἅμα τῆς ἐνεργείας καὶ τοῦ κοινοῦ ὀφειλήματος. Καὶ ἐπειδὴ εἰς ταῦτα πρέπει νὰ προστεθῶσι τὰ ἀποτελέσματα δημοσίας, εὐλαβοῦς εὐγνωμοσύνης, κρίνει εὔλογον ἡ ἐξουσία αὕτη, νὰ καθιερώσῃ διηνεκῶς ἐπέτειόν τινα μνημόνευσιν τῆς εὐτυχοῦς ἐκείνης ἡμέρας, καθ’ ἣν εἴδομεν καταβεβλημένας τὰς προσπαθείας, ἐξηυτελισμένην τὴν ὐπερηφάνειαν, καὶ τοὺς βαρβάρους ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ φόβου αὐτῶν τραπέντας εἰς φυγὴν ὅτε μᾶλλον ἤλπιζαν νὰ ἐπιθέσωσι σκληρὸν ζυγὸν εἰς τοὺς λαοὺς τούτους καὶ νὰ ὑπερνικήσωσι φρούριον, ὅπερ ἐξασφαλίζει τὴν Χριστιανοσύνην κατὰ τῶν εἰσβολῶν αὐτῶν. Εἰς δόξαν λοιπὸν Θεοῦ τοῦ Κυρίου, καὶ εἰς τιμὴν τοὺ Ἀγίου ἀντιλήπτορος, δυνάμει τῶν παρόντων καὶ τῂ ἐξουσίᾳ τοῦ ἡμετέρου Γενικοῦ Καπιτανάτου ἀποφασίζεται, ὅτι κατὰ πᾶν ἔτος, τὴν ἀξιομνημόνευτον ἡμέραν τῆς 22 Αὐγούστου ἔ.ν., δηλαδὴ 11 ἔ.π., μέλλει νὰ ἐκτίθηται τὸ θαυματουργὸν λείψανον τοῦ αὐτοῦ Ἁγίου, καὶ μετὰ τὴν τέλεσιν τῆς λειτουργίας νὰ φέρηται ἐν λιτανείᾳ κατὰ τὴν πόλιν, συνοδευόμενον ὑπὸ τοῦ κλήρου, τῶν δημοσίων παραστατῶν, καὶ τῶν ἀρχῶν τῆς αὐτῆς πόλεως μετὰ τῆς μεγίστης τοῦ λαοῦ ἀκολουθίας, ἵνα πάντες ἐπικαλῶνται διηνεκεῖς τὰς αὐτοῦ εὐλογίας, ὅπως καὶ κατὰ τὸ μέλλον προστατεύσωσι καὶ ὑπερασπίζωσι κατὰ τῶν ἐπιβουλῶν τῶν ἀπίστων, τὴν πόλιν καὶ τὴν νῆσον. Πρὸς πλειοτέραν δὲ λαμπρότητα καὶ χαρμοσύνην, πρέπει κατὰ τὴν τελετὴν ταύτην, τὸ Ἅγιον λείψανον νὰ χαιρετᾶται παρὰ τῶν φρουρίων καὶ παρὰ τῶν τυγχανόντων πλοίων, διὰ τῶν εἰς τὰς ἄλλάς λιτανείας τοῦ αὐτοῦ Ἁγίου συνήθων πυροβολισμῶν, εἰς ἀθάνατον μαρτυρίαν τῆς ἕνεκα τοσοῦτον εὐτυχοῦς συμβάντος δημοσίας εὐγνωμοσύνης.

Ἀφιέρωσεν ἡ ἐξοχωτάτη Σύγκλητος μεγάλην λαμπάδα ἀργυρᾶν, ἵνα ὑπάρχῃ πάντοτε ἀναμμένη ἐνώπιον τοῦ Ἁγίου, καὶ πρὸς συντήρησιν θέλει προμηθευθῆ παρὰ τοῦ Δημοσίου, ἀπὸ ἔτος εἰς ἔτος τὸ ἀπαιτούμενον ἔλαιον. Πρὸς δὲ τούτοις, ἀναγνωρίζοντες ἡμεῖς εὔλογον ἐπίσης τὴν ἐξάσκησιν ἔργου  τινὸς ἐλεημοσύνης πρὸς τοὺς πτωχούς, ὅπερ εἶναι ἡ πρᾶξις ἡ μᾶλλον εὐπράσδεκτος πρὸς τὸν Θεόν, θεσπίζομεν νὰ ληφθῶσι κατ’ ἔτος ἐκ τοῦ δημοσίου ταμείου, ρεάλια ἑκατὸν πεντήκοντα οἱουδήποτε νομίσματος, ἵνα διανεμηθῶσιν εἰς τοὺς πτωχοὺς τόσον Λατίνους ὅσον καὶ Γραικούς, εἰς τοὺς κατὰ τὴν πόλιν ἐπαιτοῦντας, καὶ εἰς τοὺς μένοντας εἰς τὰς ἑαυτῶν κατοικίας, παραδιδομένου τοῦ ἑνὸς ἡμίσεος τῶν χρημάτων τούτων εἰς τὸν περιφανέστατον κύριον Ἀρχιεπίσκοπον, (*) τοῦ δὲ ἑτέρου εἰς τὸν κύριον Πρωτοπαπᾶν, ἵνα ὁ μὲν πρῶτος ποιήσῃ τὴν διανομὴν εἰς τοὺς πτωχοὺς τῶν Λατίνων, ὁ δὲ δεύτερος εἰς τοὺς πτωχοὺς τῶν Γραικῶν τὴν αὐτὴν ἡμέραν τῆς λιτανείας ἐνώπιον τῶν παρασταῶν, (**) ἵνα ἐφελκύσωμεν πάντοτε μᾶλλον τὰς εὐλογίας τοῦ Ὑψίστου, καὶ τὴν μεσίτευσιν τοῦ Θαυματουργοῦ αῦτοῦ  Ἁγίου, ὑπὲρ τῶν δημοσίων ὅπλων καὶ ὑπὲρ τῆς διηνεκοῦς διασώσεοος τοῦ φρουρίου τούτου καὶ τῆς νήσου, ὑπὸ τὸ κράτος τῆς Γαληνοτάτης Πολιτείας.

Τῶν παρόντων διατάζομεν τὴν ἐγγραφὴν ὅπου δεῖ, καὶ ἰδίως ἐν τῷ δημοσίῳ τούτῳ Ταμείῳ διὰ τὴν ἐπὶ παντός ἐκτέλεσιν αὐτῶν. Πρὸς πιστοποίησιν τούτων, κτλ.

Κέρκυρα τῇ 30 Μαρτίου 1717.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΙΖΑΝΗΣ

Γενικὸς Καπιτάνος». (36)

 

Δια την περίπτωση του θαύματος συντέθηκε πλήρης ασματική Ακολουθία ευχαριστήριος, η οποία εκδόθηκε μετά από δύο έτη. (37) Σχετικό δε προς το θαύμα είναι και το έξης επίγραμμα, «Πρὸς τὸν Μέγαν Προστάτην καὶ Εὐργέτην ἐν Κερκύρα Σπυρίδωνα», «εὐχαρίστου εὐλαβείας προσφώνημα τοῦ ταπεινοῦ, καὶ διὰ πολλοῦ ἐν κλίνῃ ἀσθενοῦντος Νικολάου Βουβουλίου»: (38)

 

Καὶ πόσῳ, Οὐρανόφρων, πλουτίζων θαύμασι Κόσμον,

Θάμβεϊ ἐκπλήσσεις Χριστοσεβῶν πραπίδας!

Σῇσι γὰρ ἱκεσίῃς Πολιορκία ὤλετ’ ἀπηνής,

Θρῄξ ὅτ’ ἐπιδρομάδην ᾤχετο δειμαλέος.

Παμβασιλεῖ  ᾄδειν Ἐπινίκια, καὶ Σὲ γεραίρειν

Εἰκός, ἰδ’ ἐγγράψαι Σώματι Θειοδότῳ.

Ἑλλαδικῶν Πρόβολος, πιστῶν καὶ ὑπέρμαχος ἄκρος,

Φαιάκων ῥύστης, Ἀδριακῶν φύλακος.

 

Δείγματα ευγνωμοσύνης διά το θαύμα τούτο αποτελούν και τρεις κανδήλες ευρισκόμενες μέχρι σήμερα στο Ναό του αγίου Σπυρίδωνος. Εκ τούτων η πρώτη, περί της οποίας γίνεται λόγος και εις την απόφαση του Α. Πιζάνη, αργυρά επτάφωτη, είναι αφιέρωμα της Βενετικής Συγκλήτου. Κρέμεται στο δυτικό μέρος του Ναού, προ του γυναικωνίτη και φέρει την επιγραφή:

 

OB

SERVATAM CORCYRAM

DIVO SPIRIDIONI TVTELARI

SENATUS VENETYS

ANNO MDCCXVI (39)

 

Αργυρή κανδήλα ελαίου με εφτά λυχνάρια, βενετική τέχνη. Αφιερωμένο στον ¶γιο από το Σενάτο της Βενετίας για τον τερματισμό της πολιορκίας της Κέρκυρας το 1716. Έχει τρεις φορές την επιγραφή: «OB / SERVATAM CORCVRAM / DIVO SPIRIDIONI TVTELARI / SENATVS VENETVS / ANNO MDCCXVI». Ναός του Αγίου Σπυρίδωνος. (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 181)

 

Η δεύτερη κρέμεται προς της βόρειας πύλης του Ναού, είναι αργυρή, υπερβαίνει δε κατά το μέγεθος όλες τις κανδήλες του Ναού. Αφιερώθηκε από τους Βενετούς ευγενείς, καθώς μαρτυρεί η εγχαραγμένη εις αυτήν επιγραφή:

 

DIVO

SPIRIDIONI TVTELARI

VTRAQVE CLASSE

PROTECTA

ANDREA PISANI SVPREMO

DVCE

VTRIVSQVE CLASSIS

NOBILES

EX VOTO

ANNO MDCCXVII (40)

 

Αργυρή κανδήλα ελαίου. Κατασκευασμένο στην Βενετία και αφιερωμένο από τους αξιωματικούς του Βενετικού στόλου και από τον Καπιτάνο Στρατηγό Αντρέα Πισάνι το 1717, για την προστασία του Αγίου στις πολεμικές επιχειρήσεις του προηγούμενου έτους (1716). Επιγραφή: «DIVO / SPIRIDIONI TVTELARI / VTRAQVE CLASSE / PROTECTA / ANDREA PISANI SVPREMO / DVCE / VTRIVSQVE CLASSIS / NOBILES / EX VOTO / ANNO MDCCXVII». Ναό τους αγίου Σπυρίδωνος. (Πηγή: Arte Bizantina e Post-Bizantina a Corfu. Monumenti, Icone, Cimeli, Civilta.Corfu 1994, σελ. 184)

 

H τρίτη κανδήλα κρέμεται προ της νότιας πύλης του Ναού, ανεπίγραφος, είναι δε αφιέρωμα των πολιτών εκ συνεισφοράς και ονομάζεται κατά παράδοση «χώρα», προφανώς διότι έγινε δια δαπάνης των κατοίκων της πόλεως, την οποίαν οι Κερκυραίοι ονομάζουν χώρα.

Κατά την Λιτανεία της 11 Αυγούστου παρατηρείται και η μεγαλύτερα συρροή των προσκυνητών. Μετά την επιστροφή της ιεράς πομπής εις τον Ναό, το σεπτό Λείψανο εκτίθεται εις προσκύνηση μέχρι του απογεύματος της 13 Αυγούστου. (41)

Γενικώς οι Λιτανείες του ιερού Λειψάνου διακρίνονται διά την μεγαλοπρέπεια και την τάξη. Από της καθιερώσεως των μέχρι και σήμερον αποτελούν εν ταύτω ιερές όσον και λαμπρές τελετές μοναδικές εις την Ελλάδα τουλάχιστον. Κατά το μακρό χρονικό διάστημα των ξενικών κατοχών εις την Κέρκυρα, υπό πάντων των στρατευμάτων, ιδιαιτέρως δε των βενετικών αδιαλείπτως αποδόθηκαν οι οφειλόμενες στρατιωτικές τιμές εις τις Λιτανείες του Άγιου Λειψάνου, (42) και η συνοδεία αυτών υπό των στρατιωτικών μουσικών. Μοναδική περίπτωση διακοπής της συμμετοχής του στρατού και της μουσικής εις την Λιτανεία του Άγιου Σπυρίδωνος, υπήρξε η, κατόπιν διαταγής της Αγγλικής Κυβερνήσεως, απαγόρευση κατά το έτος 1837. Έτσι η Λιτανεία της 11 Αύγουστου του έτους εκείνου ήταν πενιχρά., σημειώθηκε μάλιστα και επεισόδιο, όταν κατά την στιγμήν της δεήσεως υπέρ της Βασιλίσσης Βικτωρίας, εμπρός εις το Αρμοστείο (σημ. Ανάκτορα της πόλεως), μερικοί νέοι εις ένδειξη διαμαρτυρίας έριξαν τις λαμπάδας των εναντίον του παρακολουθούντος Βρετανού Αρμοστή Δούγκλα. Το γεγονός τούτο είχε και το αγαθό αποτέλεσμα. Εννέα φιλόμουσοι Κερκυραίοι αποφάσισαν και ίδρυσαν μουσικό σώμα υπό την επωνυμία «Φιλαρμονικὴ Ἐταιρεία Ἅγιος Σπυρίδων», με κύριο σκοπό την συνοδεία στις Λιτανείες του σεπτού Σκηνώματος, σκοπός ο οποίος πραγματοποιήθηκε το πρώτο κατά την Λιτανεία της πρώτης Κυριακής του Νοεμβρίου 2]14 του έτους 1841. (43)

Εκτός από τις συνήθεις Λιτανείες, εις διάφορες εξαιρετικές περιστάσεις, λιτανεύτηκε εκτάκτως το ιερό Λείψανο του Αγίου κατά το παρελθόν. Έτσι

1. την 9 Φεβρουαρίου 1743, λιτανεύθηκε το σεπτό Σκήνωμα «διἀ τὴν συναρωγῇ τοῦ Ἁγίου Λειψάνου διάσωσιν τῆς νήσου ἐκ παντελοῦς καταστροφῆς, τὴν ὁποίαν ἠπείλησεν ὁ κατὰ τὴν εἰρημένην ἡμέραν ἰσχυρότατος σεισμός».(44)

2. Επίσης (κατά τις σημειώσεις του Νικολάου Αρλιώτη) (45) «τῇ 27 (Μαρτίου) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς (1779 ἔτους), ἡμέρᾳ Κυριακῇ, ἐτελέσθη λιτανεία τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, καθιερωθεῖσα διὰ τὴν ἔκ τῆς κυριαρχίας τῶν Γάλλων ἀπελευθέρωσιν...». (46)

3. «Τῇ (4 Μαρτίου 1800) δευτέραν Κυριακὴν τῆς τεσσαρακοστῆς ἐτελέσθη, ὡς τὸ προηγούμενον ἔτος, ἡ διὰ τὴν ἔξωσιν τῶν Γάλλων λιτανεία...». (47)

4. «Τῇ δὲ 12 Δεκεμβρίου (δηλ. τοῦ ἔτους 1804) ἐτελέσθη μεγαλοπρεπὴς λιτανεία τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, διαρκούσης τῆς ὁποίας ἦσαν παρατεταγμένα...τὰ ρωσσικὰ στρατεύματα». (48)

 

(Πηγή: Ο Ιερός Σπυρίδων, Αθανάσιος Χ. Τσίτσας, πρωτοπρεσβύτερος, Κέρκυρα 1967, σσ. 50 - 64)

 

 

(1) Ο Λ. Σ. Βροκίνης (μν. εργ. σελ. 54 κε.) παραθέτει έγγραφο, υπό ημερομηνία 5 Αύγ. 1524 (MDXXIIII Die V Augusti), το οποίο παρέλαβε από το «Monumenta historiae Hellenicae» (τ. 5, σελ. 260) του Κ. Σάθα, και το οποίο αποτελεί την δοθείσα «ὑπὸ τῆς Ἑνετικῆς Γερουσίας... τῇ Κερκυραϊκῇ Κοινότητι» άδεια , «πρὸς ἀνέγερσιν ἔξωθι τῆς (νῦν) πόλεως, τοῦ ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου πρώτου ναοῦ». Σε σχετική προς το εν λόγω έγγραφο παράγραφο ο Λ. Σ. Βροκίνης γράφει επί λέξει τα έξης: «... ἐν τῇ ἐγγράφῳ ἀδείᾳ ταύτῃ, χρονολογουμένῃ ἀπὸ τοῦ 1524 ἔτους, μνεία γίνεται τῆς μαστισάσης τὴν ὅλην νῆσον βρωτολοιγοῦς πανώλους ἐπὶ τῇ ἐξ αὐτῇς διὰ θαύματος τοῦ Ἁγίου τῆς νήσου ἀπολυτρώσει, ἧς ἕνεκεν ἔκτοτε εἶχε καθιερωθεῇ ἡ πρώτη καὶ ἀρχαιοτέρα τῶν λιτανειῶν τοῦ πολιούχου Κερκύρας Ἁγίου δηλονότι ἡ Βαϊφόρος».  Αλλά στην περίπτωση αυτή ο Λ. Σ. Βροκίνης περιπίπτει εις σφάλμα, διότι η λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων τελείται μεν επί της διάσωσης του λαού της Κερκύρας από την πανώλη, η οποία όμως ενέσκηψε στην νήσο τον Δεκέμβριο του 1629, όπως άλλωστε και αυτός ο Βροκίνης μαρτυρεί (αυτόθι σελ. 6), και όχι προ του έτους 1524. Επίσης η Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων δεν είναι «ἡ πρώτη καὶ ἀρχαιοτέρα», τέτοια είναι εκείνη του Μ. Σαββάτου, όπως επίσης σημειώνει ο Λ. Βροκίνης, εν σελ. 13. Εν τούτοις το κείμενο μιλεί σαφώς περί λιμού. «…de poter fabricar una chiesa ad honor et reverential del gloriosissimo et miracoloso corpo de Sancto Spiridon, qual si trova corporaliter et integro, come pluries ha mostrato et manifestato li sui miracoli et maxime nel m o r b o  p r e c e d e n t e  qual mediante la sua gratiaha liberato il suo fidelissimo popolo» (= να μπορέσουν ν’ ανεγείρουν ένα ναό εις τιμή και σεβασμό του ενδοξοτάτου και θαυματουργού λειψάνου του αγίου Σπυρίδωνος, το οποίο  ευρίσκεται σωματικά και ακέραιο , και πολλές φορές έδειξε και φανέρωσε τα θαύματά του, κυρίως δε κατά τον προλαβόντα λοιμό, από τον όποιον διά της χάριτος του ελευθέρωσε τον πιστότατο λαό του). Αναμφιβόλως πρόκειται περί μαρτυρίας θαύματος του ιερού Σπυρίδωνος, διά του όποιου έσωσε τον λαό της Κερκύρας από λοιμό, ο όποιος είχε ενσκήψει ολίγον προ του 1524.

(2) «Διηγούνται, ότι τω 1537 ο σουλτάνος Σουλεϊμάν, την στιγμήν κατά την οποία έμελλε να θριαμβεύσει της μακράς των κατοίκων, αντιστάσεως, απωθήθηκε χάρη στην καταφανή επέμβαση του Αγίου και, θαύμα αυτού μεγαλύτερο, του προσέφερε χρυσή λυχνία και εν εισόδημα προς συντήρησή της, ευγνοομονών ότι του προετοίμασε μία έντιμη ήττα ν. Επεδείκνυαν ακόμη, τις παραμονές της Επαναστάσεως, την λυχνία αυτήν, η οποία μετά πλήθους άλλων χρυσών λυχνιών, και προ παντός αργυρών, στόλιζε το ιερόν του» (Έμμ. Ροδοκανάκη, ο Βοναπάρτης και οι Ιόνιοι Νήσοι, Κέρκυρα 1937, σελ. 25).

(3) ένθ. ανώτ. σελ. 70.

(4) ένθ. ανώ. σελ. 67. «...ο ναύαρχος Ουσάκωφ είχε εξορκίσει τους χωρικούς, εν ονόματι του Άγιου Σπυρίδωνος, να προσέλθουν αρωγοί στους συμμάχους, αν όχι πολεμώντας στην πρώτη γραμμή, κομίζοντας τουλάχιστον σάκους χώματος και δέματα φρύγανων την στιγμήν της επιθέσεως» (αυτ. σελ. 182-183).

(5)  βλ. «Αληθής Έκθεσης» κτλ. σελ. 56.

(6) ένθ. Ανώτ. σελ. 57. πρβλ. και Λ.Σ. Βροκίνη, μ ν. εργ. σελ. 8.

(7)  «Not ache per l’ ordinamento li Rettori vanno a buon hora in ditto giorno al Duomo dove si fa la cerimonia della festa dell’ Olivo per venire poi in detta Processione, nella quale non interviene l’ illustissimo Arcivescovo, ne alcun Religioso Italiano, se non quando volessero come privato». (G. Pojago μν. εργ. σελ. 174).

(8)  Και σήμερα κατά την ώρα της «δεήσεως», η οποία τελείται προ της πύλης του π. φρουρίου ρίπτονται εξ αυτού 21 κανονιοβολισμοί.

(9)  Λ. Σ. Βροκίνη, μν. έργ. σελ. 52.

(10) Εμ. Ροδοκανάκη, μν. έργ. σελ. 42 - 43

(11) Ασματική Ακολουθία και Βίος... υπό Μητροπολίτου Μεθοδίου, σελ. 106.

(12) Λ. Σ. Βροκίνη, μ ν. εργ. σελ. 13.

(13)  βλ. Σ. Κ. Παπαγεωργίου, Ιστορία της Εκκλησίας της Κερκύρας, Κέρκυρα 1920 σελ. 59.

(14)  Preveditori alla Sanita. Ήσαν τρεις και εκλέγονταν κατ’ έτος από το Συμβούλιο των 150 ευγενών (conclave), διά την προστασία της δημοσίας υγείας, βλ. Σ. Μ. Θεοτόκη. Αναμνηστικό τεύχος κλπ. Μέρος Α΄ Ενετοκρατία. Κέρκυρα 1914, σελ. 9-10.

(15)  Διότι ήταν ένας από τους Προβλεπτές.

(16)  Λοιμοκαθαρτήριο, μικρό νησί στον κόλπο της Κερκύρας, έναντι της πόλεως.

(17)  A. Marmora, Della Historia di Corfu. Venetia MDCLXXII. pp. 389 – 391. Σχετικώς προς την επιδημία εκείνη γράφει και ο Σ. Θεοτόκης, μν. εργ. σελ. 62.

(18)  Εντόπιοι άρχοντες, αντιπρόσωποι της Κερκυραϊκής Κοινότητος. Κατ’ αρχάς, τέσσερις, βραδύτερον δε τρεις, εκλέγονταν κατ’ έτος από το Συμβούλιο των 150 βλ. Σ. Μ. Θεοτόκη, μνημ. έργ. σελ. 9.

(19)  Το ιταλικό κείμενο της αναφοράς των Συνδίκων βλ. εν G. Pojago, μν. εργ. Τ. Ι, σελ. 173

(20)  βλ. Ν. Βούλγαρη: «Ἀληθὴς Ἔκθεσις», σελ. 56—57 εν υποσ. η τελευταία παράγραφος της αιτήσεως των Συνδίκων αναφέρεται εις την σύνθεση της ιερής πομπής της λιτανείας, τα ονομαζόμενα δε «ἁγιόγραφα» είναι τα λάβαρα των εκκλησιών και των συντεχνιών της πόλεως, τα οποία στην Κέρκυρα ονομάζονται και Σκόλες  πρβλ. και G. Pojago, μν. εργ. Τ. Ι. σελ. 174, σημ. της 7 Ιουνίου 1630 (S.N.)

(21)  βλ. Λ. Σ. Βροκίνη, μν. έργ. σελ. 8—9. το Ιταλικό κείμενο βλ. εν G. Pojago, μν. έργ. τ. Ι, σελ. 173 -174

(22)  «Nota in questa Processione per ordinario e stato ordinate di farla, principiando dalla Chiesa di San Spiridione, dalla parte del campaniele, e va fuori in spianata verso mandrachio, e di la si va alla casa dove suole habitar il proveditor d’  armata circondando le mura, e di la alla chiesa di Platitera, si passa poi d’  avanti le porte de’ restelli di fortezza, e si va al salizzo dove sono le case del Festa, e si finisce alla Chiesa del Santo». (ενθ., ανωτ)

(23)  Μ. Δαπέργολα ιερέως: Αφερωμένη και εις τον Άγιο Αθανάσιο η Λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων. Εφημ. «Κερκυραϊκά Νέα», αριθμ. 846. 28 Σεπτ. 1964.

(24)  «Φιλάδα (sic) ακολουθίας Αγίου Αθανασίου Σπυρίδωνος και Αρσενίου εγράφη το 1760» σημ. εις το περικάλυμμα της ακολουθίας, ένθ. ανώτ.

(25) ένθ. άνωτ.

(26) Τα τροπάρια είναι ψευδεπίγραφα, διότι από του Γερμανού Γ΄ (1215) μέχρι του Γερμανού Δ΄ (1842 αρχή α΄ πατριαρχίας), ουδείς άλλος πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως με το όνομα αυτό υπήρξε. Προφανώς ο ανώνυμος συνθέτης των ύμνων αυτών επιζήτησε να τους παρουσίαση ως έργο ονομαστού εκκλησιαστικού υμνωδού, τα εμφάνισε δε ως συνδέσεις του Γερμανοί» παρασυρθείς πιθανώς εκ του γεγονότος, ότι εις την ακολουθία της β΄Μαΐου, εν τω Μηναίω, υπάρχει δοξαστικό της Λιτής, ποίημα «Γερμανού Πατριάρχου», τούτο δε είναι όντως έργο του Γερμανού Α΄, ο όποιος όμως επατριάρχευσε κατά τα έτη 715 - 730. εις χργρ. κατάλογο βιβλίο και αντικειμένων σχετικών προς τον αγ. Σπυρίδωνα (υπό ιερ. Μ. Δαπέογολα 1966 αριθ. 14) αντί του «Γερμανού» υπάρχει «Αθανασίου». Εάν είναι ορθό το δεύτερον τότε ίσως πρόκειται περί του οικ. Πατριάρχη Αθανασίου Γ΄ του Πατελλαρίου 1634, 1651.

(27) Μ. Δαπέργολα Ιερέως, μν. εργ.

(28) Εις τούτο τον Ναό, ως γνωστό, κατετέθη το πρώτον το ι. Λείψανο του αγ. Σπυρίδωνος (βλ. «Ἀληθὴς Ἔκθεσις» σελ. 17).

(29)  Ασματική Ακολουθία κλπ. εκδ. Μητροπ. Μεθοδίου, σελ. 107.

(30)  «Nell’ anno 1673 scoppio la peste detta «del Trifero e del Canalioti», scopertasi orgogliosa nel borgo della Castrades. Impetrata la grazia del Santo cesso nella fine d’ Ottobre il morbo. Ed il miracolo fu tale ed evidente. Mediante un costante lume, che per tre notti continue se vedeva da tutti alla cima del Campanile suo, scorgevasi il taumaturgo Ierarca con Croce on mano che fugiva la morte che cedevasi qual orrido spettro, ed I clamore del medesimo udivansi dagli habitanti…» (Λ. Σ. Βροκίνη, μν. εργ. σελ. 29).

(31)  «1673 Anno Pestilenziale in Corfu. Gli abitanti di Corachiana sciolgono il voto per la deliberazione dalla Peste ed erigono un tempio a San Spiridione» (εκ των ιστορ. σημ. του Ρωμανού. ενθ. ανωτ. σελ. 28).

(32)   ενθ. ανωτ, σελ. 27. Κατά το έτος 1685 στην Λιτανεία της πρώτης Κυριακής του Νοεμβρίου παρακολούθησε και ο Βενετός Στρατάρχης Φραγκίσκος Morosini (αυτ. σελ. 52).

(33)  Ο πόλεμος κηρύχθηκε την 7 Δεκεμβρίου 1715, όταν οι Τούρκοι κατέλυσαν την συνθήκη του Κάρλοβιτς (26 Ιανουαρίου 1699), ανακατέλαβαν την Πελοπόννησο και στράφηκαν εναντίον των άλλων ενετικών κτήσεων.

(34)  Ασματική Ακολουθία κλπ. εκδ. Μητρ. Μεθοδίου σελ. 107 -108.

(35)  Το ιταλ. κείμενο βλ. εν G. Pojago, μν. έργ. τ. Ι σελ. 426 - 427, όπου λείπει μία πρόταση.

(*) Εννοεί τον Λατινεπίσκοπο.

(**) Δημόσιοι παραστάτες, και απλώς παραστάτες ονομάζονταν οι Βενετοί Κυβερνήτες, ως αντιπροσωπεύοντες το κυρίαρχο Κράτος.

(36) Λ.Σ. Βροκίνη, μν. έργ. σελ. 16 κ.ε.

(37) «Ἀκολουθία τοῦ ἐν Κερκύρα κατὰ Ἀγαρηνῶν ὑπερφυοῦς θαύματος τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος τοῦ θαματουργοῦ, συντεθεῖσα εἰς ἔπαινον τοῦ ἁγίου, καὶ ἀφιερωθεῖσα τῷ εὐγενεστάτῳ καὶ ἐκλαμπροτάτῳ κυρίῳ Ἰωάννῃ Ῥοδοστάμῳ, ἄρχοντι ἀξιωτάτῳ τῷ Κερκυραίῳ, εἰς δὲ τῶν πιστῶν ὠφέλειαν τύπῷ δοθεῖσα. Ἐνετίῃσιν, ἔτει σωτηίῶ ᾳψιη΄., παρὰ Νικολάῳ τῷ Σάρῳ. Con licenza de’ Superiori.»

(38) «Θεία καὶ ι. Ἀκολουθία τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος. Ἑτίῃσι ᾳψιζ΄ (1717)» σελ. 6.

(39) «Διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς Κερκύρας ἡ Ἐνετικὴ Σύγκλητος (ἀφιερώνει) εἰς τὸν Πολιοῦχον Ἄγιον Σπυρίδωνα, κατὰ τὸ ἔτος 1716». Σχετικά με την κανδήλαν βλ. Α. Τσίτσα, Οι Επιγραφές του Ναού του Αγίου Σπυρίδωνος, Κέρκυρα 1966, σελ. 24 κε.

(40) «Εἰς τὸν Πολιούχον Ἅγιον Σπυρίδωνα, διὰ τὴν προστασίαν, τὴν ὁποίαν ἔλαβον οἱ δύο στόλοι ὑπὸ τὴν ἡγεσίαν τοῦ Ἀνδρέου Πιζάνη, ὑπὰτου ἀρχηγοῦ καὶ τῶν δύο στόλων, οἱ εὐγενεῖς ἀφιέρωσαν κατὰ τὸ ἔτος 1717». Σχετικά εν εκτάσει. βλ. ανωτ. σελ. 26 κε.

(41) «Ἕνεκα τῶν εἰσέτι διαμενόντων ἐνταῦθα εὐαρίθμων Τούρκων καὶ ἑτέρων ἄλλων λόγων, δὲν ἐτελέσθη κατὰ τὴν 11 Αὐγούστου (τοῦ ἔτους 1799) ἡ συνήθης Λιτανεία». (Α. 2. Βροκίνη, μν. έργ. σελ. 12).

(42) βλ. Λ. Βροκίνη, μν. έργ. σελ. 50 κε.

(43) ένθ. ανωτ. σελ. 21 κε.

(44) ένθ. ανωτ. σελ. 5.

(45) ένθ. ανωτ. σελ. 11.

(46) ένθ. ανωτ. σελ. 5, στην υποσημείωση

(47) ένθ. ανωτ.

(48) ένθ. ανωτ.

 

 

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο τέλος κάθε σελίδας του Ανώνυμου Απολογητή θα παρουσιάζονται νεοπαγανιστικές και αθεϊστών (δήθεν ελληνιστών) απάτες που έχουν σχέση με το θέμα της σελίδας. Αυτές οι απάτες δεν έχουν σκοπό να βάλουν τα περιοδικά στα οποία εμφανίζονται τα νεοπαγανιστικά ψεύδη, εφόσον ούτως ή άλλως παγανιστές συγγράφουν σε διάφορα ανυποψίαστα εξ αυτών και αυτά δεν εκφράζονται από τις απόψεις των αρθρογράφων, αλλά σκοπό έχουν:

1. να καταδείξουν τον κρυφοπαγανιστή αρθρογράφο ώστε να γίνει γνωστός και

2. είτε ο κάθε ενδιαφερόμενος που αναγιγνώσκει εκ νέου άρθρα του να θέτει τον εαυτό του εν εγρήγορση και να ελέγχει θαρρετά τα ψεύδη του κρυφοπαγανιστή (δήθεν ελληνιστή), αν είναι μελετημένος και έχει πρόσβαση σε πρωτογενή βιβλιογραφία

3. είτε εάν δεν έχει πρόσβαση σε βιβλιογραφία, να μην δείχνει πλέον εμπιστοσύνη στον αρθογράφο εφόσον γνωρίζει πως εκφράζει ψεύδη για να σπιλώσει τον Χριστιανισμό υποστηρίζοντας θέσεις παγανισμού, που όμως δεν είναι σχεδόν ποτέ ξεκάθαρες, αλλά που παρουσιάζονται ως «ελληνικές» μιας και η πλειοψηφία των νεοπαγανιστών ντρέπεται να ομολογήσει δημοσίως την θρησκεία που ακολουθεί και προτιμά να καμουφλάρεται με κάτι οικοιότερο, τον πατριωτισμό, που όμως αρρωστημένα έχει μετατραπεί σε ένα παγανιστικό εθνικισμό.

ΕΞΑΙΡΕΣΗ: εξαιρούνται τα προσωπικά βιβλία του κρυφοπαγανιστή αθρογράφου ή τα έντυπα με καθαρά νεοπαγανιστικό προσανατολισμό, ανάμεσα στα τόσα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.

 

 

Κεντρική σελίδα με νέο-παγανιστικές απάτες

 

ΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΟΥΜΙΑ

 (Κατά Μιχάλη Καλόπουλου, συγγραφέως, δημοσίευση στην ιστοσελίδα του, 2004)

 

 

Θαύμα, η μούμια χαμογελάει και "τείνει ευήκοον ους" στις προσευχές των πιστών..Τέσσερις φορές το χρόνο οι αδιάντροποι ρασοφόροι ντυμένοι στα γιορτινά τους άμφια περιφέρουν τη... μούμια στους δρόμους της όμορφης Κέρκυρας.

Ο τίτλος και η σελίδα του Μ. Καλόπουλου στις 02/05/2004 όπως παρουσιάστηκε στην σελίδα του:

(http://www.greatlie.com/gr/articles.cfm?action=detail&id=31)

 

Μυθοπλάστης: Μιχάλης Καλόπουλος

Απάντηση: Εδώ

 

ΟΙ ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΑΓΙΟΣΥΝΗ ΔΙΑ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΓΑΜΙΑΣ

(Κατά Παναγιώτη Μαρίνη, τηλεοπτικός σταθμός Alter, εκπομπή «Χωρίς Μοντάζ ΙΙ», Φεβρουάριος 2004)

 

 

Βίντεο:  Μέγεθος: 66 kb Διάρκεια: 23΄΄ Οι θεολογόγοι διδάσκουν την ασχυμοσύνη του σώματος, την  αγαμία και την Αγιοποίηση μέσω αυτής εις τα μοναστήρια. Αυτά αποτελούν μια καταστροφική θρησκεία (Πηγή: Παναγιώτης Μαρίνης, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας αρχαιοφίλων και μέλος της Επιτροπής για την αναγνώριση της Ελληνικής θρησκείας του 12θέου Τηλεοπτικός σταθμός Alter, εκπομπή «Χωρίς Μοντάζ ΙΙ», Φεβρουάριος 2004)

Μυθοπλάστης: Παναγιώτης Μαρίνης

Απάντηση:

1) Πώς αγιοποιείται κανείς με την αγαμία εφόσον ο Άγιος και Θαυματουργός Σπυρίδων ήταν νυμφευμένος;

2) Πώς οι θεολόγοι διδάσκουν την ασχυμοσύνη του σώματος, όταν στον Χριστιανισμό δεν υπάρχει τέτοια τοποθέτηση αλλά το σώμα θεωρείται λίαν καλό κατασκεύασμα του Θεού και οίκος Του ίδιου του Θεού βάση των Ευαγγελίων; είναι το σπίτι του πλάστη Θεού ασχυμοσύνη; κατασκευάζει ο Θεός ασχημοσύνες;

3) Πώς οι θεολόγοι διδάσκουν την αγαμία όταν ο γάμος ευλογήθηκε από τον Ιησού και ο Πατέρας διδάσκει την αύξηση και την πλήθυνση των ανθρώπων επάνω στην γη (Γέννεση Κεφ Α΄ «28 καὶ εὐλόγησεν αὐτοὺς ὁ Θεός, λέγων· αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν»);

4) Πώς καταφέρεται ο Μαρίνης ενάντια στον μοναχισμό όταν έχει σχέσεις

    α) με τον Πυθαγορισμό του Ραδάμανθυ (μοναχισμός  Πυθαγόρα);

    β) με τις ιδέες του Πλάτωνα και των πλατωνικών για το σώμα, εφόσον ο ίδιος έχει συγγράψει σχόλια εις το βιβλίο «Χαλδαϊκά Λόγια ή χρησμοί» εκδόσεις Ιδεοθέατρον, Ραδάμανθυ Αναστασάκη, τα οποία ασπάζονταν οι νεοπλατωνικοί - θεουργοί φιλόσοφοι  οι οποίοι θεωρούσαν το σώμα φυλακή της ψυχής ενώ ο ίδιος ο Πλάτων επιθυμούσε για τον φιλόσοφο όπως «ραδίως αποθνήσκειν»;

5) τέλος ποια είναι η περισσότερο καταστροφική χρήση του αναπαραγωγικού συστήματος; ο μοναχισμός και η έγγαμη προς τεκνοποίηση ζωή του Χριστιανισμού ή οι κτηνοβασίες, παιδεραστίες, μοιχίες, αρσενοκοιτίες  και όλες οι ερωτικές διαστροφές των αρχαίων παθιασμένων θέων, μη εξαιρουμένης της ιερής εκπόρνευσης των νεαρών αρχαίων πιστών & απίστων Ελληνίδων που δια της μη ελεύθερης βουλήσεως, αμέσως μετά την πρώτη έμμυνο ρήση, αποστέλνονταν εις τα πορνεία της θεάς Αφροδίτης προς την χρήση και εφαρμογή της ιεροδουλείας;