8.000 Έλληνες Χριστιανοί βρήκαν ταφή στις κατακόμβες της Μήλου, κατά τους πρώτους 3 μ.Χ. αιώνες. Αυτό είναι ενδεικτικό στοιχείο της εξάπλωσης και αποδοχής του Χριστιανισμού από το Ελληνικό στοιχείο, πριν την ίδρυση του Βυζαντίου και την αυτοκρατορική αποδοχή και υποστήριξη της νέας θρησκείας.
«Εμφανίστηκε σήμερα ξαφνικά η Ελληνική Θρησκεία του Δωδεκαθέου; Η Θρησκεία μας πάντοτε υπήρχε ζωντανή. Σ’ όλη την διάρκεια του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας υπήρχε αφ’ ενός ως κύριο ρεύμα στις πόλεις και, αφ’ ετέρου, υπήρχαν, πολλά χωριά και κωμοπόλεις που όλοι οι κάτοικοι ήταν Έλληνες. [Σήμερα λέγεται Έλλην ο κάτοικος της Ελλάδος, όμως στο Βυζάντιο και κατά την Τουρκοκρατία, Έλλην λέγεται ο πιστός της Ελληνικής Θρησκείας, και γι’ αυτό τα κατά της θρησκείας κείμενα των Πατέρων επιγράφονται «κατά Ελλήνων», και μ’ αυτό τον τρόπο χρησιμοποιούμε την λέξη]…Οπότε φθάσαμε στο σήμερα και αποφασίσαμε και εμείς ότι δεν πρέπει πλέον να κρυβώμεθα, αλλά πρέπει να διεκδικήσουμε και εμείς αυτό που προβλέπει πλέον ο νόμος…» (Πηγή: Περιοδικό «Τρίτο Μάτι», τεύχος 95, άρθρο «Τι πιστεύει η Ελληνική μας Θρησκεία», Παναγιώτης Μαρίνης, σελίδα 26)
Απολογητής: Ας παρουσιάσει ο κ. Μαρίνης, με ιστορικά στοιχεία, πότε και που Έλληνες κρυπτοπαγανιστές κατασκεύασαν κατακόμβες δια να συνεχίσουν την λατρεία τους κατά τους Βυζαντινούς «διωγμούς» (απαγορεύσεις) εναντίων τους.
Η μεγάλη διάδοση του Χριστιανισμού στην Δήλο οφείλεται στις μεγάλες σχέσεις της με την Ρώμη. Νησί με μεγάλο βιοτικό επίπεδο, από ότι αναφέρουν οι Λίβιος και Πλίνιος, λόγω του εμπορίου των ορυκτών και των μετάλλων.
Μια άλλη μαρτυρία που δείχνει την πρώιμη διάδοση του Χριστιανισμού ήταν η ανεύρεση στην πόλη Κλήμα του νησιού ενός ρωμαϊκού αγάλματος που στην ράχη του υπάρχει χαραγμένος ένας μεγάλος σταυρός. Αυτό σημαίνει ότι στην Μήλο υπήρχαν Χριστιανοί και πριν ακόμη η Χριστιανική πίστη αποκηρύξει τα αγάλματα, πριν ακόμη τα θεωρήσει εικόνες του διαβόλου, πριν ακόμη τα γκρεμίσει από τα μέγαρα, τους αρχαίους ναούς και τα σπίτια. Χαρακτηριστικό που φαίνεται και στο Σχίσμα των εκκλησιών όπου στην Ελληνική εκκλησία δεν επιτρέπονται τα αγάλματα αντίθετα με την ρωμαιοκαθολική. Αυτή η ευαισθησία της ελληνικής εκκλησίας - κλήρου προς τα είδωλα - αγάλματα, θα φανεί πολλούς αιώνες αργότερα στο Βυζάντιο με την εικονομαχία μεταξύ χριστιανών. Χαρακτηριστικά να αναφέρω ότι ο Λέων Γ’ ο Ίσαυρος είχε απαγορεύσει δια διατάγματος την λατρεία των εικόνων του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων και των αγγέλων. Είχε διατάξει την καταστροφή όλων των εικόνων και δίνοντας το παράδειγμα είχε διατάξει την κατεδάφιση του αγάλματος του Χριστού που βρίσκονταν στην είσοδο του παλατιού με άμεση συνέπεια το χύσιμο αίματος από τον λαό που αντέδρασε.
Οι κατακόμβες είναι στοιχείο που μαρτυρεί το πέρασμα και μεταστροφή των αρχαίων Ελλήνων από την Ελληνιστική περίοδο εις στην Χριστιανική καθώς και την εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Ελλάδα δια ελεύθερης βούλησης. Οι κατακόμβες την Μήλου είναι το τρίτο κατά σειρά σπουδαιότητας Χριστιανικό μνημείο του είδος στον κόσμο μετά τους Ιερούς τόπους και τις κατακόμβες της Ρώμης. Τα μεταλλεία και τα ορυχεία της Μήλου δούλευαν με όλες τις δυνάμεις τους για να εξορίζουν τα πολύτιμα μέταλλα για την αυτοκρατορία. Ο πληθυσμός της Μήλου τα πρώτα 100 μ.Χ. χρόνια ανέρχονταν σε 20.000 ψυχές (Ρωμαίοι, Έλληνες, Εβραίοι και δούλοι). Στα μεταλλεία δούλευαν μόνο δούλοι καθώς και μόνο δούλοι δούλευαν για την ανοικοδόμηση έργων μεταξύ των οποίων και το μεγάλο θέατρο. Η εργασία ξεκινούσε με το πρώτο φως και τελείωνε με το πρώτο σκοτάδι.
Οι κατακόμβες της Μήλου (Πηγή Φωτό: Τηλεοπτικός σταθμός Αντ1, Ειδήσεις)
200 μόλις μέτρα ανατολικά του θεάτρου κάποιοι άλλοι που δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους δούλους για το έργο που κατασκεύαζαν, μαζεύονταν κρυφά σε ένα μέρος, σκάβοντας το πρώτο και μοναδικό πρωτοχριστιανικό μνημείο στην Ελλάδα: τις κατακόμβες (λέξη Ελληνική από το «κατά» και «κύμβη» που σημαίνει κοίλο ποτήρι. Αργότερα σήμαινε εμπορικό κοίλο πλοίο. Πιο μετά σήμαινε τον χώρο όπου οι πρώτοι Χριστιανοί έθαβαν τους νεκρούς τους. Στα μετέπειτα χρόνια θα σήμαινε το χώρο ταφής αλλά και ζωής των Χριστιανών). Αν τους έπιαναν να σκάβουν θα είχαν τον τύχη που είχε και ο προδότης και ο «αιρετικός». Για περίπου 3 αιώνες ζούσαν εδώ οι Χριστιανοί βρίσκοντας άσυλο ενάντια τους διωγμούς που έπαιρναν σιγά-σιγά μορφή οργανωμένων εγκλημάτων και ομαδικών σφαγών από τους Εθνικούς και αυτοκρατορικούς
Οι κατακόμβες της Μήλου (Πηγή Φωτό: Τηλεοπτικός σταθμός Αντ1, Ειδήσεις)
Οι κατακόμβες δεν ήταν μόνο κοιμητήρια στην Δήλο αλλά και τόποι λατρείας του Χριστού. Οι κατακόμβες ήταν ένα τεράστιο τεχνικό έργο. Χρειάστηκε να γίνουν εξορύξεις σε βάθος και μεταφορά τεραστίων όγκων χωμάτων. Οι τόποι αυτή της λατρείας βρίσκονται 1 χιλιόμετρο από το χωριό Τρυπητή και απέχουν 160 μέτρα από τα αρχαία τείχη. Η περιοχή εγκαταλείφθηκε τον 6 μ.Χ. αιώνα λόγω των σεισμών της περιοχής που καταπλάκωσαν τα πάντα τα χώματα. Οι Βυζαντινοί αναφέρουν ότι έγιναν σεισμοί κατά τα έτη 397,418,422,423,438,458,460,462.
Αριστερά: Οι κατακόμβες της Μήλου. Αριστερά Ελληνικά ονόματα ενταφιασθέντων Χριστιανών χαραγμένα στο τοίχωμα. Δεξιά: Μνημόσυνη λειτουργία στο χώρο των κατακομβών. (Πηγή Φωτό: Τηλεοπτικός σταθμός Αντ1, Ειδήσεις)
Η μετέπειτα κάθοδος στο μνημείο έγινε το 1840. 16 χρόνια αργότερα το 1856, ο Γιαννούλης Μαρκαντώνης, χωρικός από το Κλήμα, έγραφε στην διαθήκη του «Της θυγατέρας μου Μαρίας αφήνω και την Ελληνική Σπηλιά». Το 1822 το Ελληνικό Δημόσιο έδωσε 1000 δραχμές στον τελευταίο ιδιοκτήτη Αναγνώστη Μαθιουδάκη. Τρία χρόνια αργότερα έφτασε την Μήλο ο Γερμανός καθηγητής της αρχαιολογίας στην Αθήνα Ρως.
Αποτελούνται από ένα υπόγειο δίκτυο με 3 θαλάμους, 5 διαδρόμους και μια νεκρική αίθουσα. Το μήκος όλου του δικτύου είναι 184 μέτρα. Το ύψος των διαδρόμων φτάνει ως και τα 2.50 μέτρα!!! Και το πλάτος από 0,80 εκ. - 5 μέτρα.
Το μέγεθος των έργων στην Μήλο, μαρτυρεί
1. Την Πίστη Ελλήνων στον Χριστό
2. Το υπόγειο της κατασκευής αποδεικνύει το μέγεθος των διωγμών από τους Εθνικούς αλλά και τις καταστροφές του Διοκλητιανού κατά των Χριστιανικών ναών.
Εγκυκλοπαίδειες
1. Μεγάλη Ελληνική εγκυκλοπαίδεια
Περιοδικά
1. Ιστορία Εικονογραφημένη
2. Τρίτο Μάτι, τεύχος 95
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης
1. Τηλεοπτικός Σταθμός Αντ1