Ο Αδόλφος Χίτλερ επηρέασε όλα τα εθνικιστικά
ρατσιστικά κινήματα της σημερινής εποχής κι ακόμη κι ελληνικά
κόμματα τον αποδέχονται ως «φωτοδότη» πολιτικό αρχηγό των εθνών των Αρίων,
παρότι αυτά τα κόμματα παριστάνουν δε και κοψοχρονιά τους Ορθοδόξους
Χριστιανούς. Η απολογητική κρητική εναντίον του θα πάει παραπέρα από τις κατεστημένες αποδόσεις ευθυνών για τα εγκλήματα κατά της
ανθρωπότητας για τα οποία είναι υπεύθυνος. Στην παρούσα σελίδα θα
εκφραστεί μια ιστορική και πνευματική κριτική των σκέψεών του και τον
αντιδιαστελλόμενων με αυτή πράξεών του, όπως αυτές εκφράζονται μέσα στο έργο του
«Ο αγών μου» [Mein Kampf], το οποίο διάφοροι εθνικιστικοί ελληνικοί χώροι
διανέμουν αφειδώς κι αποδέχονται τα κηρύγματά του.
ΗΛΙΑΣ ΚΑΣΙΔΙΑΡΗΣ, βουλευτής εθνικιστών «ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ» «Θα κριθεί εν καιρώ ο Χίτλερ, δεν έχει κριθεί ακόμη», (Πηγή: Βουλευτής Χ.Α., Κασιδιάρης, Σκάι, 10/05/2012.) Αυτό έλεγε ο εθνικιστής βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου και της Χρυσής Αυγής, Κασιδιάρης. Έχει δίκαιο σε αυτό· κι ο Χίτλερ θα «κριθεῖ ἔν καιρῷ» από το Θεό, μαζί με τον Κασιδιάρη και το γραφέα της παρούσης σελίδας. Για την ώρα ας αρκεστεί ο αναγνώστης στα κάτωθι. |
|
ΑΔΟΛΦΟΣ ΧΙΤΛΕΡ «Όταν τώρα, μετά από τόσα χρόνια
κάνω τον απολογισμό εκείνης της εποχής, διακρίνω δύο σημαντικά
σημεία: 1ο Έγινα εθνικιστής 2ο Έμαθα να κατανοώ και να ξεχωρίζω το αληθινό νόημα της ιστορίας», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 1, «Η οικογενειακή εστία», τόμος 1, Μόναχο 1927) Παρότι εις τους έλληνες εθνικιστές προσάπτεται, δικαίως, ο χαρακτηρισμός του εθνικοσοσιαλιστή (ναζί), εκείνοι επιμένουν πως απλά είναι «εθνικιστές». Το ίδιο υποστήριζε κι ο Χίτλερ.... ότι δηλαδή ήταν εθνικιστής. Ίσως αρκετοί να μην κατανοούν τη σύνδεση ναζισμού και εθνικισμού, νομίζοντας αφελώς πως ο ναζισμός δεν είναι εθνικισμός, αλλά μια «πρωτοφανής» εγκληματική πολιτική θεωρία. Κι όμως, εθνικισμός ήταν ο ναζισμός στην πιο καθάρια του μορφή. Κι εκείνοι που αρνούνται τη σύνδεση εθνικισμού και ναζισμού αν τους ζητηθεί να αποσυνδέσουν τον ναζισμό από τον εθνικισμό είναι προφανές ότι θα αποτύχουν. |
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ-ΕΘΝΟΥΣ
α. «Η Γαλλική επανάσταση άλλαξε σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αντιλαμβάνονταν τον κόσμο. Αναθεώρησε τις πολιτικές τους συνισταμένες, γκρέμισε θρησκευτικές και πολιτιστικές δοξασίες και έβαλε τέλος στην προεθνική ενότητα του βαλκανικού, η οποία πρότεινε τη συμμετοχή σε ένα θρησκευτικό δόγμα ως σημαντικότερη της συμμετοχής σε ένα εθνικό σύνολο. Η διαφορετικότητα στα προεθνικά Βαλκάνια δεν οριζόταν από το «Βούλγαρος ή Έλληνας», αλλά από το «χριστιανός ή μουσουλμάνος». Αναγιγνώσκοντας τα Βαλκάνια υπό αυτό το πρίσμα, δε θα πρέπει να ξενίζει η απάντηση που έδωσε μια ηλικιωμένη γυναίκα η οποία, στην ερώτηση μιας Ελληνίδα περιηγήτριας αν ήταν Ρωμιά ή Βουλγάρα, απάντησε σταυροκοπούμενη: «Να, Χριστιανοί είμεθα, τι Ρωμιοί, τι Βούλγαροι!» (Πηγή: Η Γαλλική Επανάσταση, Η απήχησή της στην Ελληνική Κοινωνία, Βασίλης Κυριαζής, Βαλκανολόγος, Περιοδικό Ιστορικά Θέματα, τεύχος 123, σελ. 33) β. «Αλλά πώς θα μπορούσαν να συνυπάρξουν σε μια ενιαία και αδιαίρετη δημοκρατική πολιτεία [οι εθνότητες των Βαλκανίων] [...] Κατά συνέπεια ενατένισε με αισιοδοξία, που θα μπορούσε να κριθεί κάπως υπερβολική, τις προοδευτικές και ενοποιητικές δυνατότητες της πολιτισμικές παράδοσης του Διαφωτισμού και κινήθηκε από την ελπίδα ότι η ηθική δύναμη του δημοκρατικού πατριωτισμού θα άμβλυνε τους θρησκευτικούς και εθνικούς ανταγωνισμούς, θα ευνοούσε την αλληλεγγύη μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων και θα καλλιεργούσε την αφοσίωση στους ενιαίους θεσμούς της νέας δημοκρατίας.[...] Ειδικότερα δεν κατάφερε να προβλέψει [ο Ρήγας Βελεστινλής] την ισχύ των νέων συλλογικών ταυτοτήτων, τις οποίες έθρεψε ο νεότερος εθνικισμός, που αναδύθηκε από την ίδια την κοσμοπολίτικη παιδεία του Διαφωτισμού και αντικατέστησε, χωρίς ωστόσο να τις εξουδετερώσει ολοκληρωτικά, τις παραδοσιακές συλλογικές ταυτότητες», (Πηγή: «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» Π. Μ. Κιτρομηλίδης, σσ. 328, 330, 331) |
Αριστερά: «Μην πέφτεις στις Εβραϊκές παγίδες που σε θέλουν πρόβατο. Θρησκεία σου ας είναι το δίκιο της φυλής σου. [Blood & Honour Ελλάς]»
Δεξιά: «Για πόσο ακόμη θα τρώνε και θα πίνουν, θα κλέβουν και θα κοροϊδεύουν, θα αρπάζουν γη και χρήματα; Οι κοιλάρες τους φουσκώσανε αρκετά! Μοιράστε την "περιουσία" της Εκκλησίας στο λαό! Σταυρώστε τους παπάδες! Απαλλοτρίωση τώρα για την Εκκλησία! [Blood & Honour Ελλάς]»,
ΘΕΣΕΙΣ
α. «Αλλά ο αγώνας είναι πάντα το μέσον για ν’ αναπτυχθεί η υγεία και η δύναμη αντίστασης του είδους και συνεπακόλουθα, οι συνθήκες που θα του επιτρέψουν την ρατσιστική πρόοδο», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 10, «Οι αιτίες της καταστροφής», τόμος 1, Μόναχο 1927)
β. «Η μελέτη της ιστορίας του ανθρώπου μας προσφέρει άπειρες αποδείξεις αυτού του κανόνα. Η ιστορία έχει αποφανθεί με μια τρομακτική αποδεικτικότητα, πάνω στο γεγονός ότι όταν ο Άρειος ανακατέψει το αίμα του με κατώτερους λαούς, σαν αποτέλεσμα αυτής της επιμιξίας θα είναι η καταστροφή του εκπολιτιστή λαού.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 10, «Οι αιτίες της καταστροφής», τόμος 1, Μόναχο 1927)
γ. «Όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί του παρελθόντος οδηγήθηκαν στην κατάπτωση απλά και μόνο επειδή η πρωταρχική δημιουργική ράτσα πέθανε από μία δηλητηρίαση του αίματός της.
Η βαθύτερη αιτία της τέτοιας κατάπτωσης υπήρξε πάντα η παραγνώριση της βασικής αρχής που απ’ αυτήν εξαρτάται κάθε πολιτισμός κι οι άνθρωποι που τον απαρτίζουν· για να διατηρήσουμε λοιπόν έναν ορισμένο πολιτισμό πρέπει να προφυλάξουμε τον άνθρωπο που τον δημιούργησε. Αλλά αυτή η προφύλαξη είναι συνδεμένη με τον σκληρό νόμο της αναγκαιότητας και την δίκαιη νίκη του καλύτερου και του πιο δυνατού». (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 10, «Οι αιτίες της καταστροφής», τόμος 1, Μόναχο 1927)
ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ
Το θρησκευτικό ή αντιθρησκευτικό συνονθύλευμα εθνικιστικών οργανώσεων τύπου «αἶματος & φυλῆς» στην Ευρώπη, γίνεται αμέσως αντιληπτό όταν οι χώροι αυτοί διασπώνται εις τα εξ όσων συνετέθησαν, σε μικρότερες δηλαδή ομάδες, που διαλαλούν είτε από τη μια τα αντιχριστιανικά τους πιστεύω, είτε από την άλλη τα χριστιανικά τους· ιδιαίτερα το τελευταίο συμβαίνει όταν πρόκειται περί της προσπάθειας ευρείας αποδοχής μέσα σε μια χριστιανική, κατά τα άλλα, κοινωνία.
Ο Αδόλφος Χίτλερ, «μέγιστος» ιδεολόγος του εθνικισμού, είχε διατυπώσει την άποψη πως χωρίς την λαϊκή μάζα των «ηλιθίων και αγραμμάτων», τα εθνικιστικά κόμματα δεν μπορούν να έχουν ελπίδα.
Στη σύγχρονή Ελλάδα οι «μάζες» έχουν ως θρήσκευμά τους τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό, οπότε οιαδήποτε προσπάθεια προσεταιρισμού της ελληνικής «μάζας» άνευ προσεταιρισμού του Χριστιανισμού, όπως εν γένει της «επικρατούσας» τυχόν θρησκείας σε άλλες κοινωνίες ή εθνότητες, καταντά δυσεπίλυτο πρόβλημα. Αναγκαστικά δηλαδή, οι εθνικισμοί των «λευκών Αρίων», ενώ διδάσκουν πως η πραγματική τους θρησκεία είναι ο αρχαίος παγανισμός, εντούτοις υποκύπτουν εις τον συμβιβασμό με την κάθε φορά παρούσα στο ανάλογο κράτος θρησκεία, όπως είναι ο Χριστιανισμός και ο Μωαμεθανισμός.
Έτσι, άλλες φορές οι εθνικισμοί προσεταιρίζονται διαφορετικές μεταξύ τους θρησκείες επί του ίδιου λαού, δημιουργώντας συρράξεις που αν και μοιάζουν επιφανειακά ως «θρησκευτικοί» πόλεμοι, στην ουσία πρόκειται περί «εμφυλίων» με αποτέλεσμα «εθνοκαθάρσεις» από αλλοεθνείς «μιάσματα». Τέτοιοι πόλεμοι ήταν ο εμφύλιος πόλεμος της Γιουγκοσλαβίας, ο εμφύλιος πόλεμος στο Λίβανο κ.λ.π. Το κάθε ένα από τα αντιπαρατασσόμενα αυτά μέλη των εμφυλίων συρράξεων, αντιλαμβάνονταν τη θρησκεία ως «πολιτιστικό» ενοποιητικό στοιχείο της δικής του εθνότητας, πρόβαινε έτσι σε ανεπανάληπτα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, έχοντας ως στόχο τη διατήρηση της μιας εθνικής ομάδας εκ των δύο, τόσο όσο δια μέσω της «φυλετικής - εθνικής» καθαρότητας, όσο και της πολιτισμικής (εθνική παιδεία).
Αυτή η προαναφερθείσα προσπάθεια κυριαρχήσεως της μιας εθνικής ομάδας επί της άλλης, μοιάζει σαν προσπάθεια διατήρησης του ενός πολιτισμού επί του άλλου ή ακόμη του ενός θρησκεύματος επί του άλλου. Όμως τα αίτια δεν είναι το θρήσκευμα, αλλά η φοβία του εθνικισμού που νομίζει ότι τα άτομα του δικού του κάθε φορά λαού, θα απολέσουν την εθνική τους συνείδηση αν απολέσουν κάποιο στοιχείο του πολιτισμού τους· ένα από αυτά είναι και το είδος του θρησκεύματος.
Αυτός ακριβώς ο φόβος εξαφάνισης του έθνους ένεκα απώλειας ενός πολιτισμικού στοιχείου, είναι που καταδεικνύει με τον πιο προφανή τρόπο την απάτη περί της συνέχειας του «αἶματος», καθόσον, ο πολεμικός αγών δε στρέφεται πάντοτε κατά κάποιας ράτσας συγκεκριμένης, αλλά περισσότερο κατά ομάδων ανθρώπων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο. Για παράδειγμα ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος μεταξύ κομμουνιστών κι εθνικιστών κατά την κατοχή (ταγματασφαλίτες) πραγματοποιήθηκε μεταξύ της ίδιας πάντοτε «ράτσας» που είχε όμως διαφορετικό πολιτισμικό / πολιτικό πλαίσιο.
Στην Σερβία οι υπηρετούντες στο Σερβικό στρατό έλληνες εθνικιστές, ανάμεσα σε αυτούς και στελέχη της οργανώσεως «Χρυσή Αυγή», επιτέθηκαν επί ανθρώπων της ιδίας με αυτούς ράτσας (Άριους), κάνοντας διάκριση θρησκευτική (Μουσουλμάνοι - Ορθόδοξοι) μεταξύ μιας ξένης εθνότητας (Σλαύων). Αυτά τα «κατορθώματα» θεωρούνται «πατριωτικά», «φυλετικά» και «ηρωικά», αλλά είναι δύσκολο να αποδειχθεί τί έχουν να προβάλλουν και ποιον «προστατεύουν», ενώ είναι πασιφανές πως η εθνικιστική θεωρία δεν μπορεί να σκεπάσει «μητρικά» καμιά από αυτές τις δραστηριότητες· αποτελεί δε μόνο μια πρόφαση. Άλλωστε επί του ιδίου λαού μπορούν και συμβαίνουν εμφύλιοι ένεκα διαφορετικής πολιτικής θεώρησης (πολιτισμικού στοιχείου). Η διάκριση της φυλής και του αίματος δεν παίζει κανέναν απολύτως ρόλο.
Στο Β΄ ΠΠ συνέβηκε ακριβώς το ίδιο, όταν «Άριοι» (Γερμανοί, Δανοί, Σκανδυναοί των Waffen SS) μάχονταν ενάντια σε «Άριους» (λ.χ. Βρετανούς, Καναδούς, Αμερικάνους) έχοντας ασπαστεί την εθνικιστική θεώρηση πραγμάτων. Μάλιστα οι ίδιοι οι Γερμανοί στην απόβαση της Νορμανδίας παρέταξαν και μεραρχία Ρώσων «υπανθρώπων» με ανατολίτικα χαρακτηριστικά, ενάντια στους Άριους και μη (στρατιώτες αποικιών) Συμμάχους. Συνεπώς, όλα τούτα κι άλλα γεγονότα δείχνουν πως οι φιλοσοφικές θεωρήσεις, μακράν απέχουν από τις πρακτικές των «εθνικιστών».
Δυστυχώς οι ίδιες αυτές ρατσιστικές και φυλετικές διακρίσεις, γεννήθηκαν και στον Αμερικανικό στρατό καθόσον πολεμούσε ενάντια στους Ιάπωνες. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα που το πιστοποιούν και καταδεικνύουν πως ο εθνοφυλετισμός ως θεωρία προκύπτει περισσότερο από πρακτικούς αισθητικούς παράγοντες ξενοφοβίας, παρά από επιστημονικούς όρους και φιλοσοφικές θεωρήσεις. Το ουσιαστικότερο είναι πως αυτές οι φιλοσοφικές θεωρήσεις γεννήθηκαν για να υποστηρίξουν το προϋπάρχον εθνοφυλετικό μίσος κι όχι το αντίστροφο. Δεν αποτελούν δηλαδή αυτές οι θεωρήσεις φιλοσοφικές ή επιστημονικές αποκαλύψεις, αλλά τάσεις εξορθολογισμού της βίας και του φυλετικού μίσους που προϋπάρχει της θεώρησης.
Μετά την κατανόηση των ανωτέρω, το ερώτημα που μπορεί να τεθεί είναι : «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;».
Με άλλα λόγια, η «ράτσα» γεννά τον πολιτισμό ή ο πολιτισμός την «ράτσα»;
α. Αν ο πολιτισμός γεννά το «είδος» της «ράτσας» (π.χ. ελληνικής, τουρκικής, αιγυπτιακής, γερμανικής, «Άρια ή Εβραϊκή») τότε η θεωρία για το αίμα και τη σημασία του ως γεννήτορα του πολιτισμού «πάει περίπατο».
β. Αν αντιθέτως το «αίμα» γεννά τον πολιτισμό, τότε είναι παράτυπο το ότι όλα τα εθνικιστικά κόμματα προσπαθούν κι αγωνίζονται για τη διατήρηση συγκεκριμένων πολιτισμικών στοιχείων, εφόσον διατηρουμένης της «ράτσας» αυτά τα πολιτισμικά στοιχεία θα έπρεπε να γεννούνται «αυθόρμητα» από την ίδια τη «ράτσα», όπως άλλωστε το «γηγενές» αίμα γεννιέται «αυθόρμητα» κατά τόπους ανά τον κόσμο (βλ. θεωρίες παγανιστών και εθνικιστών περί «γηγενοῦς ἑλληνικῆς φυλῆς εἰς τὴν ἑλληνικὴν χερσόνησον»).
Ο μέντορας των ελλήνων κι απανταχού εθνικιστών, Αδόλφος Χίτλερ, προτείνει: «για να διατηρήσουμε λοιπόν έναν ορισμένο πολιτισμό πρέπει να προφυλάξουμε τον άνθρωπο που τον δημιούργησε».
Τα ερωτήματα είναι:
α. γιατί τόση φροντίδα λοιπόν γύρω από την διατήρηση του εθνικού πολιτισμού; Δεν είναι ο άνθρωπος που γεννά τον πολιτισμό; συνεπώς για ποιό λόγο ο ίδιος άνθρωπος που γέννησε έναν α΄ πολιτισμό πρέπει να διατηρεί πάντα τον ίδιο πολιτισμό με τις ίδιες πάντα αξίες; Αυτό πέρα του ότι είναι ανελευθερία για τον ίδιον τον «Άριο» είναι και αντίθετο με την αξία της «ράτσας». Εφόσον η «ράτσα» έχει την αξία, τότε επόμενο είναι πως η α΄ λ.χ. «ράτσα» που γέννησε έναν α΄ πολιτισμό, αν στερηθεί τούτου του πολιτισμού, θα πρέπει βάσει γονιδιώματος να τον ξαναγεννήσει ακόμη κι αν αυτός εκλείψει εντελώς. Αλλά οι εθνικιστές δεν πιστεύουν στην ράτσα. Απλά την χρησιμοποιούν για να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στο ρατσιστικό τους έρεβος, το οποίο το θεωρούν «πολιτισμό» της δικής τους «ράτσας»· κι όντως είναι.
β. Γιατί άραγε από τα πολιτεύματα που γέννησαν οι διάφοροι πολιτισμοί μιας συγκεκριμένης «ράτσας» επιλέγονται ορισμένα κι όχι άλλα; Η Γερμανία λ.χ. για την οποία κάνει λόγο ο Χίτλερ, υποτίθεται πως είχε πάντα ως πολίτευμά της την Μοναρχία, ενώ για την σοσιαλδημοκρατία «υπεύθυνοι ήταν οι Εβραίοι»· έτσι υποτίθεται. Στην περίπτωση όμως της Ελλάδος, οι εθνικιστές τάσσονται υπέρ της Μοναρχίας και δη του Μεταξά ή της Σπάρτης, παρότι ο ελληνικός πολιτισμός έδωσε τη Δημοκρατία των Αθηνών. Συνεπώς, βάσει ποίου κριτηρίου γίνεται προεπιλογή πολιτεύματος από τα μέλη της «Αρίας» φυλής, και συγκεκριμένα της Μοναρχίας έναντι της Δημοκρατίας, όταν η δική τους φυλή έδωσε τουλάχιστον 2 διαφορετικά πολιτεύματα μεταξύ τους; (δεν γίνεται λ.χ. λόγος για την Βασιλεία, για την Αριστοκρατία και τους Ευγενείς [«γαλάζιο αίμα» = ράτσα μέσα στη ράτσα] Μήπως λοιπόν πρέπει να υιοθετηθεί η άποψη του Χίτλερ και να υποστηριχθεί πως η Δημοκρατία των Αθηνών ήταν «δάχτυλος» των Εβραίων, όπως ανάλογα κατηγορεί τον δυτικό κοινοβουλευτισμό εις το βιβλίο του «ο Αγών μου»; Θα γελάσουν κι οι μαύρες καλιακούδες απέναντι με μια τέτοια θεώρηση.
γ. Ο ίδιος ο αγαπημένος των εθνικιστών «Φύρερ», αποδέχεται πως ο πολιτισμός της Γερμανίας της εποχής του, δηλαδή της αυτοκρατορικής Γερμανίας είναι «εξέλιξη» των αρχαιότερων , του ελληνικού και του Ρωμαϊκού. Συνεπώς γιατί γίνεται αποδεκτή μια και μόνο «εξέλιξη» του Αρίου πολιτισμού βασισμένη στην αρχαία Σπάρτη ή στη Ρώμη, δηλαδή εκείνη τη «μία» που έδωσε τη Γερμανική μοναρχία, και δεν γίνεται καμία αποδοχή μελλοντικής καθαίρεσής της ίδιας αυτής μοναρχίας από την εξέλιξη των πολιτευμάτων των Αρίων φυλών που αντιπροσωπεύονται πια από τον Κοινοβουλευτισμό; Θα απαντηθεί ίσως τότε πως ο Κοινοβουλευτισμός είναι «προϊόν» των Εβραίων και απορρίπτεται τοιουτοτρόπως. Εντούτοις υπάρχει κι η Δημοκρατία της Αρχαίας Αθήνας η οποία ως άμεση δημοκρατία δεν προτείνεται σε καμία περίπτωση από τους σύγχρονους εθνικιστές. Ο λόγος; απλά δε διαθέτουν τα απαραίτητα ποσοστά για μια τέτοια νίκη γι αυτό δεν την υποστηρίζουν. Από την άλλη δε, σκοπό έχουν να επιβάλλουν τις ιδέες τους, ασχέτως με θεωρίες για «ράτσα», «έθνη», «πολιτισμό» και τα συναφή στοιχεία, τα οποία άλλωστε χρησιμοποιούν για να καλύψουν την πολιτική τους αυθαιρεσία επί των υπολοίπων της ιδίας με αυτούς «ράτσας».
Αριστερά: Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος, Ιδιοκτήτης και εκδότης του περιοδικού Απολλώνιου Φωτός (Πηγή: Τηλεοπτικός Σταθμός Alter εκπομπή Αθέατος Κόσμος, Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2004)
Δεξιά: Walther Darre, Αίμα και Γη (Blut und Boden), Εκδόσεις Απολλώνειο Φως, Αθήνα 2001
«Ένα γερμανικό παιδί δεν μπορεί να γεννηθεί ούτε να εκπαιδευτεί με οποιονδήποτε τρόπο αν θέλουμε πραγματικά να μετατραπεί σε ένα γερμανό Άνδρα», (Πηγή: Αίμα και Τιμή, Walther Darre, εκδόσεις Απολλώνειο Φως, Αθήνα 2001, σελ. 52)
«Γάμοι που σκοπίμως παραμένουν στείροι -των οποίων δεν τους το απαγορεύουν βιολογικές αιτίες- και γάμοι που φέρνουν παιδιά στον κόσμο χωρίς να τους ενδιαφέρει να τα ριζώσουν στην παράδοση της καταγωγής, έχουν τότε, για εμάς, την ίδια αξία όπως οι ενώσεις των οποίων τα προϊόντα οφείλονται σε μια ανευθυνότητα εξωσυζυγική ή των ενώσεων των οποίων τα προϊόντα είναι βιολογικά ανίκανα», , (Πηγή: Αίμα και Τιμή, Walther Darre, εκδόσεις Απολλώνειο Φως, Αθήνα 2001, σελ. 54)
Αν κι ο Αδόλφος Χίτλερ θα υποστηρίξει στο βιβλίο του πως η παιδεία δεν έχει καμία σημασία για την φυλή, εντούτοις θα συγγράψει αρκετές παραγράφους θέλοντας να αποδείξει ακριβώς το αντίθετο. Ούτως ή άλλως, ακόμη κι αν δεν συνέγραφε για την παιδεία, το μίσος του για τον μαρξισμό και τον Ιουδαϊσμό που ανακάτευανν τον τρόπο ζωής των Γερμανών έχοντας τον αλλοιώσει είναι ενδεικτικές.
Ο ίδιος ο Αδόλφος Χίτλερ επίσης, όταν μιλά για «απογερμανισμό» δια μέσω των μαρξιστών και των Εβραίων (διεθνούς κεφαλαίου) άλλο δεν κάνει παρά να παραδέχεται πως το έθνος ως «ράτσα» δε υπόκεινται σε πολιτισμική κατάκτηση. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην υπόκεινται, όταν πολλοί αρχαίοι πρόγονοι του Αδόλφου Χίτλερ, αφομοιώθηκαν, επειδή το θέλησαν, από τον πολιτισμό της Ρώμης και της Ελλάδας; Άλλωστε κι ο ίδιος το παραδέχεται πως η Γερμανία και η Ευρώπη είναι πολιτισμικοί απόγονοι της κλασσικής αρχαιότητας· με άλλα λόγια για όσους κατάλαβαν, βάσει της προηγούμενη ςπαραδοχής, οι νομάδες Γότθοι, Βησιγότθοι και Οστρογότθοι είχαν πάψει προ πολλού τον τρόπο της βάρβαρης ζωής τους, ασπαζόμενοι εντελώς διαφορετικές εντός της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Βέβαια εδώ καμία δυσφορία εκ μέρους του Χίτλερ δε σημειώνεται για αυτήν την αλλαγή των παππούδων του. Εγκλωβισμένος κι αυτός στο δικό του υλικό σώμα την εποχή που έζησε (19ος αιώνας) δεν μπορούσε παρά να νιώθει συντηρητικός για την παρούσα εις την εποχή του πολιτισμική κατάσταση της Γερμανίας, παραμένοντας από την άλλη μεριά εντελώς αδιάφορος για την συντήρηση του πολισμού των αρχαίων Γότθων. Δηλαδή ενώ βασικά είχε επιτρέψει εις τον εαυτό του να τύχει της πολιτισμικής αλλαγής από «αρχαίος Γότθος» σε «Αυτοκρατορικό Γερμανό», σε καμία περίπτωση δεν αποδέχονταν την αλλαγή από «αυτοκρατορικό Γερμανό» σε κάτι νέο, όπως λ.χ. Γερμανός κομμουνιστής ή ΓερμανοΙουδαίος· κι αν επίτρεψε ο Αδόφλος Χίτλερ κάτι νέο να εισέλθει εντός του πολιτισμικού πλαισίου της Γερμανίας, αυτό ήταν η εθνικοσοσιαλιστική αγωγή, για την οποία αν πιστέψει κανείς τους έλληνες εθνικιστές, πως τάχατες είναι αρχαία ελληνική πολιτισμική θεώρηση του κόσμου, τότε για ακόμη μια φορά αποδεικνύεται πως ο θεωρητικός αρχηγός των ελλήνων και Γερμανών εθνικιστών, όχι μόνο είχε επιτρέψει στο δικό του λαό να ασπαστεί μια διαφορετική θεώρηση της ζωής από ότι η αυτοκρατορική, βλέπε πλέον νεοναζιστική, αλλά είχε αποδεχτεί να συμβεί μια πολιτισμική αλλαγή που ήταν ξένη προς το δικό του λαό, και δηλαδή «αρχαιοελληνική», επί τη βάσει των θεωρήσεων των ελλήνων εθνικιστών. Από την αρχαία Αθήνα και την αρχαία Σπάρτη, ο Αδόλφος είχε επιλέξει τη δεύτερη· κι αν όχι αυτή, σίγουρα είχε επιλέξει την αυτοκρατορική Ρώμη, όπως έπραξε ο συνάδελφός του, Μπενίτο Μουσολίνι.
«Η κατάσταση των Γερμανών στην Αυστρία ήταν κιόλας απελπιστική μόλις έκανε την εμφάνισή του το πανγερμανικό κόμμα. Χρόνο με το χρόνο το Κοινοβούλιο έγινε όργανο της αργής εξόντωσης του γερμανικού λαού. Καμία προσπάθεια σωτηρίας την τελευταία ώρα δεν θα μπορούσε να έχει την παραμικρή ελπίδα επιτυχίας αν δεν καταργούσε αυτό το ίδρυμα.
Το γεγονός τούτο έθετε στο κίνημα (το πανγερμανικό) ένα ερώτημα πρωταρχικής σημασίας:
Για να γκρεμίσουμε το Κοινοβούλιο έπρεπε να μπούμε εκεί και να το "κατεδαφίσουμε από τα μέσα" κατά τη συνήθη σήμερα έκφραση , ή θα έπρεπε να στρέψουμε τις δυνάμεις του αγώνα μας πολεμώντας από έξω;
Μπήκαν και βγήκαν από εκεί ηττημένοι» (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 3, «Γενικές Πολιτικές Πεποιθήσεις αναφερόμενες στα χρόνια που έζησα στη Βιέννη», τόμος 1, Μόναχο 1927)
ΘΕΣΕΙΣ
α. «Τα δύο πρώτα λάθη , αιτίες αποτυχίας της πανγερμανικής κίνησης, ήταν συνεπακόλουθα το ένα του άλλου. Η έλλειψη γνώσης των βαθύτερων κίνητρων κάθε μεγάλης επανάστασης οδήγησε στην κακή εκτίμηση της σημασίας που είχε η πλατιά λαϊκή μάζα· είχε ακόμη σαν αποτέλεσμα ν’ αδυνατίσει το ενδιαφέρον για το κοινωνικό πρόβλημα και την ανεπάρκεια ή την φροντίδα των προθέσεων που προορίζονταν για την κατανόηση της ψυχής των κατώτερων τάξεων του Έθνους. Τέλος οι εκδηλώσεις μέσα στο Κοινοβούλιο επιβάρυναν περισσότερο αυτές τις προθέσεις.
Αν μπορούσαν ν’ αντιληφθούν την παράδοξη δύναμη, που σε κάθε εποχή κρύβει μέσα της η μάζα όταν κάνει επαναστατική αντίσταση, θα είχαν μεταχειριστεί άλλον τρόπο πάνω στο χειρισμό του κοινωνικού προβλήματος και της προπαγάνδας. Θα είχαν μεταφέρει την κύρια προσπάθεια της κίνησης τους όχι μέσα στο Κοινοβούλιο αλλά στα εργοστάσια και τους δρόμους.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 3, «Γενικές πολιτικές πεποιθήσεις αναφερόμενες στα χρόνια που έζησα στη Βιέννη», τόμος 1, Μόναχο 1927)
β. «Σήμερα, που ο αριθμός των ψήφων της μάζας αποφασίζει, το περισσότερο βάρος το έχει η κατηγορία που είναι αριθμητικώς μεγαλύτερη: δηλαδή οι ηλίθιοι και οι αγράμματοι.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 9, «Το Γερμανικό Εργατικό Κόμμα», τόμος 1, Μόναχο 1927)
γ. «Αλλά γι αυτό πρέπει να έχεις μαζί σου τα παιδιά του λαού, μέσα από τη μεγάλη μάζα.
Μόνο αυτοί είναι αποφασισμένοι κι όσο πρέπει δυνατοί για να πολεμήσουν μέχρι την ματωμένη τελείωση αυτού του αγώνα.
Αυτές οι λαϊκές μάζες έλειψαν ακριβώς από το πανγερμανικό κίνημα· δεν του έμεινε παρά η άλλη λύση: να μπει στο Κοινοβούλιο.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 3, «Γενικές Πολιτικές Πεποιθήσεις αναφερόμενες στα χρόνια που έζησα στη Βιέννη», τόμος 1, Μόναχο 1927) Θέλει συμπλήρωση
ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ
«Ρητορικὴν μὲν γὰρ ἐπ’ ἀδικίᾳ καὶ συκοφαντίᾳ συνεστήσασθε, μισθοῦ πιπράσκοντες τῶν λόγων ὑμῶν τὸ αὐτεξούσιον καὶ πολλάκις τὸ νῦν δίκαιο αὗθις οὐκ ἀγαθὸν παριστῶντες· ποιητικὴν δὲ. μάχας ἵνα συντάσσητε θεῶν καὶ ἔρωτας καὶ ψυχῆς διαφορὰν.»
(Μτφρ: Πράγματι την μεν ρητορική συνεστήσατε δι’ αδικίαν και συκοφαντίαν, πωλούντες με χρήματα το αυτεξούσιον των λόγων σας και πολλάκις παριστώντες το εκάστοτε δίκαιον ως μη αγαθόν· την δεν ποιητικήν, δια να περιγράφετε μάχες και έρωτες θεών και διαφθοράν ψυχής) (Πηγή: Τατιανού Προς Έλληνας, Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Απολογητές 2, Τατιανός και Αθηναγόρας, Πατερικές εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, Πρόλογος: Ελληνικά και βαρβαρικά επιτεύγματα 1β, σσ. 30 - 31)
«Για τους διανοούμενους, ή τουλάχιστον γι’
αυτούς που τόσο συχνά τους αποκαλούμε έτσι, χρειάζεται όχι η
προπαγάνδα, αλλά η επιστημονική εξήγηση. Όσο για την
προπαγάνδα, έχει τόση σχέση με την επιστήμη όσο και μια
διαφημιστική αφίσα με τη ζωγραφική», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ,
«Ο Αγών μου», Κεφ. 6, «Η προπαγάνδα του πολέμου», τόμος 1, Μόναχο
1927)
«[Η προπαγάνδα] πρέπει να μιλήσει στο συναίσθημα και πολύ λιγότερο στη λογική.
Κάθε προπαγάνδα πρέπει να είναι λαϊκή και να τοποθετεί το πνευματικό της επίπεδο στα όρια της δεικτικότητας έστω και της πιο χαμηλής, μεταξύ εκείνων προς τους οποίους απευθύνεται . Κάτω από αυτές τις συνθήκες η προπαγάνδα και το πνευματικό της επίπεδο πρέπει να βρίσκεται όσο πιο χαμηλά βρίσκονται οι περισσότερες μάζες του πληθυσμού. Όμως όταν συμβαίνει η προπαγάνδα πρέπει ν’ έχει σαν σκοπό να κατευθύνει ένα πόλεμο μέχρι το τέλος, να τραβήξει ένα λαό ολόκληρο στο πεδίο της μάχης, θ’ έπρεπε με κάθε τρόπο να αποφύγει να κρατηθεί σε πολύ υψηλά διανοητικά επίπεδα.
Όσο το επιστημονικό της ύψος είναι πιο χαμηλό, όσο κι αν αναφέρεται αποκλειστικά στις δυνατότητες κατανόησης του πλήθους, τόσο περισσότερο η επιτυχία της θα είναι αποφασιστική. Αυτό το τελευταίο είναι η καλύτερη απόδειξη της αξίας της προπαγάνδας, πολύ μεγαλύτερη όσο περισσότερο δεν εγκρίνεται από μικρά καλλιεργημένα πνεύματα και κάποιους νεαρούς αισθητικούς.
Η τέχνη της προπαγάνδας συνίσταται ακριβώς στο ότι εισχωρώντας στα σημεία εκείνα όπου χρειάζεται φαντασία, δηλαδή της μεγάλης μάζας που κυριαρχείται από τα ένστικτα, κατορθώνει, παίρνοντας ένα σχήμα ψυχολογικής οικειότητας, να βρει το δρόμο της καρδιάς της. Το ότι αυτό δεν μπόρεσαν να το καταλάβουν αυτοί που στη χώρα μας κατέχουν τα σκήπτρα της σοφίας, δείχνει μόνο τη στενοκεφαλιά και την οίησή τους.
Αλλά αν είχαν καταλάβει την αναγκαιότητα να κατευθυνθεί η μεγάλη μάζα με την τέχνη του προσηλυτισμού της προπαγάνδας, θα είχαν καταλήξει στο ακόλουθο συμπέρασμα:
Είναι ανόητο να δώσουμε στην προπαγάνδα την μορφή της επιστημονικής διδαχής.
Η δυνατότητα που έχει η μεγάλη μάζα στο ν’ αφομοιώνει είναι πολύ περιορισμένη, η νοημοσύνη της μικρή και αντίθετα η έλλειψη μνήμης, μεγάλη. Έτσι κάθε προπαγάνδα που φιλοδοξεί να είναι αποφασιστική πρέπει να καθοριστεί σε πολύ ελάχιστα σημεία και να τα προβάλλει κατά τρόπο στερεότυπο κι όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται, ώστε κι ο τελευταίος ακροατής να καταλάβει και να χωνέψει βαθειά αυτό που του λένε.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 6, «Η προπαγάνδα του πολέμου», τόμος 1, Μόναχο 1927)
ΑΝΤΙΘΕΣΗ
«Τα βιβλία είναι για τους ανόητους κι ηλίθιους "διανοούμενους", μειονότητα φυσικά των ανωτέρων τάξεων· ο τύπος [οι πολιτικές εφημερίδες] για την μάζα», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 2, «Χρόνια μελέτης και δυστυχίας εις τη Βιέννη», τόμος 1, Μόναχο 1927)
Αυτά υποστήριξε ο Αδόλφος Χίτλερ, την ίδια ώρα που κι ο ίδιος συνέγραψε βιβλίο για «ανόητους κι ηλίθιους "διανοούμενους"», το οποίο τυπώθηκε σε δύο εκδόσεις, φτάνοντας σε πωλήσεις εις την εποχή του τα 7.950.000 αντίτυπα. Εντούτοις αυτό και μόνο το γεγονός των 7.900.000 αντιτύπων απόδειξε πως τα βιβλία δεν ήταν μόνο για την «μάζα» και πως η «μάζα» γνώριζε να μην είναι μάζα όταν το επιθυμούσε.
«Και είναι πλάνη να σκεφτούμε a priori ότι αυτοί που εγκαταλείπουν τα χωράφια τους για να έρθουν στην πόλη είναι χειρότεροι από αυτούς που εξακολουθούν και μένουν να δουλεύουν εκεί. Το αντίθετο: η πείρα έχει αποδείξει ότι τα υγιή στοιχεία και οι ζωντανές φύσεις μεταναστεύουν. Όταν λέμε μετανάστευση δεν εννοούμε μόνο τη φυγή προς την Αμερική, αλλά και το ότι ένας νεαρός αφήνει το χωριό του για να πάνε σε μια μεγάλη άγνωστη πόλη. Το ίδιο κι αυτός είναι έτοιμος να τρέξει πίσω από ένα αβέβαιο μέλλον.», (Πηγή: Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Κεφ. 2, «Χρόνια μελέτης και δυστυχίας εις τη Βιέννη», τόμος 1, Μόναχο 1927)
Δεν είναι παράξενο που ο Αδόλφος Χίτλερ εκφράστηκε θετικά για τους μετανάστες. Υπήρξε άλλωστε ο ίδιος μετανάστης, όταν πήγε στη Βιέννη κι όταν μετανάστευσε τελικά από την Αυστρία εις την Γερμανία (στο Μόναχο στην αρχή) (βλ. Εδώ)
Γιατί άραγε ο εθνικισμός (εθνοφυλετισμός) είναι καταδικαστέος για τον Χριστιανισμό, ακόμη κι αν όντως ο Θεός είχε πλάσει «ανώτερες» και «κατώτερες» φυλές;
Το ερώτημα αυτό πρέπει να απαντηθεί γιατί στη διάρκεια των αιώνων ιερείς, Προτεστάντες κυρίως, εμφανίστηκαν (ιδιαίτερα στην Νότια Αφρική), διδάσκοντας ότι, επειδή ο Θεός έπλασε τις διαφορετικές φυλές, δεν υπάρχει τίποτα το στρεβλό στο ρατσισμό· δηλαδή δεν υπάρχει τίποτα το στρεβλό εις την διαφορετική συμπεριφορά των ανθρώπων προς τους άλλους ανθρώπους βάσει του διαχωρισμού της φυλής.
Εκείνο λοιπόν που πρέπει να λεχθεί για να κλείσει αυτό το θέμα για όσους ενδιαφέρονται να γίνουν ή να παραμείνουν όντως Χριστιανοί, είναι το εξής:
Όπως ακριβώς ο οποιοσδήποτε εύσωμος, αρτιμελής και υγιής άνθρωπος έχει υποχρέωση θεϊκή να φροντίζει κάθε ανάπηρο, χωλό, κουτσό, τρελό, καθυστερημένο, ασθενή ή εν γένει άνθρωπο με ειδικές πνευματικές ανάγκες μέσα στη δική του κοινωνία, κατά τον ίδιον τρόπο ακόμη κι αν υπήρχε μια «ανώτερη» φυλή πάνω εις τον κόσμο, όφειλε όχι μόνο να μη μισεί ποτέ τις «κατώτερες» αλλά αντιθέτως να γίνεται αυτή η ίδια προστάτιδα τους και να συνεργεί στην επιβίωσή τους με όσα υλικά ή πνευματικά αγαθά διαθέτει.
Αυτό γιατί, όπως ο Θεός άφησε το
υς
ανάπηρους ανάμεσα στους υγιείς ανθρώπους της κοινωνίας μας ώστε να γίνονται
υποκείμενα εφαρμογής της ασκητικής αγάπης των υπολοίπων, το αυτό σε μακροεπίπεδο,
οιαδήποτε «χολή» φυλή, θα αντιπροσώπευε το δοκιμαστικό πεδίο εφαρμογής της
ασκητικής αγάπη των μελών των υπολοίπων φυλών.
Άλλωστε υπάρχει ένα σημαντικότατο πρόβλημα για όποιον πράγματι θέλει να είναι Χριστιανός: ο εκχριστιανισμός των εγχρώμων κι όλων εκείνων των φυλών που δεν είναι λευκές, από τους ίδιους τους λευκούς είναι υποτίθεται έργο φιλανθρωπίας. Συνεπώς, δεν είναι δυνατό σε πνευματικό επίπεδο ο «λευκός» να τους διδάσκει Ιησού Χριστό παριστάνοντας τον φιλάνθρωπο, ενώ την ίδια ώρα να τους κατακρεουργεί βιολογικά θεωρώντας τον εαυτό του «ανώτερο» και «καλό Χριστιανό».
Κατά Ματθαίον, Κεφ. Ιά «4 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Πορευθέντες ἀπαγγείλατε Ἰωάννῃ ἃ ἀκούετε καὶ βλέπετε· 5 τυφλοὶ ἀναβλέπουσι καὶ χωλοὶ περιπατοῦσι, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ ἀκούουσι, νεκροὶ ἐγείρονται καὶ πτωχοὶ εὐαγγελίζονται·»
Κατά Ματθαίον, Κεφ. Κβ΄ «36 Διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ; 37 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔφη αὐτῷ· Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου· 38 αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή. 39 δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν.»
Κατά Ματθαίον, Κεφ. Κε΄ «40 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ' ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε. 41 Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ' ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ· 42 ἐπείνασα γὰρ καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, 43 ξένος ἤμην καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνὸς καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με. 44 τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; 45 τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ' ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε. 46 καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον.»
Βιβλία
01. Αδόλφος Χίτλερ, «Ο Αγών μου», Τόμος 1, Μόναχο 1927
02. Αίμα και Τιμή, Walther Darre, εκδόσεις Απολλώνειο Φως, Αθήνα 2001
03. Τατιανού Προς Έλληνας, Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, Απολογητές 2, Τατιανός και Αθηναγόρας, Πατερικές εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς
04. Εθνικοσοσιαλισμός και Αρχαιότητα, Johan Chapoutou, Εκδόσεις «Πόλις»
05. Εθνικοσοσιαλισμός και Αρχαία Ελλάδα, Εκδόσεις «Απολλώνειο Φως»
06. «Οι πρωτοπόροι της εθνικοσοσιαλιστικής αγωγής», Βασίλειου Ανδρ. Τσιρίμπα, Αθήνα 1937
07. Ιστορία Ελληνική και Ευρωπαϊκή των Νέων Χρόνων, Χ. Θεοδωρίδου - Α. Λαζάρου, ΟΕΔΒ, Έκδοση Η΄, 1978
08. «Νεοελληνικός Διαφωτισμός» Π. Μ. Κιτρομηλίδης
Περιοδικά
01. Ιστορικά Θέματα, τεύχος 123
Τηλεοπτικοί Σταθμοί
01. Alter εκπομπή Αθέατος Κόσμος ’ Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2004
ος (1759-1798) «