ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΠΛΗΞΙΑ 

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

 Β' ΜΕΡΟΣ 

 

ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ

 

  3. Διάφορες αντιρρήσεις των επικριτών της Παλαιάς Διαθήκης.

α') "Το όνομα Elohim που αναφέρεται στο στίχο ΓΕΝΕΣΙΣ Α’, 1, ως όνομα του Θεού της Παλαιάς Διαθήκης (Π.Δ.) είναι πληθυντικός του ονόματος Eloach. Δηλαδή οι ίδια η εβραϊκή βίβλος παραδέχεται, αντί για ένα Θεό πολλούς – που συμπεριφέρονται ως ένας. Οι Elohim δεν ήταν ένας, ήταν αναρίθμητα πνεύματα, ανώνυμα και αόρατα".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο πληθυντικός δεν συνεπάγεται ύπαρξη πολλών θεών, ενός πανθέου. Η Π.Δ. χρησιμοποιεί το πληθυντικός Elohim πάντα με ρήματα ενικού προσώπου (χρησιμοποιεί ρήματα στον πληθυντικό, μόνο όταν αναφέρεται στα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας που συνομιλούν μεταξύ τους). «Το περίεργο της χρησιμοποίησης ενός ονόματος σε πληθυντικό για αν προσδιορίσει το μοναδικό Θεό του Ισραήλ, εξηγείται με διαφόρους τρόπους. Ορισμένοι ερευνητές το θεωρούν κατάλοιπο του πολυθεϊσμού των προγόνων του Αβραάμ ή το εκλαμβάνουν ως πληθυντικό, που εκφράζει μια περιεκτική αφηρημένη έννοια, όπως λ.χ. η νεότης (ne’urim), το γήρας (zequinim). Άλλοι αναζητούν σ’ αυτό έναν πληθυντικό μεγαλοπρεπείας ή υπεροχής ή μεγέθους (pluralis majestalis ή excellentiae ή amplitudinis). Διατυπώνεται επίσης η άποψη ότι το Elohim δεν είναι πληθυντικός αλλά ενικός, η οποία βασίζεται στη δυνατότητα που παρέχει η εβραϊκή γραμματική να το εκλάβουμε ως υπερθετικό βαθμό του Eloach, το οποίο ως ομόρριζο της λ. ayil (δυνατός, ισχυρός) αποκτά τη μεταφορική σημασία της «δύναμης». Έτσι η μετάφραση του Elohim ως «ισχυρότατος, παντοδύναμος» αντί του «Θεός» αποδίδει πλήρως αυτό που θέλει να τονίσει ο ιερός συγγραφέας, δηλ. το ιδίωμα του Θεού ως δυνατού σ’ ένα έργο κατ’ εξοχήν δυνάμεως, όπως η Δημιουργία. Πιθανότερη ωστόσο φαίνεται η εκδοχή ότι το Elohim εισέρχεται και καθιερώνεται στην αρχαία εβραϊκή κατ’ επίδραση προϊσραηλιτικής χρήσης του ως ενικού, στη Βαβυλώνα και τη Χαναάν, για τον πτροσδιορισμό ενός συγκεκριμένου θεού αντιπροσωπευτικού του ειδωλολατρικού πανθέου (Ο B. W. Anderson αναφέρει συναφώς ότι οι βαβυλώνιοι χρησιμοποιούσαν τον πληθ. «ilanu» (θεοί) για το θεό Sin της σελήνης εκφράζοντας έτσι την πίστη τους ότι είναι ο υπεράνω όλων θεός, στον οποίο αντιπροσωπεύεται το βαβυλωνιακό πάνθεο. Επίσης οι χαναναίοι ως υποτελείς των αιγυπτίων αποκαλούσαν το θεοποιημένο Φαραώ «ilania» (θεοί μου), με τη σκέψη ότι η θεότητα συγκεντρώνεται στο πρόσωπό του). Οι αρχαίοι εβραίοι υιοθέτησαν αυτόν τον όρο, όταν, μετά την εγκατάσταση του Αβραάμ και των οικογενών του στην Παλαιστίνη, αντάλλαξαν την αραμαϊκή γλώσσα, που μιλούσαν, με την «χαναανίτιδα γλώσσαν» (sephath kena’an, Ησ. 19, 18) – την άλλως γνωστή εβραϊκή –, η οποία τον εμπεριείχε. Τον προσάρμοσαν όμως στο πνεύμα της μονοθεϊστικής τους πίστης. Έτσι, στην Π. Διαθήκη, ενώ διατηρεί το σχήμα του πληθυντικού, χρησιμοποιείται ως ενικός – όταν βεβαίως δεν αναφέρεται σε εθνικούς θεούς – υπό την έννοια ότι ο Θεός του Ισραήλ, λόγω της μοναδικότητας και της υπεροχής του, εμπερικλείει εν Εαυτώ όλους τους θεούς αλλά και διακρίνεται απ’ όλους. Είναι ο απολύτως Εις και όχι ένας μεταξύ των πολλών. Ως εκ της ερμηνείας του αυτής το Elohim σημαίνει την πληρότητα της θεότητας, το Θεό με την απόλυτη έννοια, ως πολλαπλότητα και πληρότητα δυνάμεων (...). Η αναφορά εδώ του Elohim υπαινίσσεται το Δημιουργό Θεό ως απόλυτο κύριο της κτίσης και κυρίαρχο της ιστορίας. (...). Η κατάθεση του ονόματός του είναι σαφώς δηλωτική της μονοθεΐας της Π. Διαθήκης, η οποία εκφράζει την πίστη σ’ έναν και μόνον υπερβατικό και προσωπικό Θεό, με ρητή άρνηση κάθε άλλου θεού, που την αντιδιαστέλλει από την ενοθεΐα και την πολυθεΐα, τον αθεϊσμό και τον πανθεϊσμό» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 63-68). 

            Όπως λέει κι ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης, (Περί κατασκευής ανθρώπου, 7, 3), αν οι φύσεις (ουσίες) των προσώπων που συνολικά ονομάζονται «Elohim» ήταν μεταξύ τους ανόμοιες (δηλαδή εάν υπήρχαν τρεις θεοί κι όχι ένας), τότε δεν θα έλεγε η Γένεση (Α’, 26): «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την δική μας εικόνα», αλλά θα έλεγε «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με τις δικές μας εικόνες». Αν το Elohim της Γένεσης σήμαινε πολυθεϊσμό, τότε αυτό θα έγραφε το κείμενο˙ για (τρεις) «εικόνες» (τριών διαφορετικών θεών που περικλείονται στον όρο Elohim) κι όχι για (μία) «εικόνα» (ενός Θεού με τρεις υποστάσεις). Γιατί δε θα ήταν δυνατό εκείνα που δεν ομοιάζουν μεταξύ τους, να αναδειχθούν σε ένα ομοίωμα.

β') "Ο μύθος του Αδάμ και της Εύας είναι δανεισμένος από αντίστοιχους Βαβυλωνιακούς και Σουμεριακούς μύθους για τον Αδάπα (Adapa), το μύθο για το φυτό της ζωής κ.ά."

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: καταρχήν, αυτό που προκύπτει, ανεξάρτητα από τις ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ της βιβλικής και της βαβυλωνιακής διήγησης, είναι ότι αυτά που ο Μωυσής και οι Βαβυλώνιοι πραγματεύονται προέρχονται από μια πανάρχαια κοινή παράδοση. Η κοινή αυτή παράδοση συνεπάγεται την ύπαρξη κάποιας αλήθειας στους βαβυλωνιακούς μύθους και στη διήγηση της Βίβλου. Αν υπάρχει κάποια απ’ τις δύο διηγήσεις που είναι πιο κοντά στην αλήθεια, αυτή είναι της Βίβλου. Ενώ η βαβυλωνιακή εκδοχή είναι γεμάτη εξωτικά θεϊκά φαντάσματα αναδυόμενα απ’ το χάος, τα οποία πολεμούν μεταξύ τους για να υπερισχύσουν το ένα του άλλου, τέρατα, αταξία, κλοπές, φόνοι κι άλλες «θεϊκές» πράξεις των δεκάδων «θεών». Στην Αγία Γραφή έχουμε εξαιρετική απλότητα και λαμπρότητα, ομαλή και θαυμαστή δημιουργία, η οποία αρχίζει απ’ τα ατελέστερα και προχωρεί στα πολυπλοκότερα δημιουργήματα. Στην αρχαία Εγγύς Ανατολή ο κανόνας είναι ο εξωραϊσμός κι ο εμπλουτισμός των αρχικών απλών ιστοριών και παραδόσεων, κι όχι η ιστορικοποίηση και το πλάσιμο ψευδο-ιστορίας (απλούστευσης των πολύπλοκων αρχικών μύθων). Αυτό παρατηρούμε στη Μεσοποταμία σχετικά με την εξέλιξη μύθων και παραδόσεων γύρω από το πρόσωπο του μυθικού βασιλιά Γιλγαμές (Gilgamesh) καθώς και στον αιγυπτιακό μύθο του Σέσωστρι ή τις παραδόσεις για τους Υξώς (K. A. Kitchen, Ancient Orient and Old Testament, The Tyndale Press, London 1966, p. 89). Είναι δύσκολο να φανταστούμε, αν η εξέλιξη των αρχικών παραδόσεων γινόταν αντίθετα από τον τρόπο που προαναφέραμε, τα εξής πράγματα: πρώτον πώς και γιατί η αρχική διήγηση ήταν πολύπλοκη και μυθική (κι όχι απλή, μεστή κι λογοτεχνικά ακατέργαστη, όπως στην Γένεση) και δεύτερον, αν ήταν η αρχική διήγηση πλούσια, με εξωραϊσμούς,  μυθική και πλήρης θεομαχιών, τότε πώς κατάφερε ο Μωυσής να απομακρύνει από την αρχική διήγηση όλα τα μυθικά στοιχεία, όλες τις δεισιδαιμονίες, τον πολυθεϊσμό, τις διαμάχες μεταξύ των θεών, και να μας δώσει μια απολύτως μονοθεϊστική περιγραφή, εν μέσω τόσων πολυθεϊστικών θρησκειών της Μ. Ανατολής.

            Εδώ θα απαντήσουν κάποιοι ότι η γραπτή περιγραφή που κάνουν τα βαβυλωνιακά έπη είναι αρχαιότερη της συγγραφής της Γένεσης. Η ιστορία του Αδάμ είναι αρχαιότερη από την εποχή της γραπτής καταγραφής των βαβυλωνιακών επών. Και πράγματι η Γένεση γράφτηκε μετά την καταγραφή των βαβυλωνιακών επών. Ωστόσο, ο χρόνος καταγραφής των μυθολογιών ή της βιβλικής εκδοχής δεν είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, βάσει του οποίου θα κρίνουμε την ακριβέστερη περιγραφή εκ της μυθολογίας και της βιβλικής εκδοχής. Για παράδειγμα, τα ομηρικά έπη καταγράφηκαν γραπτώς μόνο τον 6ο αιώνα, στην Αθήνα, όταν ήταν τύραννός της ήταν ο Πεισίστρατος. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα (σε κάποια εκστρατεία Αχαιών κατά της Τροίας, εφτά αιώνες πριν, τον 13ο αι.) ούτε ότι πριν την καταγραφή τους, τα προφορικά ομηρικά έπη δεν υπήρχαν (δλδ δημιουργήθηκαν όταν καταγράφηκαν μόνο). Άλλο πράγμα η χρονολογία καταγραφής ενός έπους, και άλλο πράγμα η (προφορική) προΰπαρξη και η χρονολογία δημιουργίας του έπους αυτού. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι το πόσο επεξεργασμένο είναι ένα κείμενο. Όσο πιο αρχαίο είναι ένα κείμενο και μια προφορική παράδοση, τόσο πιο «άχαρο» λογοτεχνικά είναι, πιο απλό (δίχως πολλή φαντασία και τέρατα και θεομαχίες), σαν ξερή καταγραφή γεγονότων. Αυτό που δείχνουν οι ομοιότητες μεταξύ βαβυλωνιακών επών και Γένεσης είναι ότι υπάρχει μια πανάρχαια κοινή παράδοση, η οποία αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα, κι όχι ότι η Γένεση είναι αντιγραφή των επών.

γ') «Η προσταγή «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε» αφορά αποκλειστικά τους Ισραηλίτες».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κι όμως, υπάρχουν επικριτές της Παλαιάς Διαθήκης που ισχυρίζονται τόσο αναληθή πράγματα! Η ευχή – και όχι «προσταγή» – αυτή δίνεται στη ΓΕΝΕΣΗ, Α’, 28, προς τους πρώτους ανθρώπους. Οι πρώτοι άνθρωποι δεν ήταν Ισραηλίτες. Από αυτούς κατάγεται όλη η ανθρωπότητα. Ισραήλ υπάρχει μετά τον Αβραάμ.

δ') «Δεν είναι αντιγραφή της βαβυλωνιακής μυθολογίας η αναφορά της Παλαιάς Διαθήκης περί δέντρου της ζωής; Δεν είναι, λοιπόν, σκέτη αντιγραφή των παγανιστικών θρησκειών η Π.Δ.;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Βεβαίως η αντίληψη για ένα μαγικό φυτό, που πρσφέρει ζωή στον άνθρωπο ή προξενεί το θάνατο, ήταν ευρέως διαδεδομένη στην αρχαία Εγγύς Ανατολύ. Είναι εντούτοις σαφές ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ τού δέντρου της ζωής στη διήγηση της Γενέσεως και του μαγικού φυτού των μυθικών αφηγήσεων των πολυθεϊστών. Διότι το μεν πρώτο αντλεί την υπερφυσική του δύναμη από το Θεό, στην κατοχή του οποίου ανήκει, ενώ το δεύτερο κατέχει μαγική δύναμη αφ’ εαυτού˙ το πρώτο έχει να κάνει με την αθανασία του ανθρώπου και όχι με την επιμήκυνση της ζωής ή το θάνατό του, όπως το δεύτερο. Περί του μαγικού φυτού μάς πληροφορεί κυρίως το σχετικό με τη δημιουργία εκτενές έπος του Giglamesh, που βρέθηκε στα ερείπια των ανακτόρων του Ασσουρμπανιπάλ στη Νινευή ης Ασσυρίας. Εκεί περιγράφεται ως ακανθώδες φυτό, το οποίο ο μυθικός βασιλιάς της Ουρούκ της Μεσοποταμίας Γκιλγαμές καλείται να πιάσει με τα χέρια του, χωρίς να κεντηθεί από τα αγκάθια του, και να φάει τον καρπό του, προκειμένου έτσι να επιστρέψει στην κατάσταση της νεότητας και να διατηρηθεί στη ζωή. Αν αποτύγχανε στην προσπάθειά του, τότε θα τού αφύπνιζε τον τρόμο και τη φρίκη του επικειμένου θανάτου του. Παρόμοιες σκέψεις στο θέμα της απωλεσθείσας αθανασίας διατυπώνονται και στον Ακκαδικό μύθο του Adapa, στον οποίο προσφέρεται ο άρτος της ζωής. Οι μυθικές αυτές αντιλήψεις, ότι η ζωή αποκτάται δια μέσου ενός φυτου ή του άρτου, είναι τελείως μαγικές και ασφαλώς ξένες προς το ρόλο του βιβλικού δέντρου. Διότι το δέντρο της ζωής στην Π. Διαθήκη δεν προσφέρει αιώνια ζωή στον άνθρωπο αφ’ εαυτού. Αποτελεί απλώς το φορέα της, αφού στην πραγματικότητα ο Θεός είναι η πηγή της ζωής και αυτός την προμηθεύει μυστηριωδώς σ’ αυτό. Δια της θείας ενέργειας μεταδίδεται ουσιαστικά η υπερφυσική δύναμη της ζωής στους καρπούς του παραδείσιου δέντρου, που ανήκει στη φυτεία του Θεού. Ο δε θάνατος του ανθρώπου δεν οφείλεται ασφαλώς στην απώλεια του δέντρου αλλά στην αμαρτία που προξένησε η παρακοή του και τον εξώθησε από τον παράδεισο. Το γεγονός άλλωστε ότι ο στίχος Β’ 9, δίδει έμφαση όχι στο δέντρο της ζωής αλλά σ’ αυτόν που το φύτευσε, ενισχύει την ιδέα ότι η ζωή προέρχεται από το Θεό και όχι από το δέντρο» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 384-385).

ε') «Το να μην επιτρέψει ο θεός στους ανθρώπους που έπλασε να μάθουν να διακρίνουν το καλό από το κακό, δεν είναι υπερβολικά παράλογο; Γιατί, τι πιο ηλίθιο από τον άνθρωπο που δεν μπορεί να διακρίνει το καλό από το κακό; Αφού είναι προφανές ότι τα μεν κακά δεν θα τα αποφύγει, τα δε καλά δεν θα τα επιδιώξει. Και το πιο σημαντικό: ο θεός δεν επέτρεψε στον άνθρωπο να γευθεί τη φρόνηση, από την οποία δεν υπάρχει τίποτα που να αξίζει γι' αυτόν περισσότερο. Επομένως το φίδι είναι ευεργέτης μάλλον, και όχι καταστροφέας του ανθρώπινου γένους. Με βάση αυτά, πρέπει να πούμε ότι ο θεός είναι φθονερός. Γιατί όταν είδε τον άνθρωπο να μετέχει στη φρόνηση, προκειμένου να μη γευτεί, λέει, από το δέντρο της ζωής, τον ξαπόστειλε από τον παράδεισο λέγοντας ξεκάθαρα: "Να, ο Αδάμ έφτασε, σαν ένας από εμάς, να γνωρίζει το καλό και το κακό. Τώρα λοιπόν, μη τυχόν και απλώσει το χέρι, και πάρει, και φάει από το δέντρο της ζωής, και ζήσει αιώνια." Γιατί (..)  το να απαγορεύει τη γνώση του καλού και του κακού, που είναι το μόνο πράγμα που φαίνεται να δίνει συνοχή στον ανθρώπινο νου, και επιπλέον το να φθονεί, μήπως ο άνθρωπος πάρει από το δέντρο της ζωής και από θνητός γίνει αθάνατος, αυτά είναι χαρακτηριστικά υπερβολικά φθονερού και μνησίκακου όντος.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ο Θεός δεν επέτρεψε στον άνθρωπο να γευτεί το δέντρο της γνώσης – δηλαδή να μάθει το καλό και το κακό – όχι επειδή δεν ήθελε να γίνει ο Αδάμ «σαν κι εμάς», δηλ. αθάνατος – το να γίνει κατά χάριν θεός είναι το σχέδιο του Θεού – αλλά επειδή ο Αδάμ πνευματικώς βρισκόταν σε νηπιακή/βρεφική ακόμα κατάσταση, η γνώση του καλού/κακού δεν θα τον οφελούσε, θα του έκανε κακό. «Ο χαρακτηρισμός από ορισμένους πατέρες των πρωτοπλάστων ως «νηπίων» δεν έχει να κάνει με τη γνώση του καλού και πονηρού, αλλά με την ανάπτυξη του «κατ’ εικόνα» της δημιουργίας τους και τη μεταβολή του στο «καθ’ ομοίωσιν». Χρησιμοποιείται είτε για να τονίσει ότι ο πρώτος άνθρωπος δεν ήταν επαρκώς ώριμος για να δεχθεί την τέλεια γνώση είτε για να εξάρει την αθωότητά και απλότητά του» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 409). Το κρέας π.χ. είναι ωφέλιμο, αλλά ένα βρέφος χωρίς δόντια, δεν μπορεί ακόμη να το φάει, κι αν δοκιμάσει να το φάει, θα βλαφτεί.  Μη έχοντας την πνευματική ανάπτυξη που έπρεπε, η γνώση του καλού και του κακού εκείνη τη στιγμή θα έκανε κακό στον Αδάμ. Αυτό φοβήθηκε ο θεός κι όχι μή τυχόν το απείρως κατώτερό του δημιούργημα γίνει σαν κι αυτόν. Επομένως το φίδι διατάραξε την πνευματική πορεία του ανθρώπου, δίνοντάς του πράγματα που ακόμη – λόγω μη επαρκούς ανάπτυξης – δεν μπορούσε να διαχειριστεί, και δεν ήταν ο θεός φθονερός.

«Η ονομασία αυτή («της γνώσεως του καλού και του κακού») δεν υπαινίσσεται βεβαίως ότι ο πρωτόπλαστος πριν από τη βρώση του απαγορευμένου καρπού αγνοούσε το καλό και το κακό, αφού είναι γνωστό ότι, πέραν από την ανεπτυγμένη βούληση και νοημοσύνη του, «είχε λογισμόν δεκτικόν καλού τε και πονηρού (Προκοπίου Γαζαίου, Εις την Γένεσιν ερμηνεία, 161D), αλλ’ υποδηλώνει ότι μετά τη βρώση του απέκτησε «της αμαρτίας την αίσθησιν» (Θεοδώρητου Κύρου, PG 80, 124BC), με συνέπεια την απογύμνωσή του από τη θεία δόξα» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 404). Δεν πρόκειται, λοιπόν, για την ηθική διάκριση/γνώση του καλού από το κακό. «Το γεγονός ότι ο Θεός τού έδωσε εντολή να μη φάγει από τον καρπό του, μαρτυρεί ότι αυτός γνώριζε πριν από την πτώση του πώς να διακρίνει το ορθό από το εσφαλμένο. Γνώριζε δηλ. ότι το καλό έγκειται στην υπακοή προς το Θεό και το κακό στην ανυπακοή προς Αυτόν. Και τούτο διότι με τη δημιουργία του είχε δεχθεί μέσα του αυτομάτως τον έμφυτο ηθικό νόμο. Από αυτόν άλλωστε το φυσικό νόμο εμφορούνται όλοι οι άνθρωποι, κατά τη μαρτυρία του απ. Παύλου» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 407). Ούτε πρόκειται για την αφύπνιση του λογικού. «Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι˙ πρώτον γνωρίζει τη φύση των ζώων, όταν καλείται να τους δώσει ονόματα, χωρίς να συγχέει το γένος και την τάξη τους˙ δεύτερον, αναγνωρίζει την υπεροχή του όχι μόνον έναντι των ζώων αλλά και της λοιπής ορατής κτίσεως˙ τρίτον, αντιλαμβάνεται, βλέποντας ενώπιόν του την Εύα ευθύς μετά τη δημιουργία της, ότι πρόκειται για ον όμοιο μ’ αυτόν» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 409). Η παγγνωσία, δηλαδή η δυνατότητα πραγματοποίησης των πάντων θεωρείται ότι «προσεγγίζει περισσότερο στο θεολογικό νόημα του «γιγνώσκειν καλόν και πονηρόν». Πρόκειται για τη γνώση των πάντων όχι στη θεωρητική της έννοια, αλλά στην πρακτική της δυνατότητα και εφαρμογή, που μεταφράζεται σε παντοδυναμία. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι στη βιβλική σκέψη η μεν «γνώση» (da’ath) έχει πρακτικό και όχι θεωρητικό χαρακτήρα, δυναμικό και όχι νοησιαρχικό, οι δε αντίθετες έννοιες «καλόν και πονηρόν» (tobh wara’) εκφράζουν την ολότητα. Πράγματι ως προς τη «γνώση» αυτή είναι για τον ισραηλίτη ολοκληρωτικά προσανατολισμένη στην πράξη˙ η πράξη είναι η εξωτερική εκδήλωση της σκέψης. Ως προς το «καλόν και πονηρόν», αυτά, ως ζεύγος αντίθετων εννοιών, χρησιμοποιούνται τόσο στην Αγ. Γραφή όσο και στη θύραθεν γραμματεία προς δήλωση της ολότητας (π.χ. «οὐ δυνησόμεθα οὖν σοι ἀντειπεῖν κακὸν ἢ καλόν.» = δεν έχουμε τίποτε να πούμε, Γεν. 24, 50˙ «καὶ οὐκ ἐλάλησεν ᾿Αβεσσαλὼμ μετὰ ᾿Αμνὼν ἀπὸ πονηροῦ ἕως ἀγαθοῦ» = δεν είπε απολύτως τίποτε, Β’ Βας. 13, 22 ή το αρχαιοελληνικό «οἵ τ’ ὄντες, οἵ τ’ ἀπόντες» = οι πάντες, Σοφοκλή Αντιγόνη στ. 1247 ή τα νεοελληνικά «για καλό και για κακό» = για παν ενδεχόμενο, και «λύνει και δένει» =  είναι παντοδύναμος). Επομένως η γνώση του καλού και του κακού στο κείμενο της Γενέσεως δεν είναι η θεωρητική γνώς των πάντων (παγγνωσία), αλλά η δυνατότητα πραγματοποίησής τους, δηλ. η παντοδυναμία. Μια τέτοια δυνατότητα γνώσης και πραγματοποίησης των πάντων ανήκει μόνο στο Θεό. Στο Θεό αποκλειστικά ταιριάζουν οι ιδιότητες της παγγνωσίας και της παντοδυναμίας. Αυτός υπήρξε άλλωστε ο πειρασμός, στον οποίο υπέβαλε ο όφις τον άνθρωπο˙ «ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν» (Γεν. 3, 5)» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 413).

Επομένως, δεν πρόκειται για κάποια ευεργετική πρόταση του όφι-διαβόλου προς τους πρωτόπλαστους, αλλά για την απατηλή υπόσχεση της παντοδυναμίας. Δηλαδή ότι το δημιούργημα τάχα θα μπορούσε να εκμηδενίσει την άπειρη απόσταση από το δημιουργό του, παρ’ όλες τις φυσικές και πνευματικές του ατέλειες. Η συμπεριφορά των πρωτοπλάστων της Αγ. Γραφής ουσιαστικά στην αρχαία Ελλάδα θα ονομαζόταν «ύβρις». Άλλωστε, οι αρχαιοκεντρικοί δεν μπορούν να κατακρίνουν το Θεό της Παλαιάς Διαθήκης, τη στιγμή που ο Δίας τιμωρεί τον ευεργέτη των ανθρώπων, τον Προμηθέα, που δεν προσπάθησε καν να εξισώσει θεούς και ανθρώπους, αλλά απλώς να τους δώσει τη φωτιά, δηλαδή να τους βοηθήσει απλώς να επιβιώσουν.

στ') «Και το φίδι που μίλησε με την Εύα, ποια γλώσσα θα πούμε ότι χρησιμοποίησε; Μήπως την ανθρώπινη; Και σε τι διαφέρουν όλα αυτά από τους μύθους που έπλασαν οι Έλληνες»;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Διαφέρουν στο ότι, σε αντίθεση με τους συμβολισμούς της Παλαιάς Διαθήκης, δέν γίνεται να δοθεί «μυστικό» νόημα κι ερμηνεία σε όλους αυτούς τους χιλιάδες, μυριάδες αρχαιοελληνικούς μύθους που οι περισσότεροι είναι καθαρή φαντασία. Το φίδι μπορεί να μίλησε σε γλώσσα ανθρώπινη, κατά παραχώρηση, ή μπορεί να είναι συμβολισμός της παρουσίας του διαβόλου και της επικοινωνίας του με τον άνθρωπο.

«Όσον αφορά στο είδος και τη φύση της συνομιλίας του όφι με την Εύα, εκφράζεται η άποψη ότι η συνομιλία αυτή ήταν πνευματικής φύσεως, που έλαβε χώρα στη διάνοιά της. Προφανώς η Εύα, λόγω της πρωτόγονης κατάστασης που ζούσε στον παράδεισο, να είχε την αίσθηση ότι ανταλλάσσει σκέψεις με τον όφι – με τον οποίον άλλωστε ήταν εξοικειωμένη διαβιώνοντας στον ίδιο χώρο –, επικοινωνώντας μ’ αυτόν κατά τρόπο πνευματικό» (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 501). Η ίδια λέξη του εβραϊκού κειμένου, που μεταφράζεται στα ελληνικά ως «όφις», η λέξη nachash διαφορετικά φωνηεντισμένη σημαίνει τη μαντεία, η οποία στην αρχαία Εγγύς Ανατολή συνδέεται με διαδικασίες, όπου εμπλέκεται και ο όφις (Στ. Ε. Καλαντζάκη, Δρ. Θ., «Εν Αρχή εποίησεν ο Θεός». Ερμηνευτική ανάλυση των περί δημιουργίας διηγήσεων της Γενέσεως, εκδ. Πουρναρά, σ. 486).

ζ') ΓΕΝΕΣΙΣ Γ’ 9 «καὶ ἐκάλεσε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ᾿Αδὰμ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ᾿Αδάμ, ποῦ εἶ;».«Ο «παντογνώστης» Θεός ρωτά τον κρυμμένο, μέσα στην βλάστησι του παραδείσου, Αδάμ  πού είναι(!!!!)»

ΓΕΝΕΣΙΣ Δ’ 9 «καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεὸς πρὸς Κάϊν· ποῦ ἔστιν ῎Αβελ ὁ ἀδελφός σου;». «Μετά την δολοφονία του Άβελ από τον Κάιν ο ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΗΣ υποτίθεται Γιαχβέ κάνει την απίστευτη ερώτησι στον Κάιν πού είναι»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για να αρχίσει ο Θεός μια συζήτηση με τον Αδάμ, να τον κάνει να εκφραστεί και να ομολογήσει τί έκανε – δίνοντάς του την ευκαιρία να ζητήσει συγγνώμη – έπρεπε να τον ρωτήσει. Το ίδιο έκανε και με τον Κάιν: έπρεπε ο Θεός να ρωτήσει τον Κάιν, ώστε να τον αναγκάσει να απαντήσει, μπας και ο Κάιν καταλάβει τί είχε μόλις κάνει και ζητήσει συγγνώμη. Ο Θεός φυσικά και ήξερε πού ήταν ο Άβελ και ο Αδάμ. Το ότι το ήξερε φαίνεται από τη συνέχεια της διήγησης, όπου και στους δύο λέει τί έκαναν, ώστε να αποδείξει την κουτοπονηριά τους, επειδή απέφευγαν να απαντήσουν αμέσως.  

η') "Από πού βρήκε γυναίκα ο Κάιν, όταν έφυγε απ’ το μέρος όπου έμενε με τους γονείς του; Η Γένεση λέει ότι γνώρισε κάποια από την χώρα Ναιδ, απέναντι από την Εδέμ. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχαν κι άνθρωποι – απ’ τη φυλή των οποίων έλαβε γυναίκα ο Κάιν – που δεν τους έπλασε ο θεός της Βίβλου. Άρα ο Θεός έπλασε μόνο τους Εβραίους-απόγονους του Αβραάμ. Συνεπώς εμείς οι Έλληνες δεν πλαστήκαμε από τον Γιαχβέ και δεν οφείλουμε να τον λατρεύουμε."

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατά πρώτον, του άγιου Ιωάννη Χρυσοστόμου: «Ίσως όμως θα ημπορούσε να ερωτήση κανείς˙ πώς, ενώ η Αγία Γραφή δεν ανέφερεν άλλην γυναίκαν, ο Κάιν απέκτησε γυναίκα; Μη σε παραξενεύη αυτό, αγαπητέ. Διότι πουθενά μέχρι τώρα δεν κάνει κατάλογο των γυναικών με ακρίβεια, αλλά αποφεύγουσα η Αγία Γραφή το περιττόν αναφέρει μόνον τους άνδρας, και όχι αυτούς όλους, αλλά μας διηγείται συντομώτερα λέγουσα, ότι ο τάδε εγέννησεν υιούς και θυγατέρας και απέθανε. Φυσικόν λοιπόν ήτο και τώρα η Εύα να εγέννησε θυγατέρα μετά τον Κάιν και τον Άβελ, την οποίαν έλαβεν ως σύζυγον ο Κάιν. Επειδή λοιπόν ήτο αρχή και έπρεπε να αυξηθή το ανθρώπινον γένος εις το μέλλον, επετρέπετο να συνέρχονται εις σαρκικήν μείξιν με τας αδελφάς των. Δια τούτο βεβαίως η Γραφή, αφού αφήση να γνωρίσωμεν ημείς τα επόμενα, διηγείται αυτό μόνον λέγουσα˙ "και συνευρέθη ο Κάιν με την γυναίκα του, η οποία αφού συνέλαβεν εγένησσε τον Ενώχ" (...) Αλλά όπως ακριβώς εις την περίπτωσιν του Κάιν είπεν, ότι "συνευρέθη με την γυναίκα του", χωρίς να μας διδάξη τίποτε, ούτε να μας ειπή από πού είχε την γυναίκα» (άγ. Ιω. Χρυσοστόμου, ομιλία κ’ εις την Γένεσιν, 1).

Η Γένεση γράφει (Δ’, 16-17): ἐξῆλθε δὲ Κάϊν ἀπὸ προςώπου τοῦ Θεοῦ καὶ ᾤκησεν ἐν γῇ Ναὶδ κατέναντι Ἐδέμ. Καὶ ἔγνω Κάϊν τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκε τὸν Ἐνώχ. Καὶ ἦν οἰκοδομῶν πόλιν καὶ ἐπωνόμασε τὴν πόλιν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, Ἐνώχ». Ναίδ στα εβραϊκά σημαίνει «ταραχή». Δεν είναι το όνομα κάποιων ανθρώπων ούτε το όνομα που είχαν δώσει κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι προϋπήρχαν εκεί στην περιοχή τους. Τουλάχιστον η Αγία Γραφή δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Αργότερα ονομάστηκε γη «ταραχής», διότι ο Κάιν πήγε εκεί ταραγμένος και φοβισμένος. Η αντίρρηση, ότι ο Κάιν στο στίχο 14 φοβάται μην τον σκοτώσει κανείς, ενώ αυτός θα περιπλανιέται, δεν συνεπάγεται ότι υπήρχαν «άλλοι άνθρωποι». Εκείνη την εποχή, μια που δεν υπήρχε κράτος, νόμοι, στρατός κ.ο.κ., οι μόνοι που θα ενδιαφέρονταν να εκδικηθούν σκοτώνοντας κάποιον φονιά, θα ήταν οι συγγενείς αυτού που ο φονιάς είχε σκοτώσει. Δηλαδή, πάλι τα παιδιά του Αδάμ και της Εύας. Όσοι δεν ήταν συγγενείς του Άβελ, δε θα κυνηγούσαν τον Κάιν. Ούτε στον στίχο 14 η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει (έστω από.. απροσεξία) την ύπαρξη άλλων ανθρώπων. Ας μην πιστεύουν οι κατήγοροι της Αγίας Γραφής ότι όσα δεν πρόσεξαν εδώ και 2000 χρόνια οι Χριστιανοί, τα πρόσεξαν εκείνοι.

Το ἔγνω τὴν γυναῖκαν αὐτοῦ του στίχου Δ’ 16, δεν σημαίνει «γνώρισε την γυναίκα του (ενώ πριν δεν την ήξερε) στη χώρα Νάιδ». Το ἔγνω σημαίνει «είχε σεξουαλική σχέση». Με αυτή τη σημασία χρησιμοποιείται το ἔγνω και στο ΓΕΝΕΣΙΣ Δ’, 1: ο Αδάμ γνώριζε την γυναίκα του, την Εύα, ήδη από το ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 23. Αλλά δεν είχε ακόμη σεξουαλικές σχέσεις μαζί της.  Οι στίχοι 16-17 μάς λεν ότι ο Κάιν 1) έφυγε «από το πρόσωπο του Θεού», δηλαδή την Εδέμ, 2) έπειτα πήγε στη γη Ναίδ 3) και μετά είχε σεξουαλικές σχέσεις με τη γυναίκα του. Άλλο πράγμα αυτό που λέει η ΓΕΝΕΣΗ («ο Κάιν άρχισε να έχει σεξουαλικές σχέσεις με τη σύζυγό του, αφού κατοίκησε την Ναίδ») κι άλλο αυτό που οι αρχαιολάτρες ισχυρίζονται πως η ΓΕΝΕΣΗ λέει (διαστρεβλώνοντάς την), ότι δήθεν «ο Κάιν βρήκε τη γυναίκα του στη Ναίδ» («άρα υπήρχαν άνθρωποι μη πλασμένοι από το Θεό της Π.Δ.»). Μπορεί φεύγοντας ή λίγο πριν φύγει από την Εδέμ να πήρε κάποια για γυναίκα του, κι αφού έφτασαν στη Ναιδ (η οποία ήταν «κατέναντι», δηλαδή πολύ κοντά στην Εδέμ) τότε να είχαν σεξουαλικές σχέσεις. Επιπλέον πουθενά δεν αναφέρει ούτε υπονοεί η Γένεση ότι ανάμεσα στο διάστημα της γέννησης των Κάιν και Άβελ και της γέννησης του Σήθ, δεν γεννήθηκε κάποια γυναίκα. Όσο για τους Έλληνες, τουλάχιστον σύμφωνα με το ΓΕΝΕΣΙΣ Ε’ και Ι’, 2-4, οι Έλληνες είναι απόγονοι του Ιάφεθ (Ιάπετου), γιου του Νώε, γιού του Λάμεχ, γιου του Μαθουσάλα, γιου του Ενώχ, γιου του Ιάρεδ, γιου του Μαλελεήλ, γιου του Καϊνάν, γιου του Ενώς, γιου του Σηθ, γιου του Αδάμ και της Εύας, πλασμάτων του Θεού της Π.Δ. κι όχι του Δία και των λοιπών ψευδοθεϊκών οντοτήτων (στις οποίες δόθηκαν τα ονόματα Γαία, Κρόνος, Ουρανός κ.λπ.), οι οποίες άλλωστε – σύμφωνα με την ίδια την ελληνική μυθολογία του Ησίοδου – δεν έπλασαν το πέμπτο γένος, των σημερινών ανθρώπων.

Συνεπώς η Αγία Γραφή δεν αντιφάσκει με τον εαυτό της. Το ερώτημα «πώς γίνεται να μιλάμε για ανθρώπινο είδος ηλικίας μόνο 7500 ετών» δεν είναι σωστό, διότι τα 7500 έτη υπολογίζονται βάσει της γενεαλογίας˙ αλλά αυτή θα μπορούσε να είναι λανθασμένη, με την έννοια ότι μπορεί να της λείπουν ορισμένοι κρίκοι. Ο Μωυσής μπορεί να μην συμπεριέλαβε όλους τους προγόνους, διότι μπορεί να μην διασώθηκαν στην εποχή του όλες οι γραπτές γενεαλογίες (αν ήταν όλες γραπτές – που δε γίνεται να ήταν) ενώ οι προφορικές γενεαλογίες σταδιακά (από γεροντότερο σε νεότερο) ελάττωναν τον αριθμό των ενδιάμεσων κρίκων στο ΓΕΝΕΣΙΣ  Ε’ από Σηθ έως Νώε. Το πράγμα αυτό δεν είναι απίθανο, αν δούμε ότι μεταξύ Σηθ και Νώε οι διαδοχικοί πρόγονοι κατονομάζονται μηχανικά, δίχως να αναφέρονται οι πράξεις τους, ενώ ο Νώε αναφέρεται να φτιάχνει την κιβωτό.

Mια μελέτη των βιολόγων, οπαδών της θεωρίας της Εξέλιξης, του Robert Dorit (Yale), του Hiroshi Akashi (University of Chicago) και του Walter Gilbert (Harvard) είναι σχετική με το θέμα μας. Σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν τα ίχνη της καταγωγής των ανθρώπων, οι παραπάνω ερευνητές έψαξαν για γενετικές διαφορές στο χρωμόσωμα Y τριάντα οκτώ ανδρών που ζούσαν σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και είχαν διαφορετική φυλετική καταγωγή (Robert L. Dorit, Hiroshi Akashi and Walter Gilbert, "Absence of Polymorphism at the ZFY Locus on the Human Y Chromosome," Science, 268(1995), pp. 1183-1185). Ο Dorit και οι βοηθοί του δεν βρήκαν διαφορές/εναλλαγές στα νουκλεοτιδία σε κανένα από τα μόνιμα τμήματα του Υ χρωμοσώματος των 38 ανδρών. Αυτή η έλλειψη διαφοροποίησης οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν συνέβη εξέλιξη στην καταγωγή των ανδρών. Βάσει αυτής της ανάλυσης, συμπέραναν ότι ο προπάτορας των ανδρών – ένα άτομο, όχι μια ομάδα ατόμων – έζησε όχι περισσότερο από 270 χιλιάδες χρόνια πριν. Περισσότερο πρόσφατες μελέτες έχουν συρρικνώσει τον αριθμό αυτό σημαντικά και φανερώνουν πόσο μικρότερος μπορεί να ‘ναι. Κάνοντας την ίδια υπόθεση με τους παραπάνω ερευνητές, ειδικά ότι οποιαδήποτε διαφοροποίηση στα χρωμοσώματα Y, η οποία θα βρισκόταν σε άνδρες που ζουν στις μέρες μας, θα πρέπει να υπήρξε μέσω φυσικής εξελικτικής διαδικασίας, ο αμερικανός μοριακός βιολόγος  Michael Ηammer εξέτασε 2.600 τμήματα από ζεύγη νουκλεοτιδίων του χρωμοσώματος από δεκαέξι άνδρες διαφορετικής εθνικότητας. Οι υπολογισμοί του οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι δεκαέξι αυτοί άνδρες κατάγονταν από έναν άνδρα που έζησε μεταξύ 51 και 411 χιλιάδες χρόνια πριν (Michael F. Hammer, "A Recent Common Ancestry for Human Y Chromosomes," Nature, 378 (1995), pp. 376-378). Μια ομάδα Βρεταννών αποτελούμενη από τους γενετιστές Simon Whitfield, John Sulston, και Peter Goodfellow, εξέτασε ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα του ανθρώπινου χρωμοσώματος Y, ένα τμήμα που αποτελείται από 100 χιλιάδες ζεύγη νουκλεοτιδίων, από πέντε φυλετικά διαφορετικούς άνδρες. Η απόκλιση που παρατήρησαν ήταν τόσο μικρη, ώστε να ελαττώσει το χρονικό εύρος περίπου μεταξύ 37.000 και 49.000 ετών (L. Simon Whitfield, John E. Sulston, and Peter N. Goodfellow, "Sequence Variation of the Human Y Chromosome," Nature 378 (1995), pp. 379-380). Επιπλέον, η ανακοίνωση των Whitfield, Sulston και Goodfellow εξηγεί πως ο συνδυασμός των πληροφοριών για το χρωμόσωμα Y με μια πληροφορίες για άλλους παράγοντες όπως η μορφολογία των οστών και η γεωγραφική κατανομή, μεταξύ άλλων δείχνει ότι ο Homo sapiens δεν μπορεί να εξελίχτηκε με φυσικές διαδικασίες από τον Homo erectus. Παλιότερα, είχε γίνει μια παρόμοια έρευνα για την γενετική απόκλιση/μεταβολή στις γυναίκες. Επειδή οι διαφορές ήταν τόσο μικρές, οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι γυναίκες μπορεί να έχουν την καταγωγή τους μόνο 200.000 έτη πριν σε έναν πρόγονο, τον οποίο οι επιστήμονες αποκάλεσαν «Εύα». Πάντως τα αποτελέσματα και των δύο μελετών αποκλείουν τον Homo erectus ως πιθανό προπάτορα των σύγχρονων ανθρώπων.

Η πιθανή αντίρρηση, για τα εργαλεία που κατασκεύαζαν διάφορα πρωτεύοντα, δεν λέει τίποτε. Σήμερα, ακόμη και πουλιά, ακόμη και γορίλλες χρησιμοποιούν υποτυπώδη εργαλεία. Αυτό δε σημαίνει ότι... εξανθρωπίζονται τα πουλιά! Επίσης η εύρεση κρανίων άλλων ανθρωποειδών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτοί είναι οι πρόγονοι του Homo Sapiens (υπάρχουν πολλά είδη άλλωστε) ή ότι έχει αποδειχτεί (π.χ. με την εύρεση όλων των ενδιάμεσων εξελικτικών κρίκων) η εξέλιξη.

Αυτή η πιο πρόσφατη ημερομηνία για τον προπάτορα του άντρα βρίσκεται σχετικά κοντά στη βιβλική χρονολογία για τον Αδάμ, συγκριτικά με τα εκατομμύρια έτη που έδιναν άλλοι για τα ανθρωποειδή απ’ τα οποία υποτίθεται ότι εξελίχθηκε ο άνθρωπος. Αν οι γενεαλογίες της Γενέσεως δεν είναι πλήρεις – αν για κάποιους πολύ πιθανούς λόγους (π.χ. χάθηκαν οι γραπτές γενεαλογίες ή οι προφορικές οδήγησαν στην ελάττωση του αριθμού των προγόνων) δεν συμπεριλήφθηκαν διάφοροι από τους πρόγονους στο τελικό κείμενο του Μωυσή, τότε δεν είναι καθόλου απίθανο όσο αρχικά φαίνεται, ο Αδάμ και η Εύα να έζησαν μεταξύ 7.500 και 60.000 ετών. Αλλά και πάλι, εάν από τα 51-411 χιλιάδες έτη υπήρξε μετακίνηση προς τα 37-49 χιλιάδες έτη, δεν είναι απίθανο, στο μέλλον, οι νεότερες έρευνες να «χαμηλώσουν» κι άλλο το χρονολογικό εύρος, μεταξύ του οποίου έζησαν ο πρώτος άντρας κι η πρώτη γυναίκα, φτάνοντάς το πολύ κοντά σε αυτό που δίνει η ΓΕΝΕΣΗ.

Αυτά όσον αφορά την επιστημονική πλευρά του ζητήματος. Οι αρχαιολάτρες όμως, που χλευάζουν το Χριστιανισμό για την πίστη του ότι από ένα μόνο ζευγάρι ξεκίνησε η ανθρωπότητα, και που ισχυρίζονται ότι οι ειδωλολατρικοί μύθοι είναι συμβατοί με την επιστήμη, τι έχουν να πουν για τα παρακάτω; Σύμφωνα με τους μύθους των αρχαίων Αργείων, πρώτος άνθρωπος επί γης ήταν ο Φορωνεύς. Σύμφωνα με τους μύθους των αρχαίων Βοιωτών πρώτος άνθρωπος επί γης ήταν ο Ώγυγος. Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους των Αθηναίων πρώτος άνθρωπος ήταν ο Κέκροπας. Σύμφωνα με άλλους αρχαίους μύθους, κοινούς στη Βοιωτία και την Αττική, πρώτος άνθρωπος ήταν ο Αλαλκομενέας, που βγήκε απ’ τα νερά του ποταμού Κηφισού. Ας μας εξηγήσουν οι αρχαιολάτρες 1. γιατί υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές εκδοχές; Δεν έχει μία άποψη η υποτιθέμενη ενιαία μυθολογία; 2. Πώς γίνεται να ξεπηδάν απ’ το ποτάμι άνθρωποι; 3. Πώς πιστεύουν οι αρχαιολάτρες στην ύπαρξη ενός αρχικού ζευγαριού ανθρώπων, του πρώτου άνδρα και της γυναίκας του, αφού χλευάζουν την αντίστοιχη εκδοχή της Γένεσης; 4. Πώς τα καταφέρνουν οι αρχαιολάτρες να χλευάζουν την εκδοχή της Γένεσης, να ισχυρίζονται ότι οι μύθοι είναι επιστημονικές εξηγήσεις και ταυτόχρονα να ισχυρίζονται ότι δέχονται την εξέλιξη, ενώ οι μύθοι αυτοί αλλά και άλλοι (π.χ. Ησίοδου) όχι μόνο για Εξέλιξη δεν μιλάνε, αλλά κάνουν λόγο για άμεση δημιουργία των ανθρώπων από τους «θεούς»;  

θ') «Η Παλαιά Διαθήκη μιλά για «γίγαντες» (Γένεσις Στ’4). Δεν είναι αυτό απόδειξη ότι η Π.Δ. είναι αντιγραφή παγανιστικών μύθων, των αρχαιοελληνικών που μιλούν για γίγαντες;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η φυλή τού Κάιν ήταν ασεβής και έκφυλης. Η φυλή τού Σηθ ήταν ευσεβής και καθαρή. Γι’ αυτό η φυλή τού Κάιν λέγονταν απλώς «άνθρωποι», ενώ η τού Σηθ «παιδιά τού Θεού», «υιοί τού Θεού». Κατόπιν έγινε η επιμιξία τους και προέκυψε η γενιά τών «γιγάντων». Δες ΓΕΝΕΣΙΣ ΣΤ’, 2-4. Οι «υιοί του Θεού» δεν είναι άγγελοι, όπως φαντάζονται ορισμένοι, κατηγορώντας την Παλαιά Διαθήκη ότι μας λέει πως (είναι δυνατόν να) έχουν άγγελοι και γυναίκες σεξουαλική επαφή, ως απόδειξη ότι η Παλαιά Διαθήκη έχει επιρροές από παγανιστικές μυθολογίες. Να τι λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «Διότι ισχυρίζονται, ότι δεν έχει λεχθή αυτό [σημ.: το «υιοί του Θεού»] δια τους ανθρώπους, αλλά δια τους αγγέλους˙ αυτούς λοιπόν ωνόμασεν υιούς του Θεού. Κατά πρώτον μεν ας μας δείξουν, εις ποία χωρία οι άγγελοι ωνομάσθησαν υιοί του Θεού˙ αλλά δεν θα ημπορέσουν πουθενάνα δείξουν αυτό. Διότι άνθρωποι μεν ωνομάσθησαν υιοί του Θεού, άγγελοι δε καθόλου» (Ομιλία κβ’ εις την Γένεσιν, 2) και «Προηγουμένως σας διδάξαμεν, ότι η Αγία Γραφή συνηθίζει να ονομάζη και τους ανθρώπους υιούς του Θεού. Επειδή λοιπόν αυτοί κατήγοντο από την γενεάν του Σηθ, και από τον υιόν του, που ωνομάσθη Ενώς˙ "διότι αυτός, λέγει, ήλπισεν ότι θα προσεύχεται εις το όνομα Κυρίου του Θεού" [σημ. Γέν. Δ’, 26]˙ όσοι λοιπόν εγεννώντο εις το εξής από εκείνον ωνομάσθησαν από την Αγίαν Γραφή υιοί του Θεού, επειδή εμιμούντο την αρετήν των προγόνων τους μέχρις εκείνον˙ υιούς δε των ανθρώπων ωνόμασε τους γεννηθέντας πριν από τον Σηθ, τους γεννηθέντας από τον Κάιν και τους ανήκοντες εις την γενεάν του. (...) Και δια να μάθωμεν ότι δεν έκαμαν τούτο [σημ.: οι «υιοί του Θεού»] ούτε με νόμιμον γάμον, ούτε ένεκα της επιθυμίας να αποκτήσουν παιδιά, δια τούτο λέγει˙ "όταν είδαν ότι είναι ωραίαι, έλαβαν δια τον εαυτόν τους τας γυναίκας από εκείνας, που εξεχώρισαν" [σημ:. Γέν. ΣΤ’, 2]» (Ομιλία κβ’ εις την Γένεσιν, 3). Με άλλα λόγια, οι – έως τότε – ενάρετοι «υιοί του Θεού», άρπαξαν δια της βίας τις γυναίκες άλλης φυλής εξοργίζοντας το Θεό, που διαπιστώνει ότι είναι «σαρκικοί» στο φρόνημα. Πάντως, ούτε ο Χρυσόστομος θεωρεί πανύψηλους ανθρώπους τους «γίγαντες»: «Νομίζω ότι η Αγία Γραφή ονομάζει εδώ γίγαντας τους ισχυρούς κατά το σώμα» (Ομιλία κβ’ εις την Γένεσιν, 4). Η Γραφή όταν γράφει για «γίγαντες», δεν εννοεί τούς τελευταίους ως γιγαντιαίους και κολοσσιαίους ανθρώπους, αφού στα χρόνια που η Παλαιά Διαθήκη μεταφράστηκε στα ελληνικά, η λέξης «γίγας» σήμαινε ένα από τα όπλα τού στρατού. Όπως δηλ. ο στρατός σήμερα έχει πέντε όπλα (πεζικό, τεθωρακισμένα, πυροβολικό, μηχανικό, διαβιβάσεις) έτσι και στα παλαιά χρόνια υπήρχαν οπλίτες (πεζικό), τοξότες, πελαστές, ιππικό, κλπ. Οι οπλίτες, δηλ. αυτοί που είχαν κράνος, θώρακα, περικνημίδες, ασπίδα, δόρυ, ξίφος, ακόντιο λέγονταν – στα αλεξανδρινά χρόνια – και «γίγαντες», χωρίς η λέξη να έχει την έννοια του μεγαλόσωμου ανθρώπου. Επειδή, όμως, στα χρόνια πριν από τον Κατακλυσμό, όταν πρωτοεμφανίστηκαν ένοπλοι, ασφαλώς δεν υπήρχε η διάκριση σε πολλά είδη όπλων, στο συγκεκριμένο εδάφιο της Π.Δ. η λέξη «γίγας» σημαίνει απλούστερα «πολεμιστής» ή ακόμη πιο απλά «ένοπλος άνθρωπος». Τότε δηλ. που αναμίχθηκαν οι δύο φυλές, τότε εμφανίσθηκαν και οι πρώτοι ένοπλοι άνθρωποι, οι οποίοι αντί να οποιανδήποτε δουλειά (γεωργία, κτηνοτροφία, οικοδομική μεταλλουργία) ασχολούνταν με το να επιβάλλουν την θέλησή τους στους άλλους – με την χρήση τών όπλων – και να τούς εκμεταλεύονται. Κι έτσι έγιναν επίκεντρα συσπείρωσης φατριών, αρχηγοί κρατών, κλπ. Γι’ αυτόν τον λόγο αναφέρονται ως «οι άνθρωποι οι ονομαστοί», κι όχι επειδή ήταν γιγαντόσωμοι. Στο ανάστημα δεν διέφεραν καθόλου από τούς άλλους.

            Αντίστοιχες απαντήσεις δίνονται και για άλλες λέξεις ή φράσεις που φαινομενικά δίνουν την εντύπωση ότι έχουμε επιρροές από παγανιστικούς μύθους. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, προτού συμπεράνουμε ότι η Π.Δ. λέει ό,τι να ‘ναι, χρειάζεται να κοιτάμε το αντίστοιχο εβραϊκό κείμενο καθώς και να έχουμε υπόψη τις συνθήκες και τις χρησιμοποιούμενες ορολογίες της εποχής κατά την οποία μεταφράστηκε στα ελληνικά η Π.Δ. Για παράδειγμα, η λέξη «μονόκερος» στον Ιώβ ΛΘ’, 9 είναι η μετάφραση του εβραϊκού רים (ρεμ) η οποία στη λεξικογραφική της μορφή είναι ראם (ρεέμ). Η λέξη τούτη εταφράζεται από το Brown-Driver-Briggs Hebrew & English Lexicon (έκδοση 1906) ως “wild ox” (άγριο βόδι).      

ι') "Πώς γίνεται ο Αδάμ να έζησε 930 χρόνια, ο Μααλαλεήλ 855, ο Νώε 950 χρόνια, ο Σαλάχ 333 χρόνια; Είναι δυνατόν έπειτα απ’ αυτές τις ηλικίες, να πιστέψουμε ότι έζησαν τέτοιοι άνθρωποι;"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: υπάρχουν δύο εκδοχές. Ποια είναι η σωστή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Η πρώτη είναι ότι, επειδή με τον καιρό ξεχάστηκαν διάφοροι πρόγονοι-κρίκοι στη γενεαλογία, είχαν καταρτιστεί γραπτές πινακίδες με γενεαλογίες˙ και αφού ήδη είχαν ξεχαστεί διάφοροι κρίκοι, οι συγγραφείς των γενεαλογικών θεώρησαν ότι έπρεπε οι εναπομείναντες κρίκοι να «φορτωθούν» με τα έτη ζωής των λησμονημένων κρίκων. Τις γραπτές αυτές «γενεαλογίες», που περιγράφονται στην Γένεση, τις χρησιμοποίησε ο Μωυσής παίρνοντάς τες ως είχαν.

            Για την άλλη εκδοχή, πρέπει, τουλάχιστον να αναφέρουμε τρία πράγματα. Πρώτον ότι οι αριθμοί που η Γένεση δίνει είναι πολύ μετριοπαθείς συγκριτικά με τις δεκάδες χιλιάδων ετών, που αναφέρουν οι βαβυλωνιακοί μύθοι πως έζησαν οι προκατακλυσμιαίοι βασιλείς της Μεσοποταμίας. Για παράδειγμα, οι βασιλείς των πόλεων Εριντού, Λαράκ, Σιππάρ και Σουρουπάκ, σύμφωνα με βαβυλωνιακές πινακίδες, βασίλευσαν για διάστημα 30.000 μέχρι 40.000 χρόνων. Ο Εν-μεν-λου-άννα βασίλευσε – πάλι σύμφωνα με τις βαβυλωνιακές πινακίδες – 43.200 χρόνια και ο Ουμπαρατούτου 18.600 χρόνια. Ο Ντουμούζι διετηρήθη στο θρόνο για 18.000 χρόνια. Μετά τον κατακλυσμό και πριν τον Γιλγκαμές, η πιο μακρόχρονη βασιλεία ήταν αυτή του Ετάνα, βασιλιά της Κις, που βασίλευσε 1560 χρόνια, και η πιο μικρή αυτή του βασιλιά της Ουρούκ, Ντουμούζι, που βασίλευσε εκατό χρόνια. Αντιλαμβάνεται κανείς τη διαφορά μεγέθους ανάμεσα σε 969 χρόνια ζωής (Μαθουσάλας) και 43.000 χρόνια βασιλείας.

            Δεύτερον, παρόλη την μυθική διάρκεια βασιλείας των παραπάνω βασιλέων, έχει αποδειχθεί ότι αυτή δεν επηρεάζει το ζήτημα της ύπαρξης ή ανυπαρξίας τους. Για παράδειγμα, «ημπορεί ν’ απορρίψωμεν ως μύθον το ότι ο Ενμεμπαραγκίσι, βασιλιάς της πόλεως Κις, εβασίλευσε 900 χρόνια, όμως παραμένει σταθερόν και αδιάσειστον το γεγονός, ότι ο βασιλιάς εκείνος υπήρξε πραγματικά˙ ότι μας αφήκε τις πρώτες επιγραφές εις την γραφήν των Σουμερίων. Επομένως ο βασιλιάς εκείνος είναι ιστορικόν πρόσωπον, ανεξάρτητα του πώς θα υπολογίση ή πώς θα εκλάβη κανείς τον αριθμόν 900, ο οποίος αναφέρεται εις τον κατάλογον των Σουμερίων Βασιλέων» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 50). Άρα και για τα πρόσωπα της Γένεσης θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί το ίδιο.

            Τρίτον, ενώ στους Σουμέριους η διάρκεια βασιλείας (άρα και ζωής) πέφτει απότομα, από 30.000 έτη προ Κατακλυσμού σε 1500 μετά τον κατακλυσμό, στην Αγία Γραφή υπάρχει μια πολύ πιο ομαλή μετάβαση από μεγάλες ηλικίες σε φυσιολογικές: Προ κατακλυσμού: Αδάμ 930, Σηθ 912, Ενώς 905, Καινάν 910, Μααλαλεήλ 855, Ιάρεδ 962, Μαθουσάλα 969, Λάμεχ 777, Ενώχ 365, Νώε 950. Μετά τον Κατακλυσμό: Σημ 600, Αρφαξάδ 438, Σαλάχ 433, Εβέρ 464, Πελέγ 239, Ρεού 239, Σερούγ 230, Ναχώρ 148, Θάρα 205, Αβραάμ 175, Ισαάκ 180, Ιωσήφ 110 κ.ο.κ. Συνεπώς, υπάρχει και σ’ αυτήν την περίπτωση (έστω, παρά τις μεγάλες ηλικίες) διαφορά μεταξύ σουμεριακής και βιβλικής παράδοσης.

            Τουλάχιστον από τους αρχαιολάτρες θα περίμενε κανείς περισσότερη μετριοπάθεια. Αλλιώς, πώς μπορούν να εξηγήσουν τη μακροβιότητα των ανθρώπων του «χρυσού γένους» ή ότι ο Φορωνέας ήταν ταυτόχρονα ο πρώτος άνθρωπος και ο πρώτος βασιλιάς;

ια') "Ο μύθος της Βαβέλ είναι αντιεπιστημονικός. Αντίθετα υπάρχει το έπος της Φορωνίδας. Σύμφωνα μ’ αυτό, όταν βασιλιάς του Άργους ήταν ο Φορωνέας, η επικράτειά του ήταν μεγάλη, και οι κάτοικοί του ζούσαν διασκορπισμένοι στα διάφορα μέρη της. Όταν μάλωσαν η Ήρα κι ο Ποσειδών για την κηδεμονία του Άργους, επικράτησε η πρώτη κι ο δεύτερος οργισμένος έστειλε ξηρασία στο Άργος. Τότε ο Φορωνεύς συγκέντρωσε όλους τους κατοίκους στον τόπο όπου υπήρχαν αποθέματα νερού. Εκεί όμως «γίνονται μια σειρά από πρωτοφανείς διαπιστώσεις και πρώτ’ απ’ όλα ότι η πολυθρύλητη ομογλωσσία των απογόνων του Φορωνέα δεν υπάρχει πιά» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 57). Έτσι, αρχίζουν προστριβές. Ο Δίας στέλνει τον Ερμή, ο οποίος προτείνει τη διάλυση της πόλης και τη διασπορά των κατοίκων, ανάλογα με τη γλώσσα τους, σε διαφορετικές περιοχές όπου υπήρχαν αποθέματα νερού. Ο ελληνικός μύθος του Φορωνέα είναι πολύ επιστημονικότερος, διότι δεν ισχυρίζεται τον παραλογισμό ότι η δημιουργία των διαφορετικών γλωσσών οφείλεται σε θαυματουργική επέμβαση των θεών (όπως στην Π.Δ.), αλλά, σύμφωνα με την επιστήμη, ότι προέκυψαν φυσιολογικά οι διαφορετικές γλώσσες (Βλ. Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 56-58)".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εδώ ο αυτοσυστηνόμενος ως «απομυθοποιητής της Βίβλου» και «ορθολογιστής», Μ. Καλόπουλος, μας λέει ότι ο ειδωλολατρικός μύθος είναι ανώτερος της διήγησης της Παλαιάς Διαθήκης, επειδή σ’ αυτήν οι διαφορετικές γλώσσες εμφανίζονται έπειτα από θεϊκή παρέμβαση (θαύμα), ενώ στον μύθο τάχα δεν υπάρχει θεϊκή παρέμβαση, αλλά οι γλώσσες εμφανίζονται «φυσιολογικά», όπως λέει η επιστήμη. Κατά πόσο αυτό αληθεύει, δείτε το, διαβάζοντας τον πραγματικό μύθο του Φορωνέα, όπως μας τον δίνει η Ελληνική Μυθολογία, τόμος 3 – Οι ήρωες, της Εκδοτικής Αθηνών (επιμέλεια Ι. Κακριδή), σελ. 165-166:

«Σύμφωνα με την αργεία παράδοση ο Φορωνέας, ο γιος του ποταμού Ίναχου και της νύμφης Μελίας, ήταν ο πρώτος άνθρωπος πάνω στη γη αυτή. Ως γυναίκα του αναφέρεται η Τελεσιδίκη (ή Πειθώ). Το ζευγάρι των πρωτόπλαστων πρέπει να απόκτησε πλήθος απογόνους. Για χάρη τους ο Φορωνέας κατεβάζει τη φωτιά από τον ουρανό, το δίχως άλλο με τη συγκατάθεση του Δία, και τους μαθαίνει να τη χρησιμοποιούν, για να μπορούν να πορεύονται στη ζωή. Αναφέρεται ακόμα από άλλες πηγές πως, όταν η Ήρα και ο Ποσειδώνας μάλωναν ποιος θα γίνει κύριος του Άργους, ήταν ο Φορωνέας και όχι ο Ίναχος που ορίστηκε κριτής με τον Κηφισό και τον Αστερίωνα – ονόματα θεοποιημένων ποταμών – και έδωσε τη νίκη στη θεά˙ έπειτα, πρώτος αυτός, ίδρυσε τη λατρεία της στο Άργος. Η κατακύρωση του Άργους στην Ήρα προκαλεί την οργή του Ποσειδώνα, που για τιμωρία στρεύει τα ποτάμια της αργείας γης. Από τότε το Άργος γίνεται πολυδίψιον.

            Στα παλιά εκείνα χρόνια δεν είχαν ακόμα χτιστεί πολιτείες˙ οι άνθρωποι περνούσαν τη ζωή τους στα δάση και στις ερημιές, καθένας για τον εαυτό του, μιλούσαν όμως όλοι την ίδια γλώσσα και ήταν ο Δίας που τους κυβερνούσε από τον Όλυμπο. Το κακό ήταν πως, έτσι σκορπισμένοι και απομονωμένοι που ζούσαν, κινδύνευαν να αφανιστούν από τα άγρια θηρία, γι’ αυτό ο Φορωνέας αποφασίζει να τους συγκεντρώσει στο Άργος˙ επειδή όμως έχουν στο μεταξύ πληθύνει και δεν χωρούν πια σ’ ένα μόνο συνοικισμό, ο Ερμής τούς σκορπίζει πάνω στη γη, ώστε να σχηματιστούν πολλές πολιτείες˙ αποφασίζει ακόμα, από λόγους που δεν ξέρουμε, να δώσει σε κάθε πολιτεία και άλλη γλώσσα. Τώρα όμως οι άνθρωποι αρχίζουν τα μαλώματα μεταξύ τους, πρώτα πρώτα μέσα στην ίδια πολιτεία, ο ένας γείτονας με τον άλλον. Είναι και ανάμεσα στις πολιτείες που γεννιούνται τώρα διχόνοιες για τις βοσκές, για τα χωράφια, για τα σύνορα. Το κακό μεγαλώνει με την πολυγλωσσία, που οδηγεί στην ασυνεννοησία.  Όταν τα μαλώματα και οι αδικίες πληθαίνουν, ο Δίας αποστρέφει το πρόσωπό του από τη γη, δεν θέλει πια να κυβερνά τους ανθρώπους και παραδίδει την εξουσία σ’ ένα θνητό, τον Φορωνέα. Στην εκλογή αυτή φαίνεται πως σημαντικό ρόλο έπαιξε η Ήρα, που είχε λόγους, όπως είδαμε, να συμπαθεί τον ήρωα. Έτσι ο Φορωνέας γίνεται ο πρώτος βασιλιάς του κόσμου. Για να αποκαταστήσει, όσο γινόταν, την αρμονία κι τη δικαιοσύνη που επικρατούσε στα παλιά χρόνια, υποχρεώνεται να συντάξει νόμους και να ιδρύσει τα πρώτα δικαστήρια. Και κάτι άλλο: ώς την ώρα εκείνη όπλα δεν υπήρχαν, ή, αν υπήρχαν, ήταν πρωτόγονα. Αναφέρεται για τον Άπη, το γιο του Φορωνέα, πως πρώτος αυτός οδήγησε το στρατό του οπλισμένο με ξύλα και δέρματα. Όταν η κατάσταση χειροτερεύει, ο Φορωνέας αναγκάζεται να επινοήσει όπλα πιο φονικά. Τα πρώτα δείγματά τους τα αφιερώνει στο ναό της Ήρας. Για το θάνατο του Φορωνέα δεν υπάρχει καμιά μαρτυρία, πρέπει όμως να πέθανε σε πολύ βαθιά γεράματα». Η Ελληνική Μυθολογία, για τα παραπάνω περί Φορωνέα βασίζεται, όπως η ίδια αναφέρει, στις εξής πηγές: Φορωνίς EGF σ. 210-211, απόσπ. 1-5˙ Ακουσίλαος FgrHist 2 F 23α˙ Πλάτων, Τίμαιος 22Α˙  Απολλόδωρος 2, 1, 1˙ Πάπυροι Οξυρύγχου 20, 2260, στ. Ι, 3 κ.ε. και 10, 1241, στ. II, 24 κ.ε. και 10, στ. IV, 3 κ.ε.˙ Παυσανίας 2, 15, 5 και 2, 19, 5˙ Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Στρωματείς, 1, 21˙ Ευσέβιος, Ευαγγελική προπαρασκευή 10, 10, 448˙ Τατιανός, Προς Έλληνας, 150˙ Γεώργιος Σύγκελλος 119, 15˙ Τζέτζης, Σχόλια στον Λυκόφρονα 177˙ Σχόλια στον Σοφοκλή, Ηλέκτρα, 4˙ Σχόλια στον Ευριπίδη, Ορέστης 932 και 1246˙ Σχόλιο στον Στάτιο, Θηβαΐδα 1, 252˙ Υγίνος 143 και 225 και 274˙ Κασσιόδωρος 12, 213. Παρατηρούμε τα εξής, συγκρίνοντας όσα ισχυρίζεται περί Φορωνέα ο Μ. Καλόπουλος και όσα γράφει περί Φορωνέα η Ελληνική Μυθολογία:

1. (Το σημαντικότερο:) Ο Μ. Καλόπουλος παραποιεί (συνειδητά;) την αφήγηση του μύθου στο κρίσιμο σημείο της δημιουργίας των πολλών διαλέκτων. Ο Μ. Καλόπουλος λέει ότι ο διαχωρισμός των γλωσσών, η δημιουργία νέων διαλέκτων δεν οφείλεται στους «θεούς», αλλά έγινε «φυσιολογικά» και απλώς, όταν συνοικίστηκαν στο Άργος όλοι οι άνθρωποι, «διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε πλέον ομογλωσσία». Αντίθετα η Ελληνική Μυθολογία μας πληροφορεί ότι ο «θεός» Ερμής δημιούργησε και έδωσε τις διαφορετικές γλώσσες στους ανθρώπους, αφού είχαν συνοικιστεί.

2. Ο συνοικισμός στο Άργος δεν οφείλεται στην λειψυδρία, όπως ισχυρίζεται ο Μ. Καλόπουλος, αλλά στο φόβο μην φαγωθούν απ’ τα θηρία οι άνθρωποι.

3. Οι προστριβές δεν οφείλονται στην ύπαρξη πολλών διαλέκτων, όπως ισχυρίζεται ο Μ. Καλόπουλος, αλλά στο συνωστισμό, όπως λέει η Ελληνική Μυθολογία˙ η πολυγλωσσία επέτεινε τις προστριβές, αλλά δεν ήταν αυτή που τις δημιούργησε. Ο Μ. Καλόπουλος ισχυρίζεται ότι αντλεί τα στοιχεία του για τον μύθο από την Ελληνική Μυθολογία της Εκδοτικής Αθηνών. Είναι ολοφάνερο ότι άλλα λέει η Ελληνική Μυθολογία και άλλα ισχυρίζεται ο Μ. Καλόπουλος. Τι συμβαίνει είναι προφανές.

Ώστε ο Ερμής, ένας «θεός», είναι που δίνει σε κάθε πολιτεία και στις διαφορετικές ομάδες ανθρώπων από μια γλώσσα. Καμμιά σχέση με τον ψευδοεπιστημονισμό του αρχαιογνώστη, Μ. Καλόπουλου, ο οποίος θέλει να πείσει ότι ο μύθος συμφωνεί με τα επιστημονικά δεδομένα (που σιγά μην συμφωνούσε, λες και έχουν καταλήξει οι επιστήμονες πώς, πού και πότε διαχωρίστηκαν οι γλώσσες).

Είναι ενδιαφέρον, ως διαφορά, ότι στην Π.Δ. η σύγχυση των γλωσσών έχει μια κάποια αιτία, μια «ύβρη» προς τον Θεό. Στο μύθο του Φορωνέα αντίθετα, δεν υπάρχει κανείς λόγος, αντίστοιχος ή έστω διαφορετικός απ’ αυτόν της διήγησης της Βαβέλ. Γιατί π.χ. να μην τους άφηνε ο Ερμής να συνεχίσουν να έχουν την ίδια γλώσσα, όπως την είχαν πριν πριν τους συνοικίσει ο Φορωνέας στο Άργος;

Όχι απλώς – ενάντια στους ψευδείς ισχυρισμούς του Μ. Καλόπουλου – ο ειδωλολατρικός μύθος παραδέχεται ότι οι «θεοί» έδωσαν τις γλώσσες (άρα πάει στράφι ο «αθεϊστικός ορθολογισμός», τον οποίο γελοιοποιεί ο Μ. Καλόπουλος κάνοντάς τον «σημαία» του αγώνα του υπέρ των πολυθεϊστικών μύθων) κι ότι αυτές δεν δημιουργήθηκαν μόνες τους (π.χ. απ’ τις φυσικές συνθήκες ή το γεωγραφικό διαχωρισμό), αλλά επιπλέον ο μύθος δεν δίνει καν μια (έστω παράλογη) εξήγηση για τη δημιουργία πολλών διαλέκτων απ’ τους «θεούς», σε αντίθεση με την Παλαιά Διαθήκη, η οποία δίνει μια θεολογικώς πολύ κατανοητή εξήγηση (ύβρη προς τον Θεό). Για δυο λόγους, λοιπόν, υπερτερεί η αφήγηση της Παλαιάς Διαθήκης απ’ το παραμύθι του Φορωνέα, και συνεπώς είναι αδύνατο να αντιγράφει αυτή τον ειδωλολατρικό μύθο. Για τρεις μάλλον. Ο μύθος μάς λέει ότι αρχικά οι άνθρωποι «οι άνθρωποι περνούσαν τη ζωή τους στα δάση και στις ερημιές, καθένας για τον εαυτό του». Αυτό είναι εντελώς αντιεπιστημονικό. Δεν υπήρξε ποτέ καμμιά αρχική άγρια κατάσταση, όπου καθένας ζούσε μόνος του. Πάντα ζούσαν μαζί οι άνθρωποι. Άλλωστε, αν ζούσαν στις ερημιές, τι νόημα θα είχε η διακυβέρνηση απ’ τον Δία; Χώρια που αυτό εισάγει τη θεοκρατία, ότι οι θεοί κυβερνούσαν την ανθρώπινη κοινωνία. Πέραν αυτών, ο μύθος, όπως τον παραθέτει η Ελληνική Μυθολογία, είναι εξαντικειμένου παράλογος, διότι μας παρουσιάζει τον Φορωνέα να είναι ταυτόχρονα ο πρώτος άνθρωπος και ο πρώτος βασιλιάς στη γη. Για να ήταν βασιλιάς, θα απαιτούνταν η ύπαρξη κι άλλων ανθρώπων. Αλλά τότε θα έπρεπε ο Φορωνέας να ζήσει εκατοντάδες χρόνια, ώστε να υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι θα γίνονταν υπήκοοί του. Πώς το εξηγούν αυτοί οι οπαδοί της επιστημονικότητας των μύθων; Εξάλλου ο μύθος του Φορωνέα που κατεβάζει τη φωτιά απ’ τον ουρανό, προφανώς με τη συγκατάθεση του Δία (αφού ο Φορωνέας δεν τιμωρήθηκε γι’ αυτό) αντικρούει το μύθο του Προμηθέα, που έκλεψε τη φωτιά και τιμωρήθηκε. Συμπέρασμα; Η ειδωλολατρική μυθολογία είναι ένα ετερόκλητο σύμφυρμα παράλογων παραμυθιών, που το ένα αντικρούει το άλλο. Επιπλέον υπάρχουν και άλλες διαφορές μεταξύ μύθου του Φορωνέα και διήγησης της Βαβέλ: πρώτον, δεν υπάρχει πύργος και απόπειρα των ανθρώπων να φτάσουν τους θεούς στο μύθο του Φορωνέα˙ δεύτερο, στη βιβλική διήγηση η αιτία της συγκέντρωσης των ανθρώπων σε μια πόλη είναι η ματαιοδοξία των ανθρώπων να ανέβουν στον ουρανό.  

            Υπάρχει η αντίρρηση για ένα άλλο μύθο, του Ώτου και του Εφιάλτη, των Αλωάδων, γιων του Ποσειδώνα και της Ιφιμέδειας. Αυτοί, «όταν έγιναν εννιά χρονώ κι είχαν πάχος εννιά πήχες και ύψος εννιά οργυιές, τους μπήκε η ιδέα ν’ ανοίξουν πόλεμο με τους θεούς. Σηκώνουν, λοιπόν, την Όσσα και τη στήνουν πάνω στον Όλυμπο, πάνω στην Όσσα σκαλώνουν το Πήλιο και με τα βουνά αυτά φοβέριζαν ν’ ανεβούνε στον Ουρανό. Κι έλεγαν, ότι θα χώσουν τη θάλασσα με τα βουνά και θα την κάνουν στεριά και τη στεριά θάλασσα. Και ζητούσαν γυναίκες ο Εφιάλτης την Ήρα κι ο Ώτος την Αρτέμιδα. Έδεσαν μάλιστα και τον Άρη. Αλλά κατάφερε να τον απελευθερώσει κρυφά ο Ερμής και τους Αλωάδες του σκότωσε η Άρτεμις με τέχνασμα στη Νάξο» (Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Α’, VII, 4). Παρατηρούμε τις εξής διαφορές μεταξύ μύθου των Αλωάδων και βιβλικής αφήγησης: πρώτον, στη βιβλική αφήγηση χτίζεται πύργος (οικοδόμημα), ενώ στο μύθο στήνεται βουνό πάνω σε βουνό (!)˙ δεύτερον, στη βιβλική αφήγηση όλοι οι άνθρωποι συμμετέχουν στο εγχείρημα της οικοδόμησης του πύργου, ενώ στο μύθο μόνο δύο αδέλφια˙ τρίτον, σκοπός των ανθρώπων που έχτιζαν τον πύργο της Βαβέλ ήταν «να γίνουν ονομαστοί» πριν διασπαρούν, ενώ στο μύθο ο σκοπός των Αλωάδων ήταν... να παντρευτούν δυο θεές˙ τέταρτο, ούτε και σ’ αυτόν τον μύθο υπάρχει αιτιολόγηση για την ποικιλία των διαλέκτων, αλλά ούτε και αναφορά σε γλωσσικές διαλέκτους˙ πέμπτον, είναι ολοφάνερο ότι ο μύθος περιέχει πολλά εντελώς παράλογα στοιχεία (στήσιμο βουνού πάνω σε βουνό) που δείχνουν την αναληθοφάνειά του, ενώ η βιβλική διήγηση είναι ορθολογική (δεν θα ήταν παράξενο αν κάποιοι αποφάσιζαν να χτίσουν έναν πύργο, από ματαιοδοξία, που να έφτανε ώς τον ουρανό). Καμμία σχέση λοιπόν.

            Η ύπαρξη υψηλών πύργων-ναών στην Μεσοποταμία είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Ο Ηρόδοτος (1, 181 κ.ε.) αναφέρει τέτοιους οκταόροφους πύργους˙ οι Άραβες τους ονομάζουν birs nimrud. Ένας σωζόμενος πύργος έχει ύψος 210 μέτρων. Είναι τα γνωστά ziggurat, όπως πολλοί γνωρίζουν. Είναι αξιοσημείωτο ότι η λέξη ζιγκουράτ σημαίνει «λόφος του ουρανού» (Robert T. Boyd, Tells, Tombs and Treasure, Bonanza Books - New York 1969, p. 75), πράγμα που μας θυμίζει την πρόθεση των επίδοξων οικοδόμων της Βαβέλ να χτίσουν πύργο, του οποίου η κορυφή «να φτάνει στους ουρανούς». Η λέξη Βαβέλ προέρχεται από την ακκαδική Bab-ilu, η πύλη του θεού. Στους Εβραίους όμως η λέξη σημαίνει την Βαβυλώνα και είναι ομόηχη της λέξης «σύγχυση». Εντυπωσιακό είναι και το εξής. «Ο Τζώρτζ Σμιθ, μέλος του προσωπικού του Βρεταννικού Μουσείου, που μετέφρασε την διήγησιν του Βαβυλωνιακού μύθου δια τον Κατακλυσμόν, εδημοσίευσε την μετάφρασιν ενός αποσπάσματος, εις το οποίον γίνεται λόγος δια την καταστροφήν ενός από αυτά τα Ζιγκουράτ. Το απόσπασμα γράφει: "Το κτίσιμον του ναού αυτού δυσαρέστησε τους θεούς. Σε μια νύχτα κατεδάφισαν, ό,τι είχε κτισθή. Τους εσκόρπισαν σε μακρινούς τόπους και έφεραν σύγχυσι στην ομιλία τους (την έκαναν παράξενη, ξένη). Την πρόοδο την εμπόδισαν" (George Smith, Chaldean Account of Genesis (N. York: Scribner’s 1876) εις J. P. Free, Archaeology and Bible History, Van Kampen Press, Wheaton, 1954,  σελ. 46» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 47). Άλλη μία επιγραφή στη Borsippa αναφέρεται στη σύγχυση των γλωσσών και γράφει: «Λέμε για το άλλο, δηλαδή το οικοδόμημα, τον οίκο των Επτά Λυχνιών της Γης, το πιο αρχαίο μνημείο της Borsippa, ότι ένας παλιάς βασιλιάς το είχε χτίσει, αλλά δεν ολοκλήρωσε την κορυφή του. Από μια πολύ μακρινή εποχή οι άνθρωποι το είχαν εγκαταλείψει μιλώντας ασυνάρτητα. Από εκείνο τον καιρό ο σεισμός και ο κεραυνός είχαν διασκορπίσει τον πηλό του˙ τα τούβλα της επένδυσης είχαν σπάσει, και το ανάχωμα είχε σκορπιστεί». Οι εξωβιβλικές αναφορές δεν είναι λίγες. Στο σουμεριακό έπος με τίτλο Ο Ενμερκάρ και ο κύριος της Αράττα, βρίσκεται ένας λόγος του Ενμερκάρ. Σ’ αυτόν, αφού αναφερθεί ότι όλοι μιλούσαν σε μια γλώσσα, διαβάζουμε: «[Τότε] ο Ένκι, ο κύριος της αφθονίας, [του οποίου] οι εντολές είναι αξιόπιστες, / ο κύριος της σοφίας, που κατανοεί τη γη, / ο ηγέτης των θεών, / προικισμένος με σοφία, ο κύριος της Eridu, / άλλαξε την λαλιά στα στόματά τους, [έφερε] καυγά σ’ αυτή, / στο λόγο των ανθρώπων, που [ώς τότε] ήταν ένας».

            Μόνο φαντασία, λοιπόν, δεν είναι το περιεχόμενο της διήγησης της Γένεσης για τον πύργο της Βαβέλ. Το ζήτημα της δυνατότητας να υπήρχε μία αρχική κοινή γλώσσα είναι συδεδεμένο με το ενδεχόμενο της ύπαρξης ενός μοναδικού ζευγαριού ανθρώπων – αναφερθήκαμε σ’ αυτό παραπάνω. Αν υπήρξε τέτοια κοινή γλώσσα – είναι η λεγόμενη Νοστρατική υπόθεση (Nostratic hypothesis) –, είναι επιστημονικά αμφιλεγόμενο, αλλά όχι και αποκλειόμενο. Στο Nostratic: Sifting the Evidence (John Benjamins, 1998), των Brian Joseph (καθηγητή γλωσσολογίας στο Ohio State) και Josheph Salmons (καθηγητή Γερμανικών στο University of Wisconsin), αφού οι δύο επιστήμονες παραθέσουν τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της υπόθεσης αυτής, ο Joseph λέει: «Η απόδειξη για την Νοστρατική υπόθεση δεν είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να την κάνει πιθανή, αλλά υπάρχει αρκετή αξία σ’ αυτήν, για να κάνει την υπόθεση ενδεχόμενη». Όσο για το πώς ο Θεός επέφερε τη σύγχυση των γλωσσών, προκαλώντας πανικό ή τρόμο στους οικοδόμους, δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί, καθώς δεν εξηγείται ούτε στα κείμενα των λαών της Μεσοποταμίας. Αλλά εδώ πρόκειται για μια απευθείας επέμβαση του Θεού. Η άγνοια του τρόπου με τον οποίον έπαθαν σύγχυση, τρομοκρατήθηκαν, έφυγαν αλαφιασμένοι προφέροντας ασυνάρτητες κι ακατανόητες λέξεις – σύμφωνα και με τους εξωβιβλικούς βαβυλωνιακούς μύθους – οι κατασκευαστές του πύργου της Βαβέλ, δεν ακυρώνει την πραγματικότητα του γεγονότος (εκτός κι αν αρχίσουμε να μην πιστεύουμε ούτε στις εξωβιβλικές πηγές, εάν αυτές επιβεβαιώνουν τη μαρτυρία της Π.Δ.) ότι όντως οι κατασκευαστές του πύργου τρομοκρατήθηκαν, έπαθαν σύγχυση, και διασκορπίστηκαν αλαφιασμένοι μιλώντας ασυνάρτητα και ακατανότητα. Άλλο η αδυναμία εξήγησης (της θεϊκής παρέμβασης επί) ενός γεγονότος κι άλλο η αβεβαιότητα ή η (στην περίπτωσή μας) βεβαιότητα ότι πράγματι το γεγονός αυτό συνέβη.

ιβ') "Τι αποδείξεις υπάρχουν για την ύπαρξη του Αβράαμ; Μπορεί απλώς να εφευρέθηκε το πρόσωπο αυτό, ώστε οι απόγονοί του να ισχυρίζονται ότι κληρονόμησαν τα δικαιώματα που ο Θεός της Π.Δ. υποτίθεται ότι έδωσε σ’ αυτόν".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Φυσικά, ο Αβραάμ δεν ήταν κάποιος βασιλιάς ενός ισχυρού έθνους˙ θα ήταν μάταιο να αρνηθούμε την ύπαρξη ενός μη σημαντικού προσώπου, επειδή δεν τον αναφέρουν εξωβιβλικές πηγές. Τότε θα έπρεπε να αρνηθούμε την ύπαρξη όλων των ανθρώπων της εποχής εκείνης, εκτός από τους επιφανείς. Μπορούμε όμως να μάθουμε κατά πόσο οι πληροφορίες της Γένεσης για τον καιρό του Αβραάμ επαληθεύονται από την Αρχαιολογία.

Κατά πρώτον, συγκρίνοντας τα ονόματα που βρέθηκαν σε κείμενα της Μέσης Ανατολής του 20ου και 18ου π.Χ. αιώνα με τα ονόματα των Πατριαρχών της Π.Δ., βλέπουμε ορισμένες ομοιότητες. «Έτσι ημπορούμε να συγκρίνωμεν το όνομα Άβραμ με το Αβα(μ)ράμα, που ευρέθη εις πινακίδες εις το Ντιλμπάτ˙ το όνομα Αβραάμ με το Αμπουραχάνα, που ευρέθη εις τα "κείμενα με τους εξορκισμούς"˙ το όνομα Ιακώβ με το Γιακούμπ-ιλ, το όνομα Ζαβουλών με το Ζαβιλάνου, που ευρέθη εις πηγές Αιγυπτιακές και παλαιο-Βαβυλωνιακές˙ το όνομα Ασήρ με το Άσρα κλπ. Το όνομα (Μαρί-) Γιαμίνα, που ευρέθη εις τα κείμενα της Μάρι, θεωρείται παράλληλον με το Εβραϊκόν όνομα Βενιαμίν. Όλα αυτά τα παράλληλα ονόματα συναντώνται μεταξύ του 19ου και 17ου αιώνος π.Χ. (K. A. Kitchen, Ancient Orient and Old Testament, The Tyndale Press, London 1966, σσ. 48-49)» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 60). Όταν πέθανε η Σάρρα, ο Αβραάμ αγόρασε ένα χωράφι για να τη θάψει. Αρχικά ήθελε να αγοράσει μόνο ένα σπήλαιο, αλλά ο Εφρών, ο ιδιοκτήτης του αγρού στην άκρη του οποίος βρισκόταν το σπήλαιο, επέμενε να αγοράσει ο Αβραάμ όλο το χωράφι (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΓ’). «Το γεγονός εφωτίσθη εντελώς, όταν εμελετήθησαν οι πινακίδες με τους νόμους των Χετταίων (M.R. Lehman, Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 129 (1953), σσ. 15-18). Από τις πινακίδες αυτές εμάθαμε διατί ο Εφρών επέμενε ν’ αγοράσει ο Αβραάμ όχι μονάχα το σπήλαιον, αλλά και όλο το χωράφι. Αν ο Αβραάμ αγόραζε μόνον το σπήλαιον, τότε, σύμφωνα με την ισχύουσαν νομοθεσίαν, τα έξοδα συντηρήσεως, καλλιεργείας κλπ. θα εσυνέχιζε να τα πληρώνη ο Εφρών˙ ενώ, εάν ο Αβραάμ αγόραζε και το χωράφι, εις το οποίο ευρίσκεταο το σπήλαιον, τότε τα έξοδα αυτά θα τα επλήρωνε ο αγοραστής, ο νέος κάτοχος, δηλαδή ο Αβραάμ (K. A. Kitchen, Ancient Orient and Old Testament, The Tyndale Press, London 1966, σσ. 155)» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 63). Στο ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΘ’, 18 και 27 ο Ιακώβ εργάζεται επτά χρόνια για τον πεθερό του, προκειμένου να παντρευτεί τις κόρες του. Ο πεθερός του, ο Λάβαν, τονίζει στον Ιακώβ ότι δεν πρέπει αυτός να πάρει άλλες γυναίκες εκτός από τις κόρες του (ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΑ’, 50). «Από τις γραπτές πινακίδες της Νουζί εμάθαμε επίσης ότι, όταν κάποιος υιοθετούσε ένα γιο, έδιδε εις αυτόν ως σύζυγον την κόρην του. Οι πινακίδες αναφέρουν πολλές περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένας άνδρας εδούλευε δια κάποιαν περίοδον εις τον θετόν του πατέρα, πριν ο τελευταίος του δώση την κόρη του. Εις πολλές επίσης περιπτώσεις εις τον άνδρα, πάντοτε κατά τις πινακίδες, απηγορεύετο ο γάμος με άλλον σύζυγον. Εις περίπτωσιν γάμου επεβάλλοντο ποινές εις τον άνδρα» Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 64). «Από τις πινακίδες της Νουζί εμάθαμεν επίσης ότι εις την πόλιν εκείνη ήταν γνωστός και ο γάμος γαμβρού με κουνιάδα. Έχομεν, περίπτωσιν, την οποίαν αναφέρουν οι πινακίδες, κατά την οποίαν ο πατέρας προσφέρει νύμφην εις το παιδί του και ορίζει ότι, αν πεθάνη ο γιος του, τότε η κόρη πρέπει να υπανδρευθή με άλλον γιο του» Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 65). Αυτό ακριβώς γίνεται και στο ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΗ’, 6-8. Ο Ιούδας δίνει στο γιο του, Ήρ, κάποια Ταμάρ για γυναίκα˙ όταν ο Ήρ πεθαίνει, ο Ιούδας λέει στον αδερφό του Ήρ να  παντρευτεί την Ταμάρ. Στο ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’, 1-2 βλέπουμε την στείρα Σάρρα να προτρέπει τον άντρα της να κοιμηθεί με τη δούλη της, ώστε να αποκτήσει μέσω αυτής ένα γιο. «Ο κώδικας του Χαμμουραμπί αναφέρει ότι εις την Βαβυλωνίαν η γυναίκα ημπορούσε να προσφέρη ως δεύτερη σύζυγο εις τον άνδρα της μίαν δούλην, ώστε ο τελευταίος ν’ αποκτήσει μαζί της παιδιά» Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 65). Επίσης η Αγία Γραφή δεν γράφει πουθενά ότι ο Θεός προέτρεψε την Σάρρα να ζητήσει κάτι τέτοιο από τον Αβραάμ˙ ήταν δική της πρωτοβουλία, σύμφωνα με τα έθιμα της πατρίδας τους. Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει την αλήθεια ότι ο Θεός δεν προέτρεπε στον πολυγυνισμό, πριν το Δεκάλογο στο Σινά, αλλά απλώς τον ανέχτηκε. Περιπτώσεις όπως του Ησαύ που πούλησε τα πρωτοτόκια για ένα πιάτο φακής (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΕ’, 27-34) βρίσκουμε και στις πινακίδες της Νουζί. Εκεί αναφέρεται κάποιος Τουπκιτίλλα που μεταβίβασε τα κληρονομικά του δικαιώματα στον αδερφό του Κουρπαζάμ, με αντάλλαγμα τρία πρόβατα. Ακόμη και περίεργοι τρόποι επικύρωσης εμπορικής συμφωνίας, σύμφωνα με τους οποίους τα συμβαλλόμενα μέρη έδιναν το ένα στο άλλο το ένα σανδάλι τους (π.χ. ΡΟΥΘ Δ’, 7-8). Αυτός ο τρόπος αναφέρεται και σε ορισμένες πινακίδες, σύμφωνα με τις οποίες γινόταν ανταλλαγή ενός ζευγαριού παπουτσιών ή άλλου φθηνού αντικειμένου μεταξύ δύο προσώπων σε περίπτωση εμπορικών συναλλαγών. Η ευλογία του ετοιμοθάνατου πατέρα ήταν μη ανακλητή και είχε νομική ισχύ. Γι’ αυτό κι ο Ισαάκ δεν μπορεί να ευλογήσει ξανά τον εξαπατημένο πρωτότοκο Ησαύ με τις ίδιες ευλογίες, αφού είχε ήδη ευλογήσει τον Ιακώβ (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΖ’, 33 κ.ε.). Και στις πινακίδες της Νουζί βλέπουμε ανίστοιχα πράγματα. Στις ίδιες πινακίδες αναφέρεται ότι ο κληρονόμος κάποιου έπαιρνε, εκτός από την περιουσία, και τα είδωλα των οικογενειακών θεών, που επείχαν θέση τίτλων κυριότητας, ακόμη κι αν ήταν θετός γιος. Οι κόρες του Λαβάν, επειδή αυτός δεν έδινε στον Ιακώβ το μερίδιο της περιουσίας που του άξιζε, φεύγουν μαζί με τον Ιακώβ και παίρνουν μαζί τους τα είδωλα των θεών του πατέρα τους (ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΑ’, 34), προφανώς για να «εκβιάσουν» αργότερα τα αδέρφια τους, αφού θα είχαν τους τίτλους κυριότητας της πατρικής περιουσίας.

Το ζήτημα των καμήλων που απέκτησε ο Αβραάμ στην Αίγυπτο (ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΒ’, 16) χρησιμοποιήθηκε, από όσους τόνιζαν ότι δεν είχαν εξημερωθει οι καμήλες την εποχή εκείνη, για να αποδειχθεί ότι η Π.Δ. γράφει ανακρίβειες. «Κατά τον αρχαιολόγο Φρη, μεταξύ των στοιχείων που κατέχει η Αρχαιολογία, των σχετικών με την παρουσίαν και χρήσιν των ζώων αυτών εις την Αίγυπτον, περιλαμβάνονται αγαλματίδια και γλυπτά με καμήλες, πλάκες με παραστάσεις των ζώων αυτών, γλυπτά εις βράχους και τοιχογραφίες, οστά καμήλας, ένα κρανίο καμήλας και ένα σκοινί από μαλλί καμήλας. Τα αντικείμενα αυτά, που πλησιάζουν τα είκοσι, χρονολογούνται από το 3000 περίπου π.Χ. μέχρι τον 7ον π.Χ. αιώνα (J.P Free, Abraham’s Camels, Journal of Near Eastern Studies, University of Chicago, July 1944, σσ. 187-193)» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 73).

            Το συμπέρασμα είναι ότι όλα τα έθιμα της εποχής του Αβραάμ περιγράφονται με μεγάλη ακρίβεια στην Παλαιά Διαθήκη˙ αυτό είναι σημαντικό στοιχείο, για να αποδεχτούμε και την μαρτυρία της για την ύπαρξη των προσώπων που αναφέρει, αλλά και την αλήθεια της άποψης ότι συγγραφέας ήταν ο Μωυσής.

ιγ') «Ο Αβραάμ είναι ο νταβατζής της ίδιας του της γυναίκας, αφού την έδωσε στον Φαραώ, όπως λέει η Παλαιά Διαθήκη».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Νταβατζής» είναι κάποιος που παραδίδει στην πορνεία γυναίκες, προκειμένου να βγάλει χρήματα. Εάν οι επικριτές της Π.Δ. διάβαζαν ποτέ τους το επίμαχο εδάφιο ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΒ’ 10-20, αντί να βρίζουν, θα έβλεπαν ότι ο Αβραάμ ούτε είχε σκοπό να βγάλει χρήματα εκδίδοντας την Σάρα ούτε την έκανε πόρνη:

ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΒ’ 10 Εκείνο τον καιρό ξέσπασε πείνα στη Χαναάν και ο Άβραμ κατέβηκε στην Αίγυπτο για να μείνει εκεί, γιατί η πείνα ήταν μεγάλη. 11 Όταν πλησίαζε στην Αίγυπτο, είπε στη Σάρα, τη γυναίκα του: «Ξέρω πως είσαι γυναίκα με ωραία εμφάνιση. 12 Αν σε δουν οι Αιγύπτιοι θα καταλάβουν πως είσαι γυναίκα μου. Τότε θα με σκοτώσουν˙ εσένα όμως θα σε αφήσουν να ζήσεις. 13 Να λες λοιπόν ότι είσαι αδελφή μου, για να μου φερθούν καλά και να μ’ αφήσουνε να ζήσω για χάρη σου.

Δεν είναι προαγωγός ο Αβραάμ, όπως ψεύδονται οι κατήγοροί του, διότι δεν είχε καμμία τέτοια πρόθεση. Ήξερε ο Αβραάμ ότι κινδύνευε, εάν έλεγε πως η Σάρα είναι γυναίκα του. Βλέποντάς τον να είναι μόνος, οι Αιγύπτιοι θα τον σκότωναν, για να του πάρουν τη γυναίκα, να τη βιάσουν ή να την πουλήσουν δούλα. Από φόβο λοιπόν, είπε κι έκανε όλα αυτά ο Αβραάμ, κι όχι από πονηρούς υπολογισμούς. Μπορεί να κατηγορηθεί ως δειλός, αν και ούτε αυτό ισχύει, διότι, όταν είσαι ολομόναχος σε ξένη χώρα και γνωρίζεις τα «έθιμα» των λαών αυτών, μόνο για δειλία δεν μπορείς να κατηγορηθείς.

i)«Ναι, αλλά δεν υπολόγισε ότι η τιμή της γυναίκας του θα σπιλωνόταν;» Απάντηση: Φυσικά, αλλά ήξερε ότι θα τον βοηθούσε ο Θεός.

ii) «Μα αφού στο ΙΒ’ 19 ο Φαραώ λέει ότι έλαβε τη Σάρα για γυναίκα του, πώς λέτε ότι δεν σπιλώθηκε η τιμή της;» Η απάντηση βρίσκεται στο ΙΒ’ 17-20:

17 Αλλά ο Κύριος χτύπησε με μεγάλες συμφορές τον Φαραώ και τους αυλικούς του εξαιτίας της Σάρας, της γυναίκας του Άβραμ. 18 Τότε ο Φαραώ κάλεσε τον Άβραμ και του είπε: «Τι ήταν αυτό που μου έκανες! Γιατί δεν μου το ‘πες ότι αυτή είναι γυναίκα σου; 19 Γιατί είπες ότι είναι αδερφή σου, κι εγώ την πήρα γυναίκα μου; Τώρα λοιπόν να η γυναίκα σου. Πάρ’ την και φύγε». 20 Και έδωσε ο Φαραώ διαταγή στους άντρες του να συνοδέψουν έξω από τη χώρα τον Άβραμ, τη γυναίκα του και όλα όσα είχε.

            Δεν είναι σίγουρο πρόλαβε να διαπράξει τη μοιχεία ο Φαραώ. Εάν είχε προλάβει να τη διαπράξει, τότε το 17 θα έλεγε ότι ο Θεός τον τιμώρησε για τις ασεβείς πράξεις. Δηλαδή επενέβη όταν έπρεπε. Το ίδιο συνέβη και στο ΓΕΝΕΣΙΣ Κ’ 2-7. «6. Τότε ο Θεός τού [Αβιμέλεχ] είπε, στο όνειρό του πάντα: «Το ξέρω κι εγώ ότι το έκανες με καλή πρόθεση: γι’ αυτό και σε προφύλαξα από του να αμαρτήσεις ενώπιόν μου, και δε σε άφησα να την αγγίξεις». Το σχετικό με τον Φαραώ κείμενο δεν προσδιορίζει το διάστημα μεταξύ της γαμήλιας τελετής Φαραώ-Σάρας και της τιμωρίας του Φαραώ. Δεν είναι υποχρεωτικό να υποθέσουμε ότι τα δύο γεγονότα συνέβηκαν μακριά το ένα από το άλλο, ούτε καν παραπάνω από την ίδια ημέρα. Αντίθετα, η αρχική (όχι κατά το διώξιμο απ’ την Αίγυπτο) παροχή δώρων στον Αβραάμ μπορεί κάλλιστα να έγινε πριν την γαμήλια τελετή ή αμέσως μετά, την ίδια μέρα.

iii) «Και γιατί δεν το βοήθησε εξ αρχής ο Θεός, αλλά τον άφησε να μπλέξει;» Απάντηση: διότι οι πρόγονοί μας έλεγαν «συν Αθηνά και χείρα κίνει»˙ έπρεπε πρώτα ο Αβραάμ να εξαντλήσει τα ανθρωπίνως δυνατά μέσα και μετά θα αναλάμβανε δράση ο Θεός, όταν οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να κάνουν τίποτε άλλο. Εκτός κι αν έχουν κατά νου τους οι Νεοπαγανιστές κανέναν θεό προστάτη της τεμπελιάς και της αδράνειας. Καθόλου παράξενο.

iv) «Και γιατί να πει ψέμματα ότι είναι η αδελφή του;» Απάντηση: Δεν είπε ψέμματα, ήταν ξάδερφή του και γυναίκα του.

v) «Ωραία. Εκτός από νταβατζής είναι και αιμομίκτης ο.. Πατριάρχης σας». Απάντηση: Στους λαούς της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου δεν θεωρείτο αιμομιξία να διαλέγεις γυναίκα μέλος της οικογένειάς σου, αλλά αντίθετα, θεωρείτο ασέβεια να πάρεις γυναίκα από άλλη φυλή. Ακολουθούσε τα έθιμα, τα θεωρούμενα σωστά ο Αβραάμ. Δεν τα παραβίαζε. Ο Καλόπουλος φυσικά, έχοντας πλήρη άγνοια του γεγονότος αυτού κάνει λόγο για «πρωτάκουστη και εύκαμπτη χαλδαϊκή λογική» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 73). H αλήθεια είναι ότι και στην Ελλάδα, τον καιρό του Θεμιστοκλή ο ανηψιός κάποιου μπορούσε να παντρευτεί την κόρη του, δηλαδή, επιτρεπόταν ο γάμος μεταξύ ξαδέλφων (Πλούταρχου, Θεμιστοκλής, 32).

vi) «Κι εξάλλου, βλέπουμε στο ΙΒ’ να γράφει ότι αφού οδήγησαν την Σάρα στα ανάκτορα του Φαραώ: «16 Χάριν αυτής υποδέχτηκαν με ευμένεια και περιποιήθηκαν τον Άβραμ, ώστε αυτός να αποκτήσει πρόβατα και μοσχάρια και ημιόνους και δούλους και δούλες και καμήλες.»  Δηλαδή ο Αβραάμ όντως επωφελήθηκε από το γεγονός αυτό! Πώς λέτε ότι δεν είναι νταβατζής;» 

Απάντηση: δεν είναι, γιατί δεν σκόπευε να αποκτήσει τα αγαθά αυτά εκδίδοντας τη Σάρα. Μετά ήρθαν αυτά, δίχως να τα ζητήσει. Γι’ αυτό άλλωστε λέει στη Σάρα, αρχικά, να πει ότι είναι αδερφή του, όχι για να κερδίσει ο ίδιος χρήματα, αλλά για να σωθεί η ζωή του.

Ο Καλόπουλος, θεωρεί ότι ο Αβραάμ, όντας «Χαλδαίος μάγος» εξαπατούσε με χαλδαϊκά φίλτρα και δηλητήρια διάφορους (μεταξύ αυτών και το Φαραώ) προκαλώντας σ’ αυτούς πληγές (ΓΕΝΕΣΗ ΙΒ’, 17), ώστε μετά να τους τρομάξει παριστάνοντας σ’ αυτούς τον άνθρωπο του Θεού κι έτσι πείθοντάς τους να του δώσουν πλούτη ώστε να προσευχηθεί για να απαλλαγούν από την θεϊκή τιμωρία: «Η Χαλδαία, γνωστός τόπος παραγωγής δυνατών φίλτρων, βοτάνων, καθώς και μάγων-μαγγανευτών, έχει εξοπλίσει με ικανότατα εφόδια (τον Αβραάμ). (...) Άλλωστε ο Αβραάμ δεν έχει λιγότερες ίσως ελευθερίες μέσα στο θεϊκό στόχο, την οικεία του Φαραώ. Οι πληγές λοιπόν μπορούν να συντηρηθούν με αξιοθαύμαστη δράση. Ο Φαραώ μάταια θα εφαρμόσει τις δικές του θεραπευτικές μεθόδους προσπαθώντας να απαλλαγεί από τις μεγάλες πληγές που ξαφνικά γέμισαν τον οίκο του. (...) Γι’ αυτό το σκοπό, τα αραιωμένα δηλητήρια-ναρκωτικά είναι η ιδανική λύση, γιατί ζώα και άνθρωποι "θεραπεύονται" αμέσως μόλις αποσύρει απ’ τη διατροφή των θυμάτων του τα πληγηρά αυτά μαγγανο-χαλδαιικά μυστικά "όπλα"!» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 72 και 149). Εδώ ο Καλόπουλος μας παρουσιάζει τον Αβραάμ (πάντα δίχως αποδείξεις: ένας συνωμοσιολόγος «κριτικός» ποτέ δεν θα πράξει κάτι τέτοιο) ως τον Κυρίαρχο της Κουζίνας (ε, είναι κουνιάδος του Φαραώ, βλέπετε) ή σαν χαρακτήρα σε ταινίες, στις οποίες ρίχνει σκονάκι στα ποτήρια με το ποτό κι αποκοιμίζει τα θύματά του. Μαζί με το δισάκι του, ο Αβραάμ – ακόμη κι όταν κατεβαίνει φτωχός και πεινασμένος στην Αίγυπτο – κουβαλά πάντα τα μαγικά χαλδαϊκά φίλτρα, φυσικά, που είναι τόσο απαραίτητα. Και οι μάγειρες του Φαραώ τον αφήνουν να αλωνίζει στα μαγειρεία, να προσθέτει ό,τι θέλει στα φαγητά, και – όπως στις ταινίες – να μη τον παίρνει χαμπάρι κανείς μάγειρας, κανείς «δοκιμαστής» να μην διαβλέπει αλλαγή στη γεύση των ποτών και των φαγητών κι έτσι ο Φαραώ να υποφέρει και το πανάρχαιο Αιγυπτιακό ιερατείο να μην μπορεί να διαγνώσει την αιτία ούτε τη θεραπεία, παρά ο «χαλδαίος μάγος»...πολύ χολυγουντιανά όλα αυτά.

Μπορεί άραγε οι Αιγύπτιοι να ήταν τόσο αδαείς και ηλίθιοι, και οι Χαλδαίοι τόσο πονηροί και υπέρτεροι γνώστες των φίλτρων-δηλητηρίων, όπως σκηνοθετεί ο Καλόπουλος την ιστορία για τις ανάγκες της συνωμοσιολογίας του; Από όσο μας λεν οι Αρχαίοι, με τίποτε! Οι Χαλδαίοι ήταν μαθητές των Αιγυπτίων ιερέων: «Ο Αιγύπτιος Βήλος, αφού εγκαταστάθηκε στον Ευφράτη ποταμό, διόρισε ιερείς, που οι Βαβυλώνιοι τους ονομάζουν Χαλδαίους (...) κατά το παράδειγμα του ιερατείου της Αιγύπτου, που κάνουνε [οι Χαλδαίοι] αστρονομικές παρατηρήσεις, μιμούμενοι τους Αιγύπτιους ιερείς, φυσικούς και αστρολόγους» (Διόδωρος Σικελιώτης, 1, 28, 1). Το αντίθετο, λοιπόν συνέβαινε, πράγμα που αναιρεί την υπόθεση των «σατανικών, ακατανίκητων χαλδαϊκών φίλτρων»: «Λένε επίσης πως οι Χαλδαίοι της Βαβυλώνας, όντας άποικοι των Αιγυπτίων, απέκτησαν τη φήμη που έχουν επειδή έμαθαν την αστρολογία από τους Αιγύπτιους ιερείς» (Διόδωρος Σικελιώτης, 1, 81). Αν όμως οι Χαλδαίοι μάγοι ήταν οι μαθητές και οι Αιγύπτιοι ιερείς οι δάσκαλοι, τότε όλα τα σενάρια περί Χαλδαίου Αβραάμ που εξαπατά τους ηλίθιους κι αδαείς Αιγυπτίους (μάγειρες, παλατιανούς, Φαραώ κι ιερατείο, τους πάντες) αποδεικνύονται αβάσιμα. Εκατό χρονώ η αλεπού και εκατόν ένα το αλεπουδάκι, δεν γίνεται.

ιδ') "Η εμφάνιση των τριών αγγέλων στον Αβραάμ και η βοήθειά τους στη θεραπεία της στειρότητας της Σάρρας είναι αντιγραφή του ελληνικού μύθου του Υριέα. Αυτόν τον επισκέφτηκαν τρεις ολύμπιοι θεοί, και επειδή αυτός ήταν άτεκνος, του έδωσαν παιδί: γονιμοποίησαν το δέρμα του βοδιού το οποίο ο Υριέας είχε θυσιάσει σ’ αυτούς και τον διέταξαν να το χώσει στη γη, στον τάφο της γυναίκας του, και να το βγάλει ύστερα από εννιά μήνες. Έτσι γεννήθηκε ο γιος του".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: αυτά ισχυρίζεται ο Καλόπουλος (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 113-114), για να πείσει ότι ο συγγραφέας της Π.Δ. αντέγραψε τον ελληνικό μύθο. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι 1) Η γυναίκα του Αβραάμ ζούσε – η γυναίκα του Υριέα ήταν νεκρή. 2) Οι τρεις άγγελοι (ο Θεός) απλώς με ένα λόγο τους έλυσαν την στειρότητα της Σάρρας – οι ψευτοθεοί του παραμυθιού όντας αδύναμοι έπρεπε να ακολουθήσουν ολόκληρο μαγικό τυπικό πασαλείφοντας στο δέρμα ενός βοδιού το σπέρμα τους (αν αυτό σημαίνει η γονιμοποίηση του δέρματος, εκτός κι αυνανίστηκε ο ίδιος ο Υριέας και έρριξε το δικό του σπέρμα στο δέρμα του ψόφιου βοδιού) κι ύστερα να το θάψουν για εννιά ολόκληρους μήνες. 3) Ο Ισαάκ εξέρχεται φυσιολογικά από τη μήτρα γυναίκας – ο γιος του Υριέα μήπως βγήκε από τη γη όπου ήταν θαμμένος επί εννιά μήνες και πασσαλειμένος στο σπέρμα (φαίνεται υπήρχε ομφάλιος λώρος μεταξύ δέρματος και εμβρύου); Ποια ιστορία είναι πιο ορθολογική κι αληθινή και ποια είναι πλήρης ανοησιών, σε ποια ιστορία ο ένας Θεός είναι αξιόπιστος και σε ποια οι τρεις θεοί είναι για κλάμματα (αλήθεια, δεν μπορούσαν οι θεοί να συστήσουν στον Υριέα απλώς να υιοθετήσει ένα παιδί ή να παντρευτεί μιαν άλλην κάνοντας μαζί της παιδί;) είναι εύκολο να εννοηθεί απ’ όλους εκτός από ελληνοκεντρικούς «κριτικούς της Βίβλου».

ιε') «Η επαγγελία της θαυμαστής γέννησης του Ισαάκ αναγγέλλεται [σημ.: από τους τρεις αγγέλους στον Αβραάμ] με μεγαλύτερη απ’ τη γνωστή σε όλους κανονική διάρκεια! αντί (sic) των 9 φυσιολογικών μηνών το παιδί θα έρθει σε 12 ακριβώς μήνες!» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 135).

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: ως «επιχείρημα» παρατίθεται το ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΗ’, 10. Τίποτε τέτοιο δεν συνάγεται από το εδάφιο αυτό. Ο Θεός είπε στον Αβραάμ ότι «του χρόνου τέτοια εποχή η Σάρρα θα έχει γιο». Δεν είπε στον Αβραάμ «του χρόνου τέτοια εποχή, τη στιγμή που θα έρθω, η Σάρρα θα γεννήσει γιο». Άλλο το ένα άλλο το άλλο. Πράγμα που σημαίνει, αντίθετα από ό,τι λέει ο Καλόπουλος, ότι ο γιος της Σάρρας σε ένα χρόνο θα ήταν τριών μηνών, θα ήταν δηλαδή ήδη γεννημένος, κι όχι «γεννημένος μόλις εκείνη τη στιγμή».

ιστ') "Η καταστροφή των Σοδόμων-Γομόρρων δεν έγινε από τον «Θεό», αλλά από τον Αβραάμ, ο οποίος κατασκεύασε τη θεότητα της Π.Δ., ώστε να δικαιολογήσει την θέλησή του ν’ αρπάξει τη γη των Σοδόμων. Να πώς: «Η πυκνοκατοικημένη πόλη με τις πολλές πλινθόχτιστες οικίες, άφθονα αποθηκευμένα εύφλεκτα υλικά...αρκούσαν για να κάνουν παρανάλωμα του πυρός τις πόλεις αυτές, αν η φωτιά ξεκινούσε σε λίγα σωστά επιλεγμένα μέρη. Αν ταυτόχρονα κάποια φρεάτια ασφάλτου υπήρχαν καταμεσής της περιοχής τους και κάποιος φρόντιζε να πιάσουν κι’ αυτά φωτιά, τότε καταλαβαίνουμε ότι η πυρκαγιά αυτή θα εξελισσόταν σε καταστροφή πολλών εβδομάδων (...) το πολύ-πολύ τινάζοντας τον παρακείμενο λόφο θείου στον αέρα πάνω απ’ την πόλη, να έχανε [σημ.: ο «ύπουλος Αβραάμ»] έναν αφελή δούλο, που έλαβε τη θεϊκή εντολή να θυσιάσει στον "Κύριο" εκείνο το πρωί πλάι...στις εύφλεκτες εξόδους αερίων» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 112-113). «Ο "πιστός", είναι τόσο ιδιόμορφα αφελής, που ενώ εύκολα δέχεται το "θεό" να ανατινάξει έναν ολόκληρο λόφο θειάφι πάνω στους "ασεβείς" Σοδομίτες... δεν του περνά καθόλου απ’ το μυαλό του πως και ο "ευσεβής" προφήτης του... θα ήταν εξίσου πρόθυμος να κάνει το ίδιο» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 113)".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι κριτικοί της Αγίας Γραφής είναι τόσο ιδιόμορφα αφελείς, ώστε ενώ εύκολα αποδέχονται ως γεγονός την καταστροφή των Σοδόμων (είναι γνωστό ότι αποδέχονται από την Π.Δ. μόνο ό,τι τους βολεύει), δεν σκέφτονται πως δεν ήταν δυνατόν να ανατιναχτεί ολόκληρη πόλη...στα κρυφά από έναν άνθρωπο, όπως επίσης δεν περνά καθόλου απ’ το μυαλό τους να διαβάσουν (αυτοί, οι γνώστες-κριτικοί της Π.Δ.) το κεφάλαιο ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΗ’ 23-32, όπου ο Αβραάμ – που υποτίθεται ότι σκέφτεται μόνο την καταστροφή των Σοδόμων, ώστε να ιδιοποιηθεί τη γη τους – ζητά από τον Θεό (τον οποίο υποτίθεται ότι «κατασκεύασε», μόνο και μόνο για να δικαιολογήσει την αρπακτικότητά του λέγοντας: «δεν ζήτησα εγώ τη Χαναάν. Ο Θεός μου την έδωσε!») να συγχωρέσει τους Σοδομίτες και να μην τους καταστρέψει! Ούτε περνά καθόλου απ’ το μυαλό των κριτικών της Βίβλου ότι ο Θεός που δήθεν «εφευρέθηκε ως άλλοθι από τον Αβραάμ εξαιτίας της υλικής απληστίας του ίδιου» υποσχέθηκε (ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΕ’, 16) να δώσει τη γη όχι στον ίδιο τον Αβραάμ αλλά στους απογόνους του έπειτα από 480 χρόνια, οπότε δε θα είχε απολύτως κανένα νόημα – ούτε και άδεια του Θεού υπήρχε – ο Αβραάμ να καταστρέψει τα Σόδομα (λέγοντας ότι το έκανε ο Θεός) ώστε να εκπληρωθεί μια ώρα αρχύτερα η υπόσχεση της δωρεάς της Χαναάν! Η ίδια η υπόθεση του Καλόπουλου βρίθει αναπόδεικτων υποθέσεων: 1) ΑΝ έβαζε κάποιος φωτιά σε πολλά σημεία της πόλης. 2) ΑΝ το έκανε αυτό και στην άλλη πόλη, και δεν πιανόταν (ένας άνθρωπος να κάψει μια πόλη!!). 3) ΑΝ κάποια φρεάτια ήταν κοντά εκεί. 4) ΑΝ κάποιος φρόντιζε να τα ανάψει, στα κρυφά. 5) ΑΝ ο Αβραάμ ήθελε να καταστρέψει στα Σόδομα για να λάβει τη χώρα τους εκείνη τη στιγμή κι όχι μετά από 480 χρόνια και κυρίως 6) ΑΝ ο Θεός της Π.Δ. είναι επινόηση του Αβραάμ. Ο Καλόπουλος, ως... σκεπτικιστής που είναι, πιστεύει ότι όλα αυτά τα «αν» έγιναν, διότι προφανώς ήταν εκεί και τα είδε. Τα επιχειρήματα του Καλόπουλου είναι κυκλικά: «επειδή δεν υπάρχει τέτοιος θεός, ο Αβραάμ τον κατασκεύασε για να δικαιολογήσει σε όλον τον κόσμο την απληστία του», ενώ αντίστροφα «πώς το ξέρουμε ότι ο Αβραάμ πράγματι ήθελε να δικαιολογήσει την απληστία του και γι’ αυτό πράγματι κατασκεύασε έναν τέτοιο θεό για άλλοθι; –Μα επειδή είναι προφανές ότι δεν υπάρχει εξαντικειμένου τέτοιος θεός!» και ξανά: «και πώς το ξέρουμε ότι δεν υπάρχει τέτοιος θεός; –Επειδή  είναι ολοφάνερο ότι ο Αβραάμ τον κατασκεύασε προκειμένου να κ.λπ.» κ.ο.κ. Δεν είναι κακό πράγμα κάποιος να έχει κυκλική λογική, αρκεί να το ξέρει κι έτσι να μην παριστάνει τον «κριτικό», τον «διαφωτιστή», τον «αδογμάτιστο», ενώ δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας πιστός απ’ την ανάποδη. Το παράδοξο είναι ότι κάτι τέτοιου είδους «κριτικοί» όχι απλώς αρνούνται αλλά και δεν κατανοούν ότι αυτό που υποστηρίζουν είναι δογματισμός. Η λογική αποδεικνύει τον ανορθολογισμό αυτού του είδους ψευδο-«σκεπτικισμού».

            Η ιστορία αναφέρει τα εξής για τα Σόδομα: «Ένας ιερέας των Φοινίκων, ο Σαγχουνιάθων, εις την "Παλαιά ιστορία" του γράφει: "...Η κοιλάδα Σιντίμους (=Σιδδίμ) βυθίστηκε κι έγινε λίμνη που πάντοτε αχνίζει κι είναι χωρίς ζωή, μια εικόνα τιμωρίας και θανάτου των αμαρτωλών» (Ν. Π. Βασιλειάδη, Αρχαιολογία και Αγία Γραφή, εκδ. Αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», σ. 84). Την ιστορία του Φοίνικα ιερέα την μετέφερε ο Διόδωρος Σικελιώτης. Ώστε και οι γύρω λαοί πίστευαν τα ίδια, αυτά που λέει η Παλαιά Διαθήκη για τα Σόδομα.

ιζ') «Ο... Δίκαιος Αβραάμ αφού κάνει παιδί με την δούλη του Άγαρ, όταν κάνει παιδί με την Σάρα, διώχνει τη δούλα του με το παιδί του να πεθάνουν στην έρημο.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: i) Δεν ήταν δική του πρωτοβουλία ούτε ήθελε ο Αβραάμ να διώξει τη Σάρα και τον γιο του Ισμαήλ. Η Σάρα τού το ζήτησε˙ κι όταν του το ζήτησε

ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’ 11 Βαρύς πολύ και οδυνηρός φάνηκε στον Αβραάμ ο λόγος αυτός της Σάρας για το γιό του.

ii) «άρα μεταθέτετε την κακία από τον Αβραάμ στη Σάρα, ώστε τουλάχιστον να τη γλιτώσει ο πρώτος. Όμως και οι δυο τιμώνται ως άγιοι.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Σάρα μίλησε όπως κάθε γυναίκα. Ήταν στείρα για δεκαετίες, ταπεινώθηκε τόσο, ώστε να προτείνει η ίδια στον άντρα της να κοιμηθεί με τη δούλη τους, για να αποκτήσει αυτός γιο (ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’, 2). Είχε «προηγούμενα» με την Άγαρ:

ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΣΤ’, 4 Ο Άβραμ, λοιπόν, συνευρέθηκε με την Άγαρ κι εκείνη έμεινε έγκυος. Όταν η Άγαρ είδε ότι ήταν έγκυος, άρχισε να φέρεται στην κυρά της με περιφρόνηση.

Δηλαδή, μίλησε ο εγωισμός της. Κι όταν είδε (ΚΑ’, 8) το παιδί της, τον Ισαάκ να παίζει με το γιο της Άγαρ, θυμήθηκε τα παλιά. Όπως και να ‘χει, «άγιος» δε σημαίνει «τέλειος». Και ο πιο άγιος είναι ατελής, έχει διαπράξει σφάλματα. Και η Σάρα διέπραξε. Δεν υπάρχει καμμιά αντίφαση στη διδασκαλία της Εκκλησίας.

iii) «Όπως και να ‘χει, τελικά ο Αβραάμ έδιωξε το παιδί του στην έρημο, για να πεθάνει».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι, δεν το έδιωξε για να πεθάνει. Πριν πάρει την απόφαση να το διώξει, του μίλησε ο Θεός

ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’, 13 Ως προς το γιο της δούλης σου, θα φροντίσω εγώ. Θα τον αναδείξω γενάρχη μεγάλου λαού, γιατί είναι κι αυτός δικό σου τέκνο.

Μόνο μετά τη διαβεβαίωση του Θεού, ότι το παιδί και η Άγαρ δεν θα πεθάνουν στην ερημιά, αλλά θα καταστεί μεγάλος λαός, δέχτηκε ο Αβραάμ και το έδιωξε. Δεν έκανε κάτι απάνθρωπο, λοιπόν, ο Αβραάμ. Κι όταν η Άγαρ περιπλανιόταν στην ερημιά και είχαν εξαντληθεί τα τρόφιμα και το νερό

ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’ 17 Ο Θεός όμως άκουσε τις φωνές του παιδιού, κι ένας άγγελος Θεού φώναξε στην Άγαρ από τον ουρανό και της είπε: Τι σου συμβαίνει Άγαρ; Μη φοβάσαι! Ο Θεός άκουσε το παιδί σου που φωνάζει πέρα ‘κει. 18 Σήκω, πάρε το παιδί σου και κράτησέ το στην αγκαλιά σου, γιατί απ’ αυτό θα κάνω ένα μεγάλο λαό». 19 Τότε ο Θεός τής άνοιξε τα μάτια και είδε ένα πηγάδι με νερό. Πήγε και γέμισε το ασκί της νερό, και έδωσε στο παιδί να πιεί. 20 Ο Θεός ήταν μαζί με το παιδί.

Ούτε ο Αβραάμ έκανε κάτι απάνθρωπο ούτε ο Θεός αδιαφόρησε για τον «άχρηστο» – αφού είχε γεννηθεί ο Ισαάκ – γενάρχη των Αράβων, Ισμαήλ. Τελικά, τι θέλουν να αποδείξουν οι εθνικιστές επικριτές της Π.Δ.; Ότι ο Αβραάμ δεν είναι «τόσο τέλειος», όσο τον θεωρούν οι Χριστιανοί; Οι Χριστιανοί δεν θεωρούν τέλειο τον Αβραάμ ή κάποιον άλλον άνθρωπο. Τέλειος είναι μόνο ο Θεός. Άλλο Δίκαιος κι άλλο Τέλειος.

Να μερικές πράξεις του «κακού», ατελή Αβραάμ: ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΓ’, 8-12, όπου ο Αβραάμ δίνει στον ανεψιό του Λωτ το πιο εύφορο κομμάτι γης. ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΔ’ 22-24, όπου ο Αβραάμ δεν δέχεται να πάρει τίποτα από τον βασιλιά των Σοδόμων. ΓΕΝΕΣΙΣ, ΙΕ’, 2-3, όπου ο Αβραάμ, όντας άτεκνος, θέλησε να αφήσει τα υπάρχοντά του στον υπηρέτη του. ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΗ’, 23-32, όπου ο Αβράαμ μεσιτεύει για να μην καταστραφούν τα Σόδομα. ΓΕΝΕΣΙΣ, Κ’, 17, όπου ο Αβραάμ προσευχήθηκε στον Κύριο για να γίνει καλά ο βασιλιάς των Γερράρων Αβιμέλεχ και οι δούλες του. Εξ αιτίας του έγινε το θαύμα. ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’, 24-27, όπου ο Αβραάμ είναι γενναιόδωρος και θέλει ειρήνη. ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΓ’, 16, όπου ο Αβραάμ πλήρωσε τον αγρό, παρ' όλο που εκείνος που του το έδωσε δεν ήθελε πληρωμή.

            Είναι αξιοσημείωτη η υποκρισία των αρχαιολατρών κατήγορων της Π.Δ.. Φαίνεται πως δεν άνοιξαν ποτέ τους καμμιά αρχαία μυθολογία, να εμφανιστεί ενώπιόν τους το πορνείο του Ολύμπου με τις μοιχίες του, τους  βιασμούς, με θεούς που μεταμορφώνονταν σε ταύρους και σε χρυσάφι ακόμα(!), επειδή είχαν όρεξη για σεξ. Αυτοί, που λατρεύουν το Δία, που δεν άφησε κοριτσάκι για κοριτσάκι, αγοράκι για αγοράκι, που κρεμούσε ανάποδα τη γυναίκα του (βλ. Ιλιάδα), έχουν πρόβλημα με έναν άνθρωπο, ένα ατελές ον. Αυτοί, των οποίων οι θεοί είναι ΜΙΑ οικογένεια και συνεπώς όλοι τους είναι προϊόντα αιμομιξίας, μιλούν για τον Λωτ – που στο κάτω κάτω ούτε θεός, δηλαδή τέλειος είναι, αλλά ούτε και είχε τις αισθήσεις του ή το θέλησε. Αντί να  κοιτάξουν τα χάλια τους, αυτοί που λατρεύουν αιμομίκτες, παιδεραστές και νταβατζήδες θεούς, ψεύδονται κι από πάνω αποκαλώντας προαγωγό τον Αβραάμ. Ισοσταθμίζουν, από τη μια τις πράξεις ενός ανθρώπου – οι Χριστιανοί δεν λατρεύουν ανθρώπους – με τις πράξεις «θεών». Δηλαδή, συγκρίνουν θεό και άνθρωπο, και κατηγορούν, ψευδώς μάλιστα, τον άνθρωπο για κάτι που οι θεοί τους έκαναν σε τακτική βάση.  

ιη') "Ο Αβιμέλεχ, που εξαπατήθηκε στο ΓΕΝΕΣΙΣ Κ’, αποκαλεί ψεύτη τον Αβραάμ: «μόνο ένα πράγμα φοβάται ο Αβιμέλεχ, τα μοναδικά και ανεπανάληπτα ψέματα αυτού του ανθρώπου. Ξέρει ότι είναι τρόπος ζωής για τον προφήτη (...). Ένας διορατικός βασιλιάς με απόλυτη ευθύτητα αποκαλεί τον Αβραάμ επαγγελματία και ψεύτη» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 146)".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: κάτι τέτοιοι ισχυρισμοί οδηγούν το συμπέρασμα ότι η άγνοια και η συνειδητή παραποίηση της Π.Δ. είναι ο χειρότερος τρόπος για να ασκηθεί επιστημονική κριτική στην Αγία Γραφή. Ο Καλόπουλος χρησιμοποιεί μια παλιά μετάφραση του Βέλλα, στην οποία διαβάζουμε ότι ο Αβιμέλεχ ζητά απ’ τον Αβραάμ να του ορκιστεί στο Θεό ότι δεν θα πει ψέμματα ποτέ, ούτε στον Αβιμέλεχ ούτε στους απογόνους του (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’, 23). Στην σύγχρονη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας διαβάζουμε (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΑ’, 22-23): «22 Εκείνη την εποχή ο Αβιμέλεχ κι ο αρχιστράτηγός του ο Φιχόλ είπαν στον Αβραάμ: «Ο Θεός είναι μαζί σου ό,τι κι αν επιχειρείς. 23 Τώρα, λοιπόν, ορκίσου μου στο Θεό ότι δε θα εξαπατήσεις ποτέ ούτε εμένα ούτε τα παιδιά μου ούτε τους απογόνους μου. τη φιλία που σου έδειξα εγώ, την ίδια θα δείξεις κι εσύ σ’ εμένα και σ’ αυτή τη χώρα, όπου έχεις εγκατασταθεί ως ξένος». Το επίσημο εκκλησιαστικό κείμενο των Ο’ κάνει λόγο για «αδικία» κι όχι για «ψευδολογία»: «22 ᾿Εγένετο δὲ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ καὶ εἶπεν ᾿Αβιμέλεχ καὶ ῾Οχοζὰθ ὁ νυμφαγωγὸς αὐτοῦ καὶ Φιχὸλ ὁ ἀρχιστράτηγος τῆς δυνάμεως αὐτοῦ πρὸς ῾Αβραὰμ λέγων· ὁ Θεὸς μετὰ σοῦ ἐν πᾶσιν, οἷς ἐὰν ποιῇς· 23 νῦν οὖν ὄμοσόν μοι τὸν Θεόν, μὴ ἀδικήσειν με μηδὲ τὸ σπέρμα μου, μηδὲ τὸ ὄνομά μου· ἀλλὰ κατὰ τὴν δικαιοσύνην, ἣν ἐποίησα μετὰ σοῦ, ποιήσεις μετ᾿ ἐμοῦ, καὶ τῇ γῇ, ᾗ σὺ παρῴκησας ἐν αὐτῇ.» Είναι αξιοσημείωτο όχι μόνο ότι ο Αβιμέλεχ δεν αποκαλεί ψεύτη ή απατεώνα τον Αβραάμ, αλλά κι ότι του ζητάει κάτι για το μέλλον δίχως να υπονοεί ότι στο παρελθόν ο Αβραάμ τον εξαπάτησε/του είπε ψέμματα. Δεν είπε, δηλαδή, ο Αβιμέλεχ «μην με εξαπατήσεις ξανά / μη μου πεις ψέμματα ποτέ ξανά, ούτε σ’ εμένα κ.λπ.», το οποίο θα σήμαινε ότι πίστευε – ο Αβιμέλεχ – ότι στο παρελθόν είχε εξαπατηθεί από τον Αβραάμ, αλλά «μη με αδικήσεις». Κι αυτό το λέει επειδή – ο Μ. Καλόπουλος σιωπά εδώ – πιστεύει ότι ο Αβραάμ είναι άνθρωπος του Θεού. Ενδεχόμενη αντίρρηση ότι το αρχικό κείμενο υπέστη διορθώσεις, ώστε να βγαίνει το μόνο λογικό συμπέρασμα – που παραθέσαμε – το ενάντιο στο συμπέρασμα του Καλόπουλου, θα ακύρωνε την ίδια την αρχική αντίρρηση. Διότι, πώς μπορεί κανείς να συζητά βάσει ενός κειμένου, το οποίο θεωρεί παραποιημένο (με καμμία απόδειξη, φυσικά);

ιθ') «O Μωϋσής ήταν ο τελευταίος θρησκευτικός αρχηγός των μονοθεϊστών Αιγυπτίων με μοναδικό θεό τον Ήλιο, ΟΝ στα αρχαία αιγυπτιακά (τα οποία έχουν πολλές ομοιότητες με τα αρχαία εβραϊκά), που σημαίνει ήλιος και που με το όνομα αυτό αναφέρεται στη Παλιά Διαθήκη με την φράση «εγώ ειμί ο ΟΝ». Οι μονοθεϊστές μετά από ένα μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο με τους πολυθεϊστές γύρω στο -1350, στα χρόνια του Φαραώ Ακενατόν Δ΄, ηττήθηκαν και αυτοεξορίζονται στην έρημο του Σινά».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο αιγυπτιακός θεός Ήλιος «ΟΝ» (σωστότερα «Άτων») μπορεί μεν να μοιάζει με το ελληνικό «Ων», αλλά η Παλαιά Διαθήκη δεν γράφτηκε στα Ελληνικά! Γράφτηκε στα Εβραϊκά, και σε αυτά αναφέρεται ο «Γιαχβέ». Καμμία φωνητική ομοιότητα δεν υπάρχει μεταξύ εβραϊκού «Γιαχβέ» και αιγυπτιακού «Ατών», και συνεπώς δεν είναι ο Γιαχβέ ένα εβραϊκό αντίγραφο του αιγυπτιακού Ατών. Ο Μ. Καλόπουλος γράφει: «θα δούμε μάλιστα παρακάτω ότι ΩΝ είναι το πρώτο όνομα με το οποίο ο θεός της ερήμου συστήνεται εκ νέου στο Μωυσή, πριν το αλλάξει με το όνομα Ιεοβά, Γιαχβέ ή Ιεχωβά (Έξ. Γ’, 14 & Σ’ 3)» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 235). Είναι φοβερό αυτό που συμβαίνει, αλλά ένας άνθρωπος, ο οποίος συστήνεται ως «κριτικός της βιβλικής θρησκείας» και «απομυθοποιητής» του Θεού του Χριστιανισμού, δεν γνωρίζει ούτε καν τα στοιχειώδη της Βίβλου, ότι η εβραϊκή λέξη «Γιαχβέ» (YHWH) σημαίνει ό,τι και η ελληνική λέξη «ων». Καταλαβαίνει αμέσως κανείς πώς στην σύγχρονη Ελλάδα η αμάθεια βαπτίζεται «κριτική της Αγίας Γραφής».

Ούτε λοιπόν και αντιγραφή του αιγυπτιακού μονοθεϊσμού υπάρχει. Άλλωστε, στην Γένεση είναι ο Γιαχβέ που κατασκευάζει τον ήλιο˙ δεν ταυτίζεται μαζί του. Ο Θεός είναι άκτιστος, ενώ κάθε άλλος «θεός» είναι κτιστός, δηλαδή θεοποιηθέν τμήμα της φύσης˙ πράγμα που αποδεικνύει την άπειρη διαφορά μεταξύ των δύο υποτιθέμενων κοινών μονοθεϊσμών. Ο αιγύπτιος θεός-ήλιος λεγόταν Ρα ή αλλιώς Ρε. Κι άλλωστε ο Φαραώ που εισήγαγε τον «μονοθεϊσμό» ήθελε να τον λατρεύουν ως ενσάρκωση του μόνου θεού Ήλιου –δεν έλεγε (αντίθετα απ’ το Μωυσή) ότι ο Θεός είναι πνεύμα. Τα περί αυτοεξορίας είναι αναπόδεικτα.

Άλλωστε, το βιβλίο της Εξόδου περιγράφει ένα θαύμα που αποδεικνύει πως δεν μπορεί ο Μωυσής να ήταν Αιγύπτιος μονοθεϊστής. Ο Μωυσής έριξε τη ράβδο του μπροστά στον Φαραώ κι αυτή έγινε μεγάλο φίδι. Ο Φαραώ κάλεσε τους μάγους των Αιγυπτίων, οι οποίοι μετέτρεψαν κι αυτοί μπροστά στον Φαραώ και τον Μωυσή τις ράβδους τους σε μεγάλα φίδια˙ όμως, η ράβδος του Μωυσή κατάπιε τις τα φίδια των μάγων (ΕΞΟΔΟΣ Ζ’, 10-12). Επίσης όταν ο Μωυσής έβγαλε σκνίπες από τη γη, οι αιγύπτιοι μάγοι δεν μπόρεσαν να κάνουν το ίδιο και μάλιστα είπαν στο Φαραώ «δάκτυλος Θεού είναι αυτό» (ΕΞΟΔΟΣ Η’ 12-15). Επίσης ο Μωυσής προκάλεσε πληγές στους Αιγύπτιους, αλλά οι μάγοι του Φαραώ δεν μπορούσαν να σταθούν εξαιτίας αυτών μπροστά στον Μωυσή – ούτε μπόρεσαν να του προκαλέσουν πληγές (ΕΞΟΔΟΣ Θ’10-11) – ο Μ. Καλόπουλος, σιωπά εδώ, για ευνόητους λόγους. Αν ο Μωυσής ήταν Αιγύπτιος, τότε τα μαγικά του κόλπα θα ήταν τα ίδια με  αυτά των Αιγυπτίων κι όχι ανώτερα, ώστε να καταβροχθίσει η δική του ράβδος τις δικές τους. Εφόσον η Έξοδος των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο είναι γεγονός, όπως αναφέρουμε στην παράγραφο 26, τότε θα επετεύχθη μόνο επειδή τα θαύματα που έκανε ο Μωυσής ήταν ανώτερα και πέρα από τις δυνάμεις των μαγικών δυνάμεων των Αιγυπτίων μάγων. Δηλαδή, αν οι Αιγύπτιοι μάγοι είχαν την ίδια δύναμη με τον Μωυσή, θα τον εμπόδιζαν να πλήξει την Αίγυπτο και συνεπώς ο Φαραώ δεν θα άφηνε τους Ισραηλίτες. Συνεπώς ο Μωυσής είχε ανώτερες δυνάμεις και βοηθόταν από έναν Θεό, ο οποίος ήταν διαφορετικός από τους αιγυπτιακούς θεούς. Άρα ο Μωυσής δεν ήταν «Αιγύπτιος μονοθεϊστής που αυτο-εξορίστηκε από την Αίγυπτο μαζί με τους οπαδούς του μετά από την ήττα των μονοθεϊστών». Αν ήταν τέτοιος, τότε η δύναμή των Αιγυπτίων μάγων θα ήταν τουλάχιστον ίση με τη δική του, αφού και οι δυο – αιγύπτιοι μάγοι και Μωυσής – από την ίδια αιγυπτιακή πηγή θα είχαν διδαχτεί τις μαγείες. Ούτε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι τα επιπλέον μαγικά κόλπα του Μωυσή οφείλονται σε κάποια μαθητεία του στους Βαβυλώνιους/Χαλδαίους, εφόσον όλος ο αρχαίος κόσμος δεχόταν ότι οι Αιγύπτιοι ήταν δάσκαλοι των Χαλδαίων κι όχι το αντίθετο.

Επιπλέον μιλώντας γενικότερα για τη σύγκριση της εξιστόρησης της δημιουργίας του ανθρώπου και του κατακλυσμού σε αιγυπτιακή μυθολογία και στην Π.Δ. βλέπουμε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές. «Η δημιουργία του ανθρώπου στην αιγυπτιακή μυθολογία δεν καταλαμβάνει ειδικό μέρος» (Samuel Henry Hook, Μυθολογία της Μέσης Ανατολής, εκδ. Αρίων, σ. 74) και της δίνεται «μικρή έμφαση». Ο θεός Χνούμ φτιάχνει τον άνθρωπο με πηλό σε τροχό˙ ο τροχός υποδηλώνει ότι η διήγηση είναι μεταγενέστερη. Επίσης στην αιγυπτιακή μυθολογία δεν υπάρχει κανένας μύθος για κατακλυσμό. «Ο Ρα έφτασε σε μεγάλη ηλικία και κατάλαβε ότι έχασε το κύρος του στους θεούς και τους ανθρώπους» (Samuel Henry Hook, Μυθολογία της Μέσης Ανατολής, εκδ. Αρίων, σ. 74). Γι’ αυτό στέλνει την θεά Άθωρ στη γη να σφάξει τους ανθρώπους. Το μετανοιώνει όμως και για να γλιτώσει τους ανθρώπους κάνει την Άθωρ να μεθύσει με κριθαρένιες μπύρες. Αντίθετα από την Γένεση δεν υπάρχει ούτε κατακλυσμός ούτε πλοίο ούτε Νώε ή άλλος αντίστοιχος ήρωας και επιπλέον ο Ρα χάνει το κύρος του όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά και στους θεούς. Αν ο Μωυσής ήταν Αιγύπτιος, θα είχε συμπεριλάβει στοιχεία της αιγυπτιακής μυθολογίας για την δημιουργία του ανθρώπου και δεν θα είχε καταγράφει την διήγηση του Κατακλυσμού.

κ') "Ο Μωυσής βάζει τον Θεό να τον δασκαλεύει, διατάζοντάς τον να πει στον Φαραώ ότι θέλουν απλώς να φύγουν εκτός Αιγύπτου σε τριών ημερών δρόμου απόσταση, για να θυσιάσουν στο Θεό τους (ΕΞΟΔΟΣ Γ’, 10 και 18). Ωστόσο ούτε λατρεία προσφέρουν ούτε απλώς βγαίνουν εκτός Αιγύπτου μόνο σε απόσταση τριών ημερών δρόμου, αλλά φεύγουν για πάντα. Βλ. Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 315-320). Γιατί άραγε ο Μωυσής λέει ότι οι θυσίες των Εβραίων θα θεωρούνταν απ’ τους Αιγυπτίους βδέλυγμα και γι’ αυτό οι Ισραηλίτες έπρεπε να θυσιάσουν εκτός Αιγύπτου, ώστε να μη λιθοβοληθούν (ΕΞΟΔΟΣ Η’, 22), τη στιγμή που οι Αιγύπτιοι θυσίαζαν όπως κι όλοι οι λαοί;"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: οι Αιγύπτιοι δε θυσίαζαν όπως όλοι οι άλλοι λαοί. Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν ιερά πάρα πολλά είδη ζώων, από τα οποία ίσως οι Ισραηλίτες να θυσίαζαν κάποια. Κι αυτό το πράγμα, να θυσιαστεί ένα ζώο-«θεός», θα φαινόταν βλάσφημο και φρικτό στους Αιγυπτίους. Ο Διόδωρος Σικελιώτης μας περιγράφει ότι οι Αιγύπτιοι σκότωσαν έναν Ρωμαίο που άθελα σκότωσε μια γάτα και ούτε ο βασιλιάς της Αιγύπτου δεν πρόλαβε να τον σώσει.

            Αρχικά ο Θεός είχε πει στον Μωυσή να ζητήσει απ’ τον Φαραώ έξοδο από την Αίγυπτο σε απόσταση τριών ημερών δρόμου. Στο τέλος όμως (ΕΞΟΔΟΣ, ΙΒ’, 31-33) ουσιαστικά ο Φαραώ και οι Αιγύπτιοι «έδιωξαν» τους Ισραηλίτες, δίχως να τους πουν να επιστρέψουν ή να φτάσουν μόνο ώς τριών ημερών δρόμου απόσταση. Κάποιοι με τον τρόπο σκέψης του Καλόπουλου θα θεωρήσουν «ύπουλο» ή ύποπτο να διατάζει ο Θεός τον Μωυσή να ζητήσει απ’ τον Φαραώ «πορεία τριών ημερών στην έρημο για λατρεία» αντί για «οριστική έξοδο από την Αίγυπτο». Διατάζοντας ο Θεός τον Μωυσή να ζητήσει αυτό αντί οριστικής εξόδου ουσιαστικά έδινε στον Φαραώ την ευκαιρία να δείξει τις καλές προθέσεις του και να ικανοποιήσει ένα απλό αίτημα. Ήξερε βέβαια ο Θεός για τη μελλοντική στάση του Φαραώ, αλλά τον άφησε να δείξει τις προθέσεις του για ένα μικρό ζήτημα (την προσωρινή έξοδο). 

            Λατρεία προσφέρθηκε: ο Μωυσής έχτισε θυσιαστήριο (ΕΞΟΔΟΣ ΙΖ’, 15) στη Ραφιδίν και έπειτα προσφέρθηκαν θυσίες και ολοκαύτωμα στο Θεό (ΕΞΟΔΟΣ ΙΗ’, 12). Λατρεία προσφέρθηκε και αργότερα, στο Σινά (ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ Η’), αφού πρώτα έπρεπε να ξεμπερδέψουν με τους Αιγυπτίους που τους κυνηγούσαν και τους Αμαληκίτες, οι οποίοι τους επιτέθηκαν, και να πάρουν το Δεκάλογο. Το ότι έγινε καθυστερημένα η θυσία κι όχι ακριβώς σε τριών ημερών δρόμου απόσταση, εξαιτίας πολλών έκτακτων συμβάντων, ασφαλώς για τους «απομυθοποιητές της Βίβλου» συνιστά «ακλόνητη απόδειξη» (!) περί της ανυπαρξίας της «θεότητας του Αβραάμ»...

κα') "Η πληγή την οποία προκάλεσε δήθεν ο Θεός της ήταν απλώς χαλκός, τον οποίο κουβάλησε ο Μωυσής, έπειτα από οδηγίες του πεθερού του, όταν επέστρεψε από την Μαδιάμ. Ο χαλκός κοκκινίζει το νερό. «Ο Μωυσής δεν είχε παρά να εξασφαλίσει τον τρόπο, που οι άνθρωποί του θα "φουντάρουν" στην κατάλληλη στιγμή τεράστιες ποσότητες στον ανυπεράσπιστο ποταμό... Απ’ τα βαριά αποτελέσματα, φαίνεται ότι οι άνθρωποί του έδειξαν σ’ αυτό ιδιαίτερο ζήλο» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 254)".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εδώ γίνεται αναφορά στην πληγή του αίματος. Ο Θεός διέταξε τον Μωυσή να χτυπήσει με τη ράβδο του τα νερά του Νείλου, ώστε να γίνουν αίμα, μπροστά στα μάτια του Φαραώ και των αυλικών του. (ΕΞΟΔΟΣ Ζ’, 14-24). Ο Μ. Καλόπουλος ισχυρίζεται επίσης ότι σε κάθε πηγάδι και σε κάθε λίμνη έρριχναν οι Ισραηλίτες λίγη σκόνη χαλκού – κρυφά απ’ τους Αιγύπτιους. Έτσι έχουμε τις εξής υποθέσεις: 1) Αν ο Μωυσής ήξερε για τον χαλκό. 2) Αν ο Μωυσής κατάφερε τόσο εύκολα να μεταφέρει τόσον πολύ χαλκό απαρατήρητος και να μετατρέψει σε σκόνη τόσο μεγάλη ποσότητα απαιτούμενου χαλκού. 3) Αν μπορούσαν οι Ισραηλίτες να ρίξουν την ίδια στιγμή στον Νείλο τις «τεράστιες» ποσότητες που απαιτούνταν για να κοκκινίσει ο μεγάλος αυτός ποταμός, χωρίς να τους αντιληφθούν οι Αιγύπτιοι. 4) Αν οι Αιγύπτιοι ιερείς δεν πληροφορούσαν τον Φαραώ για την απάτη του Μωυσή, εφόσον και οι ίδιοι αντιλήφτηκαν το κόλπο του και ήταν σε θέση να πράξουν το ίδιο, ώστε ο Φαραώ να εννοήσει την απάτη του Μωυσή (Το ότι μπροστά στον Φαραώ οι ιερείς έκαναν κόκκινο τον ποταμό, αποδεικνύει ότι δεν έριξαν σκόνη). Η δεύτερη υπόθεση ειδικά είναι αδύνατη. Ο Μ. Καλόπουλος, ως (δήθεν) «σκεπτικιστής», πιστεύει ότι έτσι έχουν τα πράγματα, αφού ήταν ο ίδιος εκεί και είδε τους Ισραηλίτες να ρίχνουν τεράστιες (ακόμη κι ο ίδιος το παραδέχεται) ποσότητες χαλκού στο Νείλο, απαρατήρητοι. Δε χρειάζεται κανένα άλλο επιχείρημα. Ωστόσο δε χρειάζονται τόσες πολύπλοκες θεωρίες. Οι «πληγές» δεν είναι παρά φυσικά φαινόμενα, εξηγήσιμα κατά τα άλλα, που συνέβησαν στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, για συγκεκριμένο σκοπό, γι’ αυτό και είναι θαύματα.

κβ') "Ο Θεός είχε πει αρχικά στο Μωυσή να χρησιμοποιήσει, ως δεύτερο σημείο κατά των Αιγυπτίων, τη λέπρα˙ ωστόσο προχώρησε στην τρίτη πληγή, του νερού του Νείλου που θα γινόταν αίμα. «Ο Μωυσής, έπρεπε να επιβάλει στο δύσμοιρο Φαραώ μετά από τη  θεϊκή εντολή, και ως δεύτερη κατά σειρά σημείο-πληγή- της λεπρής χειρός. Έπρεπε να ζητήσει απ’ το Φαραώ να βάλει το χέρι στον "κόλπο" του, (μασχάλη) και να του βγει λευκό και λεπρό. (...) Αλλά δυστυχώς...δυστυχώς αυτήν ακριβώς την πληγή ξέχασε να παρεμβάλει ο Μωυσής ανάμεσα στην πρώτη και στην τρίτη – ανάμεσα στη ράβδο και τον ποταμό, ο Μωυσής ξέχασε το χέρι το λεπρό. Ούτε κι ο θεός της βίβλου νοιάστηκε να του το θυμίσει. Η πληγή νούμερο δύο εξαφανίζεται ολότελα και ποτέ κανείς δε μιλά πια γι (sic) αυτήν. Μάλιστα ο ίδιος ο θεός με τις συνεχείς εντολές του, φαίνεται να παρασύρει τον προφήτη του κατ’ ευθείαν απ’ τη ράβδο, στην πληγή του ποταμού, υπερπηδώντας προς μεγάλη μας απογοήτευση όλων μας, την τελειότερη και την πλέον ελπιδοφόρα πληγή. Την πληγή με το νούμερο δύο (sic)! Έχουμε και πάλι την ένοχη σιωπηρή σύμπραξη θεού και προφήτη, που μας κάνει δίκαια νομίζω να ξαναρωτάμε: μήπως ο θεός της παλαιάς διαθήκης, ο πατέρας του Ιησού της καινής διαθήκης, είναι κατασκεύασμα εξ ολοκλήρου της χαλδαιο-εβραιο-πατριαρχικής φαντασίας;» (Μ. Καλόπουλου, Βιβλική θρησκεία. Το μεγάλο ψέμα, σ. 322, 323). Εφόσον η Π.Δ. παραλείπει την πληγή της λέπρας, διότι προφανώς δεν μπορούσε ο Μωυσής να κάνει τον Φαραώ λεπρό ούτε να τον ξεγελάσει με ψεύτικα σημάδεια λέπρας, δεν είναι η σιωπή απόδειξη απάτης;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Μωυσής ρωτά το Θεό πώς θα τον θα τον «πιστέψουν» (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 1) κι ο Θεός του δίνει δύναμη να πραγματοποιήσει τρία θαύματα˙ αν δεν πίστευαν στο πρώτο, ο Μωυσής θα πραγματοποιούσε το δεύτερο, κι αν δεν πίστευαν στο δεύτερο, θα πραγματοποιούσε και το τρίτο. Τα τρία κατά σειρά θαύματα ήταν η ράβδος που γινόταν όφις, το χέρι που γινόταν λεπρό και, τέλος, να λάβει ο Μωυσής νερό απ΄το Νείλο, να το χύσει σε ξηρό έδαφος και να γίνει το χυμένο αυτό νερό αίμα πάνω στο έδαφος (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 4, 7-8 και 9 αντίστοιχα). Και ο Θεός κάνει λόγο για κάποιους που ίσως θα πιστεύσουν ή δε θα πιστεύσουν έπειτα από κάθε θαύμα (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 5, 8 και 9). Το «πιστεύσουν» αφορά τους Ισραηλίτες συμπατριώτες του Μωυσή και όχι τον Φαραώ. Έχουμε τέσσερις λόγους υπέρ αυτής της άποψης:

Ο πρώτος: το «πιστεύσουν» αφορά πολλούς ανθρώπους. Όχι έναν, δηλαδή τον Φαραώ.

Ο δεύτερος: στο ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 5 (τμήμα του διαλόγου μεταξύ Μωυσή-Θεού για τα τρία θαύματα) ο Θεός λέει (επίσημο κείμενο των Ο’) «ἵνα πιστεύσωσί σοι ὅτι ὦπταί σοι ὁ Θεὸς τῶν πατέρων αὐτῶν, Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ καὶ Θεὸς Ἰακώβ». Η λέξη «αυτών», που υπογραμμίσαμε, σημαίνει ότι το «πιστεύσωσί» (ο γ’ πληθυντικός) αφορά τους Ισραηλίτες, που είχαν για Θεό τον Θεό των πατέρων τους, το Θεό του Αβράαμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Ο Φαραώ, προφανέστατα, δεν συμπεριλαμβάνεται στο «αὐτῶν»˙ δεν είχε για Θεό τον Θεό «των πατέρων αυτών». Επομένως ο Φαραώ δεν συμπεριλαμβάνεται στο «πιστεύσωσι», διότι αυτός ο γ’ πληθυντικός αναφέρεται στους Ισραηλίτες. Ο Μωυσής πρέπει πρώτα να πείσει τους ομοεθνείς του ότι του φανερώθηκε ο Θεός των πατέρων τους˙ διαφορετικά δεν θα τον ακολουθούσαν. Και οι πατέρες των Ισραηλιτών ήταν άλλοι απ’ τους πατέρες του Φαραώ. Το κείμενο είναι σαφέστατο.

Ο τρίτος λόγος: στο ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 29-31, διαβάζουμε ότι οι Μωυσής και Ααρών συγκέντρωσαν τους Ισραηλίτες, πραγματοποίησαν μπροστά τους τα θαύματα που προαναφέρθηκαν (δεν μάς αναφέρει η Π.Δ. αν πείστηκαν απ’ το πρώτο ή το δεύτερο ή το τρίτο θαύμα) και οι Ισραηλίτες πίστευσαν (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 31).

Ο τέταρτος: ο Φαραώ δεν νοιαζόταν αν ο Θεός «κάποιων άγνωστων πατέρων κάποιων» παρουσιάστηκε όντως στο Μωυσή˙ ούτε και διαβάζουμε ότι είπε κάτι τέτοιο. Ρώτησε μάλιστα ποιος είναι αυτός ο Θεός, για να τον ακούσει (ΕΞΟΔΟΣ Ε’, 1). Απλώς, στο τέλος δεν άντεξε και άφησε τους Ισραηλίτες να φύγουν.

Ο Μ. Καλόπουλος συγχέει το τρίτο θαύμα που θα έκανε ο Μωυσής, ώστε να πείσει τους συμπατριώτες του (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 9) με την – κατά Καλόπουλο – τρίτη πληγή (στην πραγματικότητα πρώτη, όπως φαίνεται στο ΕΞΟΔΟΣ Ζ’, 17-21). Το τρίτο θαύμα (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 9) συνίσταται στο «θα πάρεις λίγο νερό από το Νείλο και θα το χύσεις στο έδαφος˙ και το νερό αυτό του ποταμού θα γίνει αίμα», ενώ η πρώτη πληγή (ΕΞΟΔΟΣ Ζ’, 14-21) είναι «Ο Κύριος είπε στο Μωυσή: "ο Φαραώ παραμένει άκαμπτος. Πήγαινε, λοιπόν, αύριο το πρωί, όταν αυτός θα βγαίνει για το ποτάμι και στάσου απέναντί του κοντά στην όχθη του Νείλου˙ πάρε στο χέρι σου και το ραβδί που είχε γίνει φίδι. Και θα του πεις: "(....). Με το ραβδί που κρατώ στο χέρι μου, θα χτυπήσω τα νερά του Νείλου και θα γίνουν αίμα. Τα ψάρια του ποταμού θα ψοφήσουν και θα βρωμήσει ο Νείλος˙ και οι Αιγύπτιοι θα συχαίνονται να πιουν νερό απ’ αυτόν". (...) Σήκωσε το ραβδί του ο Ααρών και χτύπησε τα νερά του Νείλου, μπροστά στα μάτια του Φαραώ και των αυλικών του, κι όλο το χέρι του έγινε αίμα. Τα ψάρια ψόφησαν (...)». Ο Μ. Καλόπουλος είναι τόσο σπουδαίος «κριτικός της βιβλικής θρησκείας», ώστε αντιγράφει τα ψεύδη ξένων «απομυθοποιητών» της Αγίας Γραφής, χωρίς να έχει καν διαβάσει το βιβλίο της Εξόδου, ώστε να πληροφορηθεί ότι άλλο πράγμα το θαύμα που προοριζόταν αποκλειστικά για τους Ισραηλίτες, στο οποίο μια χούφτα νερό του Νείλου θα χυνόταν στο έδαφος και θα γινόταν αίμα, κι άλλο η πληγή που προοριζόταν αποκλειστικά για τον Φαραώ, στην οποία το νερό όλου του Νείλου θα γινόταν αίμα, αφού πρώτα ο Ααρών θα χτυπούσε το ποτάμι με τη ράβδο. Συνεπώς, το τρίτο θαύμα αφορά τους Ισραηλίτες, όπως και το δεύτερο θαύμα, του χεριού που γινόταν λεπρό και αμέσως θεραπευόταν (ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 6-7) που προοριζόταν για τους Ισραηλίτες κι όχι για τον Φαραώ. Εξάλλου πουθενά δεν λέει η προτροπή του Θεού στο ΕΞΟΔΟΣ Δ’, 6-7 ότι ο Μωυσής θα κολλούσε λέπρα σε κάποιον Ισραηλίτη, ώστε να τον πείσει, ούτε, φυσικά, ότι θα κολλούσε λέπρα στον ίδιο τον Φαραώ. Άρα, αντίθετα από ό,τι ισχυρίζεται ο Μ. Καλόπουλος, η διήγηση της Αγίας Γραφής δεν παραλείπει την μόλυνση του Φαραώ από λέπρα, που δήθεν έπρεπε να συμβεί (διότι τάχα έτσι πρόσταξε ο Θεός τον Μωυσή στο ΕΞΟΔΟΣ Δ’), αλλά δε συνέβη «διότι απλούστατα ο Μωυσής αδυνατούσε να κολλήσει πραγματική λέπρα στον Φαραώ με μαγικά κολπάκια». Πολύ έξυπνη, πράγματι, η διασκεδαστική σοφιστεία (ή μήπως αμάθειαq) των «απομυθοποιητών» της Αγίας Γραφής, να της αποδίδουν πράγματα που δε γράφει, ώστε να την κατηγορούν έπειτα. Πάντως, το μόνο που δεν αποδεικνύουν μ’ αυτά όλοι αυτοί, είναι ότι ο Θεός της Αγίας Γραφής είναι δημιούργημα του Αβραάμ.

κγ') «Γιατί ο Μωϋσής σκότωσε ανθρώπους και ζώα στην Αίγυπτο, κάτι που εξίσου καλά θα μπορούσε να κάνει και ένας οργανωμένος δηλητηριαστής; Γιατί δεν έριξε μια κατάλληλη έκσταση στον ίδιο τον Φαραώ για να του αλλάξει απλά γνώμη; Γιατί επιτέλους δεν σκότωσε αυτόν και την οικογένεια του που είχαν την άμεση ευθύνη για τη σκλαβιά των Ιουδαίων, αλλά σκότωσε απλούς αθώους Αιγυπτίους που ήταν αμέτοχοι στις κρατικές αποφάσεις; Μήπως επειδή ο φόνος ανύποπτων Αιγυπτίων ήταν ευκολότερος από την πρόσβαση στο βασιλικό τραπέζι του Φαραώ;» 

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Μωϋσής δε θα μπορούσε να σκοτώσει τόσους πολλούς ανθρώπους και ζώα ούτε να φέρει τόσες πληγές. Ένας άνθρωπος ολομόναχος, πώς θα το κατόρθωνε αυτό. Ακόμη κι αν είχε συνεργούς τους Ισραηλίτες, δεν θα κατόρθωνε τίποτα, αφού αυτοί ήταν άοπλοι σε ξένη χώρα, ενώ οι Αιγύπτιοι ένοπλοι. Τι είναι ο Μωϋσής, κανένας μάγος να ρίχνει σε έκσταση τα θύματά του; Κι αν τα μάγευε, δε θα τον σκότωναν αμέσως στο παλάτι; Δε θανατώθηκε ο Φαραώ, αλλά ο πρωτότοκός του, ώστε να πειστεί να αλλάξει γνώμη. Μόνο τέτοιες πληγές, που θα συμπεριελάμβαναν και τους απλούς Αιγύπτιους – οι οποίοι επίσης φέρονταν σκληρά στους Εβραίους δούλους τους – θα ανάγκαζε τον Φαραώ να αφήσει τους σκλάβους του ελεύθερους. Όταν όλος ο Αιγυπτιακός λαός, ακόμα και ο ίδιος, θα είχαν να κλάψουν για κάτι. Οι Αιγύπτιοι δεν ήταν ανύποπτος λαός, βασάνιζαν τους Ισραηλίτες και εκτελούσαν χωρίς αντίρρηση τις εντολές του Φαραώ. Τους είχαν υποβιβάσει σε θέση ειλώτων. Αν ο Θεός απλώς θανάτωνε τον Φαραώ, ο επόμενος θα έκανε πάλι τα ίδια, πιστεύοντας πως είναι ισχυρότερος από τον προκάτοχό του. Και μάλιστα ο Θεός είχε πει, ότι η πληγή μπορούσε να αποφευχθεί, αν ο Φαραώ υποχωρούσε, και ελευθέρωνε το λαό που είχε καταδουλώσει. Δεν επέφερε λοιπόν ο Θεός την πληγή, αλλά ο ίδιος ο Φαραώ στο λαό του. Κάθε φορά, έπειτα από κάθε πληγή, ο Φαραώ φώναζε τον Μωϋσή και του έλεγε να φύγουν, αλλά αμέσως άλλαζε γνώμη. Τότε ακολουθούσε νέα πληγή, ώσπου να αλλάξει γνώμη. Ακόμη και την τελευταία φορά, που άφησε τους Ισραηλίτες ελεύθερους, άλλαξε γνώμη και έστειλε στρατό να τους κυνηγήσουν.

κδ') «Είναι ο Γιαχβέ ο μοναδικός θεός, σύμφωνα με την Π.Δ.; «θεοὺς οὐ κακολογήσεις.» (Έξοδος ΚΒ’, 28). Ουδέν σχόλιον...».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι Νεοπαγανιστές που αναφέρουν αυτό το εδάφιο, δεν έχουν διαβάσει όλη την αφήγηση. Γίνεται λόγος για τους Κριτές των Εβραίων. Στα Εβραϊκά η λέξη «θεοί» είναι η ίδια με τη λέξη: «ισχυροί», δηλαδή «ελοχίμ». Το κείμενο λοιπόν, λέει για τους Κριτές-Δικαστές «ισχυρούς ου κακολογήσεις» και στην Ελληνική μετάφραση επελέγη η λέξη «θεούς», αντί για τη λέξη: «ισχυρούς». Τους Κριτές τους λοιπόν οι Εβραίοι τους ονόμαζαν «ελοχίμ», δηλαδή «ισχυρούς». Γι αυτούς μιλάει το εδάφιο. Καμμία σχέση με τους ειδωλολατρικούς «θεούς». Κάποτε οι επικριτές της Π.Δ. θα πρέπει, αντί να διαβάζουν μεμονωμένους στίχους, διαστρεβλώνοντας το νόημα της διήγησης, να ερευνούν πρώτα σε τι αναφέρονται τα εδάφια αυτά.

κε') «Γιατί ο θεός φέρεται σαν ποταπός δηλητηριαστής δίνοντας κρέας για να χολεριάσουν πεινασμένοι άνθρωποι; «καὶ ἔσται ὑμῖν εἰς χολέραν» Ο΄ Αριθμοί 11.20».

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι κατήγοροι της Π.Δ. δεν ξέρουν για τι πράγμα μιλούν. Η ιστορία δεν είναι καθόλου όπως την παρουσιάζουν. Περιπλανώμενοι οι Ισραηλίτες μέσα στην έρημο και τρώγοντας μόνο το «μάννα», άρχισαν να νοσταλγούν την δουλεία στην Αίγυπτο, όπου έτρωγαν δωρεάν πολλά κρέατα και λαχανικά (ΑΡΙΘΜΟΙ, ΙΑ’, 1-6). Ο Μωϋσής άκουγε τη γκρίνια τους και είπε στο Θεό, γιατί του φόρτωσε τόσο απερίσκεπτο λαό και ότι δεν υπέφερε άλλο (ΙΑ’, 11-15). Ο Θεός τότε είπε στο Μωϋσή

ΑΡΙΘΜΟΙ ΙΑ’ 18 Τώρα πες στο λαό: "εξαγνιστείτε για αύριο και θα φάτε κρέας. Ο Κύριος σας άκουσε που του γκρινιάζατε και λέγατε ποιος θα σας δώσει να φάτε κρέας, κι ότι ήσασταν καλά στην Αίγυπτο. Θα σας δώσει λοιπόν κρέας να φάτε. 19 Και θα το τρώτε όχι μία μέρα ούτε δύο, ούτε πέντε, ούτε δέκα, ούτε είκοσι μέρες. 20 Ολόκληρο μήνα θα τρώτε κρέας, ώσπου να σας βγει από τη μύτη και να το αηδιάσετε. Κι αυτό γιατί περιφρονήσατε τον Κύριο, που είναι ανάμεσά σας, και του παραπονεθήκατε που φύγατε από την Αίγυπτο"».

Και έπειτα  έπεσαν πλήθος ορτύκια, τόσα που το λιγότερο που μάζεψε ο καθένας ήταν δέκα κόροι (ΙΑ’, 32). Δεν έρριξε όμως χολέρα ο Θεός, μέσω του κρέατος ούτε το χάλασε, ώστε να αρρωστήσει κανείς, όσο κι αν οργίστηκε με τη λαιμαργία των Εβραίων. Η φράση «θα εξέλθει από τις μύτες σας το κρέας», υποδηλώνει ότι θα είναι πάρα πολύ˙ όπως μια αντίστοιχη ελληνική «θα βγει το τυρί απ’ τα αυτιά σου, τόσο που τρως». Κι όταν λέει «θα γίνει για σας χολέρα η πολυφαγία», εννοεί τις τεράστιες ποσότητες ορτυκιών που θα μάζευε ο καθένας: θα ήταν τόσο πολύ το κρέας, σαν να έπεσε «επιδημία κρέατος»! Δεν έστειλε δηλητηριασμένα (πριν ή μετά) κρέατα ο Θεός, όπως τον κατηγορούν ορισμένοι.

κστ') «Τί να πή κανείς γι΄αυτές τις αδιανόητες κατάρες που εξεστόμισε ο Θεός της αγάπης(;): “καταραμένα τα παιδιά σου και τα προϊόντα των αγρών σου ....Ο Κύριος θα κολλήσει πάνω σου αρρώστειες που φέρνουν τον θάνατο, μέχρις ότου να σε εξολοθρεύσει....θα σε πατάξει ο Κύριοος με πυρετό και ελονοσία...και θα φας τον καρπό των σπλάγχνων σου” (Δευτερονόμιο  ΚΗ’) !!!»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτά όλα δεν είναι εκδικητικές πράξεις του Θεού προς τους Εβραίους, όπως και οι «τιμωρίες» των άλλων λαών. Σημαίνουν απλούστατα ότι, «Αν όμως δεν υπακούσετε στον Κύριο, το Θεό σας, και δεν προσέχετε να εφαρμόζετε τις εντολές του και τους νόμους του, που εγώ σας δίνω σήμερα, τότε θα σας βρουν και θα πέσουν πάνω σας όλες ετούτες οι κατάρες» (ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟ ΚΗ’ 15).  Δεν είναι ο Θεός που προκαλεί όλες τις συμφορές αυτές: αν κάποιος ξεκόβει από αυτόν, τότε, απλώς πια ο Θεός δεν θα τον προστατέψει από ό,τι κακό έρθει. Και όταν ο Θεός δεν προστατεύει κάποιον, όλες οι καταστροφές που το ΚΗ’ κεφάλαιο περιγράφει πραγματοποιούνται. Είναι πρόβλεψη-προειδοποίηση, κι όχι απειλή. Όταν ο Θεός λέει: «θα κάνω αυτό», «θα κάνω εκείνο», σημαίνει: «Θα το επιτρέψω λόγω της ανομίας σας».

κζ') «Οι εβραίοι είναι το έθνος για το οποίο λέει το βιβλίο τους: «Εσείς είστε λαός αφιερωμένος στον Κύριο, το Θεό σας. Αυτός σας διάλεξε μέσα απ’ όλους τους λαούς της γης, για να είστε λαός δικός του» (Δευτερονόμιο Ζ’ 6). Τι μας ενδιαφέρει λοιπόν το ιερό βιβλίο των Εβραίων, εμάς τους Ελληνες;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Άγιο» έθνος είναι μόνο υπό μία προϋπόθεση: «Αν ακούσετε προσεκτικά την εντολή μου και φυλάξετε τη διαθήκη μου, θα είστε περιούσιος λαός μεταξύ όλων των λαών, διότι είναι δική μου η γη» (ΈΞΟΔΟΣ ΙΘ’ 5). Αν δεν την φυλάξουν, δεν είναι, όπως και δεν τη φύλαξαν. Δεν υπάρχει «εβραϊκός θεός» δηλαδή, ούτε και σχέση αποκλειστικότητας. Στην περίοδο της Καινής Διαθήκης – όπου  βρισκόμαστε – δεν ισχύουν οι διακρίσεις Εθνικών και Εβραίων, διότι καταργήθηκαν από τον Χριστό: «Δεν υπάρχει πλέον Ιουδαίος ούτε Έλληνας...όλοι είστε ένας εν Ιησού Χριστώ» (Γαλάτες 3, 28).

κη') "Η Βίβλος γράφει «οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδὲ μὴ λατρεύσεις αὐτοῖς· ἐγὼ γάρ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, Θεὸς ζηλωτής, ἀποδιδοὺς ἁμαρτίας πατέρων ἐπὶ τέκνα, ἕως τρίτης καὶ τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισοῦσί με» (ΕΞΟΔΟΣ Κ’, 5). Θεός εκδικητικός ο Γιαχβέ. Ακόμη και οι απόγονοι ενός ανθρώπου που μισεί τον Γιαχβέ, θα πεθάνουν μαζί με αυτόν, για τις δικές του αμαρτίες!"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Καταρχήν οι επικριτές της Παλαιάς Διαθήκης αποκρύβουν τον επόμενο στίχο (6) του ίδιου κεφαλαίου, ο οποίος λέει:

«καὶ ποιῶν [ο Θεός] ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς ἀγαπῶσί με καὶ τοῖς φυλάσσουσι τὰ προστάγματά μου».

Η εξαγωγή συμπερασμάτων με τη μέθοδο της απομόνωσης ορισμένων στίχων και της αποσιώπησης άλλων σχετικών με το ίδιο θέμα συνιστά διαστρέβλωση του νοήματος της Π.Δ., και αυτό ακριβώς διαπράττουν οι αρχαιολάτρες. Αντίθετα λοιπόν απ’ ό,τι λεν οι επικριτές της Π.Δ. ο Θεός αποδίδει αμαρτίες, δηλαδή τιμωρεί, όχι τους δίκαιους απογόνους ενός άδικου ανθρώπου, αλλά – συνδυάζοντας τον 5ο  με τον 6ο στίχο – μόνο τους άδικους απογόνους ενός άδικου ανθρώπου. Εφόσον, σύμφωνα με τον 6ο στίχο, ο Θεός ελεεί όποιον τον αγαπά, θα ήταν αντιφατικό και παράλογο να τιμωρείται κάποιος που αγαπά το Θεό, απλώς επειδή ο πατέρας του μισούσε το Θεό. Συνεπώς ο Θεός «τιμωρεί» (δηλαδή αποσύρει την προστασία του) μόνο εκείνους τους απογόνους οι οποίοι συνεχίζουν – όπως ο πρόγονός τους – να μισούν το Θεό.

Και για να κάνουμε πιο ξεκάθαρο τι εννοείται με την τρίτη και τέταρτη γενιά του 5ου στίχου, το νόημα είναι ότι ο Θεός δεν τιμωρεί αμέσως τον πρώτο αμαρτωλό, αλλά αφήνει την πρώτη και την δεύτερη γενιά να συνεχίσουν να αμαρτάνουν, επειδή μακροθυμεί δίνοντας τους χρονικό διάστημα για μετάνοια. Αν όμως και η τρίτη τέταρτη γενιά επιμένουν να μισούν το Θεό, τότε «ξεχειλίζει το ποτήρι» και ο Θεός τους αφήνει έκθετους στις συνέπειες τις ασέβειάς τους: τιμωρεί τον αμαρτωλό της τρίτης ή τέταρτης γενιάς, όχι για τις αμαρτίες των προγόνων του (της πρώτης και δεύτερης γενιάς), αλλά αποκλειστικά για τις δικές του αμαρτίες. Αν βέβαια η δεύτερη ή η τρίτη ή τέταρτη γενιά φερόταν αντίθετα από τις προηγούμενες, δηλαδή αγαπούσε αντί να μισεί το Θεό, τότε θα ίσχυε ο 6ος στίχος, και φυσικά θα ήταν παράλογο να τιμωρηθεί αυτή η γενιά για αμαρτίες προηγούμενων ανθρώπων.

Αυτή η ερμηνεία επιβεβαιώνεται και από το ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟ ΚΔ’, 16, όπου διαβάζουμε: Οὐκ ἀποθανοῦνται πατέρες ὑπὲρ τέκνων, καὶ οἱ υἱοὶ οὐκ ἀποθανοῦνται ὑπὲρ πατέρων· ἕκαστος ἐν τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀποθανεῖται», δηλαδή «δεν θα τιμωρηθούν με θάνατο οι πατέρες εξαιτίας των παιδιών τους, ούτε και τα παιδιά εξαιτίας των πατέρων τους. Ο καθένας θα τιμωρείται για τη δική του αμαρτία».

Όπως βλέπουμε, ο Θεός της Π.Δ. όχι μόνο δεν είναι εκδικητικός, αλλά το αντίθετο. Δεν είναι απλώς δίκαιος, είναι ελεήμων, για τον λόγο ότι περιμένει τρεις γενιές αμαρτωλών προτού τιμωρήσει την τέταρτη αμαρτωλή, αλλά αν υπάρξει μετάνοια σε κάποια γενιά, τότε κανείς δεν τιμωρείται. Αποδεικνύεται λοιπόν πόσο επιπόλαια διαβάζουν την Π.Δ. οι επικριτές της, «αρχαιολάτρες» κ.ά.   

κθ') "Η Βίβλος μάς αποκαλύπτει ότι ο.. εκλεκτός λαός του Θεού ασκούσε την ανθρωποφαγία:

Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΣΤ’

24 Καὶ ἐγένετο μετὰ ταῦτα καὶ ἤθροισεν υἱὸς ῎Αδερ βασιλεὺς Συρίας πᾶσαν τὴν παρεμβολὴν αὐτοῦ καὶ ἀνέβη καὶ περιεκάθισεν ἐπὶ Σαμάρειαν. 25 καὶ ἐγένετο λιμὸς μέγας ἐν Σαμαρείᾳ, καὶ ἰδοὺ περιεκάθηντο ἐπ᾿ αὐτήν, ἕως οὗ ἐγενήθη κεφαλὴ ὄνου πεντήκοντα σίκλων ἀργυρίου καὶ τέταρτον τοῦ κάβου κόπρου περιστερῶν πέντε σίκλων ἀργυρίου. 26 καὶ ἦν ὁ βασιλεὺς διαπορευόμενος ἐπὶ τοῦ τείχους, καὶ γυνὴ ἐβόησε πρὸς αὐτὸν λέγουσα· σῶσον, κύριε βασιλεῦ. 27 καὶ εἶπεν αὐτῇ· μή σε σώσαι Κύριος, πόθεν σώσω σε; μὴ ἀπὸ ἅλωνος ἢ ἀπὸ ληνοῦ; 28 καὶ εἶπεν αὐτῇ ὁ βασιλεύς· τί ἔστι σοι; καὶ εἶπεν ἡ γυνή· αὕτη εἶπε πρός με· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φαγόμεθα αὐτὸν σήμερον, καὶ τὸν υἱόν μου φαγόμεθα αὐτὸν αὔριον· 29 καὶ ἡψήσαμεν τὸν υἱόν μου καὶ ἐφάγομεν αὐτόν, καὶ εἶπον πρὸς αὐτὴν τῇ ἡμέρᾳ τῇ δευτέρᾳ· δὸς τὸν υἱόν σου καὶ φάγωμεν αὐτόν. καὶ ἔκρυψε τὸν υἱόν αὐτῆς.

Αντίθετα, λοιπόν, από όσα μας λεν οι Χριστιανοί, η Βίβλος παραθέτει και επιδοκιμάζει την ανθρωποφαγία. Ηθικοδιδακτικό βιβλίο η Παλαιά Διαθήκη!"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Ο ισχυρισμός αυτός είναι ψέμμα που αποδεικνύει πόσο εμπαθείς και αδιάβαστοι είναι οι επικριτές της Παλαιάς Διαθήκης. Απαντούμε με στοιχεία:

i) Ο «βασιλιάς» του κειμένου αυτού είναι ο Ιωράμ. Το βασίλειό του ΔΕΝ είναι η μονοθεϊστική Ιουδαία αλλά το ειδωλολατρικό Ισραήλ, εφόσον βρισκόμαστε στην εποχή όπου είχε διαιρεθεί το εβραϊκό κράτος:

Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Γ’

1 ΚΑΙ ᾿Ιωρὰμ υἱὸς ᾿Αχαὰβ ἐβασίλευσεν ἐν ᾿Ισραὴλ ἐν ἔτει ὀκτωκαιδεκάτῳ ᾿Ιωσαφὰτ βασιλέως ᾿Ιούδα καὶ ἐβασίλευσε δώδεκα ἔτη. 2 καὶ ἐποίησε τὸ πονηρὸν ἐν ὀφθαλμοῖς Κυρίου, πλὴν οὐχ ὡς ὁ πατὴρ αὐτοῦ καὶ οὐχ ὡς ἡ μήτηρ αὐτοῦ. καὶ μετέστησε τὰς στήλας τοῦ Βάαλ, ἃς ἐποίησεν ὁ πατὴρ αὐτοῦ· 3 πλὴν ἐν τῇ ἁμαρτίᾳ ῾Ιεροβοὰμ υἱοῦ Ναβάτ, ὃς ἐξήμαρτε τὸν ᾿Ισραήλ, ἐκολλήθη, οὐκ ἀπέστη ἀπ᾿ αὐτῆς.

Το κείμενο μάς λέει ότι ο Ιωράμ, βασιλιάς του Βόρειου Βασιλείου (το οποίο λεγόταν Ισραήλ και στην κατοχή του ήταν η Σαμάρεια) συνέχισε, αν και σε μικρότερο βαθμό, την αμαρτία των προηγούμενων βασιλιάδων του Βορείου Βασιλείου. Ποια ήταν η αμαρτία αυτή;

Γ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΙΒ’

28 καὶ ἐβουλεύσατο ὁ βασιλεὺς καὶ ἐπορεύθη καὶ ἐποίησε δύο δαμάλεις χρυσᾶς· καὶ εἶπε πρὸς τὸν λαόν· ἱκανούσθω ὑμῖν ἀναβαίνειν εἰς ῾Ιερουσαλήμ· ἰδοὺ θεοί σου, ᾿Ισραήλ, οἱ ἀναγαγόντες σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου. 29 καὶ ἔθετο τὴν μίαν ἐν Βαιθὴλ καὶ τὴν μίαν ἔδωκεν ἐν Δάν. 30 καὶ ἐγένετο ὁ λόγος οὗτος εἰς ἁμαρτίαν· καὶ ἐπορεύετο ὁ λαὸς πρὸ προσώπου τῆς μιᾶς ἕως Δάν. καὶ εἴασαν τὸν οἶκον Κυρίου. 31 καὶ ἐποίησεν οἴκους ἐφ᾿ ὑψηλῶν καὶ ἐποίησεν ἱερεῖς μέρος τι ἐκ τοῦ λαοῦ, οἳ οὐκ ἦσαν ἐκ τῶν υἱῶν Λευί.

Δηλαδή, ο Ιωράμ συνέχισε την ειδωλολατρία και δεν απομακρύνθηκε από αυτήν, αλλά συνέχισε να την επιβάλλει στο Βόρειο Βασίλειο, του Ισραήλ.

ii) Ο Θεός, όμως, είχε προειδοποιήσει από πολύ παλιά τους Ισραηλίτες (όταν ήταν ενωμένοι), ότι αν αποστατήσουν από τη συμφωνία που έκαναν μαζί του, θα τους βρουν πολλά κακά:

ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΖ’ 15 ᾿Επικατάρατος ἄνθρωπος, ὅστις ποιήσει γλυπτὸν καὶ χωνευτόν, βδέλυγμα Κυρίῳ, ἔργον χειρῶν τεχνιτῶν, καὶ θήσει αὐτὸ ἐν ἀποκρύφῳ· καὶ ἀποκριθεὶς πᾶς ὁ λαὸς ἐροῦσι· γένοιτο.

ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΚΗ’ 15 Καὶ ἔσται ἐὰν μὴ εἰσακούσῃς τῆς φωνῆς Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου, φυλάσσειν καὶ ποιεῖν πάσας τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ὅσας ἐγὼ ἐντέλλομαί σοι σήμερον, καὶ ἐλεύσονται ἐπὶ σὲ πᾶσαι αἱ κατάραι αὗται καὶ καταλήψονταί σε. 53 καὶ φαγῇ τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας σου, κρέα υἱῶν σου καὶ θυγατέρων σου, ὅσα ἔδωκέ σοι Κύριος ὁ Θεός σου, ἐν τῇ στενοχωρίᾳ σου καὶ ἐν τῇ θλίψει σου, ᾗ θλίψει σε ὁ ἐχθρός σου.

Όπως βλέπουμε ο λαός είχε συμφωνήσει και γνώριζε τι θλίψεις τον περίμεναν, αν αποστατούσε από τη συμφωνία. Γνώριζε επίσης ήδη από την εποχή του Μωυσή ότι μία από τις θλίψεις θα ήταν οι γονείς να καταλήξουν να φαν τα ίδια τα παιδιά τους, από την αγωνία τους. Αυτό πραγματοποιήθηκε τον καιρό του Ιωράμ, διότι αυτός καθώς και όλοι όσοι τον ακολουθούσαν στο Βόρειο Βασίλειο ήταν ειδωλολάτρες και είχαν αποστατήσει. Δεν έκανε ο Θεός να φάνε οι Σαμαρείτες τα παιδιά τους: αυτοί από μόνοι τους επέλεξαν αυτή την φοβερή λύση, για να γλιτώσουν από το λοιμό λόγω της πολιορκίας της Σαμάρειας από το βασιλιά της Συρίας.

Συνεπώς, αυτοί που έτρωγαν τα παιδιά τους ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΙΣΤΟΙ ΤΟΥ ΓΙΑΧΒΕ, αλλά ειδωλολάτρες, ΕΧΘΡΟΙ του Γιαχβέ, τους οποίους αυτός είχε προειδοποιήσει για τις συνέπειες τις αποστασίας τους, αλλά αυτοι δεν μετανόησαν και αυτός τους εγκατέλειψε στο έλεος των εχθρών τους. Καμμία προτροπή για ανθρωποφαγία δεν έχει η Βίβλος: το αντίθετο μάλιστα, δείχνει πού καταντάνε αυτοί οι οποίοι αποστατούν από το Θεό – όσο κι αν αυτός τους έχει προειδοποιήσει. Όχι μόνο δεν επιδοκιμάζει η Βίβλος την ανθρωποφαγία, αλλά δείχνει ότι αυτήν μπορούν να τη διαπράξουν μόνο οι ειδωλολάτρες και οι αποστάτες από τον Θεό. Επομένως, οι «ερευνητές-απομυθοποιητές» της Παλαιάς Διαθήκης είτε συκοφαντούν την Π.Δ., είτε τολμάνε να επικρίνουν την Π.Δ. δίχως να την έχουν διαβάσει όλη.

λ') «Ο Δαβίδ επιδεικνύει την εβραϊκή θρασύτητα και πονηριά, αφού, αντί να πολεμήσει σαν άντρας τον Γολιάθ, τον σκοτώνει από μακριά. Τέτοια παραδείγματα δίνει η Παλαιά Διαθήκη;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Ο καθένας με τα όπλα του» είναι ένα ρητό που παντού και πάντα επαληθεύεται. Οι λίγοι Έλληνες κλέφτες πολεμούσαν με γιουρούσια τους πολλούς Τούρκους τακτικούς, δίχως να σκεφτούν αν είναι «γυναικούλες», επειδή δεν παρετάσσονταν σε ανοικτό χώρο. Το ίδιο έκαναν και οι Σπαρτιάτες, παρατασσόμενοι στο στενό χώρο των Θερμοπυλών ή ο Μέγας Αλέξανδρος σε διάφορες μάχες εναντίον υπερδιπλάσιων περσικών στρατευμάτων. Οι σοβινιστές επικριτές της πράξης του Δαβίδ ξεχνούν να μας πουν ότι αντίστοιχη άνανδρη πονηριά διέπραξε ο Οδυσσέας, προκειμένου να τυφλώσει τον Κύκλωπα Πολύφημο, αφού τον μέθυσε πρώτα, και να γλιτώσει. Αν ήταν «άντρας» ο Οδυσσέας, θα προκαλούσε σε μάχη τον Κύκλωπα. Θα ήταν όμως τρελλός, αν χρησιμοποιούσε την σωματική δύναμη αντί για την πονηριά και τη θρασύτητα. Ό,τι έκανε ο Οδυσσέας, έκανε κι ο Δαβίδ: πολέμησαν και οι δύο με την εξυπνάδα τους εναντίον σωματικώς ισχυρότερων εχθρών.

λα') ««ὅτι ὀργὴ Κυρίου ἐξῆλθε θυμώδης, ἐξῆλθεν ὀργὴ στρεφομένη, ἐπ’ ἀσεβεῖς ἥξει. 24 οὐ μὴ ἀποστραφῇ ὀργὴ θυμοῦ Κυρίου, ἕως ποιήσῃ καὶ ἕως καταστήσῃ ἐγχείρημα καρδίας αὐτοῦ·» (Ιερ.ΛΖ΄23-24). Θεός της αγάπης είπατε;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Ὀργὴ Κυρίου ἐστὶν ἡ ἀνακωχὴ τῆς τῶν θείων χαρισμάτων χορηγίας» (Μάξιμου Ομολογητή, Κεφάλαια διάφορα θεολογικά τε και οικονομικά PG 90, 1264Α). Δεν οργίζεται ο Θεός, δηλαδή, και εξοντώνει ή σκοτώνει. Απλά αποσύρει την χορηγία των χαρισμάτων του από όποιον κρίνει ότι δεν τα αξίζει.

λβ') «Πώς ισχυρίζονται οι Χριστιανοί ότι ο θεός της Π.Δ. είναι καλός, κι όχι κακός, όταν γράφει αυτή: «ἐγὼ ὁ κατασκευάσας φῶς καὶ ποιήσας σκότος, ὁ ποιῶν εἰρήνην καὶ κτίζων κακά»  (Ησαίας ΜΕ΄, 7); Ο Θεός Γιαχβέ κτίζει τα κακά, είναι λοιπόν ο Δημιουργός του κακό, κατά παραδοχήν του, άρα αφού αυτός δημιουργεί το κακό είναι η αιτία του κακό. Οπότε είναι αναγκαστικά κακός.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το εδάφιο αυτό δεν μιλάει για το «κακό» γενικά ούτε για τα κακά του κόσμου, αλλά για «κάποια κακά». Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγεί η έλλειψη οριστικού άρθρου και ενικού, για όσους ξέρουν Ελληνικά. Και τι γίνεται λοιπόν; Ο Θεός ποιεί ειρήνη για τους δίκαιους και κακά για τους ασεβείς.  

λγ') Οι Νεοπαγανιστές κι οι αρχαιολάτρες εθνικιστές προσπαθούν να δυσφημήσουν την Παλαιά Διαθήκη τόσο πολύ, ώστε φτάνουν στο σημείο να διαστρεβλώνουν διάφορα σημεία της και να διαδίδουν ό,τι τους κατέβει. Ένα παράδειγμα είναι οι στίχοι από το βιβλίο του Ιεζεκιήλ, στους οποίους, σύμφωνα με τους Ν/Π, ο Θεός διατάζει τον Ιεζεκιήλ να φάει ανθρώπινα περιττώματα! Η μετάφραση όμως (από την Ελληνική Βιβλική Εταιρία) αποδεικνύει κάθε άλλο από ό,τι οι συκοφάντες της Π.Δ. ισχυρίζονται:

ΙΕΖΕΚΙΗΛ Δ' 9 Ο Κύριος συνέχισε: «Πάρε σιτάρι, κριθάρι, κουκιά, φακή, κεχρί και βρίζα. Βάλε τα όλα σε μια χύτρα και φτιάξε μ’ αυτά ψωμί… 12 Την τροφή σου θα την τρως σε σχήμα κριθαρένιας πίττας, που θα την ψήνεις πάνω σε ανθρώπινα περιττώματα, μπροστά σε όλο τον κόσμο». 13 Έπειτα είπε ο Κύριος: «Έτσι θα φάνε οι Ισραηλίτες ακάθαρτη τροφή ανάμεσα στα έθνη που θα τους διασκορπίσω». 14 Τότε είπα: «Μα Κύριε Θεέ, εγώ ποτέ μέχρι σήμερα δεν μολύνθηκα. Από τα νιάτα μου δεν έφαγα ποτέ ζώο που ψόφησε ή ξεσκίστηκε από θηρία, ούτε έβαλα στο στόμα μου ακάθαρτο κρέας». 15 Κι εκείνος μου είπε: «Καλά, σε αφήνω να χρησιμοποιήσεις αντί για ανθρώπινα περιττώματα, κοπριά αγελάδας, για να ψήνεις πάνω σε αυτήν το ψωμί σου».

Το δε αρχικό κείμενο έχει ως εξής:

 9 Καὶ σὺ λάβε σεαυτῷ πυροὺς καὶ κριθὰς καὶ κύαμον καὶ φακὸν καὶ κέγχρον καὶ ὄλυραν καὶ ἐμβαλεῖς αὐτὰ εἰς ἄγγος ἓν ὀστράκινον καὶ ποιήσεις αὐτὰ σεαυτῷ εἰς ἄρτους, καὶ κατὰ ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν, ἃς σὺ καθεύδεις ἐπὶ τοῦ πλευροῦ σου, ἐνενήκοντα καὶ ἑκατὸν ἡμέρας φάγεσαι αὐτά. 12 καὶ ἐγκρυφίαν κρίθινον φάγεσαι αὐτά· ἐν βολβίτοις κόπρου ἀνθρωπίνης ἐγκρύψεις αὐτὰ κατ᾿ ὀφθαλμοὺς αὐτῶν 13 καὶ ἐρεῖς· τάδε λέγει Κύριος ὁ Θεὸς τοῦ ᾿Ισραήλ· οὕτως φάγονται οἱ υἱοὶ τοῦ ᾿Ισραὴλ ἀκάθαρτα ἐν τοῖς ἔθνεσι. 14 καὶ εἶπα· μηδαμῶς, Κύριε Θεὲ τοῦ ᾿Ισραήλ· ἰδοὺ ἡ ψυχή μου σὺ μεμίανται ἐν ἀκαθαρσίᾳ, καὶ θνησιμαῖον καὶ θηριάλωτον οὐ βέβρωκα ἀπὸ γενέσεώς μου ἕως τοῦ νῦν, οὐδὲ εἰσελήλυθεν εἰς τὸ στόμα μου πᾶν κρέας ἕωλον. 15 καὶ εἶπε πρός με· ἰδοὺ δέδωκά σοι βόλβιτα βοῶν ἀντὶ τῶν βολβίτων τῶν ἀνθρωπίνων, καὶ ποιήσεις τοὺς ἄρτους σου ἐπ᾿ αὐτῶν.

Πού το είδαν οι επικριτές της Π.Δ. ότι ο Θεός προστάζει τον προφήτη να φάει ανθρώπινα περιττώματα; Απλώς λέει να χρησιμοποιήσει ανθρώπινα (αποξηραμένα προφανώς) κόπρανα για καύσιμη ύλη, κι όχι τίποτε άλλο όπως υπονοούν οι Νεοπαγανιστές, αλλά ούτε κι αυτό το επιβάλλει. Αλλά τόσο άσχετοι που είναι οι εθνικιστές αρχαιολάτρες, πώς να μετέφραζαν ένα  αρχαίο κείμενο; Δυστυχώς, δεν πρόκειται για ζήτημα ασχετοσύνης. Οι Νεοπαγανιστές απομονώνουν ό,τι θέλουν από τις δύο περιόδους του στίχου 12, ώστε να προκύψει: «φάγεσαι αὐτά· ἐν βολβίτοις κόπρου ἀνθρωπίνης», αφαιρώντας το «αὐτά· ἐν», ώστε να προκύπτει: «φάγεσαι βολβίτοις κόπρου ἀνθρωπίνης», ότι δηλαδή ο Θεός διατάζει τον προφήτη να φάει ανθρώπινα περιττώματα. Κακοήθεια ή αμάθεια;

λδ') ««Θεὸς ζηλωτὴς καὶ ἐκδικῶν Κύριος, ἐκδικῶν Κύριος μετὰ θυμοῦ, ἐκδικῶν Κύριος τοὺς ὑπεναντίους αὐτοῦ, καὶ ἐξαίρων αὐτὸς τούς ἐχθροὺς αὐτοῦ.»  (Ναούμ Α΄, 2). Ζηλιάρης, εκδικητικός, θυμωμένος και δολοφόνος  ο Γιαχβέ. Πολύ υψηλού επιπέδου θεολογία...»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ζηλιάρης με την έννοια της συζυγικής ζηλοτυπίας: αυτός που αγαπά ζηλεύει και θέλει ο αποδέκτης της αγάπης του να του παραμένει πιστός και να τον αγαπά πάντα. Εκδικών, γιατί αυτούς που τον μισούν δεν τους προστατεύει, αλλά τους αφήνει, αφού πρώτα τους παράσχει ένα διάστημα να αλλάξουν τρόπο, στην απώλεια.

λε') Α' ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ, ΙΕ’ 35 «καὶ Κύριος μετεμελήθη ὅτι ἐβασίλευσε τὸν Σαοὺλ ἐπὶ ᾿Ισραήλ.». Εδώ μετανιώνει που έκανε τον Σαούλ βασιλέα των Εβραίων. Μα ως παντογνώστης υποτίθεται Θεός θα ‘πρεπε να γνωρίζη εκ των προτέρων ότι η επιλογή του αυτή θα είναι άστοχη. Τι είναι ο Θεός να κάνη λάθη και να μετανιώνη μετά. Δεν είναι αλάνθαστος;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Θεός εξέλεξε αυτόν που προτιμούσε ο λαός του Ισραήλ, τους άφησε με τον βασιλιά του είδους που ήθελαν, αφού όμως προηγουμένως τους είχε προειδοποιήσει για όσα θα πάθαιναν από αυτόν. Και σεβάστηκε την επιθυμία του λαού, παρόλες τις προειδοποιήσεις του. Όταν όλα όσα τους είχε προειδοποιήσει έγιναν, τότε είχε έρθει ο καιρός να αλλάξει τη στάση του προς το Σαούλ, να «μεταμεληθεί» που τον έκανε βασιλιά και να κάνει τον Δαυίδ βασιλιά. Δεν έκανε λάθος λοιπόν ο Θεός: απλώς, μετά την πραγματοποίηση των προβλέψεών του για την πολιτεία του Σαούλ –τον οποίο δέχθηκε κατά παραχώρηση, μόνο και μόνο επειδή το απαιτούσε ο λαός- τον έβγαλε από τη μέση.  

λστ') «Γιατί ένα φαλακρό ρεμάλι (ο προφήτης Ελισαίος) καταριέται στο όνομα του Κυρίου, σαράντα δυο παιδάκια και τα έφαγαν αρκούδες;»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Β’ 23 καὶ ἀνέβη ἐκεῖθεν εἰς Βαιθήλ· καὶ ἀναβαίνοντος αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ καὶ παιδάρια μικρὰ ἐξῆλθον ἐκ τῆς πόλεως καὶ κατέπαιζον αὐτοῦ καὶ εἶπον αὐτῷ· ἀνάβαινε, φαλακρέ, ἀνάβαινε. 24 καὶ ἐξένευσεν ὀπίσω αὐτῶν καὶ εἶδεν αὐτά, καὶ κατηράσατο αὐτοῖς ἐν ὀνόματι Κυρίου· καὶ ἰδοὺ ἐξῆλθον δύο ἄρκοι ἐκ τοῦ δρυμοῦ καὶ ἀνέρρηξαν ἀπ᾿ αὐτῶν τεσσαράκοντα καὶ δύο παῖδας. 25 καὶ ἐπορεύθη ἐκεῖθεν εἰς τὸ ὄρος τὸ Καρμήλιον κἀκεῖθεν ἐπέστρεψεν εἰς Σαμάρειαν.

i) Ξεχνούν οι Νεοπαγανιστές ότι αυτοί οι νεαροί δεν θανατώθηκαν από τον προφήτη Ελισαίο. Αυτός τους καταράστηκε «εν ονόματι Κυρίου»: ούτε τους σκότωσε με τα χέρια του ούτε ευχήθηκε να τους φάνε αρκούδες. Τι θα πάθαιναν αυτοί μετά την κατάρα του, ούτε το γνώριζε ο Ελισαίος ούτε το προέβλεψε. Δεν είπε π.χ. «είθε να σας φάνε αρκούδες»! Ούτε είπε «είθε να πεθάνετε». Επετράπη από τον Θεό να θανατωθούν από αρκούδες, γιατί στο πρόσωπό του έβριζαν τον ίδιο το Θεό. Διότι, ήξεραν οι νέοι αυτοί ποιος είναι ο Ελισαίος και τι είναι. Δεν τον έβρισαν για πλάκα, όπως θα έβριζαν έναν οποιονδήποτε ζητιάνο ή έναν τυχαίο ανάπηρο. Τον έβρισαν, κοροϊδεύοντας τη φαλάκρα του, επειδή ήταν προφήτης του Θεού.

ii) Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει η λέξη «κατάρα» για το Χριστιανισμό (διότι όντας αρχαία λέξη, συγχέεται το προχριστιανικό με το χριστιανικό νόημά της). «Κατάρα» σημαίνει την άρση της προστασίας του Θεού από τον «καταραμένο», και την άφεσή του στο έλεος των καταστροφικών (των σατανικών ή των άψυχων στοιχείων της φύσεως) δυνάμεων. Δεν σημαίνει, ότι ο Θεός κάνει κακό σε κάποιον. Σημαίνει ότι τον εγκαταλείπει, αφού αυτός έπαψε να ζει σύμφωνα με το θέλημά του κι έπαψε οριστικά να θέλει να διατηρεί σχέση με το Θεό. Εφόσον, όμως, κάποιος εγκαταλείπεται αυτόνομος, από την πηγή της Ζωής, την ίδια τη Ζωή, το Θεό, τότε πέφτει (εθελούσια, ας μη το ξεχνάμε) στα χέρια των φθοροποιών δυνάμεων. Τι έκαναν, λοιπόν, αυτοί οι χλευαστές του Ελισαίου; Κορόιδεψαν τον φορέα του Αγίου Πνεύματος, ουσιαστικά. Ο Θεός ήρε το δώρο της προστασίας Του από κάποιους που δεν το άξιζαν (και δεν το άξιζαν, επειδή ειρωνεύτηκαν αυτόν δια του οποίου μιλά ο Θεός). Δικό του δώρο είναι, άλλωστε, το οποίο δίνει σ’ εκείνους που τον εκτιμούν και το παίρνει από εκείνους που αμετάκλητα κι οριστικά τον απορρίπτουν. Ούτε να τους σκοτώσει ζήτησε από το Θεό ο Ελισαίος ούτε διέταξε την αρκούδα να τους φάει. Οι ίδιοι, ουσιαστικά, καταράστηκαν τον εαυτό τους, ειρωνευόμενοι το Θεό κι έτσι διακόπτοντας τη σχέση τους μαζί του. Άλλωστε ο Θεός είχε προειδοποιήσει τον καθένα, ακόμη και τους Ισραηλίτες:

ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ ΚΣΤ’ 21 καὶ ἐὰν μετὰ ταῦτα πορεύησθε πλάγιοι, καὶ μὴ βούλησθε ὑπακούειν μου, προσθήσω ὑμῖν πληγὰς ἑπτὰ κατὰ τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. 22 καὶ ἀποστελῶ ἐφ᾿ ὑμᾶς τὰ θηρία τὰ ἄγρια τῆς γῆς καὶ κατέδεται ὑμᾶς καὶ ἐξαναλώσει τὰ κτήνη ὑμῶν, καὶ ὀλιγοστοὺς ποιήσω ὑμᾶς, καὶ ἐρημωθήσονται αἱ ὁδοὶ ὑμῶν.

iii) Το εβραϊκό κείμενο γράφει “neurim qetanim”, της οποίας καλύτερη μετάφραση είναι το «νεανίες» κι όχι το «παιδάρια». Η ίδια εβραϊκή φράση χρησιμοποιείται και για τον δεκαεπτάχρονο Ιωσήφ (ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΖ’, 2). Δεν ήταν, λοιπόν, δεκάχρονα ή δωδεκάχρονα παιδάκια, που είπαν ένα τραβηγμένο αστείο, κι ο κακός προφήτης τα σκότωσε. Ήταν σχεδόν ενήλικες και, αν λάβουμε υπόψη μας ότι τότε οι άνθρωποι ζούσαν λιγότερο και ωρίμαζαν γρηγορότερα, ήταν, για την εποχή εκείνη ενήλικες άντρες.

iv) Ασχέτως όμως της ηλικίας τους, ήθελαν να κοροϊδέψουν το Θεό μέσω του προφήτη του. Οι νεαροί αυτοί προέρχονταν από την πόλη της Βαιθήλ, κέντρο της παιδοθυσιαστικής λατρείας του Βαάλ (Γ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΙΒ’, 29). Τη στιγμή που οι λάτρεις του Βαάλ δε λυπόντουσαν καθόλου τα βρέφη που καίγονταν ζωντανά στις φλόγες του Βαάλ, θα το είχαν δύσκολο να επιτεθούν σε ένα άοπλο άνδρα μεγάλης ηλικίας, ο οποίος ήταν προφήτης του εχθρικού γι’ αυτούς Θεού; Αντί, λοιπόν, να καθίσει να ασχοληθεί μαζί τους και με τις ύβρεις τους προς τον ίδιο και το Θεό που χλεύαζαν, τους καταράστηκε γενικά, δίχως να τους επιτεθεί, δίχως να ζητήσει από το Θεό το θάνατό τους, δίχως να ζητήσει να τους επιτεθούν αρκούδες. «Ήθελές τα και παθές τα», για τους ειδωλολάτρες αυτούς χλευαστές, που τον έβρισαν ακριβώς επειδή αυτός ήταν προφήτης και πιστός του Θεού κι όχι του Βάαλ.

vi) Ο προφήτης Ελισαίος δεν ήταν κανένας αιμοβόρος ή απάνθρωπος ή σιωνιστής. Ο «κακός παιδοκτόνος» και «σιωνιστής» Ελισαίος θεράπευσε από την λέπρα το Σύριο αρχιστράτηγο Ναιμάν (Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Ε’, 10-19), παρόλο που η Συρία είχε μόλις πριν επεδράμει κατά του Ισραήλ λεηλατώντας τη χώρα και υποδουλώνοντας Ισραηλίτες, μεταξύ αυτών και κάποια που πληροφόρησε τον Ναιμάν ότι ο Ελισαίος μπορεί να τον θεραπεύσει(Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Ε’, 3). Δηλαδή, ο «κακός Ελισαίος» δεν είχε καμμιά εθνικιστική προκατάληψη, ώστε να αρνηθεί σε έναν Σύριο, εχθρό της χώρας του, τη θεραπεία. Επίσης ο «κακός Ελισαίος», όταν ο βασιλιάς του Ισραήλ τον ρώτησε αν έπρεπε να θανατώσει τους αιχμαλώτους Σύριους στρατιώτες, του απάντησε (Δ’ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ ΣΤ’, 21) ότι «κανονικά δεν μπορείς να θανατώσεις αιχμαλώτους πολέμου» συνιστώντας στον βασιλιά να τους παραθέσει γεύμα κι ύστερα να τους αφήσει να επιστρέψουν στη Συρία, όπως κι έγινε. Δεν είχε πρόβλημα ούτε με ειδωλολάτρες, αφού κι αυτούς τους θεράπευε, δείχνοντας ότι ο Θεός δεν κάνει διακρίσεις˙ αρκεί να μην κοροϊδεύουν το Θεό.

λζ') «Γιατί με τις ευλογίες του Γιαχβε: «καὶ δέκα χιλιάδας ἐζώγρησαν οἱ υἱοὶ ᾿Ιούδα καὶ ἔφερον αὐτοὺς ἐπὶ τὸ ἄκρον τοῦ κρημνοῦ καὶ κατεκρήμνιζον αὐτοὺς ἀπὸ τοῦ ἄκρου τοῦ κρημνοῦ, καὶ πάντες διερρήγνυντο.»! Β΄ Χρονικών 25, 12»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Διότι με τις ευλογίες του θεού τους Βαάλ αυτοί οι καλοί αιχμάλωτοι έψηναν ζωντανά τα παιδάκια τους και δεν είχαν καμμιά διάθεση να σταματήσουν. Αντί να κοιτάνε τις ατελείωτες σφαγές και εξανδραποδισμούς που συνέβαιναν κατά τους εμφύλιους πολέμους μεταξύ αρχαιοελληνικών πόλεων, οι Νεοπαγανιστές έχουν πρόβλημα με τη θανάτωση παιδοθυσιαστών. Κι εξάλλου, πού είδαν ότι ο Θεός πρόσταξε αυτήν την συγκεκριμένη πράξη; 

Η ονομασία «Χρονικών» (προτεσταντική-δυτική) αντί του ορθού «Παραλειπομένων» για το βιβλίο αυτό της Π.Δ. δείχνει και την πηγή ενός γνωστού «ερευνητή»: οι αρχαιολάτρες απλώς το μόνο που ξέρουν είναι να αντιγράφουν τα ξένα βιβλία, δίχως ούτε καν για τα προσχήματα να μεταφράζουν σωστά τους τίτλους βιβλίων, που έχουν μεταφραστεί εδώ και 23 αιώνες πριν.

λη') "Τι έχουν να πουν οι Έλληνες Χριστιανοί – που θεωρούν την Π.Δ. ιερό τους βιβλίο – για αυτό το εδάφιό της: «καὶ ράξει ὁ Θεὸς τοὺς ἐπανισταμένους ἐπὶ ὄρος Σιὼν ἐπ᾿ αὐτοὺς καὶ τοὺς ἐχθροὺς αὐτῶν διασκεδάσει, 12 Συρίαν ἀφ᾿ ἡλίου ἀνατολῶν καὶ τοὺς ῞Ελληνας ἀφ᾿ ἡλίου δυσμῶν, τοὺς κατεσθίοντας τὸν ᾿Ισραὴλ ὅλῳ τῷ στόματι. ἐπὶ πᾶσι τούτοις οὐκ ἀπεστράφη ὁ θυμός, ἀλλ᾿ ἔτι ἡ χεὶρ ὑψηλή.»  (Ησαίας Θ΄11-13). Ανθελληνισμός σε όλο του το μεγαλείο".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Αυτά τα λέει ο Θεός όχι για όλους τους Έλληνες, αλλά για όσους επιτίθενται στο Ισραήλ. Και είναι γνωστό ότι επί βασιλείας Αντίοχου Γ’ και Δ’ οι Έλληνες που κατείχαν την Παλαιστίνη προέβησαν σε βεβηλώσεις του ναού των Εβραίων. Δεν πρόκειται για ρατσιστικό εδάφιο. Μιλάει κατά αυτών που επιτίθενται στο Ισραήλ. Δηλαδή, το να μιλήσει κανείς κατά εκείνων των συγκεκριμένων Γερμανών του 1941 που επιτέθηκαν κάποτε στην Ελλάδα είναι ρατσιστικό; Και εν πάσει περιπτώσει ό,τι λέει ο Θεός προς τους Σύριους και τους Έλληνες, τα ίδια λέει και προς τους ίδιους τους Εβραίους. Δεν έχει πρόβλημα. Δεν είναι ρατσιστής.

λθ') "Οι Εβραίοι έλαβαν μέρος στην εκστρατεία του Ξέρξη κατά των Ελλήνων, όπως φαίνεται από ένα απόσπασμα ενός ποιητή, του Χοιρίλου. Η γυναίκα του Ξέρξη ήταν η Εβραία Εσθήρ, η οποία θα τον έπεισε να εκστρατεύσει κατά των Ελλήνων".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η εκστρατεία του Ξέρξη δεν έγινε λόγω κρεββατομουρμούρας, όπως οι εθνικιστές αρχαιολάτρες διαδίδουν, αλλά επειδή οι Έλληνες της Ιωνίας είχαν επαναστατήσει και ο Ξέρξης βρήκε αφορμή απ’ το γεγονός αυτό να προσπαθήσει να υποτάξει την Ελλάδα και να επεκτείνει την Περσική Αυτοκρατορία. Η ερμηνεία της κρεββατομουρμούρας της Εσθήρ είναι μόνο τραγελαφική και δείχνει πόσο καλά γνωρίζουν ιστορία οι αρχαιολάτρες.

            Όσο για τη συμμετοχή των Εβραίων στην εκστρατεία, αυτό το συμπέρασμα βγάζουν οι αρχαιολάτρες από το Κατ’ Απιώνος, 1, 172-173, του Εβραίου Φλάβιου Ιώσηπου. Λέει ο Ιώσηπος: «Και ο Χοιρίλος, όστις είναι αρχαιότερος ποιητής, αναφέρει το έθνος μας [=το εβραϊκό], ότι συνεξεστράτευσε μετά του Ξέρξη, τον βασιλέα των Περσών, κατά της Ελλάδος. Απαριθμήσας δήλον ότι πάντα τα έθνη τελευταίον παρέθηκε και το ιδικόν μας λέγων "Τούτων δε όπισθεν διέβαινε φυλή θαυμαστή κατά την μορφήν, / γλώσσαν μεν Φοινικικήν ωμίλουν, / κατώκουν δε εις τα όρη των Σολύμων παρά πλατείαν λίμνην, / η εξηγριωμένη κόμη των ήτο κουρεμένη ολόγυρα, άνωθεν δε έφερον / δέρματα κεφαλής ίππων, εξηραμένα εις τον καπνόν". Είναι λοιπόν φανερόν εις όλους, ως νομίζω, ότι ημάς ούτος αναφέρει, διότι και τα Σόλυμα όρη εις την χώραν μας είναι, τα οποία κατοικούμεν, και η λεγομένη Ασφαλτίτις λίμνη, διότι αύτη εκ πασών των λιμνών της Συρίας είναι πλατυτέρα και μεγαλυτέρα». Το ζήτημα είναι, εάν όντως έχει δίκαιο ο Ιώσηπος. Οι εθνικιστές θα πουν ότι «αφού ακόμη και οι Εβραίοι το παραδέχονται, θα το αρνηθείτε εσείς;». Δεν είναι έτσι όμως. Μπορεί να έχει κάνει λάθος ο Ιώσηπος. Οι λόγοι για τους οποίους κάνει λάθος είναι οι παρακάτω: 1) Σόλυμα όρη δεν υπάρχουν στην Ιουδαία. Η Ιερουσαλήμ είναι χτισμένη στο όρος Σιών, όχι σε κάποια Σόλυμα όρη. Η λέξη Σόλυμα προέρχεται από τη λέξη Σαλήμ που σημαίνει ειρήνη-ασφάλεια. Το «Ιερό-» σημαίνει γερό, στέρεο. Ιερουσαλήμ είναι στα εβραϊκά η στέρεη ειρήνη. 2) Τα Σόλυμα όρη αναφέρονται στο Οδύσσειας Ε 283 και οι αρχαίοι σχολιαστές τα τοποθετούσαν κάπου στη Λυκία και όχι στη Συρία. 3) Ο τρόπος κουράς των μαλλιών που αναφέρει ο Χοιρίλος (και ο Ηρόδοτος 3, 8) απαγορεύεται για τους Εβραίους από το Λευϊτικό ιθ’, 27. Ο Ιώσηπος σίγουρα ήθελε να αποδείξει ότι το έθνος του είναι πασίγνωστο και γι’ αυτό ερμήνευσε το ποίημα του Χοιρίλου με αντίστοιχο τρόπο. Δεν φαίνεται όμως να έχει δίκαιο.

μ') "Ιδού τερατώδης ανθελληνισμός, σε κείμενα, που μάλιστα – σύμφωνα με τον Δ. Λάμπρου, εκδότη του περιοδικού Δαυλός – αναγιγνώσκονται και στα ελληνικά μοναστήρια και εκκλησίες: «διότι ἐνέτεινά σε, ᾿Ιούδα, ἐμαυτῷ εἰς τόξον, ἔπλησα τὸν ᾿Εφραὶμ καὶ ἐξεγερῶ τὰ τέκνα σου, Σιών, ἐπὶ τὰ τέκνα τῶν ῾Ελλήνων καὶ ψηλαφήσω σε ὡς ρομφαίαν μαχητοῦ· 14 καὶ Κύριος ἔσται ἐπ᾿ αὐτοὺς καὶ ἐξελεύσεται ὡς ἀστραπὴ βολίς, καὶ Κύριος παντοκράτωρ ἐν σάλπιγγι σαλπιεῖ καὶ πορεύσεται ἐν σάλῳ ἀπειλῆς αὐτοῦ. 15 Κύριος παντοκράτωρ ὑπερασπιεῖ αὐτούς, καὶ καταναλώσουσιν αὐτούς, καί καταχώσουσιν αὐτοὺς ἐν λίθοις σφενδόνης καὶ ἐκπίονται αὐτοὺς ὡς οἶνον καὶ πλήσουσιν ὡς φιάλας θυσιαστήριον.» (Ζαχαρίας Θ΄13-15)".

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στις κριτικές-επιστημονικές εκδόσεις της Π.Δ. (βλ. Βασιλ. Μ. Βέλλα, Το Δωδεκαπρόφητον, Αθήνα 1950, σ. 106) τίθεται στο Εβραϊκό σε αγκύλες, που σημαίνει ότι δεν είναι γνήσιο. Ο Δαυλός βέβαια αναφέρεται (τεύχ. 223)  στο κλασικό έργο Δωδεκαπρόφητον του παγκοσμίως αναγνωρισμένου παλαιοδιαθηκολόγου και εβραιολόγου Βασιλείου Βέλλα με τη φράση: «κάποια έκδοση ενός ιδιώτου»! Αληθινά ισχύει (και) εδώ το «ει γαρ έγνως, ουκ αν κατέγνως». Και δυστυχώς για τον Δαυλό, το επίμαχο χωρίο δεν αναγιγνώσκεται πουθενά στις εκκλησίες και στα μοναστήρια, όπως βεβαιώνει ο πανεπιστημιακός και κληρικός π. Γ. Μεταλληνός. Οι μόνες περικοπές που διαβάζονται στις εκκλησίες και τα μοναστήρια από το βιβλίο του προφήτη Ζαχαρία είναι οι εξής: Την Παρασκευή της Τυροφάγου μετά την Τριθέκτη – Η’, 7-17. Εις τον Εσπερινόν – Η’, 19-23. Στην Α’ Ώρα της Μ. Παρασκευής – ΙΑ’, 10-13 και στον Μ. Εσπερινό της Αναλήψεως – ΙΔ’, 4-11 (Π. Γεώργιου Δ. Μεταλληνού, Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;, εκδ. Αρμός, σ. 107). Ας μας πει το περιοδικό «πρωτοποριακής έρευνας» Δαυλός, πού είναι το συγκεκριμένο εδάφιο; Με αγκύλες ή μη όμως, το κείμενο είναι τμήμα της Π.Δ. και γράφτηκε ακριβώς εξαιτίας της ξεδιάντροπης συμπεριφοράς του βασιλιά Αντίοχου Δ’, ο οποίος ντρόπιασε το όνομα «Έλληνας» μη σεβόμενος τη θρησκεία των εβραίων, προσπαθώντας να τους εξελληνίσει δια της βίας. Το εδάφιο αυτό είναι μια έκφραση αγανάκτησης των Εβραίων εκείνης της εποχής, όπως εκφράσεις «βάρβαροι» για τους Γερμανούς της εποχής της κατοχής ήταν πολύ συνηθισμένες, αλλά δε σημαίνει ότι οι Γερμανοί είναι βάρβαροι εν γένει. Και τί δεν έκαναν οι Έλληνες πρόγονοί μας κατά των Ιουδαίων στην Παλαιστίνη:

Α’ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ, Α’ 20 Αφού κυρίεψε την Αίγυπτο, το έτος 143, ο Αντίοχος γύρισε και επιτέθηκε εναντίον του Ισραήλ και της Ιερουσαλήμ με πολύ στρατό. 21 Μπήκε με μεγάλη αλαζονεία στο ναό και άρπαξε το χρυσό θυσιαστήριο των θυμιαμάτων, τη λυχνία και όλα τα εξαρτήματά της. 22 Πήρε επίσης την τράπεζα της προθέσεως και τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν για τις σπονδές, τις φιάλες και τα χρυσά θυμιατήρια, τις κουρτίνες και τα στεφάνια και τις χρυσές διακοσμήσεις που υπήρχαν στην πρόσοψη του ναού (...). 41 Ο βασιλεύς Αντίοχος [ο Επιφανής] (...) διέταξε να γίνουν όλοι οι λαοί ένας 42 και να εγκαταλείψουν ο καθένας απ’ αυτούς τους δικούς του νόμους. 44 Ο βασιλιάς έστειλε επίσης επιστολές με αγγελιοφόρους στην Ιερουσαλήμ και στις πόλεις του Ιούδα και διέταζε τους Ισραηλίτες να υιοθετήσουν ξενόφερτα έθιμα στη χώρα. 45 Απαγόρευσε την προσφορά των ολοκαυτωμάτων και κάθε άλλης θυσίας και σπονδής στο ναό. Επέτρεψε τη βεβήλωση των Σαββάτων και των εορτών, 48 Τους απαγόρευσε να κάνουν περιτομή στα παιδιά τους 49 απαίτησε να ξεχάσουν το νόμο και να αλλάξουν όλα τα έθιμά τους. 50 Όποιος δεν θα συμμορφωνόταν με τη διαταγή του βασιλιά θα ετιμωρείτο με θάνατο. 56 Επίσης όσα βιβλία του νόμου βρήκαν, τα έσχισαν και τα έκαψαν. 57 Αν κάποιος είχε ένα βιβλίο του νόμου ή τηρούσε το νόμο, αυτόν τον σκότωναν, σύμφωνα με τη διαταγή του βασιλιά. 58 Αυτά λοιπόν έκαναν οι αξιωματούχοι κάθε μήνα με την εξουσία που είχαν, στους πιστούς Ισραηλίτες, που τους ανακάλυπταν σ’ όλες τις πόλεις.

Β’ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ, ΣΤ’ 1 Μετά από λίγον καιρό ο βασιλιάς Αντίοχος έστειλε στην Ιερουσαλήμ έναν Αθηναίο γέροντα για ν’ αναγκάσει τους Ιουδαίους να εγκαταλείψουν τους νόμους του Θεού. 2 Επίσης είχε σκοπό να βεβηλώσει και το ναό στα Ιεροσόλυμα και να τον μετονομάσει σε ναό του Ολυμπίου Διός˙ επίσης το ναό στο όρος Γαριζίν ήθελε να τον μετονομάσει σε ναό του Διός, προστάτη των ξένων. 6 Κανείς δεν επιτρεπόταν να τηρεί την αργία του Σαββάτου ή τις πατροπαράδοτες γιορτές ούτε καν να ομολογεί πως είναι Ιουδαίος. 7 (..) Κι όταν γιορτάζονταν τα Διονύσια, συμμετείχαν υποχρεωτικά στην πομπή προς τιμήν του Διόνυσου κρατώντας κισσούς στα χέρια. 8 Επίσης με σύσταση του Πτολεμαίου διατάχθηκαν οι γειτονικές ελληνικές πόλεις να υποχρεώνουν τους Ιουδαίους να τηρούν τα έθιμα των εθνικών και να τρώνε από τις θυσίες τους. 9 Επίσης διατάχθηκαν να σκοτώνουν όσους Ιουδαίους δεν θα ήταν πρόθυμοι να υιοθετήσουν τα ελληνικά έθιμα. 10 Δυο γυναίκες που ανακαλύφθηκαν να έχουν κάνει περιτομή στα παιδιά τους, διαπομπεύθηκαν στην πόλη με τα βρέφη κρεμασμένα στα στήθη τους και τέλος τις γκρέμισαν από το τείχος. 11 Κάποιους άλλους, που είχαν καταφύγει ομαδικά στις γύρω σπηλιές για να γιορτάσουν κρυφά το Σάββατο, τους κατήγγειλαν στο Φίλιππο και τους έκαψαν όλους μαζί. (..)

Β’ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ, Ζ’ 1 Μια άλλη φορά, συνελήφθησαν εφτά αδέρφια μαζί με τη μητέρα τους και πιέζονταν από το βασιλιά με μαστιγώσεις και χτυπήματα να φάνε χοιρινά κρέατα, απαγορευμένα από το νόμο μας. 3 (..) ο βασιλιάς διέταξε να πυρακτώσουν τηγάνια και καζάνια. 4 Όταν αυτά πυρακτώθηκαν, διέταξε αμέσως να κόψουν μπροστά στη μάνα του και στα έξι αδέρφια του τη γλώσσα αυτού που αντιμίλησε˙ ακόμη διέταξε να του βγάλουν το δέρμα του κεφαλιού του και να του κόψουν τα άκρα. 5 Όταν τον αχρήστεψαν εντελώς, ο βασιλιάς διέταξε να τον οδηγήσουν ζωντανό ακόμα στη φωτιά και να τον τηγανίσουν. 7 (...) οι στρατιώτες έφεραν τον δεύτερο για να τον εμπαίξουν. Του ξερρίζωσαν το δέρμα του κεφαλιού του μαζί με το τρίχωμα και τον ρωτούσαν: «Θα φας ή όχι πριν σε βασανίσουμε σε κάθε μέλος του σώματός σου;»

Γ’ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ, Β’ 28 [Ο Πτολεμαίος ο Φιλοπάτωρ διέταξε] (..) να καταγραφούν όλοι οι Ιουδαίοι σε καταλόγους και να γίνουν δούλοι. Και όσοι αντιδρούν, να συλλαμβάνονται με τη βία και να εκτελούνται. 29 Αυτοί που θα απογράφονται, θα σημαδεύονται στο σώμα τους με πυρακτωμένο σίδερο και με το σήμα του θεού Διονύσου, δηλαδή ένα φύλλο κισσού (...).

Γ’ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ, Γ’ 1 (..) [Ο Φιλοπάτωρ] διέταξε να τους συγκεντρώσουν όλους γρήγορα σ’ ένα μέρος και να τους εκτελέσουν με το χειρότερο τρόπο.

Τόσα και τόσα βασανιστήρια, είναι να απορεί κανείς που τα ανθελληνικά εδάφια στην Π.Δ. είναι τόσα λίγα. Κι όμως, το βιβλίο των Μακκαβαίων δεν είναι ανθελληνικό. Απόδειξη, ότι στρέφεται όχι κατά των Ελλήνων γενικά, αλλά μόνο κατά των Ελλήνων που καταπίεζαν τους Εβραίους. Στο Α’ Μακκαβαίων, ΙΒ’ κεφάλαιο οι Αρχαίοι Σπαρτιάτες αναφέρονται ως αδέλφια των Εβραίων, κι ακόμη πιο ενδιαφέρων είναι ο στίχος 19-23:

19 Το αντίγραφο της επιστολής που είχαν [οι Σπαρτιάτες] στείλει στον [Ιουδαίο αρχιερέα] Ονία είναι το εξής: 20 «Ο Άρειος, βασιλιάς των Σπαρτιατών, στέλνει χαιρετισμούς στον αρχιερέα Ονία. 21 Βρέθηκε γραμμένο για τους Σπαρτιάτες και τους Ιουδαίους ότι είναι αδελφοί λαοί και ότι κατάγονται και οι δύο λαοί από τον Αβραάμ. 23 Εμεις σας απαντούμε ότι (...) τα δικά μας είναι δικά σας (..)». 

ενώ στο Γ’ Μακκαβαίων, Γ’ κεφάλαιο γράφει

2 Στο μεταξύ, διαδίδονταν διάφορες δυσφημιστικές πληροφορίες εναντίον του ιουδαϊκού γένους από κείνους που είχαν αποφασίσει να τους κάνουν κακό˙ έτσι δινόταν αφορμή να πραγματοποιήσουν τα σχέδιά τους, σα να ήταν οι Ιουδαίοι που τους εμπόδιζαν να εφαρμόσουν τους νόμους και τα έθιμά τους. 3 Οι Ιουδαίοι έτρεφαν αμείωτη αγάπη και αφοσίωση στους Έλληνες βασιλιάδες. 8 Οι εθνικοί όμως που κατοικούσαν στην πόλη [=Αλεξάνδρεια] και που δεν είχαν ζημιωθεί σε τίποτα, έβλεπαν την ανεξήγητη αναταραχή σε βάρος των Ιουδαίων και τις ταραχές που γίνονταν, αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε για να τους βοηθήσουν. Αλλά επειδή η κατάσταση γινόταν αφόρητη, προσπαθούσαν να τους παρηγορήσουν. 9 Αγανακτισμένοι έλεγαν ότι η κατάσταση θ’ αλλάξει, γιατί δεν ήταν δυνατό να αφεθεί έτσι να καταστραφεί ένα τόσο μεγάλο έθνος, που κανένα κακό δεν τους είχε κάνει. 10 Επίσης, πολλοί γείτονες των Ιουδαίων ή φίλοι και συνάδελφοί τους στο εμπόριο τους πλησίαζαν κρυφά και τους υπόσχονταν αμέριστη συμπαράσταση και κάθε είδους βοήθεια.

Ένα «ανθελληνικό βιβλίο» δε θα επεσήμανε καμμιά συγγένεια με τους Έλληνες. Ένα «ανθελληνικό βιβλίο» δε θα ανέφερε καθόλου την ύπαρξη καλών Ελλήνων που δεν επιθυμούσαν το διωγμό των Ιουδαίων.

μα') "Τη στιγμή που η Παλαιά Διαθήκη είναι γεμάτη από φόνους, μοιχείες, αιμομιξίες, ακολασίες, πώς μπορείτε να κατηγορείτε την ελληνική μυθολογία (ακόμη και στην περίπτωση που οι διηγήσεις της μυθολογίας είναι πραγματικά γεγονότα κι όχι φυσικοί συμβολισμοί); Λέτε ότι οι αρχαιοελληνικοί μύθοι διαφθείρουν με τις ανήθικες διηγήσεις τους. Τι διαφορετικό κάνουν οι ανήθικες διηγήσεις της Παλαιάς Διαθήκης;"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Σε αντίθεση με τις διηγήσεις της μυθολογίας, η Π.Δ. δεν διαφθείρει, λόγω των εξής δύο διαφορών:

1) οι ανήθικες πράξεις της μυθολογίας ενεργούνται από τους «θεούς», δηλαδή από εκείνους που κανονικά θα έπρεπε να αποτελούν ηθικά πρότυπα προς μίμηση για τους ανθρώπους, ενώ οι ανήθικες πράξεις της Παλαιάς Διαθήκης ενεργούνται όχι από το Θεό, αλλά από ανθρώπους, οι οποίοι είναι εξ ορισμού ατελή όντα και απέχουν απείρως από την ηθική τελειότητα που έχει ένα θεϊκό ον.

2) Στην Παλαιά Διαθήκη, πέρα από τις διηγήσεις των ανθρώπινων πράξεων υπάρχουν και οι πάμπολες ηθικές εντολές (π.χ. Δέκα Εντολές) προς τους ανθρώπους. Απεναντίας, δεν βλέπουμε να υπάρχουν στην μυθολογία ηθικές εντολές των «θεών» προς τους ανθρώπους. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε να υπάρξουν, αφού οι ίδιοι οι «θεοί» θα ήταν οι πρώτοι που θα τις καταπατούσαν;

Είναι αλήθεια ότι και ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης εξολοθρεύει έθνη ή άτομα. Όμως αυτό δεν το κάνει για πλάκα ή για να περνά την ώρα του ή για λόγους εγωισμού, όπως κάνουν οι ανήθικοι «θεοί», αλλά μόνο για τιμωρία των αμαρτωλών και για παιδαγωγικούς λόγους. Όμως αυτές οι πράξεις είναι μεμονωμένες, όντας τιμωρίες. Όταν θέλει ο Θεός της Π.Δ. να πει στους ανθρώπους πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στην κοινωνία, τους δίνει ηθικές εντολές που ισχύουν διαρκώς.

Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν ηθικές εντολές, ενώ στη μυθολογία δεν υπάρχουν. Γι’ αυτό το λόγο, η μυθολογία παραδειγματίζει αρνητικά τους ανθρώπους, ενώ η Π.Δ. δίνει παράδειγμα μέσω των εντολών. Οι πράξεις των ατελών ανθρώπων δεν συνιστούν παράδειγμα. Αν η Π.Δ. περιείχε μόνο τις διηγήσεις των ανθρώπων, δίχως καμμία ηθική εντολή, τότε ασφαλώς θα προέτρεπε στην ανηθικότητα, όπως οι μύθοι. Είναι προφανές ότι οι ηθικές εντολές ενός τέλειου Θεού υπερισχύουν ως ηθικά παράδειγμα έναντι των πράξεων ατελών ανθρώπων.

Ακόμα και οι περιπτώσεις όπου ο Θεός διατάζει τους Ισραηλίτες να φονεύσουν τους εχθρούς τους, είναι ειδικές, μεμονωμένες, διαρκούν λίγο και εμφανίζονται αποκλειστικώς για λόγους ηθικής δικαιοσύνης, τιμωρίας ενός αμαρτωλού έθνους κ.λ.π. και όχι για λόγους εγωιστικούς, απόκτησης πλούτου και αρπαγής. Πάλι, δηλαδή, πρόκειται για διαταγές βασισμένες σε ηθικά αίτια και σε καμμιά περίπτωση στην αυθαιρεσία με την οποία π.χ. οι «θεοί» διατάζουν ή βοηθούν την σφαγή ανθρώπων από άλλους ανθρώπους.

Ο Θεός τούς διατάζει να φονεύσουν α’) σε συγκεκριμένη στιγμή (κι όχι συνεχώς), β’) συγκεκριμένο λαό (κι όχι όλους ή όποιους επιλέξουν μόνοι τους οι Ισραηλίτες), γ’) για λόγους ηθικής διαφθοράς (κι όχι για λόγους θεϊκού εγωισμού, όπως η Αφροδίτη που βοηθά τον τους Τρώες απλώς επειδή ο Πάρις τής έδωσε το μήλο ούτε για λόγους υλικής απληστίας του Ισραήλ). Αυτές δεν είναι εντολές «διαρκούς ισχύος», αλλά περιστασιακές και επιπλέον πάντοτε εμπεριέχουν ηθική αιτία. Δεν μπορούσαν δηλαδή οι Ισραηλίτες – κι ούτε έχουμε τέτοιο παράδειγμα πουθενά στην Π.Δ. – να αρχίσουν πόλεμο ή να σφάξουν έναν λαό δίχως εντολή του Θεού, έχοντας τάχα ως ηθικό παράδειγμα/δικαιολογία ότι παλαιότερα τούς είπε ο Θεός να επιτεθούν σε κάποιον συγκεκριμένο (άλλο ή τον ίδιο) λαό. Όπως θα δούμε στο επόμενο κεφάλαιο, ο Θεός προειδοποιεί τους Ισραηλίτες ότι δεν θα λάβουν ούτε ένα πόδι ξένης γης παραπάνω από αυτήν που ο ίδιος θα τους δώσει.

Για να επανέλθουμε στο αρχικό θέμα, αλήθεια, ποιος δίνει εντολές ενάντια σε ανήθικα πράγματα; Άλλο πράγμα η περιγραφή ανηθικοτήτων κι άλλο πράγμα η προσταγή για διάπραξη ανηθικοτήτων. Η Παλαιά Διαθήκη περιγράφει (και) ανηθικότητες, πράγμα φυσιολογικό, αφού διηγείται ιστορίες και περιπέτειες ατελών ανθρώπων, αλλά προστάζει την αποφυγή ανηθικοτήτων. Ο Θεός, μέσω συγκεκριμένων εντολών της Π.Δ., απαγορεύει την αιμομιξία, την μοιχεία, την ομοφυλοφιλία, την κτηνοβασία (Λευϊτικόν ΙΗ’, 8-24), την θυσία ανθρώπων (Δευτερονόμιο ΙΗ’, 10˙ Δευτερονόμιο ΙΒ’ 31˙ Ιεζεκιήλ Ζ’, 31), την ιεροδουλεία κ.ά..  Οι «θεοί», άραγε απαγορεύουν αυτά τα πράγματα, μέσω των μύθων; Σαφώς όχι. Αφού οι ίδιοι τα πράττουν. Πώς θα γινόταν να τα απαγόρευαν;

Όπως και να ‘χει, όταν οι Πατέρες της Εκκλησίας λένε να μιμούμαστε τους Δίκαιους της Π.Δ. (αλλά και τους αγίους της Κ.Δ. και μετά), δεν εννοούν να μιμούμαστε όλες τις πράξεις τους. Είναι ολοφάνερο, ότι η μίμηση αφορά μόνο τα έργα εκείνα των Δικαίων, τα οποία συμφωνούν με τις εντολές του Θεού. Όχι με κάθε πράξη της ζωής τους. Γιατί, τι νόημα θα είχε να μιμηθεί κανείς μια πράξη που δεν ταιριάζει με τις εντολές του Θεού στον οποίο πιστεύει. Οι Δίκαιοι δεν είναι τέλειοι. Αν κάποιοι επιμένουν να θεωρούν τον Δίκαιο Τέλειο, αυτό είναι δικό τους (κυριολεκτικά) πρόβλημα και σύγχυση. «Είναι λάθος να νομίζουν κάποιοι, λόγω παχυλής άγνοιας (ή κακίας), ότι η Π.Δ. πρέπει να κριθεί ηθικολογικά. Ηθικά και ανήθικα βρίσκονται παντού. Αν εφαρμόζονταν ηθι(κολογι)κά κριτήρια, θα έπρεπε να απορριφθεί το μεγαλύτερο μέρος των Ομηρικών Επών» (π. Γεώργιου Δ. Μεταλληνού, Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;, εκδ. Αρμός, σ. 101).

Το κύριο ερώτημα, όμως, είναι: πού και πότε διδάσκονται τα «αντιπαιδαγωγικά»/ανήθικα παλαιοδιαθηκικά χωρία στην σχολική εκπαίδευση; Πότε αναγιγνώσκονται στην ορθόδοξη λατρεία; Φυσικά, ποτέ και πουθενά, αλλά οι Νεοπαγανιστές ψεύδονται ασύστολα, ισχυριζόμενοι το αντίθετο. Τούς είναι αδύνατο να φτάσουν στο ύψος των Πατέρων της Εκκλησίας και των Ορθόδοξων, οι οποίοι, παρόλο που κατέκριναν την ανηθικότητα των μύθων, ουδέποτε θέλησαν να «απαλλαγούν» από τα αρχαία κείμενα, τα οποία αντιθέτως πάντοτε υπήρχαν στο σχολικό πρόγραμμα των βυζαντινών σχολείων και ανωτέρων σχολών. Διότι, απλώς, οι Ορθόδοξοι δεν ήταν ελληνομάχοι.

Όσοι, λοιπόν, ισχυρίζονται πως «είναι τυχερή η Εκκλησία που οι πιστοί της δε διαβάζουν τη Βίβλο προσεκτικά», μάλλον οι ίδιοι είναι – εκτός από εμπαθείς – άτυχοι , αφού διαβάζουν πρόχειρα μια-δυο φορές την Π.Δ. (αν την έχουν διαβάσει καν ολόκληρη), βγάζουν τα δικά τους συμπεράσματα για τις απόψεις του Χριστιανισμού περί των διηγήσεών της, δίχως να συμβουλευτούν ή έστω να ενδιαφερθούν να μάθουν, προτού καταδικάσουν τελεσίδικα την Π.Δ., για τη χριστιανική ερμηνεία της.

Εν πάσει περιπτώσει, είναι προφανής η διαφορά μεταξύ των επικριτών και των υποστηρικτών της Π.Δ. Οι πρώτοι επικρίνουν την Π.Δ. έχοντας ένα κωμικό ύφος αγωνιζόμενου ηθικολόγου – κωμικό, διότι οι ίδιοι απορρίπτουν εκείνη την ηθική, βάσει της οποίας κατακρίνουν την Π.Δ. Αντίθετα, οι δεύτεροι αποδέχονται την Π.Δ., διότι θεωρούν πως είναι λογικότερο να παρουσιάζεις τον άνθρωπο όπως αυτός είναι – αμαρτωλό, με πάθη, ατελή – και έπειτα να δείχνεις τον τρόπο με τον οποίο θα απαλλαγεί από την αμαρτωλότητά του, παρά να περιγράφουν κάτι που δεν υπήρξε ποτέ˙ ανθρώπους τέλειους.

μβ') "Πώς μπορούμε να είμαστε τόσο σίγουροι ότι ο Μωυσής έγραψε την Πεντάτευχο (τα πρώτα πέντε βιβλία της Π.Δ.);"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όταν λέμε ότι «Ο Μωυσής έγραψε την Πεντάτευχο» δεν εννοούμε ότι το κείμενο που έχουμε σήμερα είναι ακριβώς το ίδιο κείμενο που ο Μωυσής έγραψε. Είναι λογικό να υποτεθεί ότι υπήρξε κάποια τροποποίηση και μείωση του όγκου του αρχικού κειμένου. Ο λόγος για την τροποποίηση ή μείωση του όγκου δεν ήταν να αλλάξουν τα βασικά τμήματα του, αλλά να το κάνουν κατανοητό στις επόμενες γενιές. Όταν λέμε «τροποποίηση» δεν εννοούμε αλλαγή του νοήματος. Για να δείξουμε τι εννοούμε «τροποποίηση», αν ο Μωυσής συνέγραψε την Πεντάτευχο μεταξύ του 1400 και 1200 π.Χ., η γλώσσα του αρχικού κειμένου θα ήταν όχι η εβραϊκή των τελικών κειμένων, αλλά η γλώσσα που μιλούσαν οι Εβραίοι τον καιρό της Εξόδου. Όταν οι Εβραίοι άρχισαν να μιλούν τα παλαιο-εβραϊκά της εποχής της μοναρχίας ή των δύο βασιλείων (και είχαν εγκαταλείψει/ξεχάσει τη γλώσσα που μιλούσαν στην Αίγυπτο), τότε τα κείμενα έπρεπε να μεταφραστούν στην γλώσσα της εποχής τους. Αργότερα, το ίδιο έγινε κατά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία: μεταφράστηκαν στα αραμαϊκά. Κατά τις μεταφράσεις οι αντιγραφείς προσέθεταν επεξηγήσεις ή αντικαθιστούσαν λ.χ. τα παλιά ονόματα πόλεων με τα σύγχρονα τους, ώστε οι αναγνώστες να ξέρουν πού αναφέρεται το κείμενο. Οι προσθήκες αυτές κατά κανόνα είναι εύκολα ανιχνεύσιμες. Για παράδειγμα, στο τέλος του ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΥ αναφέρεται ο θάνατος του Μωυσή. Φυσικά δεν κατέγραψε ο Μωυσής το θάνατό του – ήταν ο Ιησούς του Ναυή, ο οποίος πρόσθεσε τη διήγηση αυτή˙ και ίσως οι μεταγενέστεροι αντιγραφείς σκέφτηκαν ότι έπρεπε, για λόγους ενότητας, να τοποθετήσουν την προσθήκη αυτή στο ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟ κι όχι στο βιβλίο ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΥΗ. Υπάρχουν πολλοί λόγοι να υποθέσουμε ότι ο Μωυσής (ή το πρόσωπο που κατονομάζεται ως Μωυσής και που έζησε την εποχή της Εξόδου) είναι ο αρχικός συγγραφέας:

1)      Τα γεγονότα που περιγράφονται στην Πεντάτευχο συνεχώς αναφέρονται σε επόμενα βιβλία˙ όχι και το αντίθετο όμως. Δηλαδή η Πεντάτευχος γράφτηκε νωρίτερα από τα επόμενα βιβλία και δεν μπορεί να είναι γραμμένη σε μετέπειτα καιρούς από κάποιον που έζησε αργότερα κι ο οποίος θέλησε να γράψει την Πεντάτευχο παρουσιάζοντάς την ως «αυθεντικό έργο».

2)      Το λεξιλόγιο της Πεντάτευχου είναι πλούσιο σε όρους που περιγράφουν τη ζωή νομάδων, βοσκών, ανθρώπων περιπλανώμενων σε ερήμους, σε βουνά κ.λπ., πράγμα που δεν θα γινόταν, αν αυτή γραφόταν μετά την εγκατάσταση των Ισραηλιτών στην Χαναάν. Αντιστοίχως η γραμματική και αρκετές προθέσεις υπάρχουν μόνο στην Πεντάτευχο κι όχι στα επόμενα βιβλία της Π.Δ. Έτσι, υπάρχει η αντωνυμική κατάληξη τρίτου προσώπου –mo (π.χ. ΕΞ. ΙΕ’, 5˙7), η κατάληξη θηλυκού β’ προσώπου –ky, η χρήση του αρνητικού bal αντί του lo, η χρήση των zo και zu ως αναφορικών μορίων  (ΕΞ. ΙΕ’, 13), το απόλυοτ απαρέμφατο με χρονική σημασία (ΕΞ. ΙΕ’, 6), η ρηματική κατάληξη –t στο γ’ θηλυκό πρόσωπο (ΔΕΥΤ. ΛΒ’, 36) η κατάληξη –h αντί της –w στο γ’ ενικό πρόσωπο θηλυκό κ.ά.

3)      Ο συγγραφέας της Πεντάτευχου είχε πολύ καλή γνώση της αιγυπτιακής πραγματικότητας, τόσο του βασιλικού οίκου όσο και της ζωής των Αιγυπτίων. Θα πρέπει να έχει ζήσει εκεί. Γι’ αυτό αναφέρει τους τίτους του «αρχιοινοχόου» και του «αρχισιτοποιού» (ΓΕΝΕΣΙΣ Μ’, 2), των οποίων έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη στην Αίγυπτο. Τα ονόματα Πετεφρής, Ασενίθ είναι καθαρά αιγυπτιακά, όπως και το Μωυσής. Γενικά υπάρχουν πολλές αιγυπτιακές λέξεις που δεν θα μπορούσε να θυμάται κανείς ιερέας, υποτιθέμενος συγγραφέας της Πεντατεύχου στα χρόνια μετά την εγκατάσταση του Ισραήλ στη Χαναάν και ακόμη περισσότερο στα χρόνια της Βαβυλωνιακής Εξορίας. Επίσης ο συγγραφέας της Πεντάτευχου γνωρίζει πολύ καλά την τελετή ανακήρυξης ενός προσώπου σε αντιβασιλέα, σύμφωνα με το αιγυπτιακό τυπικό (ΓΕΝΕΣΙΣ ΜΑ’, 42-43). Επίσης, πριν παρουσιάσουν τον Ιωσήφ στο Φαραώ, τον ξύρισαν (ΓΕΝΕΣΙΣ ΜΑ’, 14), πράγμα που είναι αποκλειστικά αιγυπτιακό έθιμο. Η Πεντάτευχος αναφέρεται στους μάγους (ΓΕΝΕΣΙΣ ΜΑ’, 8˙ ΕΞΟΔΟΣ Η’, 7˙ Θ’ 11) και η μαγεία ήταν όντως πολύ διαδεδομένη στην Αίγυπτο˙ η ίδια η λέξη που χρησιμοποιείται (ΓΕΝΕΣΙΣ ΜΑ’, 8 και 24) για τους «μάγους» είναι αιγυπτιακή. Η μουμιοποίηση είναι αιγυπτιακό έθιμο (ΓΕΝΕΣΙΣ Ν’, 26)˙ στη Χαναάν και στη Βαβυλώνα ήταν εντελώς άγνωστο. Το ότι ο Φαραώ σε όλη την Πεντάτευχο δεν κατονομάζεται, είναι χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο προσφωνείτο από τους ίδιους τους Αιγύπτιους ο αιγύπτιος μονάρχης την εποχή εκείνη. Η χρήση αχύρου για την κατασκευή πλίνθων (ΕΞΟΔΟΣ Ε’, 7-13) όντως συνέβαινε στην Αίγυπτο της εποχής εκείνης. Περιγράφεται η γιορτή των γενεθλίων του Φαραώ (ΓΕΝΕΣΙΣ Μ’, 20). Ο συγγραφέας της Γένεσης και οι αναγνώστες της της εποχής του συγγραφέα είναι εξοικειωμένοι με το κλίμα της Αιγύπτου. Για να περιγράψει στους σύγχρονούς του Εβραίους ο Μωυσής στο ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΓ’, 10 την κοιλάδα του Ιορδάνη, λέει ότι «η περιοχή ήταν σαν παράδεισος, σαν τη χώρα της Αιγύπτου». Ποιος ο λόγος να χρησιμοποιήθεί η Αίγυπτος ως πρότυπο, σε άλλες εποχές, όταν οι Εβραίοι ήταν εγκατεστημένοι στη Χαναάν και ήξεραν πώς ήταν η κοιλάδα του Ιορδάνη – και ταυτόχρονα είχαν ξεχάσει πώς ήταν η Αίγυπτος;

4)      Διάφορα κεντρικά πρόσωπα στη Γένεση, τα οποία είναι «Δίκαιοι», πράττουν αντίθετα από τα παραγγέλματα του Μωσαϊκού Δεκάλογου. Έτσι ο Αβραάμ παντρεύεται την ετεροθαλή αδέρφη του, τη Σάρα (ΓΕΝΕΣΙΣ Κ’, 12), το οποίο απαγορεύεται στο ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ ΙΗ’, 9. Ο Ιακώβ στήνει μια «ιερή στήλη» (ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΗ’, 18), πράξη που απαγορεύεται στο ΕΞΟΔΟΣ ΛΔ’, 13˙ ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ ΚΣΤ’, 1. Ο Ιακώβ παντρεύεται την αδερφή της γυναίκας του, πράξη που απαγορεύεται στο ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ ΙΗ’, 18 κ.ο.κ. Αυτά δεν ήταν ασήμαντες πράξεις περιθωριακών προσώπων της Γένεσης, ώστε ο υποτιθέμενος μεταγενέστερος συγγραφέας της Πεντάτευχου να ξεχάσει/αδιαφορήσει να τις αλλάξει. Αν δεν τις κατέγραφε ο Μωυσής, δεν θα τις κατέγραφε κανείς μεταγενέστερος υποτιθέμενος συγγραφέας της Πεντάτευχου. Ο υποτιθέμενος μεταγενέστερος συγγραφέας λ.χ. δεν θα έλεγε ότι η Σάρα είναι ετεροθαλής αδελφή του Αβραάμ˙ θα την εμφάνιζε να μην είναι συγγενής του, ώστε να μην εμφανίσει τον Αβραάμ να παραβαίνει τον νόμο του Θεού.

5)      Στην ίδια την Πεντάτευχο βλέπουμε να κατονομάζεται συνεχώς πολλές φορές ο Μωυσής ως ο συγγραφέας της (ΕΞΟΔΟΣ ΙΖ’, 14˙ ΕΞΟΔΟΣ ΚΔ’, 4 και 7˙ ΕΞΟΔΟΣ ΛΔ’, 27˙  ΑΡΙΘΜΟΙ ΛΓ’, 2˙ ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ ΛΑ’, 9 και 24). Επίσης κι στα άλλα, τα μεταγενέστερα βιβλία κατονομάζεται ο Μωυσής ως συγγραφέας της Πεντάτευχου (ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΥΗ Α’, 7˙ ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΥΗ Η’, 31-32˙ ΚΡΙΤΑΙ Γ’, 4˙ Β’ ΕΣΔΡΑΣ ΣΤ’, 18˙ ΝΕΕΜΙΑΣ Η’, 1˙ ΝΕΕΜΙΑΣ ΙΓ’, 1˙ ΔΑΝΙΗΛ Θ’, 11).

6)      Ένα από τα κυριότερα επιχειρήματα του πρώτου εισηγητή (Wellhausen) της θεωρίας των πηγών (ότι η Πεντάτευχος γράφτηκε από διαφορετικούς συγγραφείς σε διαφορετικές περιόδους), των J, E, P και D, ήταν ότι στον καιρό του Μωυσή δεν ήταν γνωστή η γραφή. Αυτό έχει αποδειχθεί πως δεν ισχύει˙ κι από την εποχή εκείνη που η θεωρία προτάθηκε (β’ μισό του 19ου αι.) έχουν γίνει αρχαιολογικές ανακαλύψεις που δύσκολα συμβιβάζονται μαζί της˙ με βάση αυτές τις ανακαλύψεις κάνουμε λόγο για την ορθότητα των περιγραφών της αιγυπτιακής αυλής και ζωής από την Πεντάτευχο στο 3).

7)      Η θεωρία των πηγών (Quelle) προϋποθέτει μια τεράστια φιλολογική απάτη αιώνων. Δηλαδή πάλι έχουμε την παράλογη συνωμοσιολογία. Για παράδειγμα, η θεωρία των πηγών συνεπάγεται ότι όλα τα μεταγενέστερα (των πέντε πρώτων) βιβλία που αναφέρουν τον Μωυσή ως συγγραφέα ψεύδονται και δεν υπήρξε κανείς που να το αντιληφθεί και να το καταγράψει-καταγγείλει. Είναι πολύ πιο απλό να δεχτούμε, όπως δέχονται όλοι οι συγγραφείς των βιβλίων της Π.Δ., ότι ο Μωυσής έγραψε την Πεντάτευχο, αντί να περιπλέξουμε την κατάσταση αρνούμενοι τόσες εξωβιβλικές ενδείξεις και ενδοβιβλικές μαρτυρίες.

8)      Το ότι από το ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4β και μετά χρησιμοποιείται η λέξη YHWH αντί του Elohim (ή μαζί κι οι δυο), η οποία χρησιμοποιείται ώς τον στίχο B’, 4α, δεν οφείλεται στην δήθεν ύπαρξη δύο συγγραφέων. Απλά, στο πρώτο μέρος έπρεπε να καταδείξει ο Μωυσής την παντοδυναμία του Θεού, την απόλυτη δύναμη και κυριαρχία του πάνω σε κάθε τι, το οποίο δημιουργούσε. Γι’ αυτό και πιο κατάλληλο όνομα για το Δημιουργό ήταν το Elohim, που μπορεί να μεταφραστεί και Παντοδύναμος ή Ύψιστος. Αντίθετα, στο β’ μέρος υπήρχε ανάγκη να καταδειχθεί η προσωπική σχέση του Θεού-Προσώπου με τον άνθρωπο, και χρησιμοποιήθηκε η λέξη YHWH, που στα ελληνικά αποδίδεται «αυτός που πάντοτε ήταν, είναι και θα είναι», ο «Ων». Επιπλέον στο ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4α αναφέρεται ο «Κύριος ο Θεός», δηλαδή YHWH Elohim, ώστε να καταδειχθεί ότι πρόκειται για τον ίδιο Θεό, ότι είναι ίδιος ο Δημιουργός με τον Θεό που αποκαλύπτεται και συνομιλεί με τους ανθρώπους. Στις διαφορετικές απαιτήσεις της εξιστόρησης και όχι σε διαφορετικούς συγγραφείς οφείλεται η διαφορετική ονομασία: δείχνει δύο διαφορετικές όψεις της δραστηριότητας του ίδιου Θεού.

9)      Ο Μωυσής ίσως χρησιμοποίησε παλιότερες διηγήσεις από τους Ισραηλίτες – οι οποίοι κι αυτοί κατάγονταν από τη Μεσοποταμία – για να γράψει τη Γένεση. Η άποψη των οπαδών της θεωρίας των πηγών ότι κάποιος μετά τον «Μωυσή» συνέραψε τις διαφορετικές διηγήσεις δεν εξετάζει την πιθανότητα να ήταν ο Μωυσής (κι όχι κάποιος πολύ μετά από αυτόν) που επεξεργάστηκε τις πρωταρχικές εβραϊκές παραδόσεις για τη Δημιουργία και τον Κατακλυσμό. Δεν χρειαζόταν να υπάρξουν μετέπειτα συγγραφείς J, P, E, D. Ο Μωυσής, έχοντας θεϊκή έμπνευση, επέλεγε από τα «βιβλία των γενεαλογιών του ανθρώπου» και τις γραπτές «διηγήσεις» (όπως αυτά αναφέρονται στα εδάφια: ΓΕΝΕΣΙΣ Ε’, 1˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΣΤ’, 9˙ ΓΕΝΕΣΙΣ Ι’, 1˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΙΑ’, 10˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΚΕ’, 19˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΣΤ’, 1 και 9 και 31˙ ΓΕΝΕΣΙΣ ΛΖ’, 2) που διασώζονταν κατά την εποχή του – τα είχαν γράψει, δηλαδή, άλλοι πριν από αυτόν – ό,τι ήταν πιο βασικό για την εξιστόρηση της Δημιουργίας, των πρώτων ανθρώπων και του Κατακλυσμού (διότι θα είχε στη διάθεσή του αρκετό υλικό). Ακόμα και η διπλή διήγηση της δημιουργίας (ΓΕΝΕΣΙΣ Α’, 1- ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4α και ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4β – ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 25) δεν αντιφάσκει η μία με την άλλη ούτε συνιστά απόδειξη για μεταγενέστερες ομάδες J και Ε που άλλα έλεγε η μία και άλλα η άλλη, αφού η δεύτερη διήγηση (ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4β – ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 25) επικεντρώνεται ειδικά στη δημιουργία του ανθρώπου, την οποία επεξηγεί περισσότερο από την πρώτη. Απλώς ο Μωυσής, με θεϊκή έμπνευση, συμπεριέλαβε στη Γένεση τόσο την γενικότερη, πρώτη διήγηση (ΓΕΝΕΣΙΣ Α΄, 1 – ΓΕΝΕΣΙΣ Β’, 4α), όσο και την ειδικότερη δεύτερη διήγηση, ώστε να επεξηγήσει καλύτερα την πορεία του ανθρώπου˙ δε είναι απαραίτητο να υπήρξαν J και E στα κατοπινά χρόνια. Αυτή η πιθανή εκδοχή διαφέρει από την θεωρία των πηγών, διότι ήταν ο Μωυσής που επέλεξε τις διηγήσεις, όχι πολλοί συγγραφείς, και διότι ο συγγραφέας ζούσε στην εποχή της Εξόδου κι όχι αργότερα.

10)  Γενικότερα, από τις έρευνες που έχουν γίνει, έχει διαπιστωθεί ότι το ύφος του συγγραφέα όλης της Πεντάτευχου είναι το ίδιο. Μεγαλύτερη, με βάση γλωσσολογικά, συντακτικά κ.ά. κριτήρια είναι η πιθανότητα να συντάχθηκε από ένα άτομο η Πεντάτευχος, παρά από πολλά.

μγ') "Πώς γίνεται να θεωρείτε την Αγία Γραφή αλάθητη και θεόπνευστη, τη στιγμή που έχει τόσα ιστορικά λάθη, αναχρονισμούς κ.ά. που δείχνουν ακριβώς το αντίθετο;"

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Άλλο αλάθητη κι άλλο θεόπνευστη. Θεοπνευστία δε σημαίνει ότι ο Θεός υπαγόρευε στους συγγραφείς κι αυτοί, σαν υπνωτισμένοι δακτυλογράφοι, κατέγραφαν δίχως να κάνουν τίποτε άλλο. Οι Χριστιανοί δεν υποστηρίζουν ότι η Αγία Γραφή είναι αλάθητη από ιστορικής πλευράς, αλλά από θεολογικής (και, φυσικά, ενίοτε είναι και από ιστορικής, ιδίως εάν τα ιστορικά γεγονότα συνδέονται άμεσα με θεολογικές αλήθειες). Σκοπός του Θεού δεν ήταν να δώσει μια εγκυκλοπαίδεια ή ένα βιβλίο ιστορίας ή βιολογίας στους ανθρώπους, αλλά να τους πληροφορήσει για την αποκάλυψή του μέσα στην ιστορία. Η Αγία Γραφή δεν είναι «αλάθητη»˙ δεν είναι όπως το Κοράνι, για το οποίο οι Μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι υπάρχει ένα αντίγραφό του στον ουρανό. Δεν ισχυρίστηκε κανείς ότι η Αγία Γραφή είναι κατά γράμμα αλάθητη. Οι συγγραφείς της Αγίας Γραφής ήταν θεόπνευστοι, γιατί μέσα στα κείμενα που έγραφαν υπήρξε θεϊκή έμπνευση˙ αλλά αυτή η έμπνευση δεν αφορά κάθε τι που λέγεται. Οπωσδήποτε όμως κάθε τι που αναφέρεται στο Θεό και στην αποκάλυψη του Θεού είναι αληθές και η Αγία Γραφή στα σημεία αυτά είναι αλάθητη.

 

 ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ ΣΤΟ Γ' ΜΕΡΟΣ (Παλαιά Διαθήκη, II)

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ